Associated Press

Το Νοέμβρη του 2008 πραγματοποιήθηκε μαζική εργατική κινητοποίηση ενάντια στις προωθούμενες τροποποιήσεις στο σύστημα συνταξιοδότησης της χώρας

Για πολλά χρόνια από τότε, η κατάσταση των εργαζομένων στη χώρα χειροτερεύει, και ιδιαίτερα φέτος, που αναμένονται οι συνέπειες της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης, η εργατική τάξη θα αντιμετωπίσει παραπέρα επιθέσεις από την άρχουσα τάξη και τους κεφαλαιοκράτες. Οι αστικές κυβερνήσεις συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια έχει τις μεγαλύτερες «επιτυχίες», ενώ σπεύδουν να προπαγανδίσουν τα «οφέλη της οικονομίας προέρχονται από την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Τα στοιχεία που δίνονται εμφανίζουν τα επίπεδα ανεργίας να μειώθηκαν σημαντικά τα έτη 2006-2008 φτάνοντας στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1990 ενώ το πολωνικό νόμισμα, το «ζλότι» ενισχύθηκε και το Εγχώριο Εθνικό Προϊόν να αυξήθηκε. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Ωστόσο, η εικόνα της ανάπτυξης είναι παραπλανητική, οφείλεται εν πολλοίς στη μαζική μετανάστευση των πολωνών εργατών, κυρίως προς τις χώρες της δυτικής Ευρώπης. Εχει υπολογιστεί πως το 2007 περισσότερα από 3 εκατομμύρια Πολωνών έφυγαν προσωρινά από τη χώρα προς αναζήτηση δουλειάς, ενώ ετησίως προμηθεύουν την οικονομία με εκατομμύρια ευρώ.

Φέτος υπολογίζεται πως θα χάσουν τη δουλειά τους περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι με το πρόσχημα της παγκόσμιας κρίσης, κυρίως στη βαριά βιομηχανία και ιδιαίτερα στην αυτοκινητοβιομηχανία. Για παράδειγμα, η «General Motors» έχει ανακοινώσει περικοπές στα έξοδά της για τα εργοστάσια της «Opel» στην Πολωνία, με αποτέλεσμα αρκετές εγκαταστάσεις της να κλείσουν και να αυξηθεί η ανεργία σε κάποιες περιοχές. Σήμερα η ανεργία φτάνει το 10,5%, ποσοστό αρκετά μεγαλύτερο απ' ό,τι ήταν τα προηγούμενα χρόνια και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί αν αναλογιστεί κανείς ότι όσοι έχασαν τις δουλειές τους στη Δυτική Ευρώπη θα επιστρέψουν στη χώρα, προς αναζήτηση νέας δουλειάς, την οποία φυσικά δε θα βρουν.

Η κυβέρνηση και το κεφάλαιο, αξιοποιώντας την απειλή της οικονομικής κρίσης, επιχειρούν να δικαιολογήσουν περισσότερες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, να περιορίσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων αλλά και να περιορίσουν τη συνδικαλιστική δράση. Πρόκειται για σχέδια αλλαγής του εργατικού κώδικα, με σκοπό να περιορίσουν ή και να εξαλείψουν τη δράση αγωνιστικών, εργατικών σωματείων και ενώσεων.

Οπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, ο νέος εργατικός κώδικας θα είναι πιο «ευέλικτος και φιλελεύθερος». Σ' αυτόν προβλέπεται ο περιορισμός των λεγόμενων «μη αντιπροσωπευτικών» σωματείων - αυτών δηλαδή που δε συμμετέχουν στην τριμερή επιτροπή με την κυβέρνηση και την εργοδοσία, δεν είναι συμβιβασμένα και στη γραμμή της ταξικής συνεργασίας. Η κυβέρνηση επιχειρεί να λάβει τη στήριξη των δύο κύριων εργατικών ενώσεων, και η θέση τους ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί.

Ωστόσο, υπάρχουν παραδείγματα στη χώρα πως μικρότερα αγωνιστικά σωματεία έχουν καταφέρει να κερδίσουν σημαντικά αιτήματα του εργατικού κινήματος, τη στιγμή που οι μεγάλες εργατικές οργανώσεις παρακολουθούσαν παθητικά.

Επίσης, στο στόχαστρο των επιθέσεων έχουν βρεθεί πρωτοπόροι αγωνιστές. Τους τελευταίους μήνες εννέα μέλη της Εργατικής Πρωτοβουλίας των σωματείων απολύθηκαν επειδή προσπαθούσαν να οργανώσουν τους εργάτες. Ανάμεσα στους απολυμένους είναι και το μέλος της Κομμουνιστικής Ενωσης της Πολωνίας, Πιότρ Κρζιζάνιακ, εργαζόμενος σε σούπερ μάρκετ. Η απόλυσή του βρήκε τη σημαντική αντίδραση αρκετών διαδηλωτών σε διάφορες πόλεις, στις οποίες πήραν μέρος και μέλη και φίλοι του Κομμουνιστικού Κόμματος της Πολωνίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στη Βαρσοβία, οι διαδηλωτές κατάφεραν να εισέλθουν στα συγκεκριμένα καταστήματα και να σταματήσουν τη λειτουργία τους. Η περίπτωση του Πιότρ Κρζιζάνιακ είναι η πιο χαρακτηριστική του κυνηγητού που αντιμετωπίζουν οι αγωνιστές, αφού μέσα σε ένα χρόνο έχει απολυθεί τρεις φορές επειδή προσπαθούσε να οργανώσει τους εργαζομένους.

Επιπλέον, προωθούνται αντιδραστικές προτάσεις που αφορούν την περικοπή των μισθών με περιορισμό των ωρών εργασίας χωρίς ακόμη και την προηγούμενη συγκατάθεση του εργαζομένου. Ο εργοδότης, το μόνο που θα χρειαστεί για να μειώσει το μισθό θα είναι να λάβει τη θετική έγκριση του εκπροσώπου των εργαζομένων που σε πολλές περιπτώσεις είναι διορισμένος από την εργοδοσία, σε σωματεία φτιαγμένα και ελεγχόμενα από την ίδια.

Ενα ακόμα σημαντικό ζήτημα είναι αυτό της συνταξιοδότησης. Από τις αρχές του 2009 υπάρχουν νέες διατάξεις σε ό,τι αφορά την πρόωρη συνταξιοδότηση για εργαζόμενους στα βαρέα και ανθυγιεινά. Τουλάχιστον 750.000 εργαζόμενοι έχασαν το δικαίωμά τους για πρόωρη συνταξιοδότηση εξαιτίας της σχεδιαζόμενης τροποποίησης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το νέο σύστημα προβλέπει ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις για την πρόωρη συνταξιοδότηση, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα τέλη του 2008 το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αυξήθηκε στα 60 χρόνια από τα 55 για τις γυναίκες και στα 65 από τα 60 για τους άνδρες. Αυτό σημαίνει πως ένας εργαζόμενους που εργάζεται εδώ και 42 χρόνια και το 2009 θα γίνει 60 χρόνων θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί μόνο μετά από 5 χρόνια, ενώ παράλληλα δεν του εγγυάται κανείς πως αυτά τα χρόνια δε θα χάσει τη δουλειά του. Υπάρχει ακόμα μια νέα διάταξη - μόνο όσοι εργάζονταν πριν από το 1999 για τουλάχιστον 15 χρόνια σε ιδιαίτερα ανθυγιεινές συνθήκες έχουν σήμερα το δικαίωμα της πρόωρης συνταξιοδότησης.

Παρά τις όποιες διαμαρτυρίες που έγιναν από τους εργαζόμενους στους σιδηροδρόμους και τους ανθρακωρύχους, η τροποποίηση φαίνεται να βρίσκεται σε εξέλιξη καθώς τη στηρίζουν οι σοσιαλδημοκράτες και οι νεοφιλελεύθεροι.

Αυτή είναι μια ενδεικτική μόνο εικόνα της σημερινής πραγματικότητας της Πολωνίας και τα... επιτεύγματα της καπιταλιστικής παλινόρθωσης που τα βιώνουν στο πετσί τους τα λαϊκά στρώματα.

Ενώ συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις για την «αναθέρμανση» των σχέσεων Ρωσίας και ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα δε σταματούν και οι σχετικές ανασυγκροτήσεις των ενόπλων δυνάμεων των δύο πλευρών. Ετσι την Πέμπτη 12/2 τα ρωσικά ΜΜΕ παρατηρούν πως οι σκανδιναβικές χώρες δημιουργούν το δικό τους πολεμικό μπλοκ, στο οποίο εκτός από τα μέλη του ΝΑΤΟ (Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία) θα ενταχτούν και οι «ουδέτερες» χώρες της Σκανδιναβικής (Φινλανδία, Σουηδία). Βασικός στόχος της νέας πολιτικο-στρατιωτικής συνένωσης, είναι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ρωσικών ΜΜΕ, η «μάχη» για τις πηγές φυσικού πλούτου της Αρκτικής. Τα μέλη του νέου μπλοκ αναγνωρίζουν πως «ο στρατιωτικός συνασπισμός σχηματίζεται για να εξασφαλίσει την ασφάλεια στην αρκτική περιοχή», γράφει η ιστοσελίδα Pravda.ru και σημειώνει ιδιαίτερα πως σχεδιάζεται η συνεχής περιπολία των θαλάσσιων συνόρων στην Αρκτική καθώς και του εναέριου χώρου της Ισλανδίας. Για την πραγματοποίηση των στόχων αυτών οι σκανδιναβικές χώρες θα δημιουργήσουν ενιαίο δορυφορικό σύστημα, ενιαίες δυνάμεις πολεμικού ναυτικού, καθώς και ενιαία δύναμη ταχείας επέμβασης. Ολα αυτά γίνονται στο φόντο της μελλοντικής μοιρασιάς του φυσικού πλούτου της Αρκτικής και πρώτα απ' όλα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, ο Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός γίνεται ακόμα πιο προσιτός για την εξόρυξη των φυσικών πόρων σ' εκείνες τις περιοχές που πριν θεωρούνταν «κλειστές». Και για τον έλεγχο των περιοχών ξεκίνησε η σοβαρή διαμάχη. Βασικοί αντίπαλοι της Ρωσίας στη «μοιρασιά» του αρκτικού πλούτου είναι η Δανία, ο Καναδάς, η Νορβηγία και οι ΗΠΑ. Οι πλευρές, εκτιμούν τα ρωσικά ΜΜΕ, ετοιμάζονται και για τις πιο δυσμενείς εξελίξεις στην Αρκτική, δηλαδή και για την πιθανότητα χρησιμοποίησης στρατιωτικών δυνάμεων.

Οι σκανδιναβικές χώρες, που ξεχωριστά δεν αποτελούν για τη Ρωσία σοβαρή απειλή, ενώνοντας τις δυνάμεις τους και πάντα με τη στήριξη του ΝΑΤΟ, μπορούν να αποτελέσουν μια ισχυρή αρκτική «γροθιά».