Εγκαινιάστηκε χτες (θα διαρκέσει έως 8/1) στο «Πολύεδρο» της Πάτρας, έκθεση ζωγραφικής της Εύας Μελά. Η δημιουργός παρουσιάζει έργα από την τελευταία δουλιά της: νωπογραφίες (φρέσκο), αυγοτέμπερες σε ξύλο και χαρακτικά. Εργα που τα χαρακτηρίζει η ευαισθησία και η εκφραστικότητα. Δημιουργίες που «αιχμαλωτίζουν» το θεατή με την ειλικρίνεια και τη δύναμή τους. Στα θέματά της κυριαρχούν τα πορτρέτα παιδιών και συνθέσεις, με στοιχεία της φύσης.

Οπως σημειώνει ο Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος «... Η Εύα Μελά εδώ και αρκετά χρόνια ζωγραφίζει σε φρέσκο και αναπόφευκτα έχει αποδεχτεί τους δικούς του τεχνικούς περιορισμούς. Την απαιτούμενη ταχύτητα της εκτέλεσης την έχει ασκήσει στη σχεδιαστική ευχέρεια, που προϋποθέτει συσσώρευση εμπειριών, παρατήρηση του ουσιώδους και ικανότητα έγκαιρων αποφάσεων την ώρα της ζωγραφικής πράξης. Η λιτότητα στα υλικά μέσα επιζητεί ανάλογη αυστηρότητα και εκφραστική χρήση τους. Η Εύα Μελά ζωγραφίζει κυρίως με τονικό τρόπο, αποδίδει δηλαδή τους όγκους, το φως και τη σκιά με διαβαθμίσεις. Χρωματικά ισορροπεί τις συνθέσεις σε μια κλίμακα γαιωδών κυρίως χρωμάτων: θερμές ώχρες, χοντροκόκκινα, πράσινες όμπρες, σιέννες, λευκό του ασβέστη και βαθιά μαύρα, που είναι φιλικά και συγγενή υλικά της ζωγραφικής επιφάνειας».

«Ζωγραφικά και ηθικά η Εύα Μελά ανήκει σ' ένα μικρό κύκλο σύγχρονων νεορομαντικών καλλιτεχνών, που όχι μόνο εμμένουν στην παραστατική ζωγραφική, αλλά επιπλέον προσπαθούν να εκφραστούν με παραδοσιακές τεχνικές».

Πέρασαν 120 χρόνια από τότε που άρχισε η ανασκαφή στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Της πόλης της θεάς των σιτηρών, της Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Της πόλης, που η θεά τη «μοίρανε» με δύο «αγαθά» για να τα διδάξει σ' όλο τον αρχαιοελληνικό χώρο. Το ένα αγαθό ήταν ο «πολιτισμός» της καλλιέργειας της γης και το άλλο η μύηση των Ελλήνων σε μια ανώτερη πνευματική εμπειρία, στο γεγονός του αέναου κύκλου της γέννησης και του θανάτου, δηλαδή στα «Ελευσίνια Μυστήρια». Η πόλη αυτή με τα δύο «αγαθά» της απέκτησε πανελλήνια ακτινοβολία. Κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα έγινε «κέντρο» μιας μεγάλης πολιτισμικής και θρησκευτικής έκφρασης, η οποία ακτινοβολούσε στην αρχαιότητα και με σπουδαία αρχιτεκτονικά μνημεία, ναούς λατρείας, δημόσια κτίρια, θέατρο και με τον εκτεταμένο οικισμό της. Τα μνημεία της πόλης αυτής, της οποίας η θρησκευτική λατρεία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα μεγάλο επιστημονικό αίνιγμα, διασώθηκαν σε σημαντικό βαθμό μέσα στο διάβα τριάντα περίπου αιώνων για να υποστούν τεράστιες βλάβες και «βεβηλώσεις» από μικρές και μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Σαν απόκρυψη της ενοχής του απέναντι στις «πολυτραυματικές» αρχαιότητες - από τα διυλιστήρια και άλλες βλαπτικές και για το περιβάλλον εγκαταστάσεις - μοιάζει ο φετινός ετήσιος αφιερωματικός τόμος της Τράπεζας του ομίλου Λάτση, με τίτλο «ΕΛΕΥΣΙΝΑ - Ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο». Η εξαιρετικά καλαίσθητη, είναι αλήθεια, έκδοση (υπογράφεται από τις εκδόσεις «Ολκός» και προλογίζεται από τον υπουργό Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλο) παρουσιάστηκε χτες, ενώπιον πλήθους επωνύμων επιστημόνων και πολλών αρχαιολόγων του ΥΠΠΟ, καθώς πρόκειται για αρχαιολογικό πόνημα της επιμελήτριας Αρχαιοτήτων Ελευσίνας, Καλλιόπης Παπαγγελή, ενώ υπάλληλος του ΥΠΠΟ είναι και ο Σωκράτης Μαυρομμάτης, με φωτογραφίες του οποίου εικονογραφείται η έκδοση, επιμελημένη από τη ζωγράφο Λίκα Φλώρου.

Για τον τόμο, που «φιλοδοξεί να γίνει πηγή γνώσης και αισθητικής» και να γίνει πλήρης «οδηγός» για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Ελευσίνας, μίλησαν οι Μ. Λάτση, Ν. Νανόπουλος, Ε. Λούβρου, η συγγραφέας του και η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ Λ. Μενδώνη, η οποία δεν μπόρεσε, βέβαια, να αποκρύψει ότι η Ελευσίνα είναι «χώρος τραυματισμένος επί δεκαετίες από επιχειρηματικές δραστηριότητες», αλλά «χρυσώνοντας το χάπι» είπε ότι «σήμερα αρχίζει να ομορφαίνει και ίσως τα επόμενα χρόνια να έρθει πιο κοντά στον Αθηναίο».

Μια άγνωστη συλλογή σχεδίων, σκηνογραφιών και αποφθεγμάτων του Γιάννη Τσαρούχη φωτίζει το ομώνυμο λεύκωμα που μόλις κυκλοφόρησε (έκδοση του Δήμου Αμαρουσίου), με επιμέλεια του ηθοποιού Κώστα Κλεφτόγιαννη.

«Είναι γνωστό ότι το καλό φαΐ γίνεται σε μικρές κατσαρόλες», έλεγε ο Τσαρούχης αναφερόμενος στη γνωριμία, τη φιλία και τη συνεργασία του με το θεατρικό σχήμα «Αθμόνιο», που λειτουργούσε στη γειτονιά του, το Μαρούσι, στα μέσα της δεκαετίας του '80. Μία σειρά από έργα του μεγάλου μας καλλιτέχνη, σκηνικά, κοστούμια, εξώφυλλα κι οπισθόφυλλα προγραμμάτων, αφίσες, κατασκευές, αλλά και ζωγραφικά σχέδια με αφιερώσεις, αποτελούν τον «καρπό» της τετράχρονης συνεργασίας του Γ. Τσαρούχη με το «Αθμόνιο». Το λεύκωμα (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά και αγγλικά) περιλαμβάνει ακόμη διάφορες ανέκδοτες φωτογραφίες (σε καλλιτεχνική επιμέλεια του Παναγιώτη Γράββαλου) που παρατίθεται με στοργή και σεμνότητα από το συγγραφέα.

Σημειώνουμε ότι ο Γ. Τσαρούχης σκηνογράφησε για το θέατρο του Μαρουσιού, τέσσερα έργα: Την «Τύχη της Μαρούλας» του Δ. Κορομηλά, τη «Γυναικοκρατία» του Δ. Βυζάντιου, το «Γενικό Γραμματέα» του Ηλ. Καπετανάκη, τη «Στέλλα Βιολάντη» του Γρ. Ξενόπουλου, την οποία και σκηνοθέτησε. Ο θάνατος το Ιούλιο του 1990, τον βρήκε ενώ ετοιμαζόταν να ανεβάσει τον «Ορέστη».