Δύο μέρες κράτησε τελικά η κορύφωση του πολιτικού δράματος που συγκλόνιζε εδώ και βδομάδες τη Δημοκρατία της Γεωργίας, με αφορμή τις βουλευτικές εκλογές της 2ης Νοέμβρη. Την Κυριακή ο βετεράνος πολιτικός και πρώην πρόεδρος της χώρας Εντουαρντ Σεβαρντνάτζε, υπό το βάρος των κινητοποιήσεων της αντιπολίτευσης αλλά και των «συστάσεων» των εξωτερικών δυνάμεων, υπέβαλλε την πρόωρη παραίτησή του.

Η κρίσιμη μέρα για τη δοκιμαζόμενη Γεωργία ήταν το Σάββατο. Ο Σεβαρντνάτζε, που υποστήριζε ότι οι εκλογές της 2ης Νοέμβρη ήταν καθ' όλα νόμιμες, σκόπευε να προχωρήσει στην πρώτη επίσημη σύνοδο της καινούριας σύνθεσης του Κοινοβουλίου βάζοντας έτσι, εμμέσως, τέλος στην πολιτική αντιπαράθεση. Από την πλευρά της η αντιπολίτευση, κυρίως ο Μιχαήλ Σαακασβίλι, ηγέτης του «Εθνικού Κινήματος», διακήρυσσε με αποφασιστικότητα ότι οι οπαδοί του θα αποτρέψουν τη σύνοδο της Βουλής. Χιλιάδες οπαδοί της αντιπολίτευσης μάλιστα είχαν αρχίσει να κατευθύνονται από την Πέμπτη με αυτοκίνητα και λεωφορεία από την επαρχία προς την πρωτεύουσα, Τιφλίδα, προκείμενου να πραγματοποιήσουν συλλαλητήριο έξω από Κοινοβούλιο. Λίγο πριν ο Σεβαρντνάτζε ξεκινήσει την ομιλία του στο Κοινοβούλιο, εκατοντάδες από τους συγκεντρωμένους οπαδούς της αντιπολίτευσης κατάφεραν να εισέλθουν στο εσωτερικό του κτιρίου. Ο πρόεδρος φυγαδεύτηκε από άντρες της προσωπικής του ασφάλειας «από την πίσω πόρτα».

Associated Press

Παλιές αγάπες με το «συνέταιρο» Μπ. Γιέλτσιν

Η αντιπολίτευση όρισε προσωρινή πρόεδρο για 45 μέρες τη Νίνο Μπουρντζανάντζε, πρώην πρόεδρο της Βουλής και συνέχισε να απαιτεί την παραίτηση του προέδρου. Την ίδια ώρα η Ρωσία και οι ΗΠΑ ανακοίνωναν ότι δε θα πρέπει να σημειωθούν βίαια επεισόδια, ενώ το Κρεμλίνο απέστειλε στην Τιφλίδα τον ΥΠΕΞ Ιγκόρ Ιβάνοφ, προκειμένου να μεσολαβήσει μεταξύ των δύο πλευρών.

Την Κυριακή ο υπουργός Αμυνας, Νταβίντ Τεβζάτζε, ανακοίνωσε ότι ο στρατός δε θα επενέβαινε για να αποκαταστήσει την τάξη. Παράλληλα αστυνομικά τμήματα και ορισμένοι αξιωματούχοι του στρατού εξέφραζαν την υποστήριξή τους στην προσωρινή πρόεδρο. Τελικά το βράδυ της ίδια ημέρας, με πρωτοβουλία του Ρώσου ΥΠΕΞ, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των Σεβαρντνάτζε, Σαακασβίλι και ενός ακόμη ηγέτη της αντιπολίτευσης του Ζουράμπ Ζβανία. Μετά από λίγες ώρες ο Σεβαρντνάτζε ανακοίνωνε την παραίτησή του στη γεωργιανή τηλεόραση. «Συνειδητοποίησα πως ότι συμβαίνει μπορεί να τελειώσει με αιματοχυσία αν εξασκήσω τα δικαιώματά μου. Δεν πρόδωσα ποτέ το λαό και αποφάσισα να παραιτηθώ» ήταν το κύκνειο άσμα της «λευκής αλεπούς» του Καυκάσου.

Την είδηση της παραίτησης χαιρέτισε ο Σαακασβίλι, αλλά και οι ΗΠΑ (όπως και η ΕΕ και η Κίνα) που έσπευσαν να προσφέρουν «τη βοήθειά» τους στη νέα κυβέρνηση. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν εξέφρασε μεν τη λύπη του για τον τρόπο που έγινε η αλλαγή ηγεσίας, αλλά παράλληλα χτες άσκησε σφοδρή κριτική στις πολιτικές του Σεβαρντνάντζε.

Χτες η Μπουρντζανάντζε, κάλεσε τις δυνάμεις ασφαλείας «να επιβάλλουν την τάξη», ενώ ο υπουργός εσωτερικών Κόμπα Ναρτσεμασβίλι (όπως και μερικοί άλλοι αξιωματούχοι) υπέβαλλε την παραίτησή του. Η νέα πρόεδρος υποσχέθηκε βουλευτικές εκλογές μέσα σε 45 ημέρες και έκανε σαφές ότι η Γεωργία θα παραμείνει πιστή στις «ευρω-ατλαντικές δομές». Ο Σαακασβίλι από την πλευρά του προειδοποίησε ότι ο κίνδυνος αιματοχυσίας δεν έχει εκλείψει ακόμη. Ο Σεβαρντνάντζε διαψεύδοντας τις φήμες που τον ήθελαν να βρίσκεται στη Γερμανία, δήλωσε στη γερμανική τηλεόραση ότι θα παραμείνει στη χώρα του.

Η πολιτική φυσιογνωμία του Εντουαρντ Σεβαντνάντζε μόνο με αυτή του σύγχρονου Εφιάλτη μπορεί να συγκριθεί. Αφού είναι πασίγνωστο πως από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών της Σοβιετικής Ενωσης και του μέλους του ΠΓ του ΚΚΣΕ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην προδοσία και στην ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ακόμη κι όταν επανήλθε στην εξουσία το 1992 στην Προεδρία της Γεωργίας με τη βοήθεια της γιελτσινικής Ρωσίας, φρόντισε να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του, για να υπηρετήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην περιοχή του Καυκάσου. Τώρα οι ίδιοι οι «πάτρωνές» του τον πετούν σαν «στυμμένη λεμονόκουπα». Σίγουρα, η απομάκρυνση από τον προεδρικό θώκο μιας από τις πιο μισητές, για όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους, προσωπικότητας, που με την προσωπική συμβολή του οδήγησε σε τόσα δεινά όχι μόνο τη χώρα του, αλλά ολόκληρο τον κόσμο τα τελευταία 15 χρόνια, δεν μπορεί παρά να μας γέμισε χαρά. Την ίδια ώρα, όμως, τα γεγονότα αυτά είναι αποκαλυπτικά για το επίπεδο της «δημοκρατίας» που έχει επιβληθεί στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.

Οχι δε λέμε για τη «δημοκρατία του απαρτχάιντ» των χωρών της Βαλτικής, όπου το 40% του λαού της Λετονίας και το 35% του λαού της Εσθονίας δεν έχουν υπηκοότητα και πολιτικά δικαιώματα. Ούτε για τη «δημοκρατία των ναζί», σε Λιθουανία, Εσθονία και Λετονία, όπου τα φασιστόμουτρα δικαιώθηκαν ως «αγωνιστές της ανεξαρτησίας», ενώ την ίδια ώρα απαγορεύεται η δράση των ΚΚ.

Ούτε, επίσης, κάνουμε λόγο για την «οικογενειακή δημοκρατία», όπου π.χ. οι εκλεγμένοι Πρόεδροι του Καζαχστάν και της Κιργιζίας πάντρεψαν τα παιδιά τους, όπως οι φεουδάρχες στο παρελθόν, για να επικυρώσουν τη διακρατική συνεργασία τους.

Ούτε για τη «δημοκρατία της ολιγαρχίας» που πλέον έχει εδραιωθεί σε αυτές τις χώρες και σύμφωνα με τα λόγια του μεγαλοεπιχειρηματία Μπερεζόφσκι είναι αυτή που επιτρέπει «στο κεφάλαιο να μισθώνει την εξουσία. Η μορφή αυτού του μισθώματος λέγεται εκλογές».

Λέμε για τη «δημοκρατία των υπουργών Εξωτερικών». Αυτή που εκδηλώθηκε τώρα στη Γεωργία. Εκεί όπου η «αντιπολίτευση» περίμενε να ανάψει το «πράσινο φως» από τις ΗΠΑ για να κατέβει σε αποφασιστικές κοινοποιήσεις και να καταγγείλει τη νοθεία. Κι όταν πράγματι το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ κυκλοφόρησε Ανακοίνωση, στην οποία αναγνωριζόταν η νοθεία τότε αποφασίστηκε η ...έφοδος στο κοινοβούλιο. Από την άλλη, χρειάστηκε το ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας στη Γεωργία, για να βρεθεί ένας συμβιβαστικός δρόμος. Και βέβαια ο Ιγκόρ Ιβανόφ δεν πήγε στη Γεωργία από προσωπικό ενδιαφέρον, επειδή η μητέρα του είναι γεωργιανής καταγωγής, αλλά γιατί υπήρχαν κάποια μεγάλα συμφέροντα που έπρεπε να διασφαλίσει. Μετά την επίσκεψή του οι δηλώσεις Σεβαρντνάτζε περί «πραξικοπήματος» έγιναν παρελθόν κι επικράτησε ...«βελούδινη επανάσταση».

Ομως, πλέον, έχουμε εμπειρίες και γνωρίζουμε τι σημαίνουν τέτοιου είδους αμερικανόπνευστες εξελίξεις. Ο λαός της Γεωργίας, που σε μεγάλο βαθμό κινητοποιήθηκε ενάντια στο όργιο της νοθείας, δε βγήκε από τη δίνη των αρνητικών εξελίξεων που τον έχει οδηγήσει η ανατροπή του σοσιαλισμού και η διάλυση της ΕΣΣΔ. Παραμονεύει όσο ποτέ άλλοτε ο κίνδυνος της παραπέρα διάλυσης της χώρας, αφού οι εθνικιστικές δυνάμεις που αναρριχήθηκαν στην εξουσία δεν αποτελούν καμιά θετική εγγύηση για το μέλλον. Η μεγαλύτερη αυτόνομη περιοχή της χώρας, η Αμπχαζία είναι ήδη σε «διάσταση» με τη Γεωργία, ενώ με πολλές επιφυλάξεις βλέπουν τις εξελίξεις και οι άλλες αυτόνομες περιοχές, η Αντζάρια (που έκλεισε χτες τα σύνορά της με την υπόλοιπη Γεωργία), αλλά και η Νότια Οσετία, όπως και οι εθνικές μειονότητες της χώρας. Και δυστυχώς το «διαίρει και βασίλευε» είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ...«δημοκρατίας» των (ξένων) υπουργείων Εξωτερικών.

Associated Press

Από τις πρόσφατες κινητοποιήσεις της αντιπολίτευσης

Συγκεκριμένα, οι προεδρικές εκλογές του Αζερμπαϊτζάν, που πραγματοποιήθηκαν στις 15 Οκτώβρη (σχεδόν 20 ημέρες πριν τις βουλευτικές της Γεωργίας), χαρακτηρίστηκαν από τρομερές παρατυπίες και εκτεταμένη νοθεία. Τελικά, ο εκλεκτός της Δύσης (και κυρίως των ΗΠΑ) Ιλχάμ Αλίεφ κατάφερε να εκλεγεί, αλλά και να ορκιστεί Πρόεδρος, αφού πρώτα κατέστειλε βίαια τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης (με δύο θύματα) και οδήγησε εκατοντάδες στις φυλακές. Οι ΗΠΑ, που «κόπτονται» για τους «δημοκρατικούς θεσμούς», έκαναν τα «στραβά μάτια».

Το γεγονός είναι ότι το Αζερμπαϊτζάν διαθέτει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που εκμεταλλεύονται αμερικανικές, βρετανικές και άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες. Παράλληλα, υπό κατασκευή βρίσκεται και ο πετρελαϊκός αγωγός Μπακού - Τιφλίδα - Τσεϊχάν (ΒΤC), που όταν περατωθεί το 2005, θα μεταφέρει περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου από την Κασπία Θάλασσα στη Μεσόγειο, παρακάμπτοντας το δίκτυο της Ρωσίας. Η εταιρία κατασκευής του αγωγού (στην οποία πρωτοστατεί η BP) χτες διαβεβαίωσε ότι τα σχέδιά της θα προχωρήσουν κανονικά.

Στη Γεωργία τις πρώτες ημέρες των διαδηλώσεων «διεθνείς παρατηρητές» καταδίκαζαν ήπια τη νοθεία, ενώ την ίδια στάση τηρούσαν και οι ΗΠΑ που επίσης καλούσαν τις δύο πλευρές να μην προβούν σε βίαιες πράξεις. Ωστόσο, όσο περνούσαν οι εβδομάδες γινόταν σαφές ότι το κλίμα στην Ουάσιγκτον είχε αρχίσει να στρέφεται εναντίον του «καλού της φίλου» στην περιοχή Εντβαρντ Σεβαρντνάτζε. Ο 35χρονος αμερικανοθραφείς δικηγόρος Μιχαήλ Σαακασβίλι δε δυσαρεστούσε καθόλου την ηγεσία των Αμερικανών. Δύο ημέρες πριν από την παραίτηση Σεβαρντνάντζε, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών σε επίσημη ανακοίνωσή του χαρακτήρισε τις εκλογές «εκτεταμένα νοθευμένες... που δεν αντικατοπτρίζουν την πολιτική βούληση του λαού». Επίσης πρόσφατα ο Αμερικανός πρέσβης στην Τιφλίδα, Ρίτσαρντ Μάιλς, δήλωνε στην «Ουάσινγκτον Ποστ» ότι «θα θέλαμε μια ισχυρότερη ηγεσία στη χώρα».

Τις εβδομάδες της κρίσης ο Σεβαρντνάντζε επιχείρησε να προσεγγίσει εκ νέου τη Μόσχα, βάζοντας στο παιχνίδι τον ηγέτη της αυτόνομης επαρχίας της Ατζαρίας, Ασλάν Αμπασίτζε, που είχε καλές σχέσεις με τη ρωσική ηγεσία. Ωστόσο, η Μόσχα δεν ήταν διατεθειμένη να του συμπαρασταθεί στο βαθμό που αυτός ζητούσε. Ο Ρώσος ΥΠΕΞ Ιγκόρ Ιβανόφ μεσολάβησε το Σαββατοκύριακο που πέρασε, αλλά ο Σεβαρντνάντζε παραιτήθηκε. Επιπλέον, ο ίδιος ο Πούτιν θεωρούσε ότι ο Σεβαρντνάντζε (υπό τις οδηγίες των ΗΠΑ) δεν τον βοήθησε στον πόλεμο που διεξάγει στην Τσετσενία, κατά μήκος των βορείων συνόρων της Γεωργίας.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σημαντικό ρόλο στα γεγονότα έπαιξε το - χρηματοδοτούμενο από τον Τζορτζ Σόρος - φοιτητικό κίνημα «Κμάρα» (αρκετά), το οποίο εμπνεύστηκε από το αντίστοιχο σερβικό «Οτπόρ» που συμμετείχε στην ανατροπή Μιλόσεβιτς. Την περασμένη άνοιξη μάλιστα, δύο ηγετικά στελέχη του «Οτπόρ» πήγαν στην Τιφλίδα για να κάνουν στους Γεωργιανούς σεμινάρια με θέμα τη «Μάχη για τη δημοκρατία»...

Η αλήθεια είναι ότι αυτό που ήθελαν οι μεγάλες δυνάμεις στη Γεωργία ήταν η σταθερότητα. Σε αυτή την προοπτική, οι ΗΠΑ αποφάσισαν ότι ήταν προτιμότερο να στηρίξουν τον Σαακασβίλι, που άλλωστε είναι πιστός στο «ευρω-ατλαντικό όραμα». Η Μόσχα, που εξακολουθεί να διαθέτει επιρροή, θα χάσει από μια ενδεχόμενη ανάδειξη του Σαακασβίλι στην Προεδρία, αλλά και από την κατασκευή του αγωγού, ωστόσο η κόντρα μεταξύ των δυνάμεων θα συνεχιστεί, με θύματα πάντα το λαό που μαστίζεται από τη φτώχεια και τη διαφθορά.