Σάββατο 23 Μάη 2020 - Κυριακή 24 Μάη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Χωρίς εμάς κουφάρια τα ξενοδοχεία, δε θα την πληρώσουμε εμείς την πανδημία!

Από τη μαζική διαδήλωση της περασμένης Τετάρτης στο Ηράκλειο
Από τη μαζική διαδήλωση της περασμένης Τετάρτης στο Ηράκλειο
Τα συλλαλητήρια που πραγματοποιήθηκαν στους νομούς της Κρήτης στις 20 Μάη αποτέλεσαν τις μαζικότερες κινητοποιήσεις των εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό τις τελευταίες δεκαετίες. Συνολικά διαδήλωσαν πάνω από 3.000 ξενοδοχοϋπάλληλοι και εργαζόμενοι του Επισιτισμού, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα των σωματείων του κλάδου. Αντίστοιχα, οι μαζικές πορείες που πραγματοποιήθηκαν προς τα κατά τόπους γραφεία της περιφερειακής αρχής είχαν ζωντάνια, παλμό, συνθήματα.

Πώς φτάσαμε στα μαζικά συλλαλητήρια στην Κρήτη

Τέτοιου μεγέθους κλαδικές κινητοποιήσεις δεν είναι σύνηθες φαινόμενο στην Κρήτη. Εξετάζοντας πώς φτάσαμε σε αυτά, δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την ακούραστη προσπάθεια των Σωματείων και των Επιτροπών Αγώνα που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ, μια προσπάθεια που δεν αφορούσε μόνο σε ένα κάλεσμα. Μέσα στην περίοδο της καραντίνας τα ταξικά σωματεία και οι επιτροπές σήκωσαν το μεγάλο βάρος της οργάνωσης, της συλλογικής διαμόρφωσης αιτημάτων, της σύγκρουσης με την εργοδοσία και την κυβέρνηση για πολύ φλέγοντα ζητήματα. Η αγωνιστική και ακούραστη στάση των ταξικών δυνάμεων, το σύνθημα «Οι αγώνες μας δεν μπαίνουν σε αναστολή» που αποτέλεσε οδηγό στη δράση μας, εκτιμήθηκε από ευρύτερο κόσμο, αποτελεί παρακαταθήκη που πλέον αρχίζει να φαίνεται και στην πράξη.

Ταυτόχρονα, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι οι διαθέσεις των εργαζομένων του κλάδου ανέβηκαν απότομα. Σαν να είναι ένα καζάνι που βράζει καιρό και τώρα άνοιξε το καπάκι. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά: Ζούμε δύο μήνες τώρα μέσα στην αγωνία και την ανασφάλεια. Ορισμένοι «τα φέρνουν βόλτα» με το πενιχρό επίδομα ανεργίας, άλλοι συνάδελφοί μας με το τίποτα, αφού δεν εντάχθηκαν ποτέ στα μέτρα οικονομικής στήριξης. Κάθε συζήτηση ξενοδοχοϋπαλλήλων καταλήγει στα ίδια ερωτήματα: Θα συνεχιστεί το ταμείο ανεργίας ή αυτό ήταν όλο; Θα ανοίξουν ή δεν θα ανοίξουν φέτος τα ξενοδοχεία; Θα μας προσλάβουν πίσω ή όχι; Θα μας δίνουν το μισθό που δικαιούμαστε ή όχι; Αν δουλέψουμε λίγους μήνες ή με μισά ένσημα, πώς θα έχουμε ασφάλιση του χρόνου εγώ και το παιδί μου; Πώς θα πάρω τον χειμώνα ταμείο;

Αυτή η πραγματικά μεγάλη πίεση του κόσμου εκφράστηκε και προς τις πλειοψηφίες των μεγαλύτερων σωματείων ξενοδοχοϋπαλλήλων σε όλους τους νομούς του νησιού, οι οποίες κινούνται στη γραμμή της συνεργασίας με την εργοδοσία και την κυβέρνηση. Ομως, η δράση των ταξικών δυνάμεων κατά το προηγούμενο διάστημα, η πίεση που ασκήσαμε στα ΔΣ και αυτή η γενικευμένη αγανάκτηση των συναδέλφων ανάγκασαν τους εργοδοτικούς συνδικαλιστές να κηρύξουν κλαδικές κινητοποιήσεις. Αυτούς που παραδοσιακά σαμπόταραν τις απεργίες λέγοντας ότι «έχουν φάει τα ψωμιά τους», αυτούς που κρύβουν τις ευθύνες τους για την υποχώρηση του κινήματος «δαχτυλοδείχνοντας» τους εργάτες που τάχα «δεν ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν».

Κρίσιμα ζητήματα ο προσανατολισμός της πάλης και η οργάνωση στους τόπους δουλειάς

Οι ταξικές δυνάμεις του κλάδου, σε συνθήκες μαζικότερης συμμετοχής εργαζομένων στις κινητοποιήσεις που οργανώνονται αυτήν την περίοδο, έχουμε ένα διπλό καθήκον.

Πρώτον, να συναντηθούμε με όλες και όλους που κινητοποιήθηκαν για πρώτη φορά, να τους δώσουμε το χέρι, να αναδείξουμε ότι ο αγώνας απέναντι σε όσα βιώνουν θέλει διάρκεια και αντοχή, ότι μπορούμε οργανωμένοι να αντιπαρατεθούμε «στα ίσα» με κάθε εργοδότη, όσα όπλα και να του έχουν δώσει οι κυβερνήσεις.

Το δεύτερο είναι να αντιπαρατεθούμε στα επιχειρήματα που κρύβουν ποιος είναι ο πραγματικός αντίπαλος. Για ποιο λόγο αυτός μας στερεί το δικαίωμα στη δουλειά, στο εισόδημα, στην επιβίωση των οικογενειών μας, όπως στερεί και συνολικότερα από το λαό το δικαίωμα στην αναψυχή. Το διεκδικητικό πλαίσιο και η ακούραστη δράση των ταξικών δυνάμεων αναδεικνύουν ότι η λειτουργία του Τουρισμού με κριτήριο το κέρδος, ή την ελάχιστη ζημία σε συνθήκες κρίσης, που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, είναι αυτή που θα αφήσει χιλιάδες συναδέλφους στην ανεργία και χιλιάδες άλλους με κουτσουρεμένο μισθό και δικαιώματα - λάστιχο! Αυτός είναι ο λόγος που τα λεγόμενα «υγειονομικά πρωτόκολλα» πάνε περίπατο! Αυτά ακριβώς δεν αμφισβητεί ο κυβερνητικός - εργοδοτικός συνδικαλισμός. Γι' αυτό και οι διεκδικήσεις που προβάλλει δεν αγγίζουν την κερδοφορία των ξενοδόχων.

Στις μαζικές κινητοποιήσεις, από τις παρεμβάσεις του εργατοπατερισμού δεν έλειπε φυσικά η αναπαραγωγή επιχειρημάτων της κυβέρνησης και της εργοδοσίας. Μας είπαν ότι οι ξενοδοχοϋπάλληλοι είναι «σε πλεονεκτική θέση», ότι θα εισακουστούν τα δικά μας αιτήματα γιατί ο Τουρισμός είναι η «βαριά βιομηχανία μας», ότι είναι «εθνική υπόθεση» η επανεκκίνησή του. Οτι η κρίση του κορονοϊού πλήττει και τους εργαζόμενους και τους ξενοδόχους και ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα και για τις επιχειρήσεις. Οτι όταν περάσει η «υγειονομική κρίση» δεν θα χρειαστεί να ξανακάνουμε θυσίες...

Κυβέρνηση και εργοδοσία μάς καλούν να διαγράψουμε μονομιάς από τη μνήμη μας πώς χτίστηκε όλη αυτή η «βαριά βιομηχανία», πώς προέκυψαν τα 7 συνεχόμενα ρεκόρ κερδοφορίας στον κλάδο. Να ξεχάσουμε ότι είμαστε δυο διαφορετικοί κόσμοι. Να πιστέψουμε ότι οι εργαζόμενοι έχουν κοινά συμφέροντα με τους ξενοδόχους, ότι όσο κερδίζουν οι τελευταίοι τόσο θα καλυτερεύουν οι ζωές όλων.

Θέλουν να ξεχάσουμε ότι μόνο στην Κρήτη πέρσι από τη δουλειά μας το τουριστικό κεφάλαιο τσέπωσε 3,9 δισ. ευρώ και συνολικά στην εξαετία 22 δισ.! Οτι από όλο αυτόν τον πλούτο στους μισθούς κατέληξε μόνο το 5%. Και ότι από αυτό το 5% που πήραμε για κουτσουρεμένους μισθούς, το κράτος φορολογεί και εισπράττει το 95% των εσόδων του για να επιδοτεί ξανά με «ζεστό» χρήμα τους μεγαλοεπιχειρηματίες, όπως κάνει τώρα!

Προσπαθούν να μην αντιληφθούμε ότι ο Τουρισμός δεν είναι καμία «βαριά βιομηχανία». Είναι ένα πανάκριβο εμπόρευμα, τόσο ευάλωτο σε φυσικές καταστροφές, πανδημίες, όσο και στις συνέπειες των ανταγωνισμών, των πολέμων για το ποιος θα κυριαρχήσει στις ζωές όλων των λαών του κόσμου.

Μάταια επιδιώκουν να μην καταλάβουν οι εργαζόμενοι τη βασική αλήθεια που αναδεικνύει το ταξικό εργατικό κίνημα, την αλήθεια που αποτυπώθηκε και στις φετινές εκδηλώσεις του για την Εργατική Πρωτομαγιά: Οτι αυτό που φταίει είναι ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης. Μια ανάπτυξη που βασίζεται δηλαδή αποκλειστικά στο αν θα κερδίσουν οι λίγοι, αν θα κερδίσουν οι αεροπορικές εταιρείες που φέρνουν τους τουρίστες, αν θα κερδίσουν οι tour operators, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι ξενοδόχοι. Αυτή η ανάπτυξη δεν έχει ούτε «σταλιά» χώρο για την αναψυχή και τις διακοπές του λαού, του εργαζόμενου και της οικογένειάς του.

Το παράδειγμα της «Thomas Cook» ήταν ένα πρώτο σημάδι. Η πανδημία έρχεται να επιβεβαιώσει ότι τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά και για τους εργαζόμενους του κλάδου και συνολικά για το λαό αν οι διακοπές ήταν κατοχυρωμένο δικαίωμα για όλο το λαό και όχι εμπόρευμα, αν τα ξενοδοχεία λειτουργούσαν για την ικανοποίηση αυτής της λαϊκής ανάγκης και όχι με κριτήριο το κέρδος, αν τα δημόσια νοσοκομεία ήταν θωρακισμένα όπως έπρεπε...

Για τους εργαζόμενους και τον υπόλοιπο λαό, ανάπτυξη δεν είναι, από την μία, να ορθώνονται υπερπολυτελή ξενοδοχεία το ένα δίπλα στο άλλο, όπως γίνεται και αυτήν την περίοδο στην Κρήτη και, από την άλλη, εμείς να μην μπορούμε να περάσουμε ούτε απέξω. Να χρειάζεται κάποιος έναν μισθό για να μείνει μια μέρα σε ένα από τα δωμάτιά τους ή ένα μεροκάματο για να καθίσει σε ένα από τα τραπέζια που σερβίρουμε.

Αυτοί που θησαύρισαν όλα αυτά τα χρόνια από αυτήν την ανάπτυξη, οι καπιταλιστές του κλάδου, είναι αυτοί που πρέπει να πληρώσουν και την κρίση τους.

Συνεχίζουμε την αγωνιστική δράση

«Τον Απρίλη και το Μάη ο Τουρισμός βρέθηκε στο ναδίρ, ό,τι πετύχουμε φέτος θα είναι κέρδος», ανέφερε στο διάγγελμά του ο Κυρ. Μητσοτάκης.

Με την παραπάνω φράση, η κυβέρνηση δίνει σινιάλο στους εργοδότες στη φετινή σεζόν να ισοπεδώσουν κάθε εργασιακό κεκτημένο δικαίωμα: Πρώτα από όλα να στραπατσάρουν τις κλαδικές μας Συλλογικές Συμβάσεις. Να μειωθούν οι μισθοί, να γενικευτεί η ημιαπασχόληση, να καταργηθεί το δικαίωμα της επαναπρόσληψης, να μείνουν στο «περίμενε» όλοι αυτοί οι χιλιάδες εργαζόμενοι που ειδικά στον Επισιτισμό απολύθηκαν με το «καλημέρα» της πανδημίας. Οσοι εποχικοί δεν δουλέψουν, να μάθουν να ζουν με 400 ευρώ μέχρι τον Οκτώβρη και μετά τίποτα.

Δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια! Τα ταξικά σωματεία και οι επιτροπές αγώνα κατέθεσαν στις μαζικές συγκεντρώσεις πλούσιο αγωνιστικό σχέδιο για την κλιμάκωση του αγώνα, με πρόταση για νέες κινητοποιήσεις. Παντού ζητάμε να πραγματοποιηθούν έκτακτα Διοικητικά Συμβούλια και Γενικές Συνελεύσεις των σωματείων του κλάδου για να γίνει απολογισμός των κινητοποιήσεων και των μέτρων της κυβέρνησης και να σχεδιαστούν τα επόμενα αγωνιστικά βήματα.

Με αγωνιστικές πρωτοβουλίες θα βρεθούμε στα «ανοίγματα» των επισιτιστικών καταστημάτων και των 12μηνων ξενοδοχείων, αργότερα στα εποχιακά. Θα επιδιώξουμε να πραγματοποιηθούν συγκεντρώσεις και συνελεύσεις όλων των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς. Η πίεση για την επαναπρόσληψη όλων να δημιουργηθεί από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Σχεδιάζουμε ταυτόχρονα την αγωνιστική επαφή μας με τη νεολαία του κλάδου, με τους σπουδαστές που θα κάνουν το πρώτο τους βήμα στον κλάδο μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Οργανώνουμε τον αγώνα μας τώρα, για να διασφαλιστεί με ευθύνη του κράτους και των εργοδοτών το εισόδημα όλων των εργαζομένων, ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας και να επαναπροσληφθούν όλοι, όπως προβλέπουν οι Συλλογικές μας Συμβάσεις.

Σε αυτήν την κατεύθυνση δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για να ενισχυθούν ο αγώνας και η αλληλεγγύη μεταξύ των συναδέλφων σε όλο τον κλάδο.


Στράτος ΜΑΝΙΑΒΟΣ
Μέλος της διοίκησης της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού - Τουρισμού και της διοίκησης του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων Ρεθύμνου

Με αφορμή τις κινητοποιήσεις ενάντια στην «Πράσινη Ανάπτυξη» στο Πέραμα

Ο χώρος που προορίζεται να γίνει σκουπιδότοπος στο Πέραμα
Ο χώρος που προορίζεται να γίνει σκουπιδότοπος στο Πέραμα
Η επίθεση της αστικής τάξης απέναντι στα εργατικά - λαϊκά συμφέροντα εντείνεται, ώστε το κεφαλαιοκρατικό σύστημα να θωρακιστεί εν μέσω της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, η οποία επιταχύνθηκε με την πανδημία. Η «Πράσινη Ανάπτυξη» μαζί με τη νέα «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» αποτελεί στρατηγική κατεύθυνση τόσο για την ΕΕ, όσο και για την Ελλάδα. Η κατεύθυνση αυτή εκφράστηκε μέσα από τον αντι-περιβαλλοντικό νόμο της κυβέρνησης της ΝΔ.

Η κάθε εξέλιξη της επίθεσης της αστικής τάξης πρέπει να αξιοποιείται, ώστε να βρίσκει νέες μάζες οργανωμένες στα σωματεία, στο ταξικό εργατικό κίνημα και ταυτόχρονα να διευρύνεται η συμπόρευση του εργατικού - λαϊκού κόσμου και της νεολαίας με το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, με βαθύτερους ιδεολογικούς και πολιτικούς δεσμούς στη βάση της προγραμματικής αντίληψής μας.

Σκουπιδότοποι, καζάνια και μπόχα η άλλη όψη της «πράσινης ανάπτυξης»

Με τον νόμο για το Περιβάλλον, δίπλα στα μεγάλα προβλήματα του Περάματος, προστέθηκε η δημιουργία ενός Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), μιας τοπικής χωματερής, μέσα σε κατοικημένη περιοχή και δίπλα σε σχολεία. Με τέτοιον ωμό τρόπο μεταφράζονται τα εύηχα συνθήματα της «Πράσινης Ανάπτυξης» σε τοπικό επίπεδο. Αυτή η εξέλιξη προστίθεται δίπλα στη λειτουργία των «καζανιών του θανάτου», στη δράση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά κ.ά.

Την εξέλιξη αυτή αποκάλυψε το ΚΚΕ μέσω των εκλεγμένων του στο Δημοτικό Συμβούλιο. Στο άκουσμα για τη χωροθέτηση του ΣΜΑ στο Παλαιό Νεκροταφείο του Περάματος, ο εργατόκοσμος αγανάκτησε. Ακολούθησαν έξι κινητοποιήσεις από σωματεία και φορείς της περιοχής, με κόσμο που για πρώτη φορά συμμετέχει.

Η δημοτική αρχή Περάματος (ΣΥΡΙΖΑ) ήταν αυτή που υπέδειξε στην κυβέρνηση ΝΔ το χώρο για τον ΣΜΑ. Η αντίδραση της δημοτικής αρχής στην αποκάλυψη ήταν να ομολογήσει ότι «νομιμοποιεί» τον χώρο, ώστε να μεταφορτώνει όλα τα απορρίμματα (ογκώδη, μπάζα, πράσινο, ελαστικά κ.ά.) εκτός από τα οικιακά. Επίσης, η δημοτική αρχή σημειώνει ότι σκοπεύει μετά από 5 χρόνια να μετατρέψει τον χώρο του ΣΜΑ σε χώρο πρασίνου. Βέβαια οι ΣΜΑ αφορούν πρώτα απ' όλα τα οικιακά απορρίμματα. Η πείρα του Περάματος από τις επί δεκαετίες ανανεώσεις των αδειών των εταιρειών πετρελαιοειδών είναι αποστομωτική. Ετσι το σύνθημα των σωματείων προχώρησε παραπέρα από το «Εξω η χωματερή από το Πέραμα» σε «Ανάπλαση του Παλαιού Νεκροταφείου σε χώρο πρασίνου εδώ και τώρα»!

Η δημοτική αρχή έσπευσε να νομιμοποιήσει τον σχεδιασμό της με ένα Δημοτικό Συμβούλιο «fast-track», με τη διαδικασία τού «διά περιφοράς μέσω τηλεφώνου». Οι ψήφοι όμως της δημοτικής αρχής (ΣΥΡΙΖΑ) μαζί και των συμμάχων της από «ανεξάρτητα» ψηφοδέλτια της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ δεν έφτασαν. Ετσι από τη «δυσκολία» τούς έβγαλε η ψήφος της Χρυσής Αυγής. Πρόκειται για τον «πρόεδρο» του χρυσαυγίτικου δουλεμπορικού «σωματείου» στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η Τοπική Διοίκηση είναι όργανο εξειδίκευσης των αντιλαϊκών κατευθύνσεων σε τοπικό επίπεδο και ότι σε περίπτωση «ανάγκης» βρίσκονται οι συμμαχίες και η «συναίνεση» για την προώθηση αντιλαϊκών σχεδιασμών. Ταυτόχρονα, τεκμηριώνεται ποια πραγματικά είναι η «προοδευτική συμμαχία» του ΣΥΡΙΖΑ στο Πέραμα, δηλαδή με τη ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ και τη Χρυσή Αυγή! Υποκριτικά αποδεικνύονται τα «κλαψουρίσματα» από την παράταξη ΣΥΡΙΖΑ (Δούρου) στην Περιφέρεια ότι δεν πήρε απόφαση το Περιφερειακό Συμβούλιο ενάντια στον «αντι-περιβαλλοντικό» νόμο, τον οποίο στήριξε η περιφερειακή αρχή της ΝΔ μαζί με τη Χρυσή Αυγή.

Χαρακτηριστικό της υποκρισίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι μια μέρα πριν την αποκάλυψη του σχεδίου για το ΣΜΑ στο Πέραμα, δηλαδή την Πρωτομαγιά, στο χώρο που προορίζεται για «χωματερή», ο δήμαρχος Περάματος είχε υποδεχτεί τον πρώην πρωθυπουργό Τσίπρα για να κάνει δηλώσεις για τους εργαζόμενους της καθαριότητας, που η δημοτική αρχή τούς έχει χωρίς μέσα ατομικής προστασίας (γάντια, μπότες κ.λπ.) σχεδόν δύο χρόνια.

Η υπόθεση δεν τελειώνει στο Πέραμα. Ακριβώς δίπλα από το Πέραμα, ξέσπασε μεγάλος «τσακωμός» μεταξύ των δημάρχων Κερατσινίου - Δραπετσώνας και Πειραιά με αφορμή τη χωροθέτηση επίσης ενός ΣΜΑ στην περιοχή της Λ. Σχιστού, ιδιοκτησίας του δήμου Πειραιά, το οποίο τελικά δεν πέρασε στον αντι-περιβαλλοντικό νόμο. Ο δήμαρχος Κερατσινίου - Δραπετσώνας (ΣΥΡΙΖΑ) μαζί με τους βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ της Α' και Β' Πειραιά «βγήκαν στα κάγκελα» αρνούμενοι τον ΣΜΑ για τον δήμο Πειραιά, με αιτιολογία ότι είναι στην «είσοδο» του Κερατσινίου. Οι ίδιοι άνθρωποι δεν είπαν κουβέντα για τη χωροθέτηση του ΣΜΑ στο Πέραμα.

Η νομιμοποίηση των επί δεκαετίες υφιστάμενων και επικίνδυνων περιβαλλοντικά τοπικών χωματερών συντηρούν μια κατάσταση, ώστε το κεφάλαιο αγοράζοντας χρόνο να βρει παρθένο επενδυτικό χώρο στο αμέσως προσεχές μέλλον.

Η πρόταση του ΚΚΕ δεν απορρίπτει την ανάγκη ύπαρξης ΣΜΑ στη διαχείριση των απορριμμάτων. Αποκαλύπτεται όμως ότι ο σχεδιασμός του αστικού κράτους είναι επικίνδυνος με βασικό κριτήριο την εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών συμφερόντων και όχι την υγεία του λαού και το περιβάλλον.

Με «χωροταξική δημοκρατία» θωρακίζονται τα κέρδη των επενδυτών υποβαθμίζοντας τη ζωή του λαού

Η αντιπαράθεση των δημοτικών αρχών Κερατσινίου - Δραπετσώνας και Πειραιά αφορά ποιο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων θα ακολουθηθεί, ποιος θα προπορευτεί στις «μπίζνες» διαχείριση. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ με την προηγούμενη περιφερειακή αρχή Δούρου, όσο και οι δημοτικές αρχές Κερατσινίου - Δραπετσώνας και Περάματος, επίσης ΣΥΡΙΖΑ, με παραπλανητικά συνθήματα δηλώνουν υποκριτικά ότι «εμείς δεν θέλουμε τα σκουπίδια μας να τα στέλνουμε στη Φυλή, δεν θέλουμε να τα στέλνουμε στην αυλή του άλλου», αλλά «να τα διαχειριστούμε μόνοι μας», δηλαδή να εφαρμοστεί η λεγόμενη «χωροταξική δημοκρατία». Παραδέχονται ότι διεκδικούν μια Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) που να απορροφά τα απορρίμματα μόνο της περιφερειακής ενότητας Πειραιά (5 δήμων) με την «προϋπόθεση ότι η ΜΕΑ δεν θα δέχεται πάνω από 120.000 τόνους απορριμμάτων, αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να φέρνουν απορρίμματα άλλων περιοχών». Το σημερινό σχέδιο της ΝΔ (Πατούλη) άλλαξε τον προηγούμενο σχεδιασμό, προτείνοντας τρεις μόνο χώρους για ΜΕΑ στην Αττική, στέλνοντας τη μεγαλύτερη (του κεντρικού τομέα) στη Φυλή. Ανάλογα με το πόσες ΜΕΑ και τι δυναμικότητας η καθεμία θα δημιουργηθούν, συνδέεται και το πόσοι κεντρικοί ΣΜΑ και πού θα χωροθετηθούν. Αυτός είναι ο τσακωμός!

Κανένα από τα παραπάνω σχέδια δεν αμφισβητεί τον ΧΥΤΑ Φυλής. Αντίθετα, με τις ψήφους της ΝΔ και την ανοχή και στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ προχωράει νέο «πανωσήκωμα» στη Φυλή, ενώ αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά και «έκτακτος» ΧΥΤΑ εκτός ΟΕΔΑ Φυλής στην παλαιά ΟΕΔΑ Ανω Λιοσίων, που πριν από 15 χρόνια υποτίθεται ότι είχε κλείσει οριστικά. Την ίδια ώρα, ετοιμάζεται τρίτος ΧΥΤΑ στη Δυτική Αττική. Είτε με περισσότερη, είτε με λιγότερη «χωροταξική δημοκρατία» η χωματερή και το θάψιμο των απορριμμάτων δεν αμφισβητείται! Το καινούργιο στοιχείο είναι ότι στις ΜΕΑ προβλέπεται και καύση διότι αυτό προστάζουν οι ανάγκες του κεφαλαίου. Στόχος τους είναι το 2030 να υπόκειται σε ανακύκλωση το 50% των απορριμμάτων, το οποίο σημαίνει ότι το άλλο 50% κατά ένα μέρος θα καίγεται και το υπόλοιπο θα θάβεται.

Η αντιπαράθεση για τα απορρίμματα και την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων χωροθέτησης της κάθε υποδομής είναι πανομοιότυπη με την αντιπαράθεση που είχε ανοίξει στον Πειραιά για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του Masterplan της COSCO. Το κινεζικό μονοπώλιο εμφάνισε μια κατά παραγγελία ΜΠΕ για σειρά έργων στο λιμάνι του Πειραιά όπως η φαραωνικού μεγέθους επέκταση της προβλήτας κρουαζιέρας στην Πειραϊκή. Οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ αντέδρασαν, σημειώνοντας «ότι η μελέτη έχει μονομέρειες» και «ότι χρειάζεται μια στρατηγική ΜΠΕ», με δεδομένο βέβαια ότι δεν θα ακυρώνονται οι κατευθύνσεις του κεφαλαίου στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής.

Η αντιπαράθεση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ για μεγάλα ζητήματα όπως οι επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά και η διαχείριση των απορριμμάτων, φαινομενικά αφορούν το πόσο ολοκληρωμένος είναι ο σχεδιασμός για την κάθε επένδυση. Τα επενδυτικά σχέδια όπως και αν «ντύνονται», άλλοτε με περισσότερο ή λιγότερο «Πράσινη Ανάπτυξη», άλλοτε με περισσότερη ή λιγότερη «δημοκρατία» για τον λαό, ένα στόχο έχουν, τη θωράκιση των κερδών του επενδυτή. Η αντιπαράθεση ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ αφορά ποιο τμήμα του κεφαλαίου θα βγει κερδισμένο. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι η ίδια η επένδυση και η κερδοφορία της.

Βάζουμε στο στόχαστρο τον πραγματικό αντίπαλο

Τα δίκαια αιτήματα όπως το «Εξω η χωματερή από το Πέραμα», «Ανάπλαση του Παλαιού Νεκροταφείου Περάματος σε χώρο πρασίνου εδώ και τώρα» ή το «Εξω τα Καζάνια του Θανάτου», όπως επίσης τα συνθήματα «Οχι προβλήτα στην Πειραϊκή» και «Ανάπλαση των Λιπασμάτων» στη Δραπετσώνα, αφορούν μεγάλα λαϊκά προβλήματα στις γειτονιές του Πειραιά που γεννιούνται από τη δραστηριότητα μονοπωλίων. Οι δυνάμεις του ΚΚΕ μπαίνουν μπροστά σε κάθε χώρο δουλειάς, κάθε περιοχή, για κάθε εργατικό - λαϊκό αίτημα, οργανώνουν την αντεπίθεση. Για να έχει όμως συνέχεια και προοπτική ο αγώνας πρέπει με τη δική μας επίμονη παρέμβαση να πολιτικοποιείται, ώστε να σημαδεύει τον πραγματικό αντίπαλο, την άρχουσα τάξη. Γι' αυτό πρέπει να βάλει στο στόχαστρο την κερδοφορία, τον συνολικό σχεδιασμό του κεφαλαίου και των πολιτικών εκπροσώπων του, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.

Η αντιπαράθεση στο κίνημα πολιτικοποιείται αντικειμενικά. Θα αντιμετωπίσουμε, από τη μια, τη γραμμή της αστικής τάξης για στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Από την άλλη, τη γραμμή υπέρ ενός «δημόσιου λιμανιού με εργατικό έλεγχο» στο έδαφος του καπιταλισμού και τα αντίστοιχα αιτήματα περί «κρατικοποιήσεων στρατηγικών τομέων» που δεν αμφισβητούν την εξουσία του κεφαλαίου και θα ενισχυθούν λόγω της καπιταλιστικής κρίσης, από δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και του οπορτουνιστικού χώρου. Η ιεράρχηση και η συζήτηση των αιτημάτων στο κίνημα πρέπει να αποκαλύπτουν ότι το αστικό κράτος δεν είναι πεδίο συσχετισμού που μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τον συσχετισμό που θα έχουν κάποιες «φιλολαϊκές» ή «αριστερές» δυνάμεις. Η πρόσφατη εμπειρία της «πρώτης φοράς αριστερά» είναι αποστομωτική! Η γραμμή πάλης στο κίνημα δεν μπορεί να «μαντρώνει» το εργατικό - λαϊκό κίνημα πίσω από συνθήματα υπέρ μιας άλλης μορφής καπιταλιστικής αξιοποίησης των μέσων παραγωγής όπως η αστική κρατική ιδιοκτησία.

Η προγραμματική πρόταση του ΚΚΕ για κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, απαλλαγμένη από την καπιταλιστική ιδιοκτησία, είναι η μόνη απάντηση για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, απαλλαγμένο από την αναρχία των συγκρουόμενων ανταγωνιστικών επιχειρηματικών συμφερόντων. Είναι η μόνη απάντηση και για τη διαχείριση των απορριμμάτων διότι θα σχεδιάζεται με βασικό κριτήριο την υγεία του λαού, το περιβάλλον και όχι τις κερδοφόρες επενδύσεις των επιχειρηματικών ομίλων της «Πράσινης Ανάπτυξης». Είναι η μόνη απάντηση για ένα λιμάνι που ως κοινωνική ιδιοκτησία θα εξυπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες με προσανατολισμό την απελευθέρωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας και όχι την εξάρτησή του από τις διεθνείς οικονομικές τάσεις, που με τη λεγόμενη «εξωστρέφεια» σήμερα βρίσκεται μπροστά σε πιθανό κλυδωνισμό. Η ισόρροπη ανάπτυξη βιομηχανίας και οικιστικού περιβάλλοντος δεν θα εμποδίζεται από το κεφαλαιοκρατικό κέρδος. Η μαχητική προβολή της προγραμματικής πρότασης του ΚΚΕ από τους κομμουνιστές είναι η αναγκαία συνέχεια της συζήτησης και της διαπάλης που ανοίγεται στο κίνημα.


Ιωνας ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΠΟΥΛΟΣ
Μέλος της ΤΕ Πειραιά του ΚΚΕ και της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΟ Αττικής

Χαρίλαος Φλωράκης, 15 χρόνια από τον θάνατο του Καπετάν Γιώτη...

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, το 1974
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, το 1974
«Οι ζευγάδες φεύγουν, η σπορά μένει»

Η φράση πέρασε στην Ιστορία μαζί με το φευγιό του συντρόφου μας, Χαρίλαου Φλωράκη, του Καπετάν Γιώτη του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ από το 9ο έως και το 12ο Συνέδριό του, στη συνέχεια Προέδρου και Επίτιμου Προέδρου του Κόμματος έως το τέλος, την 22 Μάη 2005, μέρα κατά την οποία μέσα από ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ έγινε γνωστό ότι ο σύντροφος δεν είναι πια ανάμεσά μας.

Για παλιότερους συντρόφους, η μέρα αυτή λειτουργεί και σαν ένα απ' τα αραξοβόλια, εκεί που κατά διαστήματα γυρνάς για να μετρήσεις το ταξίδι, να πάρεις εφόδια για τη συνέχεια.

Παράλληλα, για μια ολόκληρη γενιά νέων κομμουνιστών που ανδρώθηκε από τότε, οι ιστορίες του περασμένου αιώνα φαντάζουν και είναι αρκετά μακρινές. Ταυτόχρονα, όμως, αυτές οι ιστορίες είναι και ένα από τα μέτρα για το μπόι του Κόμματός μας στην υπερεκατοντάχρονη πορεία του. Πορεία που σημαδεύτηκε από την κίνηση τεράστιων μαζών και αυτή η κίνηση, επίσης, από τη δράση των πρωτοπόρων της κάθε εποχής. Ανάμεσά τους και ο Χαρίλαος Φλωράκης.

***

Ο Χαρίλαος Φλωράκης γεννήθηκε στις 21 του Ιούλη 1914 στο Παλιοζογλώπι των Αγράφων και για καθεμιά από τις δεκαετίες της ζωής του ανακαλείται κι άλλη αγωνιστική μνήμη - εφόδιο για ό,τι ακολουθεί.


Η δεκαετία του '20 περιέχει την οργάνωση στην ΟΚΝΕ (1929).

Η δεκαετία του '30 φέρνει μαζί της τους εργατικούς αγώνες και ανάμεσά τους το κίνημα των Τριατατικών (των εργαζομένων στα Ταχυδρομεία, Τηλεγραφεία, Τηλεφωνία) στους οποίους ανήκε και ο σύντροφός μας, έως το βράδυ της 28 Οκτώβρη του 1940 που πήραν το σήμα από το μέτωπο της Αλβανίας για την έναρξη του πολέμου.

Ακολουθεί η συγκλονιστική δεκαετία 1940-1950: Το 1941 γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Μετά στο ΕΑΜ, βγαίνει στην παρανομία και ανεβαίνει στο βουνό (1942). Εξελίσσεται σε Ταγματάρχη του ΕΛΑΣ και από τα Αραποκέφαλα έως την Κυρα Βγένα του Παναιτωλικού μιλάνε πια για τον Καπετάν Γιώτη. Επιστροφή στην Αθήνα με την Απελευθέρωση, παίρνει μέρος στις μάχες του ηρωικού Δεκέμβρη (1944), συλλαμβάνεται τον Οκτώβρη του 1945. Αμνηστεύεται τον Γενάρη του 1946. Το 1947 τον βρίσκει ξανά στο βουνό. Αντισυνταγματάρχης του ΔΣΕ στην αρχή και Συνταγματάρχης τον Νοέμβρη του 1948. Αναλαμβάνει διοικητής της 2ης Μεραρχίας του ΔΣΕ και μαζί με τον Διαμαντή (Γιάννη Αλεξάνδρου), διοικητή της 1ης Μεραρχίας, γράφουν μερικές από τις συγκλονιστικότερες σελίδες της Ιστορίας του ΔΣΕ σε Ρούμελη και Αγραφα. Η κατάληψη του Καρπενησίου και της Καρδίτσας ανάμεσα σ' αυτές. Την άνοιξη του 1949 αναδεικνύεται αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και στη συνέχεια τακτικό μέλος της ΚΕ του Κόμματος. Τον Σεπτέμβρη περνάει στην ΕΣΣΔ. Φοιτά και ολοκληρώνει τις σπουδές του στη Στρατιωτική Ακαδημία του Φρούνζε.

***

Στις 5 Απρίλη του 1954 επιστρέφει παράνομα στην Ελλάδα. Συλλαμβάνεται στις 27 του Ιούλη. Παραμένει στη φυλακή έως το 1960, οπότε μετά από αρκετές αναβολές αρχίζει τον Μάη η μεγάλη του δίκη στο στρατοδικείο. Λέει, ανάμεσα σε πολλά άλλα στην απολογία του: «Βεβαίως, τα Κομμουνιστικά Κόμματα έχουν σχέσεις μεταξύ τους. Μας συνδέουν κοινή ιδεολογία, κοινά ιδανικά, η φιλία και η συναδέλφωση των λαών μας, έχουμε κοινό αντίπαλο, τον ιμπεριαλισμό. Και μόνο αυτό επιβάλλει τη διεθνή αλληλεγγύη μας. Αλλά υπάρχουν και προβλήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με γνώμονα τα κακώς νοούμενα συμφέροντα μιας χώρας. Παράδειγμα το Κυπριακό, στο οποίο οι Αγγλοι και οι Τούρκοι κομμουνιστές αντιτάχθηκαν στις απόψεις των κυβερνήσεων των χωρών τους. Η επίσημη Αγγλία και η Τουρκία τούς είπαν προδότες, αλλά στην πραγματικότητα η στάση τους ήταν και σωστή και εθνική. Να γιατί ο διεθνισμός μας δεν έρχεται σε αντίθεση με την αγάπη μας προς την πατρίδα και τα συμφέροντά της. Το 1957 μαζεύτηκαν στη Μόσχα αντιπρόσωποι 64 Κομμουνιστικών Κομμάτων και διακήρυξαν ότι βασικό καθήκον των κομμουνιστών είναι η υπεράσπιση της ειρήνης. Ποιος αμφισβητεί ότι αυτό είναι και εθνικό μας καθήκον;»

Καπετάν Γιώτης, στο βουνό με τον ΔΣΕ
Καπετάν Γιώτης, στο βουνό με τον ΔΣΕ
Αποφυλακίζεται υπό όρους τον Απρίλη του 1966 και συλλαμβάνεται ξανά στις 21 του Απρίλη του 1967. Εξορίζεται μέχρι και την άνοιξη του 1971, οπότε μετά την αποφυλάκισή του περνά και πάλι στην παρανομία.

***

Προηγουμένως, και μέσα από τη φυλακή, ο Χαρίλαος, μετά τη διάσπαση του Κόμματος, το 1968, συμμετέχει και συμβάλλει αποφασιστικά στη μάχη για την επικράτηση των Αποφάσεων της 12ης Ολομέλειας. Τον Δεκέμβρη του 1969, από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λέρου (Παρθένι), σημειώνει σε επιστολή του: «Η 12η Ολομέλεια, με τις Αποφάσεις της, σήκωσε αποφασιστικά τη σημαία της πάλης ενάντια στον οπορτουνισμό και τον αναθεωρητισμό, που κόντευε, με τη δράση της φραξιονιστικής ομάδας, να κυριαρχήσει και να γίνει η επίσημη πολιτική και οργανωτική γραμμή του Κόμματος. Τη σημαία της πάλης για την υπεράσπιση των αρχών του μαρξισμού - λενινισμού, για την οικοδόμηση των Κομματικών Οργανώσεων στην Ελλάδα με βάση τις λενινιστικές αρχές για το κόμμα νέου τύπου. Με τις αποφάσεις της 12ης Ολομέλειας σημειώνεται μια αποφασιστική στροφή για να προχωρήσει το Κόμμα σταθερά στον επαναστατικό του δρόμο».

Τον Ιούνη του 1972, η 16η Ολομέλεια τον εκλέγει μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στην 17η Ολομέλεια τον Δεκέμβρη εκλέγεται Α' Γραμματέας της ΚΕ του Κόμματος και στο 9ο Συνέδριο (4-10 Δεκέμβρη 1973) επανεκλέγεται Α' Γραμματέας της ΚΕ.

***

Τον Αύγουστο του 1974, πριν τη νομιμοποίηση του Κόμματος, ο Χ. Φλωράκης έρχεται στην Ελλάδα. Στην πρώτη μεταπολιτευτική συνέντευξή του, απαντώντας στις - συνήθεις τότε - προβοκάτσιες περί «ΚΚΕ εξωτερικού» είπε στον Κρις Γουντχάουζ: «Κύριε Γουντχάουζ, εγώ είμαι του... εσωτερικού του εσωτερικού. Οταν έγινε η διάσπαση του ΚΚΕ, από την οποία προέκυψε το λεγόμενο ΚΚΕ (Εσωτερικού), εγώ προσωπικά βρισκόμουν στο... εσωτερικό του εσωτερικού - δηλαδή εξόριστος στο Παρθένι της Λέρου. Οπως και εκατοντάδες άλλοι σύντροφοι που βρίσκονται σήμερα στο ΚΚΕ, που εσείς το χαρακτηρίζετε ως ΚΚΕ εξωτερικού».


Το 1978 γίνεται σε συνθήκες νομιμότητας το 10ο Συνέδριο του Κόμματος, το πρώτο μετά από τρεις δεκαετίες παρανομίας. Ο Χαρίλαος Φλωράκης στην πρώτη, μετά το Συνέδριο, Ολομέλεια της ΚΕ εκλέγεται ΓΓ της ΚΕ. Στο 11ο Συνέδριο του Κόμματος (1982) και στο 12ο (1987) ο Χαρίλαος επανεκλέγεται ΓΓ της ΚΕ, χρέωση που κρατάει μέχρι το καλοκαίρι του 1989.

Οταν άρχισε η αντεπανάσταση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, στη διάρκειά της και μετά, τότε που ακόμη και επιφανείς ηγέτες πολλών Κομμουνιστικών Κομμάτων υποχώρησαν και αναδιπλώθηκαν, ο σ. Χαρίλαος Φλωράκης αποτέλεσε μια από τις εξαιρέσεις του κανόνα. Εμεινε όρθιος, υπεράσπισε το ΚΚΕ, κόντρα σε εκείνους που μεθόδευαν τη διάλυσή του με τη βοήθεια και την παρασκηνιακή συμμετοχή αστικών δυνάμεων.

Εγραφε το 1991:

«Ωστε, λοιπόν, θρίαμβος της δημοκρατίας οι ανατροπές στην Ανατολική Ευρώπη! Αλλά ποιες δυνάμεις ενισχύθηκαν από το θρίαμβο; Οι δημοκρατικές πράγματι δυνάμεις ή οι δυνάμεις εκείνες, οι οποίες στο όνομα της δημοκρατίας έχουν ουσιαστικά ταχθεί ενάντια στο σοσιαλισμό; Θρίαμβος της δημοκρατίας με το ΚΚ εκτός νόμου! Θρίαμβος της δημοκρατίας με νέες δυνατότητες για επεμβάσεις του ιμπεριαλισμού! Θρίαμβος της δημοκρατίας, με ανεργία, εξαθλίωση, πείνα και έγκλημα! Φυσικά, είναι δύσκολος ο δρόμος. Εχει πολύ ανήφορο και δεν μπορούν όλοι να τον βγάλουν»...

Ηταν αποφασιστική η συμβολή του στη λεγόμενη «Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ», το 1990, καθώς και στο 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Φλεβάρης 1991), τότε που επιχειρήθηκε η «μεγάλη έφοδος» για τη διάχυση του ΚΚΕ στον τότε Συνασπισμό. Τότε που το Κόμμα μας χτυπήθηκε από μέσα, στο όνομα της «ανανέωσης», που σήμαινε την προσαρμογή του ΚΚΕ στο σύστημα.

Ελεγε χαρακτηριστικά:

«Ποια ανανέωση, σύντροφοι; Υπάρχει ανανέωση και ανανέωση. Υπάρχει η επαναστατική ανανέωση που στηρίζεται στις θεμελιακές αρχές του κομμουνισμού. Υπάρχει και η ανανέωση που ζητάει το καινούργιο όχι μέσα στα πλαίσια των αρχών, αλλά πέρα από αυτές, ακόμα και ενάντιά τους. Υπάρχει ανανέωση που τη δημοκρατική λειτουργία την αντικαθιστούν με την αναρχία, με το μη σεβασμό της θέλησης της πλειοψηφίας, με τη δημιουργία κέντρου αντιπολίτευσης. Επικαλούνται τις εξελίξεις στον κόσμο, αλλά ξεχνάνε τις επιδιώξεις των αντιπάλων σχετικά με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αυτές δεν άλλαξαν. Αυτά επιβάλλουν όχι χαλάρωση, αλλά δυνάμωμα της ενιαίας έκφρασης και δράσης, το δυνάμωμα της πειθαρχίας και της τήρησης του Καταστατικού. Η τήρηση του Καταστατικού είναι ο κύριος δείχτης της αφοσίωσης του κομμουνιστή στην υπόθεση του κομμουνισμού...».

Ο σ. Χαρίλαος δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι ήταν δυνατό να γίνει και το παραμικρό θετικό σε τούτο τον τόπο, δίχως την ύπαρξη του ΚΚΕ και την ισχυροποίησή του, τους δεσμούς του με την εργατική τάξη, τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Είχε βαθύτατη πεποίθηση ότι ο σοσιαλισμός θα έρθει ό,τι και να γίνει, ότι είναι το μέλλον της ανθρωπότητας: «Ούτε η κομμουνιστική ιδεολογία τελείωσε, όπως διακηρύσσουν ορισμένοι, ούτε ο δρόμος της κοινωνικής εξέλιξης έκλεισε και σταμάτησε στον καπιταλισμό. Ολα θα αλλάξουν! Μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια. Ομως τελικά όλα θα αλλάξουν. Θα αλλάξουν και θα έρθει μια άλλη ζωή, μια ζωή δίκαιη, της δημιουργίας, η ζωή του σοσιαλισμού».

***

Ολα τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Χαρίλαος Φλωράκης συνέχισε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Με το κύρος που διέθετε στην ελληνική κοινωνία και την πείρα του, με το πείσμα του και τον σοφό του τον λόγο, παρέμεινε πάντοτε στήριγμα για ολόκληρο το Κόμμα.

Ο Χαρίλαος Φλωράκης είναι γέννημα του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ και οι ηρωικοί αγώνες του τον ανέδειξαν σε ηγέτη, τον οποίο εκτιμούν όχι μόνο οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, αλλά και πολλοί εργαζόμενοι που δεν ταυτίζονται με την ιδεολογία του Κόμματός μας.

Υπήρξε λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής. Μόνο αυτή η ιδιότητα μπορούσε να του δώσει όσα του έδωσε, μόνο αυτή μπορούσε να τον καταστήσει λαϊκό ηγέτη.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο αποχαιρετιστήριο που συνέταξε τον Σεπτέμβρη του 1994 και παρέδωσε στην ηγεσία του Κόμματος, δεν αναφέρεται γενικά στο ΚΚΕ, δεν αφήνει το «βιος του» γενικά στο ΚΚΕ, αλλά έγραψε: «Ο,τι βιος είχα το έχω δώσει στο Κόμμα - στο Κόμμα, στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία του, το Πρόγραμμά του και τις αρχές του».

Οταν σύντροφοι και φίλοι τού λέγαν πως οι παλιοί αγωνιστές ένας - ένας φεύγουν, εκείνος απαντούσε:

«Οι ζευγάδες φεύγουν, μωρέ! Η σπορά μένει. Και φουντώνει. Και μεγαλώνει. Και καρπίζει. Και ρίχνει νέους σπόρους στη γη. Και οι κύκλοι επαναλαμβάνονται. Ετσι νόμιζε και η γενιά του 1912-1913 ότι είναι η τελευταία ηρωική γενιά. Και τι θα γίνει ο τόπος μόλις φύγει. Μα ήρθε η γενιά του '40, η νέα σπορά, και ανέβασε πιο ψηλά τη σημαία του αγώνα. Ετσι λέει κάθε γενιά - ταυτίζοντας τον εαυτό της με την Ιστορία. Και λησμονά τη σπορά. Που έρχεται πολύ βαθιά από το παρελθόν και πηγαίνει πολύ βαθιά στο μέλλον. Βλέπεις, μωρέ, αυτά τα νιάτα γύρω σου, που νομίζεις πως είναι ξεστρατισμένα και συμβιβασμένα; Κούνια που σε κούναγε. Μόλις υπάρξει μια σπίθα, αυτά τα νιάτα θα γίνουν πυρκαγιά, θα γίνουν ηφαίστειο. Και θα αποδειχθούν καλύτερα από τη γενιά των πατεράδων τους και των παππούδων τους. Και θα σηκώσουν τη σημαία του αγώνα μέχρι τον ήλιο. Είναι η σπορά, σου λέω...».

Ολο το Κόμμα πριν από 15 χρόνια αποχαιρέτησε τον Καπετάν Γιώτη του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Ο Χαρίλαος Φλωράκης αναπαύεται εκεί πάνω στα αγραφιώτικα βουνά, από όπου η λαϊκή μνήμη κρατά ζωντανό το τραγούδι και το τουφέκι της λαϊκής πάλης.


Λ.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
Οι προβληματισμοί αναδεικνύουν την ανάγκη ουσιαστικού επανασχεδιασμού

INTIME NEWS

Την ερχόμενη Δευτέρα αναμένονται ανακοινώσεις σχετικά με την επαναλειτουργία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μετά από εισήγηση της επιστημονικής επιτροπής για την πανδημία του κορονοϊού.

Σε γονείς και εκπαιδευτικούς, όμως, διάχυτοι είναι ο φόβος και ο προβληματισμός για τους όρους με τους οποίους θα φοιτήσουν και πάλι οι μαθητές στα σχολεία, καθώς όπως έδειξε και η επαναλειτουργία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τις προηγούμενες μέρες, η ευθύνη της κυβέρνησης δεν πήγε πολύ παραπέρα από τη διανομή ενός λίτρου αντισηπτικού για κάθε τάξη.

Σοβαρή ανησυχία εκφράζεται για το θέμα της καθαριότητας των σχολείων, αφού στους περισσότερους δήμους για να καλυφθούν οι ανάγκες στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αξιοποιείται το προσωπικό καθαριότητας από την Πρωτοβάθμια και από άλλες υπηρεσίες των δήμων.

Ερευνες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας φέρουν μεγάλο ποσοστό των γονιών να εμφανίζονται αρνητικοί να στείλουν τα παιδιά τους στα σχολεία για ένα μήνα, τον Ιούνη, αν τελικά ανοίξουν τα σχολεία, ενώ στη συζήτηση μπαίνουν έντονα και οι όροι επαναλειτουργίας των σχολείων από το Σεπτέμβρη, καθώς το πιθανότερο είναι να μην έχουμε ξεμπερδέψει μέχρι τότε με την πανδημία.

Για άλλη μια φορά η επικίνδυνη λογική της «ατομικής ευθύνης»

«Νερό στο μύλο» των παραπάνω έριξε και η τοποθέτηση της επιστημονικής επιτροπής για την πανδημία, την περασμένη βδομάδα, στην ενημέρωση των δημοσιογράφων, όπου από τον επικεφαλής της ειπώθηκε μεταξύ άλλων: «Ο,τι και αν εισηγηθεί η επιστημονική επιτροπή, ό,τι και να αποφασίσει η πολιτεία, την καλύτερη απόφαση για τα παιδιά τους θα την πάρουν στο οικογενειακό περιβάλλον οι δικοί τους άνθρωποι (...) με γνώμονα τι είναι καλύτερο για το παιδί τους»...

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση επιστρατεύει για άλλη μια φορά την προσφιλή της - στην περίοδο της πανδημίας και όχι μόνο - «ατομική ευθύνη», πετώντας το μπαλάκι στον γονιό να αποφασίσει τι θα κάνει με το παιδί του σε περίπτωση που ξανανοίξουν τα Δημοτικά.

Λίγο - πολύ, με τον ίδιο τρόπο έχει λειτουργήσει η κυβέρνηση και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αρκεί να σκεφτούμε ότι σε αυτές τις νέες εντελώς διαφορετικές συνθήκες και τις αυξημένες ανάγκες που δημιουργούνται για τη λειτουργία της Εκπαίδευσης, η κυβέρνηση δεν έδωσε ούτε ένα ευρώ για την ενίσχυση των σχολείων!

Αντί να εξασφαλίσει τους όρους ασφαλούς φοίτησης όλων των μαθητών, όρισε ότι οι απουσίες δεν θα μετράνε (και μάλιστα σε μια διαδικασία που προχωράει παρακάτω η ύλη) και άφησε ουσιαστικά, γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές να εκτιμήσουν τι ρίσκα θα πάρουν... Να σφραγίσουν π.χ. ακατάλληλες αίθουσες και να τα βγάλουν πέρα με τις υπόλοιπες, να φτιάξουν πρόγραμμα όπως όπως, χωρίς καμιά πρόβλεψη για κάλυψη των κενών που δημιουργούνται από εκπαιδευτικούς που ανήκουν π.χ. στις ομάδες υψηλού κινδύνου, να εφοδιάζουν οι γονείς τα παιδιά τους με ατομικά μέσα προστασίας, να γίνονται οι ίδιοι «γιατροί» για να τους δίνουν οδηγίες και «ψυχολόγοι» για να τα στηρίζουν στη νέα κατάσταση στην οποία καλούνται να προσαρμοστούν.

Το ίδιο έργο ετοιμάζεται να παίξει τώρα η κυβέρνηση και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.

Μέτρα τώρα για όλα τα σχολεία

Στον αντίποδα όλων των παραπάνω, είναι αυτά που διεκδικούν σήμερα γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Είναι οι μόνιμοι διορισμοί όλων των αναπληρωτών που δουλεύουν εδώ και χρόνια στην Εκπαίδευση και επιπλέον εκπαιδευτικών όπου χρειάζεται, για να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες των σχολείων.

Είναι το να βρίσκονται όλοι οι αναγκαίοι εκπαιδευτικοί στις θέσεις τους. Γιατί αποτελεί μεγάλο ερώτημα, ειδικά για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, όπου ο δάσκαλος είναι ο κύριος εκπαιδευτικός της τάξης: Θα καλυφθούν άραγε τα κενά που θα προκύψουν σε ένα ενδεχόμενο άνοιγμα των Δημοτικών, για ένα μήνα, τον Ιούνη; Πολύ περισσότερο αυτό ισχύει για όλες τις βαθμίδες το Σεπτέμβρη που θα ανοίξουν τα σχολεία μετά από αυτήν την ιδιαίτερη σχολική χρονιά που τελειώνει τώρα.

Είναι κομβικής σημασίας να είναι όλοι οι εκπαιδευτικοί στις θέσεις τους από την πρώτη στιγμή και όχι να καλούνται τμηματικά αναπληρωτές μέχρι και το Γενάρη και να δημιουργούνται τεράστια κενά στην ύλη για τους μαθητές. Πόσο μάλλον που είναι αναγκαίο να υπάρξει από τώρα μέριμνα για την πλήρη και ουσιαστική αναπλήρωση της ύλης που χάθηκε από την καραντίνα και το κλείσιμο των σχολείων για όλους τους μαθητές. Να υπάρξουν επίσης από την πρώτη στιγμή επαναλειτουργίας των σχολείων Ενισχυτική Διδασκαλία και Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη για όλους τους μαθητές που το έχουν ανάγκη.

Και βέβαια, επειδή όλα δείχνουν πως δεν τελειώσαμε με τον κορονοϊό, εξίσου σημαντικά είναι και μια σειρά από μέτρα που θα εξασφαλίσουν την υγεία και την ασφάλεια των μαθητών και εκπαιδευτικών που θα ξαναβρεθούν στις σχολικές τάξεις και αυλές.

Είναι επιτακτική ανάγκη να μελετηθούν και να βρεθούν από τώρα λύσεις για σχολεία που λειτουργούν σε κοντέινερ ή σε υπόγειες αίθουσες που δεν αερίζονται, για σχολεία που οι αυλές τους είναι μικρές και οι μαθητές συνωστίζονται. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης ΤΩΡΑ να εξασφαλίσει όλο το αναγκαίο μόνιμο προσωπικό καθαριότητας για όλα τα σχολεία.

Είναι ανάγκη σήμερα ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη ενός δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που θα έχει συγκεκριμένη έκφραση στα σχολεία, με παρουσία και ελέγχους από νοσηλευτές και γιατρούς, ώστε να υπάρχει κατάλληλη επιστημονική πρόβλεψη σε κάθε χώρο και να επιλέγονται έγκαιρα ενδεδειγμένες μέθοδοι πρόληψης (μαζικά τεστ, θερμομετρήσεις), όπου χρειάζεται.

Τέτοια μέτρα θα καθησυχάσουν τους δικαιολογημένους προβληματισμούς γονιών και εκπαιδευτικών, τέτοια μέτρα θα εξασφαλίσουν την ασφαλή, αλλά και ισότιμη πρόσβαση όλων των μαθητών στη μορφωτική διαδικασία, με δεδομένο μάλιστα ότι ο κορονοϊός ήρθε για να μείνει, σύμφωνα με τους ειδικούς, και με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα συνεχίσει να επηρεάζει από το Σεπτέμβρη την εκπαιδευτική διαδικασία και να απασχολεί γονείς και εκπαιδευτικούς.

Πλήγμα στην ισότιμη πρόσβαση όλων στη μόρφωση

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, γίνεται καλύτερα κατανοητό ότι με την «ατομική ευθύνη» δεν μπορεί να εξασφαλιστεί καμιά ισοτιμία σε μια ταξική κοινωνία. Κι αυτό μπορούν να το αντιληφθούν σήμερα από την εμπειρία τους και στην περίοδο της καραντίνας γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές, καθώς η πολιτεία δεν τους εξασφάλισε π.χ. ούτε τα ελάχιστα μέσα για την ισότιμη πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση.

Αποτέλεσμα ήταν μέρος των εκπαιδευτικών να μη συμμετάσχει καν στη διαδικασία της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης, ενώ και η συμμετοχή των μαθητών στις ψηφιακές τάξεις της σύγχρονης τηλεκπαίδευσης συχνά δεν ξεπερνούσε το 50% του συνόλου της κανονικής τάξης. Ομως, η εικόνα δεν είναι ίδια στην ιδιωτική Εκπαίδευση (σχολεία, φροντιστήρια), όπου η συμμετοχή ήταν πολύ μεγαλύτερη...

Επιπλέον, γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές καταλαβαίνουν από την εμπειρία τους πλέον ότι οι ρυθμοί της τηλεκπαίδευσης (παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών που ρίχτηκαν σ' αυτήν τη μάχη χωρίς καμιά ουσιαστική στήριξη και επιμόρφωση) αντικειμενικά δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να πλησιάσουν αυτούς της διά ζώσης διδασκαλίας.

Και, αντίστοιχα, τα αποτελέσματα της τηλεκπαίδευσης δεν είναι συγκρίσιμα με αυτά που προκύπτουν όταν συνυπάρχουν μαθητές και εκπαιδευτικός στη σχολική αίθουσα.

Τα κενά και οι ελλείψεις που δημιουργούνται στους μαθητές από αυτές τις συνθήκες είναι μεγάλα, ακόμα κι αν δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά. Σε πρόσφατο άρθρο του «Economist», που παραθέτει στοιχεία για διάφορες χώρες την περίοδο της καραντίνας, σημειώνεται ότι «το κλείσιμο (σ.σ. των σχολείων) επηρεάζει ιδιαίτερα τους φτωχότερους και τους νεότερους μαθητές (...) Και αν η μάθηση των οκτάχρονων σταματήσει μέχρι το φθινόπωρο, όπως θα ισχύει για μερικούς, θα έχουν κενό στα μαθηματικά σχεδόν ενός έτους, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις». Ενώ αντίστοιχα υπολογίζεται ότι σοβαρά κενά θα δημιουργηθούν και στη γλώσσα και τη σχέση των μικρότερων παιδιών με την ανάγνωση γενικότερα.

Γίνεται εύκολα δε κατανοητό ότι οι απώλειες αυτές δεν ισοκατανέμονται για όλους, αλλά είναι ταξικά προσδιορισμένες και βαραίνουν περισσότερο τα παιδιά των φτωχότερων οικονομικά στρωμάτων.

Στο παραπάνω άρθρο του «Economist» δίνονται μεταξύ άλλων τα εξής παραδείγματα: «Στη Βρετανία περισσότεροι από τους μισούς μαθητές σε ιδιωτικά σχολεία συμμετέχουν σε καθημερινές διαδικτυακές τάξεις, σε σύγκριση με έναν στους πέντε συνομηλίκους τους σε δημόσια σχολεία, σύμφωνα με το φιλανθρωπικό ίδρυμα Sutton Trust. Τις πρώτες βδομάδες του κλεισίματος, ορισμένα αμερικανικά σχολεία ανέφεραν ότι πάνω από το ένα τρίτο των μαθητών τους δεν είχαν καν συνδεθεί στο σχολικό σύστημα, πόσο μάλλον παρακολούθησαν μαθήματα. Στο μεταξύ, ελίτ σχολεία αναφέρουν σχεδόν πλήρη παρακολούθηση και οι πλούσιοι έχουν προσλάβει καθηγητές ως ιδιωτικούς δασκάλους πλήρους απασχόλησης».

Ιδού η Ρόδος!

Με άλλα λόγια, το κλείσιμο των σχολείων και οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν διόγκωσαν τις ταξικές ανισότητες που ήδη υπάρχουν στην καπιταλιστική κοινωνία σε σχέση και με την πρόσβαση των παιδιών στη γνώση.

Γι' αυτό και η επαναλειτουργία των σχολείων πρέπει να γίνει με όλους εκείνους τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ασφάλεια των παιδιών και την ανακούφιση των λαϊκών οικογενειών που πλήττονται περισσότερο, σε συνθήκες μάλιστα νέας καπιταλιστικής κρίσης.

Αντί λοιπόν η κυβέρνηση να πετάει το μπαλάκι των αποφάσεων στους γονείς, ας εξασφαλίσει αυτά που ζητούν εκπαιδευτικοί και γονείς, μέσα από τα σωματεία και τους συλλόγους τους και που τα έχει εκφράσει η Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ) και με πρόσφατη ανακοίνωσή της με αφορμή τη συζήτηση για την επαναλειτουργία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία μεταξύ άλλων επισημαίνει: «Το καλύτερο για κάθε γονιό είναι να βλέπει το παιδί του να μορφώνεται ολόπλευρα μέσα σε ένα υγιές και ασφαλές σχολικό περιβάλλον. Να βλέπει το παιδί του χαρούμενο από τη γνώση και την κοινωνικοποίηση που του προσφέρει το σχολείο. Να βλέπει το παιδί του να κατακτά τη γνώση σε ένα σχολείο που δεν στερείται σε εκπαιδευτικούς, υποδομές, καθαριότητα, εργαστήρια».


Γ. Σ.

Επιλεκτικές «ευαισθησίες»...

Με αφορμή την παρέμβαση του προέδρου του ΔΣΑ για την εισαγγελική πρόταση στη δίκη για τη δολοφονία Τοπαλούδη

Το προηγούμενο διάστημα έγινε αρκετή συζήτηση, ανάμεσα στα άλλα, γύρω από τη δημόσια παρέμβαση του προέδρου του ΔΣΑ αναφορικά με την εισαγγελική πρόταση που έγινε στη δίκη για τη στυγερή δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη.

Η εν λόγω υπόθεση δικαίως είχε στραμμένα πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς τα πραγματικά περιστατικά της συγκεκριμένης δολοφονίας την καθιστούν ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα στη νεότερη ελληνική ιστορία. Η δημοσιότητα, μάλιστα, της συγκεκριμένης δίκης πρέπει να αποτελέσει το έναυσμα, προκειμένου να ανοίξει μια ουσιαστική και σε βάθος συζήτηση γύρω από τους όρους που γεννούν και αναπαράγουν το κοινωνικό αυτό ζήτημα της σωματικής και ψυχολογικής βίας που υφίστανται αρκετές γυναίκες τόσο στο χώρο εργασίας τους όσο και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Οταν λοιπόν το διακύβευμα της συγκεκριμένης δίκης είναι τόσο μεγάλο και με τέτοιο ουσιαστικό περιεχόμενο, δεν επιτρέπεται να εκτρέπεις τη δημόσια συζήτηση με το αιτιολογικό ότι «η Εισαγγελέας της έδρας (...) αναφέρθηκε εξόχως απαξιωτικά και συλλήβδην στο υπερασπιστικό έργο των δικηγόρων». Με άλλα λόγια, η συγκεκριμένη δίκη δεν προσφερόταν για να λυθεί το ζήτημα των όποιων απαξιωτικών συμπεριφορών μεταξύ δικαστικών λειτουργών και δικηγόρων. Δεν ήταν ο τόπος και ο χρόνος για τέτοια πράγματα, όπως λέει και ο ποιητής. Υπήρξαν στο παρελθόν και θα υπάρξουν και στο μέλλον άλλες ευκαιρίες για τέτοιου είδους διαξιφισμούς.

Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο σημερινός πρόεδρος του ΔΣΑ δεν είχε διστάσει να «στολίσει» δημόσια έναν άλλο γνωστό εισαγγελέα, προκειμένου να τον απομειώσει και να υπερθεματίσει στην επιχειρηματολογία της ναζιστικής Χρυσής Αυγής για πολιτικές διώξεις...

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο κ. πρόεδρος έχει επιλεκτικές ...ευαισθησίες σχετικά με προσβλητικές συμπεριφορές απέναντι σε δικηγόρους! Είναι χαρακτηριστικό ότι η εργασιακή ζούγκλα που επικρατεί στο χώρο των μισθωτών δικηγόρων, ιδιαίτερα μάλιστα αυτών που εργάζονται σε δικηγορικές εταιρείες και δικηγορικά γραφεία, δεν φαίνεται να προσβάλει ιδιαιτέρως «το δικηγορικό σώμα» και τον «νομικό πολιτισμό» του κ. προέδρου. Ουδέποτε έβγαλε μια παρόμοια, οργίλη ανακοίνωση για τα εξαντλητικά ωράρια, τους εξευτελιστικούς μισθούς, τις ταπεινωτικές συμπεριφορές και την ανυπαρξία κατοχυρωμένων δικαιωμάτων στο περήφανο σώμα των μισθωτών δικηγόρων στο οποίο έχει την τιμή ...να προεδρεύει.

Αντ' αυτού μέσα και από αυτήν τη δημόσια παρέμβαση δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει για μια ακόμη φορά τα φληναφήματα σχετικά με τον ρόλο του δικηγόρου ως «συλλειτουργού της δικαιοσύνης», δηλαδή ότι κάθε δικηγόρος μέσα στο σημερινό εκμεταλλευτικό σύστημα προσφέρει υπηρεσία που γίνεται προς χάρη της δικαιοσύνης και του λαού! Ποιο λειτούργημα όμως επιτελούν, για παράδειγμα, τα αρπακτικά των εισπρακτικών δικηγορικών εταιρειών, που βρίσκονται στις υπηρεσίες των τραπεζών, με τις γνωστές άθλιες μεθόδους που μεταχειρίζονται σε βάρος αδύναμων οφειλετών;

Ο κ. πρόεδρος μάλλον πόρρω απέχει από την κοινωνία, όταν αναπαράγει τέτοιου είδους κοινοτοπίες. Φαίνεται πως δεν κατανοεί ότι η δικηγορία δεν αποτελεί de jure λειτούργημα, αλλά εξαρτάται de facto από τον τρόπο που θα επιλέξει να ασκήσει κάποιος το συγκεκριμένο επάγγελμα. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και για άλλα επιστημονικά επαγγέλματα, όπως του γιατρού, του εκπαιδευτικού κ.λπ.

Επίσης, κανείς δεν μπορεί να είναι πέρα και πάνω από κάθε κριτική, ακόμα και αν αυτός ο κάποιος είναι ...δικηγόρος! Δεν μπορείς να έχεις την απαίτηση να μην επιδέχεται κριτικής από την κοινωνία ένας δικηγόρος αναφορικά με τις υποθέσεις που αποδέχεται να αναλάβει και πολύ περισσότερο με τον τρόπο που αποφασίζει να τις χειριστεί.

Και φυσικά, δεν τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης του αναφαίρετου δικαιώματος που έχει κάθε κατηγορούμενος για υπεράσπιση. Απλά στην κοινωνία υπάρχει μια κάποια ελάχιστη εμπειρία για να ...διαισθανθεί κανείς ότι το βασικό κίνητρο ενός δικηγόρου που αναλαμβάνει, για παράδειγμα, να υπερασπιστεί έναν μεγαλέμπορο ναρκωτικών δεν είναι η προάσπιση του αναφαίρετου δικαιώματος υπεράσπισης...


Μ. Μ.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ