Παρασκευή 22 Γενάρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (ΤΕΤΡΑΣΕΛΙΔΟ)
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ - ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ
Σε νέα περίοδο παζαριών των αστικών τάξεων

Από την πρόσφατη συνάντηση των ηγετών της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ

Copyright 2019 The Associated

Από την πρόσφατη συνάντηση των ηγετών της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ
Επικίνδυνη παραμένει η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου και της Μέσης Ανατολής, καθώς, για μία ακόμη φορά, τα παζάρια για νέες αναδιατάξεις συμμαχιών και προώθηση διαφορετικών (και αντιτιθέμενων, συχνά) συμφερόντων ξεκινούν με διαφορετικές αφορμές αλλά κοινό σημείο στόχευσης: Την αναδιανομή της πίτας πηγών και οδών μεταφοράς Ενέργειας και δρόμων εμπορίου μεταξύ ανταγωνιστικών μονοπωλίων σε βάρος των συμφερόντων λαών της περιοχής.

Τα τελευταία δεδομένα της πολυ-παραγοντικής εξίσωσης στην περιοχή παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς υπάρχει κινητικότητα σε διάφορα μέτωπα, μεταξύ άλλων και ενόψει των κινήσεων που αναμένεται να κάνει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν.

Τα νέα δεδομένα και το παζάρι στο Παλαιστινιακό

Σε ό,τι αφορά το Παλαιστινιακό, θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ «θα χτίσει» πάνω στις λεγόμενες «συμφωνίες του Αβραάμ» που οδήγησαν και επίσημα στην ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Μαρόκο και Σουδάν. Αναμένεται επίσης να αξιοποιήσει τμήματα της λεγόμενης «συμφωνίας του αιώνα» που παρουσίασε πριν από ακριβώς έναν χρόνο το επιτελείο του πρώην Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το όραμα του Τραμπ περί «συμφωνίας» αρχικά φάνηκε να επιδιώκει τη διαπραγμάτευση λύσης για το Παλαιστινιακό με όρους δυσβάσταχτους για την Παλαιστινιακή Αρχή. Εκ των πραγμάτων απέδειξε ότι αποσκοπούσε στο να λύσει τα χέρια του Ισραήλ και μοναρχιών του Κόλπου, ώστε να κάνουν και επίσημα ό,τι έκαναν επί χρόνια στο παρασκήνιο: Μπίζνες σε διάφορα επίπεδα και συνεργασίες σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών, παρά το ρεσιτάλ υποκρισίας περί της προτεραιότητας που υποτίθεται πως έδιναν στον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού για ελεύθερη και ανεξάρτητη πατρίδα.

Είναι χαρακτηριστικό πως ο προτεινόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, καταθέτοντας στη Γερουσία επιβεβαίωσε πως η νέα κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και πως η αμερικανική πρεσβεία θα παραμείνει στην κατεχόμενη πόλη.

Συνεπώς το όποιο ισραηλινο-παλαιστινιακό παζάρι ξεκινήσει εντός του 2021 θα ξεκινήσει από τα πεπραγμένα της πρώην κυβέρνησης Τραμπ και τα νέα δεδομένα που διαμορφώνουν οι «συμφωνίες του Αβραάμ».

Το πότε θα ξεκινήσει επίσημα (όπως αναμένεται) μία ισραηλινο-παλαιστινιακή διαπραγμάτευση είναι πρόωρο να το εκτιμήσει κανείς από τώρα. Είναι ωστόσο λογικό να επακολουθήσει τις εξελίξεις που έχουν ήδη δρομολογηθεί στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη για βουλευτικές εκλογές στις 22 Μάη, για προεδρικές εκλογές στις 31 Ιούλη και για εκλογές του νέου Εθνικού Συμβουλίου της Οργάνωσης Απελευθέρωσης Παλαιστίνης στις 31 Αυγούστου. Είναι πολύ λογικό το όποιο παζάρι να ξεκινήσει όταν θα έχουμε αποτυπωμένο και κοινοβουλευτικά το πολιτικό αποτύπωμα της νέας ηγεσίας των Παλαιστινίων και στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Οχθη.

Σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθούν και οι εξελίξεις στο υπό διαμόρφωση ρευστό πολιτικό σκηνικό του Ισραήλ, ενόψει των νέων, πρόωρων (τέταρτων κατά σειρά) γενικών εκλογών της 23ης Μάρτη.

Ο πρωθυπουργός και ηγέτης του δεξιού Λικούντ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, κεφαλαιοποιεί πολιτικά τα κέρδη που αποκόμισε από τις «συμφωνίες του Αβραάμ», αφού φαίνεται πως ρυμουλκεί πλέον και ένα αξιοσέβαστο τμήμα των Αράβων ψηφοφόρων του Ισραήλ. Επιπλέον επιδιώκει να υπάρξει ευθυγράμμιση με τη νέα κυβέρνηση Μπάιντεν στα ζητήματα του Παλαιστινιακού αλλά και στις σχέσεις με το Ιράν και τις μοναρχίες του Κόλπου.

Οι αντίπαλοί του πολιτικά είναι αποδυναμωμένοι και σε διαδικασία ενδοαστικής ζύμωσης που σχηματοποιεί νέα πολιτικά κόμματα ή μετακινήσεις βουλευτών από το Λικούντ προς π.χ. το κόμμα «Νέα Ελπίδα» του Γκιντόν Σάαρ, πρώην στελέχους του Λικούντ. Ο δε πρώην επικεφαλής του (επίσης δεξιού) «Γαλανόλευκου μπλοκ», που ήταν εταίρος ως αντιπρόεδρος και υπουργός Αμυνας στην απερχόμενη κυβέρνηση Νετανιάχου, Μπένι Γκαντς, έχει εξασθενίσει πολιτικά και δίνει μάχη για εκπροσώπηση στη νέα 120μελή Κνέσετ. Οι Εργατικοί καταγράφουν πτωτικές τάσεις, έχουν εσωκομματικές έριδες και η πρόταση σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης της κρίσης που επιταχύνθηκε και από την πανδημία δεν έχει ιδιαίτερη απήχηση, στην κοινωνία που σε γενικές γραμμές συντηρητικοποιείται.

Οι σχέσεις μοναρχιών του Κόλπου και Ιράν

Το ίδιο διάστημα, αυξημένο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι εξελίξεις στην περιοχή του Περσικού. Κρίσιμο ζήτημα είναι οι ανταγωνιστικές σχέσεις μοναρχιών του Κόλπου με το Ιράν και κυρίως οι σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ.

Η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ έχει εκφράσει, στα λόγια, «επιθυμία» για επαναφορά στη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Εκτοτε όμως έχουν περάσει... έξι χρόνια, ενώ έχουν και «χρονικές προθεσμίες» που είχαν τεθεί λήγουν τα επόμενα ελάχιστα χρόνια. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ισχυρίζεται πως θέλει να επιστρέψει, αφού όμως πρώτα το κάνει το Ιράν! Το καλεί μάλιστα να την εφαρμόσει μολονότι αναγνωρίζει τα ζητήματα που άνοιξε η επιλογή του πρώην Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει μονομερώς από τη διεθνή συμφωνία του 2015 τον Μάη του 2018, ασκώντας στην Τεχεράνη την επικίνδυνη πολιτική της «υπέρτατης πίεσης». Μπορεί ο Τραμπ να έφυγε, αλλά η πίεση που άσκησε δεν αναμένεται να μειωθεί ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Το παζάρι ωστόσο μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν είναι αναμενόμενο και από ό,τι φαίνεται δεν θα περιοριστεί στο πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά και στο πυραυλικό και σε θέματα γεωπολιτικής επιρροής και περιφερειακής επεκτατικής πολιτικής του Ιράν (Υεμένη, Συρία, Λίβανος κ.α.). Αυτά, άλλωστε, τα απαιτούσε και ο πρώην Πρόεδρος Τραμπ, αυτά αναμένεται να απαιτήσει ο διάδοχός του, Μπάιντεν. Ο Μπάιντεν χτες εκδήλωσε την πρόθεσή του να έχει σύντομα συνομιλίες με ξένους ηγέτες σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης του Ιράν και την πιθανή επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας του 2015.

Σε ό,τι αφορά το παζάρι μοναρχιών του Κόλπου με το Ιράν (που και αυτό οδεύει στις 18 Ιούνη στη διεξαγωγή προεδρικών εκλογών), είναι θέμα χρόνου να ξεκινήσει.

Την περασμένη Δευτέρα ο Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι, υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ (στενός σύμμαχος της Τουρκίας), δήλωσε στην τηλεόραση του «Bloomberg» ότι είναι πρόθυμος να μεσολαβήσει μεταξύ των χωρών του Κόλπου και του Ιράν, ώστε να αποκλιμακωθεί η ένταση και να ξεκινήσει μία νέα περίοδος συνεργασίας. Το Κατάρ μπορεί να παίξει αυτόν το ρόλο αξιοποιώντας τη συνεργασία του με το Ιράν, η οποία πατάει σε κοινά συμφέροντα εκμετάλλευσης πρόσφατων τεράστιων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου... Μάλιστα, ο Καταριανός υπουργός εξήγησε πως αποτελεί «επιθυμία και άλλων χωρών της περιοχής» η έναρξη συνομιλιών με το Ιράν. Εμφανίστηκε επίσης πρόθυμος να παίξει η χώρα του το ρόλο μεσάζοντα για την επανέναρξη του διαλόγου ανάμεσα στο Ιράν και τις ΗΠΑ.

Ξεχωριστή βαρύτητα στις όποιες εξελίξεις θα παίξουν τα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι «συμφωνίες του Αβραάμ», οι οποίες ξεκίνησαν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Χώρα που εντείνει την πορεία μίας πιο «ανεξάρτητης» εξωτερικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής και φανερώνει πως έχει ξεφύγει από τη στενή κηδεμονία της Σαουδικής Αραβίας (π.χ. εξελίξεις σε Υεμένη).

Η Σαουδική Αραβία, από την άλλη, παραμένει σαφώς η δεσπόζουσα δύναμη πλούτου και θρησκευτικής επιρροής (Μέκκα, Μεδίνα) στην περιοχή και δεν παρακάμπτεται εύκολα. Ωστόσο υφίσταται και αυτή πιέσεις από ένα μεταβαλλόμενο σκηνικό στον ανταγωνισμό μονοπωλίων Ενέργειας (κόντρα πετρελαίου, φυσικού αερίου, Ανανεώσιμων Πηγών κ.ά.). Σε κάθε περίπτωση η Σαουδική Αραβία δεν δείχνει πρόθυμη, τουλάχιστον άμεσα για παζάρι με το Ιράν. Ισα ίσα που φάνηκε, με τη διακήρυξη της Αλ Ούλα που υπογράφηκε πριν βδομάδες στη Σύνοδο Κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, να αποκλιμακώνει την ένταση (που είχε ξεκινήσει τον Ιούνη του 2017) με το Κατάρ, για να τονωθεί η προσπάθεια για δημιουργία ενός «μετώπου» μεταξύ των χωρών του Κόλπου έναντι του Ιράν...

Η δυναμική επιδίωξη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για νέες συμμαχίες (όπως αυτές με την ελληνική αστική τάξη και κυβέρνηση) στην Ανατολική Μεσόγειο αντανακλούν το βάθος των αλλαγών που δρομολογούνται στην περιοχή εδώ και καιρό και οι οποίες δεν είναι προς όφελος των λαών, αλλά των μονοπωλίων που θα αξιοποιήσουν κάθε ευκαιρία να προωθήσουν τα συμφέροντά τους, με τις αστικές κυβερνήσεις να αξιοποιούν και διπλωματικά μέσα αλλά και στρατιωτικές απειλές. Η δε σπουδή τους να υπογράψουν (μία ώρα πριν την ορκωμοσία του Προέδρου Μπάιντεν στην Ουάσιγκτον την Τετάρτη) συμφωνία για την αγορά 50 μαχητικών «F-35» και 18 προηγμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) αποκαλύπτει διάθεση για κλιμάκωση των περιφερειακών ιμπεριαλιστικών πολιτικών και επεμβάσεων.


Δ. ΟΡΦ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ