Την προσπάθεια των ΗΠΑ για αναβάθμιση των συμμαχιών τους, στην εντεινόμενη αναμέτρηση με την Κίνα για την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, επιβεβαίωσε πλήρως η επίσκεψη του Ιάπωνα πρωθυπουργού Γιοσιχίντε Σούγκα στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, η πρώτη επίσκεψη ξένου ηγέτη στις ΗΠΑ μετά την αλλαγή κυβέρνησης.

Οπως ξεκαθαρίζεται στην Κοινή Δήλωση με τίτλο «Παγκόσμια εταιρική σχέση ΗΠΑ - Ιαπωνίας για μια νέα εποχή», Μπάιντεν και Σούγκα αντάλλαξαν απόψεις «για τον αντίκτυπο που έχουν στην ειρήνη και την ευημερία του Ινδο-Ειρηνικού και του κόσμου οι ενέργειες της Κίνας» και «για τις κινεζικές ενέργειες που δεν συμβαδίζουν με τη διεθνή και βασισμένη σε νόμους τάξη πραγμάτων, περιλαμβανομένης της χρήσης μορφών οικονομικού και άλλου εξαναγκασμού».

Με ζητούμενο την αντιμετώπιση της Κίνας, οι δύο πλευρές διαμήνυσαν ότι «θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί με συμμάχους και εταίρους, συμπεριλαμβανομένων της Αυστραλίας και της Ινδίας μέσω του "Quad", που ποτέ δεν υπήρξε ισχυρότερο, για την οικοδόμηση του ελεύθερου, ανοιχτού, προσβάσιμου, ποικιλόμορφου και ακμάζοντος Ινδο-Ειρηνικού που όλοι αναζητούμε».

Από τη μεριά του ο Μπάιντεν δήλωσε ανοιχτά ότι «δεσμευτήκαμε να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις από μέρους της Κίνας» και ότι «θα εργαστούμε μαζί για να επιδείξουμε ότι οι δημοκρατίες μπορούν να κερδίσουν στους ανταγωνισμούς του 21ου αιώνα». Αντίστοιχα, ο Σούγκα εστίασε μεταξύ άλλων στη διμερή συμφωνία για δράση ενάντια«σε οποιαδήποτε προσπάθεια να μεταβληθεί το στάτους κβο στη Νότια Σινική Θάλασσα και στην Ανατολική Σινική Θάλασσα, όπως επίσης ενάντια στον εκφοβισμό και καταναγκασμό άλλων χωρών της περιφέρειας». Την ίδια στιγμή, μίλησε και για «ανάγκη καθένας μας να εμπλακεί σε ειλικρινή διάλογο με την Κίνα»...

Ενδεικτικό της επικίνδυνης όξυνσης των ανταγωνισμών είναι και το ότι στην κοινή ανακοίνωση οι ΗΠΑ εκφράζουν ετοιμότητα να συνεισφέρουν στην άμυνα της Ιαπωνίας «με όλο το φάσμα» των στρατιωτικών της δυνατοτήτων, «συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών» όπλων τους. Η διμερής συνεργασία για την ασφάλεια μάλιστα εστιάζει και στις διαφιλονικούμενες ακατοίκητες νήσους Σενκάκου (Ντιαογιού στα κινεζικά), στην Ανατολική Σινική Θάλασσα. Μεταξύ άλλων εκφράστηκαν επίσης κοινές ανησυχίες για την κατάσταση αναφορικά με την Ταϊβάν, τα «ανθρώπινα δικαιώματα» στην κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ αλλά και στο Χονγκ Κονγκ, όλα κεφάλαια με ειδικό βάρος στην αναμέτρηση με την Κίνα.

Την ίδια στιγμή, Ουάσιγκτον και Τόκιο καθόρισαν άξονες και στην ενίσχυση της διμερούς επιχειρηματικής συνεργασίας, υπογράφοντας ειδικό σύμφωνο για την «Εταιρική Σχέση για την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα» («Competitiveness and Resilience Partnership» - CoRe), το οποίο εστιάζει «στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία», «στην κλιματική αλλαγή, στην καθαρή Ενέργεια και την πράσινη ανάπτυξη», καθώς και «στην απάντηση στην πανδημία και την υγειονομική ασφάλεια». Σε αυτό ξεχωρίζει και η δέσμευση σε επένδυση για «ασφαλή και αξιόπιστα δίκτυα 5G», σε μια περίοδο που φουντώνει η γεωπολιτική κόντρα και σε αυτό το κρίσιμο πεδίο, για τον «εκτοπισμό» κινεζικών ομίλων όπως η «Huawei».

Εντονη ήταν η αντίδραση της Κίνας, της οποίας το υπουργείο Εξωτερικών σχολίασε χτες ότι «ΗΠΑ και Ιαπωνία δεν μπορούν να αντιπροσωπεύουν τη διεθνή κοινότητα. Δεν έχουν δικαίωμα να καθορίζουν τη διεθνή τάξη, πολύ περισσότερο να επιβάλλουν τα δικά τους στάνταρ σε άλλους. Ενώ μιλάνε για "ελευθερία και ανοιχτό πνεύμα", σχηματίζουν "μικρές κλίκες" και καλλιεργούν αντιπαράθεση μεταξύ διαφόρων ομάδων, κάτι που αποτελεί αληθινή απειλή για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα και ανεπανόρθωτη ζημιά για τους διεθνείς κανόνες και τη διεθνή τάξη πραγμάτων».

Αλλά και η κινεζική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον σχολίασε ότι οι τοποθετήσεις Μπάιντεν - Σούγκα «ξεπερνούν κατά πολύ την ομαλή ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ δύο χωρών. Βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτου μέρους, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και κατανόηση μεταξύ χωρών της περιφέρειάς μας, την ειρήνη και τη σταθερότητα σε Ασία και Ειρηνικό». Το σχέδιο ΗΠΑ και Ιαπωνίας, κλείνει η κινεζική πρεσβεία, «αν και είναι διαμορφωμένο να υπονομεύσει άλλους, θα καταλήξει να βλάψει τους ίδιους».