Το τουρκικό γεωτρύπανο συνεχίζει τις προκλήσεις του στην κυπριακή ΑΟΖ

Μετά τις προχτεσινές δηλώσεις του Βρετανού υφυπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αλαν Ντάνκαν, το υπουργείο Εξωτερικών της Βρετανίας εξέδωσε «διευκρινιστική ανακοίνωση», με την οποία ωστόσο επαναλαμβάνει τα ίδια. Ετσι, αναφέρει μεν ότι «αναγνωρίζουμε το κυριαρχικό δικαίωμα της Δημοκρατίας της Κύπρου να αξιοποιήσει το πετρέλαιο και το αέριο στη διεθνώς συμφωνημένη Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της», αλλά και σπεύδει να συμπληρώσει: «Η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ότι, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, διερευνητικές γεωτρήσεις δεν θα πρέπει να προχωρούν σε οποιαδήποτε περιοχή στην οποία η κυριαρχία είναι υπό αμφισβήτηση...». Ακόμα, κρίνει σκόπιμο να σημειώσει και ότι «το πετρέλαιο και το αέριο της Κύπρου θα πρέπει να αναπτυχθεί προς όφελος όλων των Κυπρίων», εκφράζοντας έτσι και την ετοιμότητα του Λονδίνου να εμπλακεί ακόμα βαθύτερα στο παζάρι για τη διχοτόμηση του νησιού και ένα συμβιβασμό ωφέλιμο για πολλά επιχειρηματικά και γεωπολιτικά σχέδια που «τρέχουν» (με φόντο και τα νέα δεδομένα που γεννά το παζάρι για το Brexit).

Από τη μεριά της κυπριακής κυβέρνησης, ο εκπρόσωπός της, Πρόδρομος Προδρόμου, δήλωσε ότι «ο ύπατος αρμοστής του Ηνωμένου Βασιλείου έχει κληθεί στο υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να γίνουν τα απαραίτητα διαβήματα προς τη χώρα του για τις ατυχείς δηλώσεις του υφυπουργού» και ότι ο Κύπριος Πρόεδρος θα υποβάλει σχετική επιστολή και στην Βρετανίδα πρωθυπουργό.

Πάντως, ενδεικτική του σκεπτικού που κυριαρχεί στην κυπριακή πλευρά είναι ανοιχτή επιστολή του προέδρου της Εθνικής Κυπριακής Ομοσπονδίας Ηνωμένου Βασιλείου, Χρίστου Καραολή, προς τον Αλ. Ντάνκαν. Του ζητά να αναθεωρήσει και επισημαίνει ότι η ανάπτυξη του ενεργειακού προγράμματος της Κύπρου είναι προς όφελος και του Ηνωμένου Βασιλείου, συμβάλλοντας στη μελλοντική «ενεργειακή ασφάλεια» της Ευρώπης, ενώ «αντιθέτως, η Τουρκία υπονομεύει ενεργά το δυτικό σύστημα ασφαλείας και έχει αποδειχθεί ασταθής και απρόβλεπτος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ».

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι «η Τουρκία κάνει δραστηριότητες γεώτρησης στη δική της υφαλοκρηπίδα» και ότι «δεν σημαίνει πως ισχύει η κήρυξη ΑΟΖ από οποιαδήποτε χώρα την οποία εμείς δεν αποδεχόμαστε».

Από τη μεριά του ο Ελληνας υπουργός Αμυνας Ευ. Αποστολάκης, σε ό,τι αφορά την επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο σημείωσε χτες πως «οι προσπάθειές μας στοχεύουν στην εξομάλυνση. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει προγραμματιστεί για τις επόμενες μέρες μια συνάντηση αντιπροσωπειών των δύο χωρών προκειμένου να καθοριστούν δράσεις στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», ενώ στη γνωστή γραμμή που βάζει τον «λύκο» να φυλάει τα πρόβατα είπε πως η απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει σε παράνομη γεώτρηση εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας «προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων διεθνώς, από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και άλλες χώρες. Χαιρετίζουμε την ψύχραιμη στάση που υιοθέτησε η Κύπρος και παραμένουμε συντονισμένοι με την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και με τους Ευρωπαίους εταίρους και συμμάχους μας για μελλοντικές ενέργειες».

Στο μεταξύ, ανοιχτό το ενδεχόμενο, η κυβέρνηση να νομοθετήσει την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο πριν από τις εθνικές εκλογές άφησε χτες η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών Σία Αναγνωστοπούλου που μιλώντας στην ολομέλεια της βουλής (για τις κυρώσεις της Συμφωνίας Ελλάδας - Β. Μακεδονίας σχετικά με την εγκατάσταση συνοριακών σημείων διέλευσης), απαντώντας σε σχετική αναφορά του βουλευτή της ΝΔ, Γ. Κουμουτσάκου σημείωσε πως «κάθε κυβέρνηση ακόμα και την τελευταία στιγμή για θέματα εθνικής σημασίας έχει ευθύνη και ισχύ να νομοθετεί».

Στο μεταξύ, σήμερα ή αύριο αναμένεται να πραγματοποιηθεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γ. Κατρούγκαλου και Μ. Τσαβούσογλου, στο περιθώριο της υπουργικής Συνόδου των χωρών - μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Ελσίνκι της Φινλανδίας.

Τέλος, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζ. Πάιατ, ερωτηθείς χτες από δημοσιογράφους για την παράνομη γεώτρηση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, αρκέστηκε να παραπέμψει στη δήλωση του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ στις 6/5 ότι οι ΗΠΑ «ανησυχούν» από τις κινήσεις της Αγκυρας «σε μια περιοχή που η Κυπριακή Δημοκρατία ισχυρίζεται ότι αποτελεί ΑΟΖ της».

• Η τουρκική προκλητικότητα, εντός πλαισίου ΝΑΤΟ, εκφράστηκε χθες με συνολικά 65 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και 2 εμπλοκές - αναχαιτήσεις από ελληνικά μαχητικά τουρκικών αεροσκαφών.

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΤΕΧΕΡΑΝΗ - ΣΟΤΣΙ.--

Εντείνεται το σκηνικό επικίνδυνης κλιμάκωσης της έντασης ευρύτερα στον Περσικό Κόλπο, μετά την απόφαση των ΗΠΑ να απομακρύνουν το «μη απαραίτητο» προσωπικό από την αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη και την επιλογή των υπουργείων Αμυνας Ολλανδίας και Γερμανίας να αναστείλουν, μέχρι νεωτέρας, την εκπαίδευση στρατιωτών στο Ιράκ. Λίγες ώρες μετά, ο Ιρακινός πρέσβης στη Μόσχα, Χαϊντάρ Μανσούρ Χάντι, ανακοίνωσε την απόφαση της ιρακινής κυβέρνησης να αγοράσει ρωσικά αντιπυραυλικά συστήματα «S-400», σε μία περίοδο κατά την οποία δοκιμάζονται, μεταξύ άλλων, και γι' αυτόν το λόγο οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις με αφορμή την απόφαση της Αγκυρας για αγορά των ρωσικών πυραύλων «S-400». Εάν συνυπολογίσει κανείς και τα παζάρια που έχουν ξεκινήσει από καιρό με ρωσικά μονοπώλια της πολεμικής βιομηχανίας και άλλες 12 χώρες της περιοχής (ανάμεσά τους και εταίροι των ΗΠΑ όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, το Μαρόκο κ.ά.) με στόχο την αγορά συστημάτων «S-400», αντιλαμβάνεται πως τουλάχιστον από τη μεριά των ΗΠΑ το θερμόμετρο της έντασης αναμένεται να ανέβει και άλλο...

Χτες, πάντως, Αμερικανοί αξιωματούχοι απέφυγαν να εξηγήσουν επαρκώς γιατί μείωσαν το προσωπικό στην πρεσβεία τους στο Ιράκ, αρκούμενοι σε αόριστες ανακοινώσεις περί «απειλών».

Ενδιαφέρον είχε πάντως η «αντιπαράθεση» ανάμεσα στο Πεντάγωνο και τον Βρετανό στρατηγό Κρις Γκίκα, που είναι εκπρόσωπος του διεθνούς συνασπισμού των ΗΠΑ και των συμμάχων τους κατά του «Ισλαμικού Κράτους» στο Ιράκ και τη Συρία, ο οποίος αμφισβήτησε το βράδυ της Τρίτης ότι «υπάρχει αυξημένη απειλή από δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Ιράκ και τη Συρία». Ακολούθησε «διορθωτική» ανακοίνωση από την Κεντρική Διοίκηση του αμερικανικού στρατού (CENTCOM), που ανέφερε πως οι δηλώσεις του Βρετανού στρατηγού ήταν «αντίθετες προς τις αναγνωρισμένες αξιόπιστες απειλές που είναι διαθέσιμες από τις αμερικανικές και συμμαχικές μυστικές υπηρεσίες για τις υποστηριζόμενες από το Ιράν δυνάμεις στην περιοχή».

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιβεβαίωσε επίσης πως οι πρεσβείες των ΗΠΑ σε Ιράκ, Λίβανο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Τουρκμενιστάν εξέδωσαν ανακοινώσεις, με τις οποίες καλούν τους Αμερικανούς σε αυτές τις χώρες να επαγρυπνούν «στο μέγιστο βαθμό» και να κρατούν «χαμηλό προφίλ» εξαιτίας της αυξημένης έντασης που επικρατεί στις αμερικανο-ιρανικές σχέσεις.

Η στρατηγική «υπέρτατης πίεσης» σε βάρος του Ιράν από τη μεριά των ΗΠΑ προκαλεί, στην παρούσα φάση, την επιφυλακτική στάση της ΕΕ.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Χάικο Μάας, αναφέρθηκε στην πρόσφατη συνάντηση που είχαν ο ίδιος και οι ομόλογοί του από Βρετανία και Γαλλία με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στις Βρυξέλλες. Τόνισε πως του «κατέστησαν σαφές» πως «δεν κατανοούν» στην ΕΕ αυτήν τη «μονομερή υπέρτατη πίεση» σε βάρος του Ιράν «ως αποτελεσματική στρατηγική». Επανέλαβε πως «ο διάλογος με το Ιράν βοηθά στη διατήρηση της πίεσης σε ζητήματα που προκαλούν ανησυχίες» πέρα από το πυρηνικό πρόγραμμα, υπαινισσόμενος το πυραυλικό πρόγραμμα και την αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή. Και κατέληξε: «Ξεκαθαρίσαμε στον Πομπέο τη Δευτέρα πως μία μονομερής στρατηγική υπέρτατης πίεσης θα μας πάει πραγματικά μακριά. Η υπέρτατη πίεση έχει πάντα τον κίνδυνο μίας αθέλητης κλιμάκωσης, και αυτό συμβαίνει τις τελευταίες μέρες, με ενέργειες σαμποτάζ κατά πλοίων ή αγωγών πετρελαίου, που είναι ενδείξεις πως οι κίνδυνοι αυτοί είναι συγκεκριμένοι και πραγματικοί».

Στην τεταμένη κατάσταση που επικρατεί στον Περσικό αναφέρθηκε χτες ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, που μετά τη συνάντησή του με τον Αυστριακό Πρόεδρο, τόνισε πως «κάλεσε» επίμονα την ηγεσία του Ιράν να συνεχίσει την εφαρμογή της διεθνούς συμφωνίας του 2015, παρά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τη σώσει (σ.σ. τη συμφωνία)», ενώ εάν το Ιράν αρχίσει να αποχωρεί, «στο τέλος όλοι θα το κατηγορήσουν και θα επιρρίψουν όλες τις ευθύνες στο Ιράν», είπε.

Προηγουμένως, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ανέφερε πως κατά τη συνάντηση του Προέδρου Πούτιν με τον Πομπέο την Τρίτη, ο τελευταίος δεν πρόσφερε «καμία καθησυχαστική» διαβεβαίωση στις ρωσικές ανησυχίες.

Στο Ιράν, ο ανώτατος Σιίτης ιερωμένος Αλί Χαμενεΐ, μετά την προχτεσινή πρόβλεψή του πως «δεν θα γίνει πόλεμος» ΗΠΑ - Ιράν, ανακοίνωσε πως «δεν θα είναι δύσκολο καθήκον» για τη χώρα του ο εμπλουτισμός ουρανίου σε επίπεδο που να «διευκολύνει» την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Λίγη ώρα νωρίτερα, το Ιράν ανέστειλε επισήμως την εφαρμογή κάποιων δεσμεύσεων που προβλέπονται στη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα, έπειτα από απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Ιρανοί αξιωματούχοι είπαν πως το Ιράν πλέον «δεν θα θέτει όρια» στην παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου και βαρέος ύδατος.

Η Ιρανή αντιπρόεδρος, Μασουμέχ Εμπτεκάρ, συναντώντας τον Ολλανδό πρέσβη στην Τεχεράνη, κάλεσε την ΕΕ να δώσει «θετική απάντηση στα αιτήματα του Ιράν» σε σχέση με την «πλήρη εφαρμογή της διεθνούς συμφωνίας» του 2015.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μ. Τζ. Ζαρίφ, ολοκληρώνοντας τις επαφές που είχε την Τρίτη στο Νέο Δελχί με την Ινδή ομόλογό του Σούσμα Σουάρατζ, δήλωσε πως οι δύο χώρες «είναι έτοιμες για κοινά έργα» σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, επιβεβαιώνοντας πως επιδίωξε ινδικές επενδύσεις στη βιομηχανία και στον τομέα εξόρυξης μεταλλευμάτων. Η Σουάρατζ, από την πλευρά της, του ανακοίνωσε πως η χώρα της θα απαντήσει εάν και πότε θα ξαναρχίσει τις εισαγωγές ιρανικού πετρελαίου μετά τις ινδικές εκλογές που ολοκληρώνονται στις 19 Μάη.

Η ξαφνική επίσκεψη Ζαρίφ στο Ν. Δελχί εξηγείται από το γεγονός πως η Ινδία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ιρανικού πετρελαίου, έχοντας αγοράσει, μέχρι το οικονομικό έτος που έληξε στις 31 του περασμένου Μάρτη, 23,6 εκατομμύρια τόνους «μαύρου χρυσού». Επίσης, η Ινδία έχει επενδύσει πάνω από μισό δισ. για έργα υποδομών και εκσυγχρονισμού στο στρατηγικής σημασίας ιρανικό λιμάνι Τσαμπαχάρ στον Κόλπο του Ομάν.