ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 6 Αυγούστου 2000
Σελ. /28
ΝΕΟΛΑΙΑ
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
Δουλιά χωρίς ζωή...

Κρυμμένοι για να μην τους «πιάσει» το ΙΚΑ που είναι ανασφάλιστοι, χαμηλά μεροκάματα, άθλιες συνθήκες εργασίας, ανειδίκευτοι, αλλά και με το μοναδικό «προνόμιο» να δουλεύουν εποχιακά. Πρόκειται για τους νέους ανθρώπους που εργάζονται στα γκέτο των μεγαλοεστιατορίων, των... μοδάτων «φαστ φουντ» ή αλλιώς «ταχιεστιατορίων», όπως ειρωνικά τα χαρακτηρίζουν, ή στα μεγαλοξενοδοχεία.

Για τα προβλήματα, τις συνθήκες εργασίας, την άγρια εκμετάλλευση, μας μίλησαν τέσσερις νέοι που βιώνουν καθημερινά αυτή τη λαίλαπα. Τέσσερις νέοι άνθρωποι που επιμένουν να λένε συνέχεια ότι η λύση σε όλα είναι η διεκδίκηση και ο αγώνας, για όλα όσα μας ανήκουν. Στη συζήτησά μας αυτή συμμετείχε ο 24χρονος Νίκος Αντωνόπουλος, μάγειρας σε μεγάλο εστιατόριο και αντιπρόεδρος του Σωματείου Μαγείρων, η 26χρονη Ελένη Καραγιάννη, μαγείρισσα σε κεντρικό ξενοδοχείο και αναπληρώτρια γγ στο Σωματείο Μαγείρων, η 29χρονη Ζωή Κούλια, υπάλληλος σε φαστ φουντ και ο 24χρονος Βασίλης Κονδύλης, άνεργος μάγειρας και με πλούσια εμπειρία από εστιατόρια, ξενοδοχεία και φαστ φουντ.

Οσο για το καθημερινό τους πρόγραμμα... δουλιά και μόνο δουλιά: «Δουλεύω μέχρι τα ξημερώματα, κοιμάμαι λίγο, δεν έχω πολύ ώρα στη διάθεσή μου για να κάνω πράγματα που θέλω. Οπως να δω φίλους, να ξεκουραστώ», τα λόγια της Ελένης Καραγιάννη για να συμπληρώσει ο Νίκος Αντωνόπουλος: «Η διασκέδαση περιορισμένη ως και ανύπαρκτη, αφού τα οικονομικά δεν το επιτρέπουν». «Να ήταν μόνο αυτό. Ούτε προσωπική ζωή δεν υπάρχει τις περισσότερες φορές», μας λέει ο Βασίλης Κονδύλης για να τονίσει και η Ζωή Κούλια: «Αν δουλεύεις από τις 6 το απόγευμα μέχρι τις 2, 3 και 4 το πρωί, πού χρόνος»!


Συνθήκες έντονης εκμετάλλευσης

-Γιατί νέοι άνθρωποι επιλέγουν να εργαστούν σ' αυτούς τους χώρους με αυτές τις δύσκολες συνθήκες εργασίας ;

Ελένη: Υπάρχουν δύο περιπτώσεις. Υπάρχουν νέοι που πηγαίνουν συνειδητά σ' αυτή τη δουλιά, έχοντας αποφοιτήσει από κάποια σχολή. Υπάρχουν και αυτοί που βρίσκονται εκεί τυχαία, γιατί δε βρίσκουν αλλού δουλιά. Οι συνθήκες γι' αυτούς είναι ακόμα πιο δύσκολες. Απογοητεύονται, κουράζονται ενώ πέφτουν θύματα υπερεκμετάλλευσης. Το επάγγελμα ακόμα δεν είναι κατοχυρωμένο.

Βασίλης: Υπάρχει τρομερή προσφορά, η οποία συνεπάγεται και μεγάλη εκμετάλλευση. Ο νέος εργαζόμενος πολλές φορές «αφήνεται» στον εργοδότη, που του λέει «τόσα είναι, τόσα σου δίνω» και αυτός τα παίρνει και δε μιλάει. Αν κάνουμε μια βόλτα αυτή τη στιγμή στην Αθήνα, θα δούμε σε μεγάλες αλυσίδες φαστ φουντ, να έχουν ταμπέλα που να λέει «ζητείται προσωπικό». Μιλάμε για «μαγαζιά», που σε μια βάρδια απασχολούν μέχρι και 35 άτομα, βγάζουν πάρα πολλά κέρδη και αναπτύσσονται τρομερά. Στις ιδιωτικές σχολές, που πάει ένας νέος για να καταρτιστεί επαγγελματικά, δίνει δύο με τρία εκατομμύρια, αποφοιτά με πολύ βασικές γνώσεις. Πάει να δουλέψει στη συνέχεια, τον εκμεταλλεύονται και στο τέλος τα παρατάει. Θα χάσει και τα 3 εκατομμύρια που θα τα έχει δώσει στη σχολή και τελικά θα παραμείνει στο περιθώριο.

Από τη συζήτηση με τους νέους εργαζόμενους στον επισιτισμό
Από τη συζήτηση με τους νέους εργαζόμενους στον επισιτισμό
Νίκος (συμπληρώνοντας): Πέρα από τη Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων, υπάρχουν και οι άλλες σχολές που σου παρέχουν ένα χαρτί χωρίς αντίκρισμα. Πολλά παιδιά πιστεύουν ότι θα πάνε σε αυτές τις ιδιωτικές σχολές και όλα θα τους έρθουν ρόδινα, αλλά όταν πιάσουν δουλιά βλέπουν ότι δεν είναι έτσι. Πέφτουν στην παγίδα που τους έχουν καλά στημένη.

Ζωή: Οι νέοι που βγαίνουν από το σχολείο και μπαίνουν στην αγορά εργασίας πέφτουν πολύ πιο εύκολα θύματα εκμετάλλευσης. Πρώτον, γιατί βγαίνουν πρώτη φορά στην παραγωγή και, δεύτερον, γιατί πολλές φορές δεν ενδιαφέρονται και οι ίδιοι. Και αυτό γιατί πιάνουν δουλιά για ένα χαρτζιλίκι, με αποτέλεσμα να μην τους νοιάζει στην πραγματικότητα η δουλιά. Λένε, π.χ., «δεν τρέχει τίποτε αφού παίρνω τα λεφτά μου, παίρνω το χαρτζιλίκι μου και δε με νοιάζει τίποτε». Υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανθρώπων που πεινάνε πραγματικά και δουλεύουν σ' αυτούς τους χώρους για να επιβιώσουν. Σ' αυτή την περίπτωση είναι ακόμα πιο δύσκολα γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν έχουν ειδίκευση, και πιο εύκολα τους εκμεταλλεύεται ο κάθε εργοδότης.


Εργασιακή «ευλυγισία» και παγίδα των «εξτρά»

- Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας νέος, ερχόμενος για δουλιά σε έναν τέτοιο χώρο; Ποιες είναι οι συνθήκες εργασίας;

Ελένη: Οι συνθήκες εργασίας μπορεί να είναι διαφορετικές από χώρο σε χώρο. Το αποτέλεσμα, όμως, είναι ένα. Η εκμετάλλευση του νέου εργαζόμενου, η οποία φαίνεται πεντακάθαρα σε όλο της το μεγαλείο. Στο ξενοδοχείο, οι νέοι που έρχονται για να δουλέψουν έχουν το φόβο γραμμένο στο πρόσωπό τους. Τους χρησιμοποιούν όπως θέλουν. Και από μεροκάματο, αν μπορεί να δουλέψει Κυριακή, ή συνέχεια νύχτα, παίρνει κάποια εξτρά, και είναι υποφερτό. Οι εργαζόμενοι αν και έχουν πολλά παράπονα, δεν τολμούν να τα πουν, γιατί φοβούνται την απόλυση.

Βασίλης: Επειδή έχω και μια εμπειρία από εργασία στα φαστ φουντ, θα σας πω ένα πράγμα: Επικρατεί μεσαίωνας. Ενας πραγματικός μεσαίωνας για τα δικαιώματα του νέου εργαζόμενου. Στα περισσότερα φαστ φουντ, δουλεύεις με μερική απασχόληση. Δηλαδή, ένας νέος θα πρέπει να ζήσει με 20 ώρες δουλιά τη βδομάδα, με μισθό γύρω στις 80 χιλιάδες το μήνα και άντε αν κάνει κάτι βραδινά και δουλέψει Κυριακή να «ανέβει» λίγο, άντε μέχρι και 100.000 δραχμές. Μέχρι και το φαγητό που έδιναν στους εργαζόμενους το κατάργησαν. Από δικαιώματα, τίποτα. Δεν μπορείς να μιλήσεις για τίποτε. Είναι, στην κυριολεξία, ένας στρατός. Ο,τι θα πει ο υπεύθυνος βάρδιας, πρέπει να εφαρμοστεί κατά γράμμα. Είτε αυτό παραβιάζει συμβάσεις, είτε όχι. Κανείς δεν έχει συγκεκριμένο «πόστο». Μπορεί να είναι κάποια ταμίας, αλλά δεν παίρνει το επίδομα ταμία που πρέπει η επιχείρηση να δώσει. Την έχουν δηλωμένη «μπουφετζού», την πληρώνουν ως μπουφετζού και την αποζημιώνουν έτσι. Από την άλλη, στα εστιατόρια ο διευθυντής κοιτά με το που θα μπεις να δουλέψεις, να σε εκμεταλλευτεί με τη μία. Σου λέει «κάτσε να δουλέψεις καμιά ώρα παραπάνω» και αυτά δεν πληρώνονται τις περισσότερες φορές. Υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση και όταν δουλεύουμε «σεζόν» σε ξενοδοχεία. Δουλεύεις σερί 6 μήνες, χωρίς ρεπό και δεν ανταμείβεσαι έτσι όπως θα έπρεπε. Δίνουν 9 χιλιάδες την ημέρα, για κάθε μέρα και όλη τη σεζόν. Ούτε βραδινά, ούτε ρεπό, ούτε τίποτα.

Ζωή: Στα φαστ φουντ, τα ωράρια είναι κυλιόμενα. Οι περισσότεροι δουλεύουμε ωρομίσθιοι, δεν έχουμε ρεπό τα Σαββατοκύριακα. Σαν δουλιά είναι δύσκολη. Είσαι 8 ώρες όρθιος, σηκώνεις βάρη κ.ά. Απάνθρωπες οι συνθήκες για νέους ανθρώπους. Αυτό, όμως, που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ότι σ' αυτές τις επιχειρήσεις καλλιεργούν συνειδήσεις, του τύπου ότι πρέπει να έχεις καλές σχέσεις με τον εργοδότη, με τον διευθυντή, πράγμα, όμως, που δεν μπορεί να συμβεί εκ των πραγμάτων, γιατί υπάρχουν ταξικά συμφέροντα. Ενας διευθυντής παίρνει ένα μεγάλο μισθό και δεν έχει την ίδια αντιμετώπιση με τον απλό εργαζόμενο. Πώς μπορεί, λοιπόν, να υπάρχουν και οι καλές σχέσεις; Επίσης, στα φαστ φουντ σπανίζει το φαινόμενο να υπάρχει εκεί άνθρωπος που να έχει δουλέψει πολλά χρόνια μαζί ή να σκέφτεται να παραμείνει μόνιμα.

- Ανασφάλιστοι, ωρομίσθιοι, ανειδίκευτοι νέοι εργαζόμενοι υπάρχουν;

Ελένη: Μόνο τέτοιοι υπάρχουν. Η κυβέρνηση έχει επινοήσει έναν άλλο τρόπο εργασίας. Τα εξτρά, αλλά και τους εξτρά εργαζόμενους. Για παράδειγμα, πιάνει κάποιος δουλιά για 8ωρο, αλλά δουλεύει για 10 με 12 ώρες και χωρίς να πληρώνεται υπερωρίες, χωρίς να του κολλούν ένσημα, χωρίς ασφάλεια. Υπάρχουν άνθρωποι που δουλεύουν 30 μέρες το μήνα, 365 μέρες το χρόνο. Δεν μπορείς να πεις τίποτε στον εργοδότη, είναι νόμιμο αυτό, υπάρχει και μέσα στη σύμβαση. Ποια ασφάλεια, ποια άδεια, ποια επιδόματα; Είναι ένα ξεροκόμματο, που δεν ξεπερνά τις 10 χιλιάδες.

Νίκος: Αυτό που αποδίδεις και προσφέρεις, με αυτό που παίρνεις, δεν έχει καμιά σχέση. Υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση σε αυτά τα εξτρά. Αν πάρεις ένσημα, σημαίνει ότι σε αγαπάει και ο Θεός. Και όσο για το τραγελαφικό του θέματος; Επειδή τις περισσότερες φορές οι νέοι που δουλεύουν σε εστιατόρια ή σε ξενοδοχεία είναι ανασφάλιστοι, όταν περνά ή το ΙΚΑ ή η Επιθεώρηση Εργασίας, πολλές φορές αναγκάζονται να κρυφτούν ακόμα και μέσα στα ψυγεία...

Βασίλης: Επειδή παίρνεις πολύ λίγα χρήματα από μια δουλιά, αναγκάζεσαι να πιάνεις εξτρά σε μια άλλη επιχείρηση για να μπορέσεις να επιβιώσεις. Αυτή είναι η εξτρά απασχόληση. Εκεί έχουν φτάσει τη ζωή, που δεν μπορείς να επιβιώσεις από μια δουλιά μόνο. Στα φαστ φουντ, βέβαια, είσαι ασφαλισμένος. Πώς όμως; Επειδή δε δουλεύεις 8ώρο αλλά 4ωρο, ασφαλίζεσαι συγχρόνως και κατά το ήμισυ. Αν είσαι τυχερός και δουλέψεις όλο το χρόνο, θα πάρεις και τη μισή ασφάλεια, μισά ένσημα. Αρα, για ποια ασφάλιση μιλάμε;

Ζωή: Συγχρόνως, για να συμπληρώσεις στα φαστ φουντ δεν πληρώνεσαι το ρεπό σου σαν εξτρά ώρες. Οσο για τα μεροκάματα είναι χαμηλά. Βέβαια, για να περάσει η Επιθεώρηση Εργασίας από τέτοιους χώρους και να τα ελέγξει όλα αυτά, πρέπει όντως να είναι κάποιος πολύ τυχερός. Μόνο η Εφορία περνάει και αυτή πού και πού.

- Τι συνεπάγεται η εποχιακή απασχόληση για τους εργαζόμενους;

Ελένη: Το επάγγελμά μας όντως είναι κυρίως εποχιακό. Υπάρχουν ξενοδοχεία πόλεων, που λειτουργούν όλο το χρόνο. Κατά κύριο λόγο όμως, δουλεύουν εποχιακά και περισσότερο το καλοκαίρι. Σε περιοχές με μεγάλο τουρισμό, στην καλύτερη περίπτωση, η σεζόν θα κρατήσει 8 μήνες. Και σ' αυτήν την περίπτωση όμως, δεν είναι και σίγουρο ότι θα δουλέψει κάποιος και όλη την περίοδο. Η φουλ σεζόν είναι 3-4 μήνες και τότε θέλουν περισσότερους εργαζόμενους. Τους επόμενους μήνες, αυτοί οι άνθρωποι τι κάνουν; Είναι στο ταμείο ανεργίας; Και αν δεν έχουν τις προϋποθέσεις; Η ασφάλειά τους είναι πάλι σύμφωνα με την εργασία τους. Αν δουλεύεις μισό χρόνο, ούτε 60 χρόνια δε σου φτάνουν για να πάρεις σύνταξη, η οποία αποτελεί τις περισσότερες περιπτώσεις ένα άπιαστο όνειρο, ένα όνειρο απραγματοποίητο. Είκοσι πέντε ένσημα το μήνα, για 4 μήνες, 100 ένσημα το χρόνο και είσαι ευχαριστημένος. Πώς μπορείς έτσι να ζήσεις; Τι άλλο μπορείς να κάνεις; Ετσι αναγκάζεσαι να κάνεις όλον τον υπόλοιπο χρόνο οτιδήποτε άλλο μπορείς, όχι για να αυξήσεις το εισόδημά σου, αλλά για να ζήσεις. Οι συνθήκες είναι τελείως αντίξοες. Θα μπορέσει να δουλεύει κανείς και μετά τα 65; Θα βρίσκει δουλιά τότε; Με βάση αυτά τα δεδομένα, πρέπει να φτάσει κάποιος 90 χρονών για να πάρει σύνταξη.


Συσπείρωση και διεκδίκηση

- Τι θα λέγατε σε έναν νέο άνθρωπο που τώρα βγαίνει στην αγορά εργασίας;

Ελένη: Τίποτε άλλο από το να διεκδικούν ό,τι τους ανήκει. Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από το 8ωρο τους, το 5ήμερό τους, από το μεροκάματό τους, την πλήρη ασφάλισή τους.

Βασίλης: Θα τους έλεγα και κάτι ακόμα: Αυτός ο χώρος είναι τέχνη. Το να βγάλεις ένα πιάτο στον πελάτη, βγάζεις κάτι από τον εαυτό σου. Ομως δυστυχώς για να αγαπήσεις το επάγγελμά σου, να δώσεις ό,τι καλύτερο μπορείς στη δουλιά σου, θα πρέπει να έχεις και τις κατάλληλες συνθήκες εργασίας. Γι' αυτό και πρέπει να συσπειρωθούν στο σωματείο τους. Τα προβλήματα δε σταματούν και τελειώνουν στο χώρο εργασίας, αλλά συνεχίζονται και έξω από αυτή. Ολα είναι μια αλυσίδα. Αν δε μάθεις να διεκδικείς, δε θα μπορείς να διεκδικείς και τα δικαιώματά σου στη ζωή.

Ζωή: Οσο και να αγαπάς το επάγγελμά σου, αν δεν αμείβεσαι σωστά, αν δεν είναι καλές οι συνθήκες εργασίας, τι να την κάνεις την αγάπη; Δεν έχει νόημα. Πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε ποια είναι τα δικαιώματά μας έτσι ώστε να τα διεκδικούμε. Να απευθυνθούνε στα σωματεία κατά κύριο λόγο, απευθυνθούν στην Επιθεώρηση Εργασίας για να μάθουν πώς πληρωνόμαστε, ποια είναι τα ένσημά μας, με τις υπερωρίες τι γίνεται. Πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να μπορέσεις να αποδώσεις και να γίνεις ακόμα καλύτερος σε αυτό.

- Συσπείρωση και διαρκής αγώνας δηλαδή για όσα μας ανήκουν.

Ελένη: Ναι αυτό ακριβώς. Κάνουμε πραγματική έκκληση προς τους νέους. Να στηρίξουν το σωματείο τους. Το σωματείο στηρίζεται από τους εργαζόμενους και αν δεν το στηρίξουν αυτοί, τότε τίποτε δεν πρόκειται να γίνει. Στον κλάδο επικρατεί το «διαίρει και βασίλευε». Ολοι μια γροθιά να γίνουμε, για να μπορέσουμε να αντιταχθούμε σ' αυτή τη λαίλαπα που μας έρχεται, που είναι στην πόρτα μας, όπως για παράδειγμα η κατάργηση των βαρέων ανθυγιεινών που για μας θα είναι το τελείωμα.

Βασίλης: Σε τέσσερα χρόνια από τώρα θα γίνουν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Τα περισσότερα κέρδη η κυβέρνηση από μας θα κοιτάξει να τα βγάλει. Οι νέοι πρέπει να στηρίξουν το συνδικάτο, το σωματείο. Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση στερεί τα πάντα. Μας θέλει ανειδίκευτους, να δουλεύουμε 15 ώρες σε ένα ξενοδοχείο που θα φιλοξενεί 50 ομάδες και να τα βάζουν αυτοί στην τσέπη τους. Δικαιώματα που υπάρχουν έχουν καταργηθεί. Το 8ωρο που ήταν κατάκτηση, το έχουν καταργήσει με τη μερική απασχόληση, το 4ωρο.

Νίκος: Είναι επιτακτική ανάγκη να οργανώνονται στα σωματεία τους και να δημιουργηθεί το Συνδικάτο Επισιτισμού - Τουρισμού. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια και οι νέοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους. Ακόμα πρέπει να ξέρουν ότι το σωματείο δεν είναι μόνο τα 12 ή 15 άτομα του ΔΣ, αλλά είναι όλοι μαζί οι εργαζόμενοι. Το σωματείο παλεύει για όλους τους εργαζόμενους. Να έρθουν και να αγωνιστούμε όλοι μαζί.


Ανθή ΓΕΩΡΓΙΟΥ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ