Associated Press

Οι ΗΠΑ εισέπραξαν την άρνηση της Γερμανίας να συμμετάσχει στο συνασπισμό που προωθεί (φωτ. από παλιότερη αποστολή του πυρηνοκίνητου «USS Nimitz» στον Περσικό)

Η γερμανική στάση προκάλεσε έντονες αμερικανικές αντιδράσεις, ενώ συνοδεύτηκε και από την απόφαση της αμερικανικής Γερουσίας να προωθήσει, μεσοβδόμαδα, νομοσχέδιο με στόχο την άσκηση κυρώσεων σε όλες τις ξένες εταιρείες που συμμετέχουν στην κατασκευή του ρωσο-γερμανικού αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2». Ο αγωγός αυτός, που θα τροφοδοτεί τη Γερμανία μέσω Βαλτικής με επιπρόσθετο ρωσικό φυσικό αέριο, ζημιώνει τα συμφέροντα αμερικανικών μονοπωλίων που παράγουν (ακριβότερο...) σχιστολιθικό Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG), που θέλουν να το προωθήσουν διά θαλάσσης στις αγορές της ΕΕ, αλλά και «δυσχεραίνει» γενικότερα την επιδίωξη των ΗΠΑ να μειώσουν τη γεωπολιτική επιρροή της Ρωσίας.

Οπως και να 'χει, οι δηλώσεις των Γερμανών αξιωματούχων αναδεικνύουν πόσο βαθαίνουν σοβαρές αντιθέσεις ανάμεσα στη Γερμανία (συνολικά τους Ευρωπαίους) και τις ΗΠΑ, τις οποίες αναζωπύρωσε και η απόφαση των ΗΠΑ να ανατρέψουν τα δεδομένα που δημιούργησε η διεθνής συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, από την οποία αποχώρησαν μονομερώς πέρυσι. Ως τώρα, η πολιτική άσκησης «υπέρτατων πιέσεων» στο Ιράν δεν έχει εξασφαλίσει στα αμερικανικά μονοπώλια τα οφέλη που προσδοκούσαν και εξακολουθούν να «στριμώχνονται» σημαντικά από τον ανταγωνισμό δυτικοευρωπαϊκών και ασιατικών μονοπωλίων που έκλεισαν πιο επικερδείς συμφωνίες για έργα - «φιλέτα» στο Ιράν.

Βέβαια, η αποχώρηση από τη συμφωνία του 2015 είναι μέρος μιας ευρύτερης αναπροσαρμογής της τακτικής των ΗΠΑ, που είτε με διαπραγμάτευση είτε με «ελεγχόμενη» σύγκρουση προσδοκούν ότι τα μονοπώλια που εκπροσωπούν θα διασφαλίσουν ένα πιο ευνοϊκό «ανακάτεμα της τράπουλας». Φυσικά αυτό περιλαμβάνει κόντρες, αλλά και πιθανούς συμβιβασμούς με εταίρους, συμμάχους και ανταγωνιστές...

Ας μην ξεχνάμε πως ορισμένες από τις πιο ισχυρές χώρες της ΕΕ έχουν από την αρχή διαμηνύσει πως δεν προτίθενται να αποχωρήσουν από τη διεθνή συμφωνία του 2015, εκτιμώντας μεταξύ άλλων πως μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία πυρηνικών όπλων, που όμως διαθέτει εδώ και δεκαετίες το Ισραήλ. Από την άλλη, η προσπάθεια της ΕΕ να δημιουργήσει το όργανο INSTEX, για την αποτροπή ορισμένων από τις σκληρές αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις, δεν έχει ευδοκιμήσει. Εχει αποδώσει ελάχιστα για την ιρανική κυβέρνηση και την ιρανική αστική τάξη. Παρ' όλα αυτά, κάποιες από τις χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία, η Βρετανία (παρά τις προετοιμασίες για Brexit) και η Γαλλία, επεξεργάζονται σχέδια για «ευρωπαϊκή» ναυτική αποστολή στον Περσικό. Μέχρι σήμερα δεν είναι σαφές αν θα το κάνουν μόνες τους ή σε συνεργασία με τις ΗΠΑ. Κάποιες, ωστόσο (π.χ. η Γαλλία), δεν αποκλείουν τη συμμετοχή σε όλα τα σχέδια.

Από την άλλη, σχέδια για συμμετοχή σε συνδυασμούς δυνάμεων ή πρωτοβουλίες για «διπλωματική εκτόνωση» της έντασης κάνουν και άλλες δυνάμεις που έχουν δικά τους συμφέροντα στην περιοχή. Οπως π.χ. η Ιαπωνία που τους τελευταίους μήνες πασχίζει να παίξει ρόλο «πυροσβέστη» μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν καθώς η εκεί παραγωγή Ενέργειας εξαρτάται από το φθηνότερο ιρανικό πετρέλαιο, μιας που σχεδόν όλοι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες στους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος βγήκαν «νοκ - άουτ» μετά το πυρηνικό δυστύχημα στη Φουκουσίμα το 2011.

Η Νότια Κορέα επίσης επιθυμεί να διατηρηθεί σχετική ηρεμία στον Περσικό, μιας που αύξησε κατά τουλάχιστον 17% τις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου από τον περασμένο Απρίλη, παρά τις αμερικανικές κυρώσεις. Δεν είναι τυχαία η απόφαση της νοτιοκορεατικής κυβέρνησης να στείλει στον Περσικό επίλεκτες αντιπειρατικές δυνάμεις «Cheonghae» από το Κέρας της Αφρικής, όπου είναι δραστήριες από το Μάρτη του 2009 με αφορμή την τότε δράση Σομαλών πειρατών. Πληροφορίες της νοτιοκορεατικής εφημερίδας «Maekyung» ανέφεραν πως οι κορεατικές δυνάμεις θα συμμετάσχουν στην αποστολή «Sentinel» που προετοιμάζουν εδώ και μερικούς μήνες οι ΗΠΑ για τα Στενά του Ορμούζ, από όπου περνά πάνω από το 1/5 της διεθνούς μεταφοράς Ενέργειας.

Σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή έχει ασφαλώς και η Κίνα, που εξακολουθεί να εισάγει ιρανικό πετρέλαιο παρά τις αμερικανικές κυρώσεις και η οποία εδώ και λίγα χρόνια διαθέτει την πρώτη στρατιωτική βάση με πρόσχημα τη στήριξη της εφοδιαστικής αλυσίδας στο Τζιμπουτί της Ανατ. Αφρικής... Εξάλλου, η περιοχή είναι κρίσιμος κρίκος στην ανάπτυξη των «Δρόμων του Μεταξιού».

Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις στον Περσικό σχετίζονται και με τους οξυμένους ανταγωνισμούς που διαδραματίζονται εδώ και χρόνια με φόντο τα πεδία συγκρούσεων στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή. Είναι χαρακτηριστικές οι αποκαλύψεις που έκανε αυτή τη βδομάδα η σαουδαραβική ηλεκτρονική εφημερίδα «Asharq Al-Aswat» για την επέκταση του «εύρους» των αεροπορικών επιδρομών που πραγματοποιεί εδώ και χρόνια το Ισραήλ κατά δυνάμεων του Ιράν και της λιβανέζικης σιιτικής «Χεζμπολάχ» στη Συρία, για πρώτη φορά και βορείως της Βαγδάτης, στο Ιράκ! Οι πληροφορίες της εφημερίδας, που δεν διαψεύστηκαν από το Ισραήλ, ανέφεραν πως σε μία από τις τουλάχιστον δύο επιθέσεις, που πραγματοποιήθηκαν στις 19 και στις 28 Ιούλη, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά και ισραηλινό μαχητικό τύπου F-35...