ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 27 Απρίλη 2019 - Κυριακή 28 Απρίλη 2019
Σελ. /40
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
«Ιων» του Ευριπίδη

Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, που στην αρχή του Πελοποννησιακού πολέμου «ενσαρκωνόταν» ακόμη στην ηγετική μορφή του Περικλή, εξέπεσε, μεταστράφηκε σε ωμή δημαγωγία. Οι πολιτικοί κολάκευαν και εξαπατούσαν τους Αθηναίους πολίτες, ενώ η εξαγορά, η διαφθορά, ο αμοραλισμός και οι προσωπικές φιλοδοξίες αποχαλινώθηκαν.

Η πολιτική και ηθική κρίση που πλήττει την Αθήνα, η οποία έχει εμπλακεί σε έναν νέο πόλεμο, σφραγίζει όλο το έργο του Ευριπίδη. Υπήρξε πραγματικά ο λόγος για να χάσει κανείς την εμπιστοσύνη του στο μέλλον και τον άνθρωπο. Δεν θα μπορούσε να μας εκπλήξει, που ένας πολίτης, υποκείμενος σ' αυτήν την τύχη, δεν είχε πρόσβαση ούτε στη θρησκευτική πίστη του Αισχύλου, ούτε και στην πίστη του Σοφοκλή στον άνθρωπο.

Η πνευματική διαμόρφωση του Ευριπίδη τον έκανε πιο ευαίσθητο στις αμφιβολίες και στα προβλήματα της νέας φιλοσοφίας, γιατί ένα νέο πνεύμα άρχισε να κυριαρχεί παντού. Ανακάλυπταν όλες τις δυνατότητες του ανθρώπινου νου, ανακάλυπταν την ιατρική, την ιστορία, την κωμωδία, επίσης τη ρητορική και τη διαλεκτική (σοφιστές). Ο Πρωταγόρας λέει στον ομώνυμο διάλογο του Πλάτωνα ότι αυτό που διδάσκει είναι η πολιτική τέχνη και ότι μορφώνει αγαθούς πολίτας.

Ο Ευριπίδης θα επηρεασθεί βαθιά από αυτές τις ιδέες. Αυτό εξηγεί και τη ρητορική ικανότητα των ηρώων του, τη ζωηρή διάθεσή τους για τις ιδέες και τις πνευματικές αναμετρήσεις. Στην Αθήνα τότε, η πολιτική και η ηθική έβρισκαν ανοικτούς δρόμους χάρη στη φυσική εξέλιξη που γνώριζε το τραγικό είδος, το οποίο αναπτυσσόταν με τρόπο που ταίριαζε στο πνεύμα του καιρού.

Στην αρχή, ο αριθμός των προσώπων ήταν πολύ περιορισμένος. Υπήρχε μόνο ένας ηθοποιός, μετά δύο, μετά τρεις. Τα χορικά είχαν στην αρχή μεγάλη σπουδαιότητα, στη συνέχεια μειώθηκαν και συχνά στον Ευριπίδη δεν έχουν πλούσιο περιεχόμενο και δεν είναι πολύ δεμένα στη δράση. Τα πρόσωπα επί σκηνής υπερισχύουν. Ετσι, λοιπόν, έχουμε ένα θέατρο λιγότερο άκαμπτο, ανοικτό στις δημόσιες συζητήσεις, στις ψυχολογικές αναλύσεις και στις παθητικές περιπέτειες. Μια δραματική τέχνη λιγότερο ιερατική, πιο κοντά στην καθημερινότητα. Ολα είναι έτοιμα για να δεχτούν τους νεωτερισμούς της εποχής και ο Ευριπίδης ενστερνίζεται όλες τις μορφές της νεωτερικότητας εκείνης της εποχής (JACGUELINE DE ROMMILLY εκδόσεις «Καρδαμίτσα»).

Ο «Ιων» είναι ένα από τα έργα του Ευριπίδη που έχουν καλό τέλος και αυτό βεβαιώνει το γεγονός ότι οι τραγωδίες του Ευριπίδη είναι διαφορετικές από τις τραγωδίες του Αισχύλου και του Σοφοκλή. Μια διαφορετική έννοια του τραγικού. Ο «Ιων» δεν παρουσιάζει κανένα τραγικό στοιχείο (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ).

Ο μύθος θέλει την Κρέουσα, κόρη του Βασιλιά Ερεχθέα, να μένει έγκυος, χωρίς τη θέλησή της από τον θεό Απόλλωνα, φέρνοντας στη ζωή ένα αγόρι, το οποίο θα γεννήσει μόνη της και στο τέλος θα το παρατήσει στη σπηλιά, όπου είχε συνευρεθεί με τον Φοίβο, ελπίζοντας στον θάνατο του παιδιού, από φόβο προς τον πατέρα της και με σεβασμό προς τη βασιλική γενιά, παρότι πονάει γι' αυτή της την απόφαση. Με απόφασή του ο ίδιος ο Απόλλωνας στέλνει τον Ερμή να πάρει το παιδί και να το πάει στην Πυθία να το μεγαλώσει μέσα στο Μαντείο των Δελφών. Ο μικρός μεγαλώνει με τα πρόσφορα και τις σπονδές των πιστών και αργότερα ορίζεται φύλακας του Μαντείου. Χρόνια μετά, η μητέρα του Κρέουσα θα επισκεφθεί το Μαντείο με τον σύζυγό της Ξούθο, για να πάρει χρησμό επειδή ο γάμος της είναι άκαρπος. Την ώρα που φτάνουν στο Μαντείο εμφανίζεται ο Ιων.

Η παράσταση που έφτιαξε η Ιόλη Ανδρεάδη, ενώ θεωρητικά θα μπορούσε να είναι μια πρόταση πειραματικού θεάτρου, υπερέβη την όποια τέτοια πρόθεση και δημιουργεί τη συνθήκη για μια νέα σκηνοθετική και υποκριτική πρόταση. Μια αποκαλυπτική και συνάμα γοητευτική παράσταση, χρησιμοποιώντας μόνο δύο ηθοποιούς (Δήμητρα Χατούπη, Κωνσταντίνος Μπιμπής) και έναν μουσικό (Νίκος Τουλιάτος). Ο ένας (Κωνσταντίνος Μπιμπής) υποδύεται εκτός από τον ομώνυμο ρόλο, άλλους επτά (Ερμής, Χορός, Ξούθος, Παιδαγωγός, Υπηρέτης, Πυθία και Αθηνά).

Η σύλληψη της Ιόλης Ανδρεάδη (μια παράσταση για δύο πρόσωπα), όπως φέρει και στον διευκρινιστικό τίτλο, ήταν ευφυής. Κατάφερε και απέδωσε μια ολοκληρωμένη και άρτια παράσταση, τόσο στην υποκριτική όσο και στην κινησιολογία, μουσική και μετάφραση.

Η μετάφραση και η προσαρμογή (Ιόλης Ανδρεάδη - Αρη Ασπρούλη) ήταν συγχρόνως περίτεχνη και κατανοητή. Με απόλυτο σεβασμό στο αρχαίο κείμενο, αποδίδοντας τα δραματικά και ειρωνικά στοιχεία του έργου με τρόπο έξυπνο και δημιουργικό.

Η κίνηση, της ιδίας, εξαιρετική και κατατοπιστική όσον αφορά στη σχηματοποίηση των ρόλων και των συμβολισμών τους κυρίως από τον Κωνσταντίνο Μπιμπή, ίσως μια επιρροή από τα θρησκευτικά δρώμενα της Ανατολής. Η σχηματοποίηση, κύριο χαρακτηριστικό της παράστασης, απελευθερώνει τη φαντασία του θεατή δίνοντας την ευκαιρία να κάνει αναγωγές στο σήμερα.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Δήμητρας Λιάκουρα ήταν λιτά, λειτουργικά, ενισχύοντας αυτό το εγχείρημα.

Η Δήμητρα Χατούπη με αμεσότητα, σαφήνεια και μεστό λόγο μάς χάρισε μια Κρέουσα, όπου μέσα από την ακινησία της (τοποθετημένη πάνω σε ένα βάθρο) έδωσε με λεπτές και λιτές αποχρώσεις όλο το μεγαλοπρεπές της βασίλισσας αλλά και της μάνας.

Η μουσική του Νίκου Τουλιάτου ήταν επιβλητική και καθοριστική για την παράσταση. Το ηχοτοπίο που δημιούργησε είχε σημασία για την κίνηση και για την επισήμανση των ρόλων που υποδυόταν ο Κωνσταντίνος Μπιμπής αλλά και για την καθολική σύλληψη της παράστασης.

Ο Κωνσταντίνος Μπιμπής ήταν η αποκάλυψη της παράστασης, όπου με περισσή σκηνική άνεση μας ξεδίπλωσε όλο του το ταλέντο, στην κίνηση, στον λόγο και μέσα από τους διαφορετικούς ρόλους και τη δυσκολία που εμπεριέχεται σε αυτούς, μπορεί να διακρίνει κανείς την υποκριτική του δεινότητα.

Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς που ζούμε με τα πάντα σε κρίση, η όποια καλλιτεχνική καινοτόμα, αληθινή έκφραση, μόνο εμπιστοσύνη στις ικανότητες του ανθρώπου δείχνει, κόντρα στις δήθεν εμπνευσμένες καλλιτεχνικές προτάσεις από φτωχούς τω πνεύματι καλλιτέχνες - παράγοντες.

Εξαιρετικό το σημείωμα στο πρόγραμμα (Γιάγκος Ανδρεάδης). Μετά από την περιοδεία στη Νέα Υόρκη, η παράσταση θα παιχτεί πάλι στην Αθήνα.


ΡΩΞΑΝΗ


«Ο ΤΖΟΝΙ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΠΛΟ ΤΟΥ»
Συνεχίζει και μετά το Πάσχα

Η παράσταση «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του» που από την πρώτη στιγμή αγαπήθηκε από το κοινό θα συνεχιστεί και μετά το Πάσχα, από τις 3 Μάη μέχρι και τις 2 Ιούνη, στο θέατρο «Altera Pars» (Μεγ. Αλεξάνδρου 123, τηλ: 210.3410.011), κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21.00.

Στο αντιπολεμικό αριστούργημα του Ντάλτον Τράμπο που γράφτηκε το 1939 και μεταφέρθηκε από τον ίδιο στον κινηματογράφο το 1971, βασίζεται ο θεατρικός μονόλογος που υπογράφει η Σοφία Αδαμίδου και παρουσιάζεται από τις 5 Απρίλη, στο θέατρο «Altera Pars»), με τον Τάσο Ιορδανίδη στον ομώνυμο ρόλο. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει η Θάλεια Ματίκα, τη μουσική υπογράφει ο Τάσος Σωτηράκης. Οι φωτισμοί είναι του Σάκη Μπιρμπίλη και η σκηνογραφία και το κοστούμι της Ηλένιας Δουλαδήρη.

Ο Τζο, ένας νεαρός Αμερικανός στρατιώτης, τραυματίζεται φρικτά κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από μια οβίδα. Ακρωτηριασμένος στα χέρια και τα πόδια, χωρίς όραση και ακοή, με διαλυμένο πρόσωπο και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των γιατρών, με κατεστραμμένο εγκέφαλο, μεταφέρεται στο νοσοκομείο, με την προοπτική να χρησιμοποιηθεί ως πειραματόζωο. Ωστόσο, ο Τζο, καταδικασμένος σε μια ολοκληρωτική σιωπή, αρχίζει ξαφνικά να σκέφτεται, να αισθάνεται, να ονειρεύεται και να θυμάται, διαψεύδοντας τις εκτιμήσεις της επιστήμης...

Η Θάλεια Ματίκα σημειώνει ότι «ο Τζο, όπως κάθε άνθρωπος, το μόνο που ήθελε ήταν να ζήσει. Γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια όμορφη χώρα. Δεν έχει σημασία σε ποια. Ολες οι χώρες είναι όμορφες. Ο πόλεμος όμως ακύρωσε τη ζωή του. Δεν ήταν δικός του αυτός ο πόλεμος. Ποτέ δεν έμαθε κι ούτε θα μάθει για ποιον λόγο πραγματικά έγινε αυτός ο πόλεμος, για ποιον λόγο γίνονται οι πόλεμοι. Το μόνο που νιώθει είναι το αίμα του να χτυπάει στα μηνίγγια του. Αλλά δεν πονάει. Είναι ένας ζωντανός που είναι νεκρός. Ενας νεκρός που είναι ζωντανός. Μπορεί να μην έχει ούτε πόδια, ούτε χέρια, ούτε ακοή, ούτε φωνή, να μην έχει πρόσωπο, να είναι ένα κομμάτι κρέας που το τρέφουν με σωληνάκια, αλλά χτυπάει η καρδιά του και το κυριότερο σκέφτεται. Εχει μνήμη. Θυμάται, σκέφτεται, θυμώνει, επιθυμεί, παλεύει για επικοινωνία. Δεν θέλει να συνεχίσει να ζει κάτω από αυτές τις συνθήκες αν δεν μπορεί να είναι χρήσιμος για τον άνθρωπο. Αναζητά ευήκοα ώτα. Αλλά μάταια. Η αντιπολεμική φωνή του γίνεται μια φωνή βοώντος εν τη ερήμω».

Γενική είσοδος: 12 ευρώ.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ