Ο χιλιάνικος λαός τίμησε την προηγούμενη βδομάδα τον κομμουνιστή μουσικό Βίκτορ Χάρα, δολοφονημένο από τη χούντα του Πινοτσέτ

Εκτός από τα δύο μεγάλα παραδοσιακά μπλοκ - το «Alianza por el Cambio» («Συμμαχία για την αλλαγή»), το συντηρητικό συνασπισμό με υποψήφιο τον Σεμπαστιάν Πινιέρα, και τον κυβερνώντα σοσιαλδημοκρατικό συνασπισμό «Concertacion» («Συμφωνία»), συμμαχία του Σοσιαλιστικού Κόμματος (ανήκει στη «Σοσιαλιστική Διεθνή») με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Εντουάρντο Φρέι - στις σημερινές εκλογές κατεβαίνουν και ο Χόρχε Αράτε υποψήφιος της συμμαχίας «Juntos Podemos Mas - Frente Amplio» («Μαζί μπορούμε περισσότερα - Ευρύ Μέτωπο»), της συμμαχίας όπου συμμετέχει και το Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής, το Ανθρωπιστικό Κόμμα, το Αριστερό Χριστιανικό Κόμμα και αλλά μικρότερα κόμματα και ομάδες. Επίσης συμμετέχει και ο ανεξάρτητος γερουσιαστής σήμερα, προερχόμενος από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, υποψήφιος της «Πλειοψηφίας για τη Χιλή», Μάρκο Ενρίκες Ομινάμι.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις ο συντηρητικός υποψήφιος, Σεμπαστιάν Πινιέρα φέρεται να ηγείται στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων με ποσοστό 36%, ακολουθεί ο υποψήφιος του κυβερνώντος συνασπισμού «Συμφωνία», χριστιανοδημοκράτης Εδουάρδο Φρέι (γιος του πρώην προέδρου της Χιλής από το 1964 - 1970 Εντουάρντο Φρέι Μοντάλβα) με 26%, στη συνέχεια ο ανεξάρτητος Μάρκο Ενρίκες Ομινάμι με 19% και τελευταίος ο υποψήφιος τού «Μαζί Μπορούμε - Ευρύ Μέτωπο», Χόρχε Αράτε με ποσοστό 5%. Οι δύο πρώτοι του σημερινού πρώτου γύρου θα αναμετρηθούν σε ένα δεύτερο γύρο στις 17 του Γενάρη, καθώς όπως όλα δείχνουν κανένας από τους υποψηφίους δε θα συγκεντρώσει από σήμερα το απαιτούμενο 50+1% των ψήφων. Το πιθανότερο σενάριο για το δεύτερο γύρο, σημειώνουν πολιτικοί αναλυτές, είναι να βρεθούν αντιμέτωποι οι Πινιέρα και Φρέι. Τώρα, αν και, όπως ήδη έχει δηλώσει ο υποψήφιος του συμμαχίας «Μαζί Μπορούμε - Ευρύ Μέτωπο», «θα φράξει το δρόμο της Δεξιάς» στο δεύτερο γύρο, από την άλλη ο ανεξάρτητος υποψήφιος Ομινάμι, δεν εξέφρασε ανοικτά τις προθέσεις του, καθώς εμφανίζεται πεπεισμένος ότι θα μπει στο δεύτερο γύρο, εάν πάλι δε συμβεί αυτό «οι ψηφοφόροι του είναι ελεύθεροι να ψηφίσουν κατά συνείδηση», οπότε και το αποτέλεσμα δεν μπορεί να προβλεφτεί.

Σε αυτές τις εκλογές, για πρώτη φορά, ο υποψήφιος της «Συμφωνίας» αντιμετωπίζει αντιπάλους που προέρχονται από την ίδια συμμαχία και που αποφάσισαν να ακολουθήσουν διαφορετικό δρόμο. Αυτοί οι υποψήφιοι είναι ο πρώην σοσιαλιστής Ενρίκες Ομινάμι, υποψήφιος της «Πλειοψηφίας για τη Χιλή», και ο πρώην υπουργός Παιδείας επί κυβέρνησης Ελγουιν και υπουργός Εργασίας επί κυβέρνησης Φρέι, επίσης σοσιαλιστής Χόρχε Αράτε υποψήφιος του συνασπισμού «Μαζί Μπορούμε - Ευρύ Μέτωπο». Η υποψηφιότητα του Ομινάμι προσέλκυσε μεγάλο μέρος της δυσαρέσκειας με την πολιτική που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις της «Συμφωνίας», καθώς και πολλούς νέους που είχαν απομακρυνθεί από την πολιτική, αν και δεν καταφέρνει να παρουσιάσει μία διαφορετική πρόταση διακυβέρνησης της χώρας. Ο Αράτε, αντίθετα, εμφανιζόμενος ως οπαδός του Σαλβαδόρ Αλιέντε, πέτυχε μία συμφωνία με το Κομμουνιστικό Κόμμα, για στήριξη της υποψηφιότητάς του.

Μετά το 1988 , όταν έληξε ο εφιάλτης της δικτατορίας του Πινοτσέτ, και μετά από ένα δημοψήφισμα όπου οι Χιλιανοί ψήφισαν υπέρ της λήξης της, στην εξουσία ανήλθαν (για τα επόμενα 20 χρόνια) διαδοχικά συγκυβερνήσεις της «Συμφωνίας» με τη Δεξιά ή καθαρά κυβερνήσεις της «Συμφωνίας». Ωστόσο, το γεγονός ότι μετά από 20 χρόνια η Δεξιά εμφανίζεται πρώτη στις εκτιμήσεις, δε σημαίνει ότι αυτό οφείλεται στις αξίες της «Συμμαχίας για τη Χιλή», που εκπροσωπεί το πολιτικό και οικονομικό κληροδότημα του Πινοτσέτ, αλλά πολύ περισσότερο οφείλεται στη δυσαρέσκεια που προκάλεσαν η «Συμφωνία» και η συγκυβέρνηση με τη Δεξιά για 20 ολόκληρα χρόνια. Προϊόν της δυσαρέσκειας για το σοσιαλδημοκρατικό συνασπισμό είναι οι πολλές υποσχέσεις του προγράμματός του που δεν τηρήθηκαν. Οι χιλιανός λαός το μόνο που εισέπραξε τα τελευταία 20 χρόνια είναι οι πολιτικές της λιτότητας με την παραχώρηση ψίχουλων και όχι οι πραγματικές λύσεις που προσδοκούσε. Με αυτήν την έννοια η «Συμφωνία» δεν πείραξε ούτε στο ελάχιστο τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. Οι μεγάλες ανισότητες, οι κοινωνικές αδικίες που προκάλεσαν οι «δημοκρατικές» κυβερνήσεις άνοιξαν ακόμα περισσότερο την ψαλίδα μεταξύ των λίγων πλουσίων (15% του πληθυσμού) και της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού που ζει τη φτώχεια του με διάφορες μορφές.

Σε συζητήσεις δημοσιογράφων με νέους που γεννήθηκαν τα τελευταία 7 χρόνια της δικτατορίας, οι τελευταίοι έλεγαν χαρακτηριστικά ότι αυτό που έζησαν μεταπολιτευτικά ήταν μόνο μία «δημοκρατική καρικατούρα» και φυσικά δεν είναι αυτό που προσδοκούσαν ή προσδοκούν από την πατρίδα τους.

Τόσο ο υποψήφιος της Δεξιάς, Πινιέρα, όσο και ο υποψήφιος της «Συμφωνίας» Φρέι, που στρατηγικά εκπροσωπούν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, συνεχώς μοιράζουν δημαγωγικές υποσχέσεις, ενώ είναι υπέρμαχοι του μοντέλου της ελεύθερης αγοράς. Ωστόσο ενώ ο Πινιέρα δίνει έμφαση στο ρόλο των εταιρειών για να αυξήσει την απασχόληση (η ανεργία κυμαίνεται στο 10%, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις) ο υποψήφιος της σοσιαλδημοκρατίας υπερασπίζεται το ρόλο του κράτους και των κοινωνικών προγραμμάτων για να μειώσει τη φτώχεια. Μια πιθανή νίκη του Εδουάρδο Φρέι δε θα άλλαζε σχεδόν τίποτε, αν και αναμένεται ότι στην εξωτερική πολιτική θα ακολουθήσει μία γραμμή που θα κλίνει λιγότερο υπέρ των περιφερειακών συμφωνιών συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες. Από την άλλη μια πιθανή νίκη του δεξιού Πινιέρα θα απομάκρυνε τη Χιλή ακόμα περισσότερο από αυτές τις διαδικασίες συνεργασίας και ίσως υιοθετήσει μία πιο πολεμοχαρή στάση, σε διπλωματικούς όρους, ενάντια στις διαδικασίες αλλαγής στην ευρύτερη περιοχή και μεγαλύτερης ευθυγράμμισης με τις πολιτικές των ΗΠΑ.

Ο ανεξάρτητος υποψήφιος Ενρίκες Ομινάμι, που εμφανίζει μια αξιοσημείωτη επικοινωνιακή διείσδυση, προσπαθεί να μετατραπεί σε προφανή εναλλακτική λύση, παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμά του και οι ομιλίες του δε θίγουν στο ελάχιστο τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Ακόμα και σε υποστηρικτές του δημιουργεί προβληματισμό όταν υπερασπίζεται την ιδιωτικοποίηση κάποιων τομέων του κρατικού μηχανισμού, που, κατά τη γνώμη του, σε ιδιωτικά χέρια θα μπορούσαν να είναι πιο αποτελεσματικοί.

Από την πλευρά του ο υποψήφιος του αριστερού συνασπισμού «Μαζί Μπορούμε - Ευρύ Μέτωπο» Χόρχε Αράτε, παρουσιάζει εναλλακτικές προτάσεις αναφορικά με την εθνική κυριαρχία, την επανάκτηση του χαλκού για όλους τους Χιλιανούς, με μια Παιδεία που δε θα στοχεύει στο κέρδος κλπ. Ταυτόχρονα προτείνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αλλαγή του σημερινού Συντάγματος που επέβαλε η δικτατορία του Πινοτσέτ, καθώς και τη σύσταση μιας Συντακτικής Συνέλευσης. Ουσιαστικά δηλαδή προβάλλει αλλαγές αστικοδημοκρατικού χαρακτήρα, μέσα στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος. Να πούμε εδώ ότι ο συνασπισμός «Μαζί Μπορούμε - Ευρύ Μέτωπο», όπου συμμετέχει και το ΚΚ Χιλής, προχώρησε σε συμφωνία με τη «Συμφωνία», για κοινές λίστες στις βουλευτικές εκλογές, σε μία προσπάθεια, όπως αναφέρεται, «να μπούνε στο Κοινοβούλιο, παρακάμπτοντας τους περιορισμούς που επιβάλει το σημερινό Σύνταγμα, κληρονομιά της δικτατορίας». Είναι φανερό ότι η συνεργασία με τους σοσιαλδημοκράτες της «Συμφωνίας» όσο και αν δικαιολογείται ως τακτική κίνηση εκφράζει αυταπάτες και συγχύσεις για τον πραγματικό ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας ως πυλώνα της αστικής πολιτικής, της πολιτικής υπέρ του κεφαλαίου και κατά των εργατών. Προβάλλει την ανάγκη αστικοδημοκρατικού σταδίου και αντικειμενικά μετατοπίζει την πάλη για το σοσιαλισμό στο απώτερο μέλλον.

Αναφορικά με το θέμα το ΚΚ Χιλής αναφέρει: «Είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε μια πλατιά πολιτική συμμαχιών, ικανή να οικοδομήσει ένα συσχετισμό δυνάμεων που θα επιτρέπει τις βαθιές δημοκρατικές και επαναστατικές αλλαγές, που απαιτούν η χώρα και η κοινωνία μας. Ενα σημαντικό βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση είναι και ο αγώνας για να σπάσουμε τον πολιτικό αποκλεισμό της Αριστεράς από το Κοινοβούλιο, μέσα από μία συμφωνία με το πολιτικό κέντρο (τη «Συμφωνία» σήμερα στην κυβέρνηση) που θα επιτρέψει να προωθηθούν κάποιες σημαντικές αλλαγές εκδημοκρατισμού που μέχρι τώρα είχαν μπλοκαριστεί από την κοινοβουλευτική Δεξιά. Η χιλιανή Αριστερά αναλαμβάνει αυτήν την ιστορική ευθύνη και προειδοποιεί ότι η εκλογή του δεξιού υποψηφίου θα σημάνει μία οπισθοδρόμηση για τη Χιλή και θα ενίσχυε τη σημερινή αντεπίθεση της Δεξιάς στην ήπειρό μας».

Οι σημερινές προεδρικές εκλογές είναι αναμφίβολα οι εκλογές με το πιο αβέβαιο αποτέλεσμα σε ολόκληρη τη μεταπολιτευτική περίοδο. Για πρώτη φορά στα τελευταία 20 χρόνια, ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν εμφανίζεται ως φαβορί και μία πιθανή νίκη της συντηρητικής παράταξης με ρίζες στη χούντα του Πινοτσέτ δεν αποκλείεται.