Σάββατο 23 Μάη 2020 - Κυριακή 24 Μάη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 34
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΜΕΤΑ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ NASA ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΒΑΤΗ ΣΤΟ «DRAGON» ΤΗΣ «SPACE X»
Προσπάθεια επανδρωμένης διαστημικής πτήσης πυροδοτεί τον ανταγωνισμό για το Διάστημα

Καλλιτεχνική απεικόνιση της προσέγγισης του «Crew Dragon» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Καλλιτεχνική απεικόνιση της προσέγγισης του «Crew Dragon» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Για την πρώτη επανδρωμένη διαστημική πτήση μετά από 9 χρόνια με αμερικανικό σκάφος και πύραυλο φορέα, ετοιμάζονται την Τετάρτη 27 Μάη η NASA και η εταιρεία «SpaceX», του μεγιστάνα Ιλον Μασκ, καθώς η Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ ανέθεσε σε ιδιωτική εταιρεία όχι μόνο την κατασκευή όλου του συστήματος, αλλά και τον έλεγχο της ίδιας της πτήσης. Ετσι, η NASA θα συμβάλει προσφέροντας μόνο το πλήρωμα, αποτελούμενο από τους αστροναύτες Μπομπ Μπένκεν και Νταγκ Χάρλεϊ, οι οποίοι θα μεταφερθούν με το σκάφος «Crew Dragon» της «SpaceX» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ) και θα επιστρέψουν με το ίδιο σκάφος, που προβλέπεται να προσθαλασσωθεί τελικά στον Ατλαντικό Ωκεανό και να ανακτηθεί για ενδεχόμενη επαναχρησιμοποίηση.

Τελευταία διαστημική πτήση με αμερικανικά μέσα ήταν η αποστολή STS-135 του Διαστημικού Λεωφορείου «Ατλαντίς» τον Ιούλη του 2011, για τη μεταφορά εφοδίων στον ΔΔΣ. Εκτοτε, οι ΗΠΑ εξαρτιόνταν από τη Ρωσία για τη μεταφορά αστροναυτών με χρήση των διαστημοπλοίων «Σογιούζ», σοβιετικής σχεδίασης. Κι ενώ αρχικά προβλεπόταν να ξαναποκτήσουν δυνατότητα μεταφοράς πληρώματος σε τροχιά έως το 2015, αλλεπάλληλες αλλαγές στους διαστημικούς σχεδιασμούς των αμερικανικών κυβερνήσεων και αλλεπάλληλα προβλήματα στην ανάπτυξη διαστημικής ικανότητας από τα αμερικανικά μονοπώλια που προϋπήρχαν ή μπήκαν στον τομέα για να πάρουν το νέο διαθέσιμο «κομμάτι της πίτας», οδήγησαν τελικά η πρώτη επανδρωμένη δοκιμαστική πτήση να γίνει με διμελές πλήρωμα στο επταθέσιο σκάφος της «SpaceX», εννιά χρόνια αργότερα.

Προβλήματα

Το πλήρωμα της αποστολής, αποτελούμενο από τους αστροναύτες της NASA, Νταγκ Χάρλεϊ (αριστερά) και Μπομπ Μπένκεν. Ο Χάρλεϊ ήταν πιλότος και στην τελευταία πτήση διαστημικού λεωφορείου, του «Ατλαντίς», τον Ιούλη του 2011

Copyright 2019 The Associated

Το πλήρωμα της αποστολής, αποτελούμενο από τους αστροναύτες της NASA, Νταγκ Χάρλεϊ (αριστερά) και Μπομπ Μπένκεν. Ο Χάρλεϊ ήταν πιλότος και στην τελευταία πτήση διαστημικού λεωφορείου, του «Ατλαντίς», τον Ιούλη του 2011
Το «Crew Dragon» είναι η επανδρωμένη εκδοχή του σκάφους «Dragon 2», του οποίου υπάρχει και μια άλλη εκδοχή (χωρίς καθίσματα) για τη μεταφορά φορτίων στον ΔΔΣ. Θα μπορεί επίσης να διαμορφωθεί έτσι ώστε να μεταφέρει και επιβάτες και φορτίο. Ο πύραυλος που θα θέσει σε τροχιά το σκάφος είναι ο «Falcon 9» της «SpaceX» και θα εκτοξευτεί από την ίδια εγκατάσταση του Διαστημικού Κέντρου «Κένεντι», που είχε χρησιμοποιηθεί για το πρόγραμμα «Απόλλων» προς τη Σελήνη και αργότερα για τις εκτοξεύσεις διαστημικών λεωφορείων. Και τα δύο μέλη του πληρώματος της αποστολής «Demo-2» έχουν συμμετάσχει σε δύο αποστολές με Διαστημικό Λεωφορείο ο καθένας, ενώ ο Νταγκ Χάρλεϊ ήταν πιλότος στην τελευταία αποστολή του «Ατλαντίς».

Η πτήση της ερχόμενης Τετάρτης ήταν αρχικά προγραμματισμένη να γίνει πέρσι τον Ιούλη, αλλά μια σειρά από προβλήματα, με κυριότερο την εκρηκτική καταστροφή ενός «Crew Dragon» πάνω στην εξέδρα δοκιμών, στις 20 Απρίλη 2019, οδήγησαν στη μετάθεσή της για τις 27 Μάη 2020. Η έκρηξη συνέβη μετά την πυροδότηση των πυραυλοκινητήρων «SuperDraco», που διαθέτει το διαστημόπλοιο και αποσκοπούν να το απομακρύνουν γρήγορα από τον πύραυλο - φορέα, στην περίπτωση που παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα σ' αυτόν κατά την εκτόξευση και υπάρχει κίνδυνος να εκραγεί. Πρόβλημα που δεν είχε συνέπειες, είχε εντοπιστεί σε έναν από τους 8 κινητήρες «SuperDraco» και σε δοκιμή, που είχε γίνει στις 6 Μάη 2015. Η «SpaceX» λέει ότι έχει κάνει 700 δοκιμές των κινητήρων «SuperDraco», στους οποίους τις τελευταίες τροποποιήσεις έκανε όμως μετά την καταστροφή του 2019. Εχει κάνει επίσης 26 επιτυχείς δοκιμές των αλεξιπτώτων, από τις οποίες 13 με το ένα αλεξίπτωτο, 12 με πολλά αλεξίπτωτα και μία με το βελτιωμένο (άρα τροποποιημένο) σύστημα αλεξιπτώτων, που δοκιμάστηκε στην υποτροχιακή πτήση του Γενάρη του 2020!

Το σκάφος της επιτυχούς μη επανδρωμένης πτήσης «Demo-1» προς τον ΔΔΣ, που επαναχρησιμοποιούμενο καταστράφηκε σε μετέπειτα δοκιμή των πυραυλοκινητήρων «SuperDraco». Οι κινητήρες αυτοί εξασφαλίζουν την απομάκρυνση του διαστημοπλοίου από τον πύραυλο - φορέα, σε περίπτωση προβλήματος κατά την εκτόξευση
Το σκάφος της επιτυχούς μη επανδρωμένης πτήσης «Demo-1» προς τον ΔΔΣ, που επαναχρησιμοποιούμενο καταστράφηκε σε μετέπειτα δοκιμή των πυραυλοκινητήρων «SuperDraco». Οι κινητήρες αυτοί εξασφαλίζουν την απομάκρυνση του διαστημοπλοίου από τον πύραυλο - φορέα, σε περίπτωση προβλήματος κατά την εκτόξευση
Σύμφωνα με την «SpaceX» έχει γίνει από κοινού με τη NASA σειρά προσομοιώσεων των φάσεων από την εκτόξευση και την πρόσδεση στον ΔΔΣ έως την επιστροφή στη Γη, επιδείξεις των λειτουργιών διάσωσης στην εξέδρα εκτόξευσης και έλεγχος των κρίσιμων εξαρτημάτων για τις επανδρωμένες πτήσεις, με συμμετοχή των δύο αστροναυτών της «Demo-2», οι οποίοι συμμετείχαν φορώντας νέες διαστημικές στολές, που μπορούν να τους προστατέψουν από τυχόν απότομη υποπίεση (λόγω διάρρηξης του κελύφους του σκάφους).

Ανταγωνισμός

Μετά από το 2014 κάθε πτήση Αμερικανού αστροναύτη προς τον ΔΔΣ με «Σογιούζ» στοίχιζε στις ΗΠΑ περίπου 76 εκατομμύρια δολάρια. Η δοκιμαστική πτήση του «Crew Dragon» με το διμελές πλήρωμα θα στοιχίσει 80 εκατομμύρια ανά αστροναύτη, αλλά αν το πλήρωμα ήταν επταμελές, το κόστος αυτό θα έπεφτε σε κάτι περισσότερο από 20 εκατομμύρια. Παρά τη σχεδίασή του πριν από 60 χρόνια, το «Σογιούζ» συνεχίζει (για το τριμελές πλήρωμα για το οποίο σχεδιάστηκε) να είναι τόσο οικονομικό, όσο το υπερσύγχρονο σύστημα της «SpaceX», που μειώνει το κόστος επαναχρησιμοποιώντας αρκετά τμήματα του πυραύλου «Falcon 9», αλλά και του ίδιου του διαστημοπλοίου.

Φυσικά, οι ΗΠΑ, ή μάλλον η «SpaceX», θα παίρνει κόμιστρα από τους Ρώσους κοσμοναύτες που θα μεταφέρει στο μέλλον, αλλά και από τους ιδιώτες αστροναύτες τους οποίους σκοπεύει να ανεβοκατεβάζει στον ΔΔΣ. Προς το παρόν, η Ρωσία αρνήθηκε να συμμετάσχει με κοσμοναύτη στην επόμενη αποστολή του «Crew Dragon» (πρώτη εμπορική αποστολή), καθώς δεν θεωρεί ακόμη το όλο σύστημα αποδεδειγμένα ασφαλές. Εφόσον η πτήση «Demo-2» πάει καλά, η NASA έχει σκοπό σε κάθε πτήση να συμμετέχει με δύο αστροναύτες σε ένα συνολικά τετραμελές πλήρωμα. Λόγω της άρνησης της Ρωσίας, στην επόμενη πτήση, που προγραμματίζεται για το τέλος του 2020, θα υπάρχουν τρεις Αμερικανοί αστροναύτες, ενώ το τέταρτο μέλος θα είναι ένας Ιάπωνας. Στη μεθεπόμενη, το 2021, εφόσον η Ρωσία θα έχει θεωρήσει ότι μπορεί να εμπιστευτεί το αμερικανικό σκάφος και τον πύραυλο, προτίθεται να συμμετάσχει με έναν κοσμοναύτη. Δεν υπάρχει καμία αναφορά για ενδεχόμενη καθήλωση των «Σογιούζ», ενώ η Ρωσία, σε αυτό το όλο και πιο ανταγωνιστικό πλαίσιο της αγοράς διαστημικών εκτοξεύσεων, προχωρά στην κατασκευή του δικού της επαναχρησιμοποιούμενου διαστημοπλοίου, που θα ονομάζεται «Οριόλ».

Στις 18 Μάη, μια βδομάδα πριν από την προγραμματισμένη εκτόξευση του σκάφους της «SpaceX» με το διμελές πλήρωμα της NASA, παραιτήθηκε ο Νταγκ Λοβέρο, υπεύθυνος επανδρωμένων διαστημικών πτήσεων της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας. Η NASA ανακοίνωσε στους υπαλλήλους της την παραίτηση με ένα εσωτερικό υπόμνημα τριών γραμμών, χωρίς να δίνει καμία εξήγηση, ούτε καν τυπική (π.χ. για προσωπικούς λόγους). Σε σχέση με την επικείμενη εκτόξευση, η NASA έχει αφήσει την «SpaceX» να κάνει τις ανακοινώσεις σχετικά με την ασφάλεια του συμπλέγματος «Falcon 9» - «Crew Dragon». Η «SpaceX» σε δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της αναφέρει ότι «στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη Demo-2 έχει ολοκληρώσει έναν αριθμό από τα κυριότερα ορόσημα του Προγράμματος Εμπορικών Πληρωμάτων», τονίζοντας ότι το «Dragon» ήταν το πρώτο αμερικανικό σκάφος που συνδέθηκε αυτόνομα στον ΔΔΣ, σε μια μη επανδρωμένη αποστολή («Demo-1») και επέστρεψε με ασφάλεια στη Γη στις 19 Μάρτη 2019.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nasa.gov, www.esa.int


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ