Το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το επόμενο έτος, προσαρμοσμένο στο στρατηγικό στόχο της προώθησης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, κατέθεσε χτες στη Βουλή η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Αυτή είναι η πρώτη και γενική εκτίμηση - η οποία ισχύει βέβαια για όλους τους προϋπολογισμούς από τις αρχές της δεκαετίας του '90 - και αναλύεται στους διάφορους επιμέρους τομείς. Ο νέος κρατικός προϋπολογισμός είναι φορομπηχτικός. Στο σκέλος των δαπανών επιχειρείται, ελέω εκλογών, μια αναπαλαίωση του πλαισίου λιτότητας, η οποία σχηματοποιείται στα μέτρα της «χάρτας σύγκλισης», οι δανειστές του δημοσίου θα απορροφήσουν σχεδόν το 42% των συνολικών δαπανών, ενώ, επιχειρείται νέο πλήγμα κατά της δημόσιας περιουσίας, καθώς προβλέπεται εκποίηση περιουσιακών στοιχείων ύψους 3 δισ. ευρώ. Δεδομένο θεωρείται και το σχετικό «μαγείρεμα» των στοιχείων, ειδικά στο Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων, όπου η αλλοίωσή τους είναι απροκάλυπτη. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στον προϋπολογισμό του 2003, για τα «Ιδρύματα Πρόνοιας» προβλεπόταν να διατεθούν 98 εκατ. ευρώ, αλλά στο τωρινό προσχέδιο το ποσό αυτό «διορθώθηκε» στα... 10 εκατ. ευρώ. Στον προϋπολογισμό του 2003 υπήρχαν εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων για Ολυμπιακά έργα το 2002, ύψους 1,25 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό «διορθώθηκε» στο προσχέδιο στο 1 δισ. ευρώ...

Οι συνολικές ακαθάριστες δαπάνες (μαζί με τις προβλέψεις για πληρωμή χρεολυσιών του δημόσιου χρέους) προβλέπεται να ανέλθουν στα 72,35, δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αναλύεται:

• Σε πρωτογενείς δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, λειτουργικά έξοδα του κράτους) ύψους 32,8 δισ. ευρώ.
• Για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους προβλέπεται να διατεθούν 30,3 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 20,55 δισ. ευρώ αποτελούν τα χρεολύσια και τα 9,75 δισ. ευρώ τους τόκους του χρέους.
• Οι δαπάνες του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων προβλέπονται στα 9,25 δισ. ευρώ.
• Με δεδομένο ότι το σύνολο των κάθε μορφής εσόδων (φορολογικά και μη φορολογικά) προβλέπεται να ανέλθει στα 45,5 δισ. ευρώ (τα 41,3 δισ. ευρώ αφορούν έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού και τα 4,1 δισ. ευρώ έσοδα του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων), προκύπτει ότι το ακαθάριστο έλλειμμα του δημοσίου, θα ανέλθει στα 26,8 δισ. ευρώ. Αν αφαιρέσουμε τα χρεολύσια ύψους 20,55 δισ. ευρώ, τότε προκύπτει το καθαρό έλλειμμα των 6,3 δισ. ευρώ.

Η μετατόπιση των φορολογικών βαρών στα λαϊκά στρώματα είναι εμφανής στο νέο κρατικό προϋπολογισμό, κάτι που προκύπτει από ποσοτικά (μάζα των φόρων) και ποσοτικά κριτήρια (οι αντιλαϊκοί έμμεσοι φόροι, ειδικά ο ΦΠΑ, αυξάνουν, ενώ την ίδια στιγμή η άμεση φορολογία φυσικών προσώπων, αποκτά όλο και μεγαλύτερα χαρακτηριστικά έμμεσης φορολογίας. Η τυπική σχέση άμεσων προς έμμεσους φόρους έχει ανατραπεί δραματικά υπέρ των δεύτερων σε αναλογία 36,8% έμμεσοι προς 63,2% έμμεσοι, ενώ μόνο ο ΦΠΑ αποτελεί το 36% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Λόγος επομένως γίνεται για μια γενικότερη ανατροπή και χειροτέρευση του, ούτως ή άλλως, αντιλαϊκού φορολογικού συστήματος.

Τα συνολικά έσοδα προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6,2% και να ανέλθουν στα 41,4 δισ. ευρώ. Από αυτά:

• Τα 38,5 δισ. ευρώ είναι φορολογικά έσοδα, τα οποία διακλαδώνονται σε: 14,4 δισ. ευρώ από άμεση φορολογία και σε 24,34 δισ. ευρώ από έμμεση. Από την έμμεση φορολογία αναμένουν να εισπράξουν 16,4 δισ. ευρώ, αλλά προβλέπονται επιστροφές φόρων ύψους 2,2 δισ. ευρώ και επομένως αυτά που θα μπουν στα κρατικά ταμεία, τα καθαρά, θα είναι 14,2 δισ. ευρώ.
• Συνολικά οι άμεσοι φόροι προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6%, και κατά 7,8% οι φόροι φυσικών και νομικών προσώπων.
• Στην έμμεση φορολογία δεσπόζει ο ΦΠΑ, ο οποίος προβλέπεται να ανέλθει στα 14,66 δισ. ευρώ και να αυξηθεί κατά 10,2% ως προς το 2002, ενώ οι φόροι κατανάλωσης (ειδικοί φόροι σε πετρελαιοειδή, ποτά, καπνό, τέλη ταξινόμησης αυτοκινήτων) προβλέπεται να αυξηθούν κατά 5,6%.

Στο σκέλος των δαπανών επιχειρείται επίσης μια αναπαλαίωση του πλαισίου λιτότητας, με την προσθήκη στη «γνωστή συνταγή» δαπανών των τελευταίων χρόνων των μέτρων της «χάρτας σύγκλισης» (καθρεφτάκια για ιθαγενείς), με τα οποία το κυβερνών κόμμα επιχειρεί να υφαρπάξει την ψήφο των λαϊκών στρωμάτων.

Συνολικά οι πρωτογενείς δαπάνες (μισθοί, συντάξεις, επιχορηγήσεις, λειτουργικές δαπάνες του κράτους) προβλέπεται να αυξηθούν κατά 7,7% στα 32,8 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό ενσωματώνονται τα μέτρα της «χάρτας», όπως οι αυξήσεις στις συντάξεις του ΟΓΑ και του ΕΚΑΣ, μερική απασχόληση κλπ.

Από την ανάλυση των ίδιων δαπανών κατά υπουργείο, προκύπτει η ακόλουθη εικόνα: στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προβλέπονται αυξήσεις δαπανών 12,1% στα 5,6 δισ. ευρώ (λόγω ενίσχυσης του ΙΚΑ), στο υπουργείο Παιδείας προβλέπονται αυξήσεις 8% (στα 4,83 δισ. ευρώ), στο Υγείας - Πρόνοιας 7,2% (στα 4,18 δισ. ευρώ), στο Αμυνας 7% (στα 3,32 δισ. ευρώ), στο Εσωτερικών (λόγω εκλογών) 13,6% - στα 2,9 δισ. ευρώ, στο Δημόσιας Τάξης 8%, στο Γεωργίας 7,8%, στο Εμπορικής Ναυτιλίας 7,5% κλπ.

Το ζητούμενο στο ΠΔΕ είναι το ύψος του προϋπολογισμού των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, όπου η κυβέρνηση κάνει φιλότιμες προσπάθειες για να αποκρύψει στοιχεία, αλλά και γίνεται φανερή η εκτεταμένη παραποίηση στοιχείων όλου του προγράμματος. Ενδεικτικό είναι ότι υπάρχει πλήρης ασυμφωνία στοιχείων μεταξύ του προϋπολογισμού του 2003 και του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2004. Για το έτος 2002, οι αντιφάσεις είναι κραυγαλέες. Ενώ στον προϋπολογισμό του 2003 για τις ολυμπιακές δαπάνες υπάρχει εκτίμηση πραγματοποιήσεων 1,25 δισ. ευρώ στο σχέδιο του προϋπολογισμού του 2004 το κονδύλι «αυτοπροσγειώνεται» στο 1 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα το κονδύλι «ειδικά έργα» από 840 εκατ. ευρώ μειώνεται στα... 131 εκατ. ευρώ (!), οι δαπάνες για τη Γεωργία από τα 285 εκατ. ευρώ στα 106 εκατ. ευρώ, για δάση - αλιεία από 76 εκατ. ευρώ στα 35 εκατ. ευρώ, για συγκοινωνίες από 1,7 στα 1,04 δισ. ευρώ, τα νομαρχιακά έργα από 870 εκατ. προσγειώνονται στα 765 εκατ. ευρώ και γενικώς χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα... Η ίδια αλλοπρόσαλλη εικόνα προκύπτει με τα στοιχεία για το έτος 2003 μεταξύ των προβλέψεων του προϋπολογισμού του 2003 και στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων του προσχεδίου του 2004. Ετσι το σχετικό ποσό για τη Γεωργία μειώνεται από τα 382 στα 204 εκατ. ευρώ, για την ενέργεια από τα 116 στα 62 εκατ. ευρώ