Τον Οκτώβρη του 1988, ο Γκορμπατσόφ ανέλαβε και το αξίωμα του Προέδρου. Αντικατέστησε τον Γκρομίκο σαν πρόεδρο του Προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ. Στις 7 Δεκέμβρη 1988, μίλησε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, επιβεβαιώνοντας τη ρήξη με την αντίληψη του Λένιν για την ειρηνική συνύπαρξη, ρήξη που λίγες βδομάδες πριν, από το ίδιο βήμα, στην 43η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, είχε εξαγγείλει ο υπουργός Εξωτερικών του, Σεβαρντνάτζε, με τα εξής λόγια:

«Η ηγεσία της Σοβιετικής Ενωσης προσπάθησε να δώσει νόημα στην ιδέα, που είναι σταθερά συνδεμένη με την ιδέα του μαρξισμού, της αλληλεξάρτησης του ταξικού (!) με το οικουμενικό, όπου δίνεται προτεραιότητα στα κοινά συμφέροντα όλων των λαών. Εμείς θεωρούμε την ειρηνική συνύπαρξη σαν οικουμενική αρχή των διακρατικών σχέσεων και όχι σαν ιδιαίτερη μορφή της ταξικής πάλης».

Η ομιλία του Γκορμπατσόφ παραλλάζει αυτή τη διαπίστωση και την περιβάλλει με ένα στεφάνι αιτιολογιών που στηρίζονται όλες στην προϋπόθεση ότι η Σοβιετική Ενωση και οι κομμουνιστές έχουν τώρα πια να κάνουν με έναν εξαγνισμένο ιμπεριαλισμό, που από ανθρωποφάγο θηρίο μεταμορφώθηκε σε άκακο φυτοφάγο, που αυτή τη στιγμή θάβει την πρόθεσή του να εξαφανίσει το σοσιαλισμό από το πρόσωπο της Γης. Ταυτόχρονα, πλέκει ιδιαίτερους ύμνους στους ηγέτες του πιο ισχυρού και αδίστακτου ιμπεριαλισμού, δηλαδή του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Στην ομιλία του αυτή διαβάζουμε πράγματα για τα οποία σίγουρα πολλοί θα αναρωτηθούν σήμερα: Μα καλά, εγώ σαν ενημερωμένος μαρξιστής, πώς μπόρεσα να θεωρώ αυτές τις φράσεις σαν σοβαρή ανάλυση της κατάστασης;!

«Η παγκόσμια οικονομία θα γίνει ένας ενιαίος οργανισμός, και έξω απ' αυτόν κανένα κράτος δεν μπορεί σήμερα να αναπτυχθεί κανονικά».

Η πραγματικότητα, όμως, θα έπρεπε να περιγραφεί διαφορετικά: «Η παγκόσμια οικονομία ετοιμάζεται να στριμωχτεί σε έναν ενιαίο οργανισμό, και μέσα σ' αυτόν κανένα κράτος δεν μπορεί πια να αναπτυχθεί κανονικά».

Αλλά ας δούμε τι λέει στη συνέχεια ο Γκορμπατσόφ:

«Θα ήταν αφέλεια να πιστεύουμε ότι τα προβλήματα που βασανίζουν σήμερα την ανθρωπότητα μπορούν να λυθούν με μέσα και μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν παλιότερα ή που θεωρούνταν κατάλληλα για κάτι τέτοιο. (...) Αυτές οι εμπειρίες (που απέκτησε μέχρι τώρα η ανθρωπότητα) προέρχονται από την πρακτική και την όψη ενός κόσμου που είναι ήδη ή θα γίνουν παρελθόν».

Και να μη νομίζει κανείς ότι εννοεί κυρίως την πρακτική του ιμπεριαλισμού! Οχι, εννοεί κυρίως την πείρα της επανάστασης σαν δρόμου επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων!

«Σήμερα, όμως, ορθώνεται μπροστά μας ένας άλλος κόσμος για τον οποίο θα πρέπει να αναζητηθούν άλλοι δρόμοι στο μέλλον. (...) Μπήκαμε σήμερα σε μια εποχή, όπου η πρόοδος θα θεμελιώνεται στα οικουμενικά συμφέροντα ολόκληρης της ανθρωπότητας. Αυτή η γνώση απαιτεί να καθορίζεται και η παγκόσμια πολιτική από την προτεραιότητα των ανθρώπινων αξιών».

Ο μαρξισμός ξεκινάει από το γεγονός ότι το εργατικό κίνημα αντιπροσωπεύει τα πανανθρώπινα συμφέροντα, γιατί οι εργάτες θα απαλλαγούν από την εκμετάλλευση όταν απαλλάξουν την ανθρωπότητα από την εκμετάλλευση.

Ο Γκορμπατσόφ, όμως, κηρύχνει την κοινότητα των συμφερόντων των εργατών, του Τρίτου Κόσμου που υφίσταται την εκμετάλλευση και των ιμπεριαλιστών που ασκούν την εκμετάλλευση.

«Πρόκειται για τη συνεργασία, που μιλώντας με περισσότερη ακρίβεια θα έπρεπε να τη χαρακτηρίσουμε σαν "κοινή δημιουργία" και "κοινή ανάπτυξη". Είναι φανερό, για παράδειγμα, ότι η βία και η απειλή βίας δεν μπορούν και δεν επιτρέπεται πια να αποτελούν μέσα της εξωτερικής πολιτικής.(...) Απ' όλους, κυρίως από τους ισχυρότερους, απαιτείται ένας αυτοπεριορισμός και ένας πλήρης αποκλεισμός της χρήσης βίας από τα έξω».

Μερικοί άνθρωποι απόρησαν που ο Γκορμπατσόφ, παρά τη μεγαλόστομη αυτή καταδίκη της χρήσης βίας, έστειλε παρ' όλα αυτά τα στρατεύματά του να επέμβουν στη Λιθουανία και άνοιξε στους Αμερικανούς το δρόμο για τον πόλεμο στον Κόλπο, δίνοντας εντολή στον αντιπρόσωπό του στον ΟΗΕ να μην κάνει χρήση του δικαιώματος που είχε η Σοβιετική Ενωση να ασκεί «βέτο». Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν μάθει ακόμα να διακρίνουν το κρυφό νόημα των γκορμπατσοφικών χρησμών: Τονίζοντας τον «πλήρη αποκλεισμό της χρήσης βίας από τα έξω», ξεκαθάρισε για μια ακόμα φορά ότι η Σοβιετική Ενωση, κάτω από την καθοδήγησή του, δεν επρόκειτο να κουνήσει ούτε το δαχτυλάκι της, δεν επρόκειτο να θέσει σε κίνηση ούτε έναν Σοβιετικό στρατιώτη, αν πάλι σε κάποια σοσιαλιστική χώρα γινόταν αντεπαναστατικό πραξικόπημα. Αν αυτή η απαίτηση απευθυνόταν «γενικά» προς όλους, τότε η Σοβιετική Ενωση θα έπρεπε να προβάλει βέτο ενάντια στον πόλεμο στον Κόλπο, ή μήπως όχι;

«Μια απαίτηση του νέου σταδίου είναι η αποϊδεολογικοποίηση των σχέσεων ανάμεσα στα κράτη».

Αυτή την αποϊδεολογικοποίηση ο Γκορμπατσόφ την εφάρμοσε με συνέπεια: Ούτε μια κακιά λέξη ενάντια στους «ιμπεριαλιστές», πια, μόνο διαφημίζουμε την εμπιστοσύνη μας σ' αυτούς, λέγοντας για παράδειγμα:

«Κατά τη γνώμη μας, υπάρχουν αρκετά αισιόδοξες προοπτικές για το προσεχές και το απώτερο μέλλον. Κοιτάξτε πώς άλλαξαν οι σχέσεις μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σιγά- σιγά διαμορφώνεται μια αμοιβαία κατανόηση, δημιουργήθηκαν στοιχεία εμπιστοσύνης, χωρίς τα οποία δύσκολα μπορεί να προχωρήσει κανείς στην πολιτική».

Εδώ, λοιπόν, θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιος προχώρησε στην πολιτική: η «γεμάτη εμπιστοσύνη» Σοβιετική Ενωση ή οι κάθε άλλο παρά «γεμάτες εμπιστοσύνη» (αλλά κάθε άλλο παρά αξιόπιστες) ΗΠΑ; Αρα, κούφια, παραπλανητικά λόγια του Γκορμπατσόφ!

«Στο κίνημα για μια μεγαλύτερη ενότητα του κόσμου πρέπει να συμμετέχουν όλοι».

Σε ποιον, άραγε, να απευθύνεται αυτή η έκκληση; Μήπως στις ηγετικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις; Δε χρειάζεται. Στόχος τους ήταν και παραμένει η ενοποίηση του κόσμου κάτω από τη δική τους ηγεσία!

Σε ποιον, λοιπόν; Δε μένουν παρά εκείνοι που δεν πιστεύουν τόσο εύκολα στις καλές προθέσεις των ιμπεριαλιστών, ας πούμε ένας Χόνεκερ, ή ένας Φιντέλ Κάστρο, ή πολιτικοί στον «Τρίτο Κόσμο», που δε δέχονται μ' ευχαρίστηση να «ενοποιηθούν» μέσω Παγκόσμιας Τράπεζας και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ο Γκορμπατσόφ, λοιπόν, διαφημιστής του παγκόσμιου κεφαλαίου! Μήπως πρόκειται για δυσφήμιση, κακοήθη διαστρέβλωση των προθέσεών του; Μα κοιτάξτε τον σήμερα! Δε φτάνει αυτό;

Ο Γκορμπατσόφ λέει για τον ΟΗΕ:

«Δυστυχώς, από την ίδρυσή του βρέθηκε κάτω από την πίεση του "ψυχρού πολέμου". Για πολλά χρόνια στάθηκε σαν τόπος διεξαγωγής προπαγανδιστικών μαχών και σαν κέντρο καλλιέργειας πολιτικής αντιπαράθεσης».

Μα καλά, κανείς δεν παραξενεύτηκε μ' αυτά τα λόγια; Κανείς δε θυμήθηκε τις οδηγίες του Λένιν στους Σοβιετικούς διπλωμάτες; Να χρησιμοποιούν, δηλαδή, κάθε ευκαιρία, κάθε βήμα, για να ξεσκεπάζουν τις απάτες και την υποκρισία των ιμπεριαλιστών, να στηλιτεύουν την ωμότητά τους απέναντι στις καταπιεζόμενες τάξεις και τους λαούς;

Είναι, λοιπόν, τόσο δύσκολο να διακρίνει κανείς πίσω απ' αυτά τα λόγια του Γκορμπατσόφ την ταπεινωτική βαθιά υπόκλιση του εκπροσώπου της σοβιετικής εξουσίας μπροστά στους ιμπεριαλιστές, την αισχρή συγνώμη του για την «άπρεπη» συμπεριφορά των προ-γκορμπατσοφικών Σοβιετικών διπλωματών, που «δυστυχώς» δεν ντράπηκαν να μεταφέρουν την ταξική πάλη ακόμα και μέχρι την ιερή πύλη του Ιστ Ρίβερ;

Φυσικά, ο Γκορμπατσόφ ξέρει τι έκπληξη και μάλιστα τι οργή θα προκαλέσει η ομιλία του σε πολλούς κομμουνιστές στη Σοβιετική Ενωση και παντού στον κόσμο. Και αν πάρουμε υπόψη μας ότι ο ίδιος έχει πίσω του μια στέρεη μαρξιστική - λενινιστική διαπαιδαγώγηση και ότι διαθέτει μια εξυπνάδα πάνω απ' το μέσο όρο, μπορούμε να πάρουμε σαν αφετηρία το γεγονός ότι έχει πλήρη επίγνωση του απατηλού χαρακτήρα των ελπιδοφόρων οικοδόμων του μέλλοντος μιας ειρηνικής και αξιόπιστης συνεργασίας ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και το σοσιαλισμό. Γι' αυτό και είναι κατανοητή η ανάγκη του να αντιμετωπίσει εκ των προτέρων τον πολύ δικαιολογημένο σκεπτικισμό απέναντι στο ουτοπικό του «όραμα της ειρήνης»:

«Μήπως υπάρχει εδώ ένας κάποιος ρομαντισμός, μήπως υπερεκτιμώνται οι δυνατότητες και η ωριμότητα της κοινωνικής συνείδησης που υπάρχει στον κόσμο; Τέτοιου είδους αμφιβολίες και ερωτηματικά ακούμε τόσο στην πατρίδα μας όσο και και από μερικούς Δυτικούς εταίρους μας. Είμαι πεισμένος ότι δεν είμαστε ξένοι προς την πραγματικότητα. Εχουν ήδη διαμορφωθεί δυνάμεις στον κόσμο που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θέλουν ν' αρχίσει μια περίοδος ειρήνης.(...)»

Οποιος άφησε τότε να τον νανουρίσουν αυτά τα τραγούδια των σειρήνων, επειδή ανταποκρίνονταν στη λαχτάρα του για αποτροπή του κινδύνου ενός ατομικού πολέμου- κινδύνου που τον παρουσίαζαν τεράστιο-, όποιος λοιπόν έβαζε στη θέση της ορθολογικής ανάλυσης της πραγματικότητας τις δικές του επιθυμίες, αυτός σήμερα τουλάχιστον που έσκασαν οι σαπουνόφουσκες του Γκορμπατσόφ και ο κόσμος κινείται ακριβώς στην τροχιά των «αντικειμενικών νομοτελειών» που καθόρισαν οι Μαρξ και Λένιν και όχι από τις «νέες» νομοτέλειες του Γκορμπατσόφ, αυτός λοιπόν θα πρέπει να παραδεχτεί ότι ο Γκορμπατσόφ έκανε ένα μοιραίο λάθος. Κι αυτό είναι το λιγότερο που μπορούμε να πούμε.

Και τότε θα έπρεπε ουσιαστικά να τεθεί επιτακτικά το ερώτημα: Πόσες χιλιάδες φορές θεωρήθηκε ένοχος και καταδικάστηκε ο Στάλιν, επειδή δεν πίστεψε τις προειδοποιήσεις για την ακριβή ημερομηνία της επιδρομής του γερμανοφασιστικού στρατού και επομένως -έτσι ισχυρίζονται μερικοί αρκετά επιπόλαια- θυσίασε απερίσκεπτα χιλιάδες ή ακόμα και εκατοντάδες χιλιάδες Σοβιετικούς στρατιώτες; (Οταν πρόκειται να αυξηθούν οι ευθύνες του Στάλιν, η κλίμακα παραμένει πάντα ανοιχτή προς τα πάνω).

Γιατί το λάθος του ενός, που παρ' όλα αυτά δεν εμπόδισε τη μεγαλύτερη κοσμοϊστορική νίκη του σοσιαλισμού, αποτελεί αιτία για αιώνια καταδίκη, ενώ το «λάθος» του άλλου, που είχε σαν συνέπεια την πιο βαριά ήττα του εργατικού κινήματος και όλων των προοδευτικών δυνάμεων, που ποτέ κανείς δεν είχε θεωρήσει πιθανή, δεν αξίζει καν ούτε να το αναφέρουμε; (Για να μην προκαλέσω λαθεμένα συμπεράσματα, θα πρέπει να προσθέσω ότι συγκρίνω εδώ μόνο τον τρόπο που αντιμετωπίζεται μια και μοναδική από τις καταγγελίες ενάντια στον Στάλιν, δηλαδή συγκρίνω τη λαθεμένη εκτίμηση των πληροφοριών για την ημερομηνία της επιδρομής με την αντιμετώπιση της «λαθεμένης εκτίμησης» από τον Γκορμπατσόφ για την ικανότητα της μεταρρύθμισης του ιμπεριαλισμού στην κατεύθυνση της ειρήνης. Ξαναδιαβάζοντας το σημείο αυτό βλέπω ότι η διατύπωσή μου μπορεί εύκολα να δημιουργήσει μια τέτοια εντύπωση, ή οπωσδήποτε να προκαλέσει αντιρρήσεις, ότι δηλαδή, αγνοώ όλα τα άλλα σημεία της κατηγορίας απ' όπου πηγάζει η καταδίκη του Στάλιν. Αυτό δεν είναι καθόλου σωστό. Παραπέμπω στις αναφορές μου στο Δελτίο Weissenseer Blatter, τεύχη 4/91, σελ. 57 κ.α., 2/92, σελ. 62 κ.ε. και 4/92 σελ 49).

(ΑΥΡΙΟ ΤΟ 4ο ΜΕΡΟΣ)