Η λειτουργία του Ψυχιατρικού Τμήματος του «Ευαγγελισμού» ξεκίνησε το 1989, στο πλαίσιο της «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης». Σχεδιάστηκε ως ανοιχτή μονάδα με 20 κλίνες (σε μονόκλινα ή δίκλινα δωμάτια), για την εκούσια νοσηλεία ψυχικά ασθενών, οι οποίοι έχουν συνείδηση της κατάστασής τους.

Μετά το σεισμό του 1999 και τις ζημιές που υπέστησαν τα ψυχιατρικά νοσοκομεία (Δαφνί και Δρομοκαΐτειο), στο Ψυχιατρικό Τμήμα του «Ευαγγελισμού» (όπως και στα υπόλοιπα Γενικά Νοσοκομεία) ξεκίνησε και η ακούσια νοσηλεία, με τη διαδικασία της εισαγγελικής εντολής, χωρίς να υπάρχει η ανάλογη υλικοτεχνική υποδομή, με υπερδιπλάσιους τις περισσότερες φορές ασθενείς (σε σχέση με τις κλίνες), σε επικουρικές κλίνες (ράντζα), σε άσχημες συνθήκες και με το ίδιο προσωπικό.

Οι προδιαγραφές της κλινικής και ο κανονισμός λειτουργίας της ήταν και παραμένουν στα 20 κρεβάτια εκούσιας νοσηλείας. Σήμερα η κατάσταση είναι εκρηκτική. Η πληρότητα της κλινικής ξεπερνά σταθερά το 200%! Ο αριθμός των ασθενών χρόνο με το χρόνο σπάει κάθε προηγούμενο «ρεκόρ», με αποτέλεσμα να έχει φτάσει μέχρι και τους 57, από τους οποίους οι 31 ήταν με εισαγγελικές εντολές.

Πολλοί ασθενείς στοιβάζονται σε φορεία στους διαδρόμους, με κίνδυνο τον τραυματισμό τους από πτώσεις, ή ακόμα και σε θαλάμους όπου θα έπρεπε να γίνονται θεραπείες. Στο διάδρομο συνυπάρχουν σε άθλιες συνθήκες ασθενείς διαφορετικής βαρύτητας ψυχιατρικών παθήσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Οι στοιχειώδεις όροι υγείας και ασφάλειας για τους ίδιους τους ασθενείς, αλλά και για τους εργαζόμενους, είναι ανύπαρκτοι. Η κλινική βρίσκεται στον ...9ο όροφο (παγκόσμια πρωτοτυπία!), γεγονός που καθιστά αδύνατο τον απαραίτητο προαυλισμό των ασθενών. Δεν υπάρχει προσωπικός χώρος και κατ' επέκταση ούτε συνθήκες ηρεμίας, με συνέπεια συχνά να δημιουργούνται εντάσεις, ακόμη και συμπλοκές μεταξύ τους. Αρκετές φορές, σε αρρώστους με παθολογικά ή άλλα προβλήματα αναγκαστικά γίνονται νοσηλευτικές πράξεις στο διάδρομο, προσβάλλοντας την αξιοπρέπεια των αρρώστων. Ενδεικτικά, για 20 αρρώστους αντιστοιχεί μια τουαλέτα.

Η τραγική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και στην Ψυχιατρική Κλινική του «Ευαγγελισμού» αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, όλων των ειδικοτήτων, με πλήρη δικαιώματα σε συνθήκες υγείας και ασφάλειας.

Σήμερα, στο Ψυχιατρικό Τμήμα του «Ευαγγελισμού» υπηρετούν 22 νοσηλευτές, 7 ψυχίατροι, 7 ψυχολόγοι και 3 εργοθεραπευτές, οι οποίοι, πέρα από τους ψυχιατρικούς αρρώστους της κλινικής, έχουν στην ευθύνη τους τα καθημερινά περιστατικά του εξωτερικού τακτικού ιατρείου, καθώς και τη διασυνδετική (δηλαδή, προσκλήσεις από κλινικές άλλων ειδικοτήτων για ασθενείς που εμφανίζουν ψυχοπαθολογία).

Το Σωματείο Εργαζομένων του νοσοκομείου έχει επισημάνει, αναδείξει και καταγγείλει επανειλημμένα και με πολύμορφες δράσεις την απαράδεκτη κατάσταση στην Ψυχιατρική Κλινική του νοσοκομείου, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει οποιαδήποτε διορθωτική παρέμβαση από όλες τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις. Μια ενδεικτική εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί δίνουν και οι παρακάτω καταγραφές:

• «Σήμερα νοσηλεύονται 40 ασθενείς, εκ των οποίων 27 ακούσιοι (κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας). Παρακαλούμε πολύ κατά την αυριανή 24ωρη εφημερία της Ψυχιατρικής Κλινικής (...) να μην επιβαρυνθεί παραπάνω η κλινική με νέες εισαγωγές»(από έγγραφο διευθύντριας του Ψυχιατρικού Τμήματος).
• «Σήμερα οι ασθενείς ανέρχονται σε 50, εκ των οποίων οι 25 κατόπιν εισαγγελικής εντολής (...) Επαναλαμβάνουμε πως ο αριθμός τόσων νοσηλευόμενων καθιστά επικίνδυνες τις συνθήκες νοσηλείας. Παρακαλούμε πολύ, για την ασφάλεια των ασθενών αλλά και του προσωπικού, να μεριμνήσετε για την ελάχιστη ει δυνατόν παραπομπή περιστατικών για εισαγωγή» (από εσωτερικό έγγραφο προς τη διοίκηση του νοσοκομείου).
• «Οι 23 ασθενείς (σ.σ. από τους 43) νοσηλεύονται στο διάδρομο, χωρίς δυνατότητα κλιματισμού, και δεδομένου του καύσωνα οι συνθήκες νοσηλείας είναι ανθυγιεινές έως και επικίνδυνες» (2/8/2017, έγγραφο προς τη διοικήτρια του νοσοκομείου, το ΕΚΑΒ και το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας).
• «Στο Ψυχιατρικό Τμήμα του νοσοκομείου, ο βοηθός νοσηλευτή (...) δέχθηκε επίθεση από νοσηλευόμενο ασθενή, ο οποίος ευρισκόμενος σε κατάσταση διέγερσης επιτέθηκε στον βοηθό νοσηλευτή, ο οποίος προσπαθώντας να αμυνθεί τραυματίστηκε στον αγκώνα (...) οι συνθήκες που επικρατούν στο ΨΤ, με αριθμό νοσηλευομένων ασθενών υπερδιπλάσιο των προβλεπόμενων κλινών, είναι άκρως επικίνδυνες για τους ίδιους τους ασθενείς αλλά και για το προσωπικό. Παρακαλούμε για τη βοήθειά σας προκειμένου να εξασφαλίζεται η ασφαλής λειτουργία του ΨΤ» (από εσωτερικό έγγραφο προς το ΕΚΕΠΥ).

Η κατάσταση, εξάλλου, χαρακτηρίζεται απαράδεκτη ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων, σε έκθεση που συνέταξε μετά την επίσκεψή της τον Απρίλη σε ψυχιατρικά νοσοκομεία και κλινικές της Ελλάδας. Οπως αναφέρει, στον «Ευαγγελισμό» υπάρχει υπερπληθυσμός, οι ασθενείς παραμένουν στους διαδρόμους, η προσωπική τους φροντίδα γίνεται σε κοινή θέα, ενώ δεν υπάρχει για τους ψυχικά πάσχοντες η δυνατότητα προαυλισμού. Διαπιστώνει επίσης απαράδεκτα χαμηλή στελέχωση σε προσωπικό, τόσο στον «Ευαγγελισμό» όσο και στις υπόλοιπες δομές Ψυχικής Υγείας, και ζητά να ληφθούν άμεσα μέτρα, ενώ κάνει ιδιαίτερη μνεία στο ψυχιατρείο των φυλακών Κορυδαλλού.

Οι απαράδεκτες και επικίνδυνες συνθήκες νοσηλείας είχαν ως αποτέλεσμα, τα προηγούμενα χρόνια (και μετά το '99), να συμβούν τραγικά γεγονότα, από τα οποία δύο κατέληξαν σε θάνατο. Το 2010, σε πυρκαγιά που έβαλε ασθενής, η ίδια έχασε τη ζωή της και πολλοί ασθενείς και εργαζόμενοι κινδύνευσαν σοβαρά. Το υπουργείο Υγείας και οι διοικήσεις, όσοι έχουν δηλαδή προφανείς και διαχρονικές ευθύνες, έμειναν στο απυρόβλητο. Το πόρισμα της ΕΔΕ της τότε διοίκησης δεν προστάτευσε επαρκώς, ως όφειλε, τους εργαζόμενους, αφήνοντας περιθώριο για δικαστική - ποινική αναζήτηση ευθυνών (αιχμές για «πλημμελή παρακολούθηση»). Το αποτέλεσμα ήταν επί πολλά χρόνια να σέρνονται στα δικαστήρια 6 νοσηλευτές ως κατηγορούμενοι. Πριν από λίγο καιρό ολοκληρώθηκε η δίκη, με την άδικη απόφαση για φυλάκιση με αναστολή ενός νοσηλευτή!

Τις συνέπειες δηλαδή της πολιτικής που αντιμετωπίζει την Υγεία ως εμπόρευμα και τον άρρωστο ως πελάτη που θα πρέπει να «επιλέξει» μεταξύ ράντζου και Καιάδα, τις υφίστανται και οι εργαζόμενοι. Οσοι με αυτοθυσία δουλεύουν και σηκώνουν το τεράστιο ψυχικό βάρος των ασθενών τους βιώνουν τη σωματική υπερκόπωση, τους «χτυπούν» οι επαγγελματικές ασθένειες και ζουν και με την απειλή της τιμωρίας για όσα δεινά προκαλούν η υποστελέχωση και η υποχρηματοδότηση. Την ίδια ώρα, αυτοί οι εργαζόμενοι δεν εντάσσονται στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα, ενώ προωθείται η κατάργηση ακόμη κι αυτού του πενιχρού επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας.

«Δεν πρόκειται να ανεχτούμε το να σέρνονται στα δικαστήρια και να καταδικάζονται συνάδελφοι, την ίδια στιγμή που μένουν στο απυρόβλητο διοικήσεις - υπουργείο και συνολικά η πολιτεία. Δεν θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε απροστάτευτοι σε απαράδεκτες συνθήκες. Καθένας μας θα μπορούσε να είναι στη θέση των συναδέλφων και καθόλου δεν αποκλείεται οποιοσδήποτε να βρεθεί στο μέλλον σ' αυτήν τη θέση», σημειώνει στον «Ριζοσπάστη» ο Ηλίας Σιώρας, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» και αντιπρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, και συνεχίζει:

«Από το 2002 ξεκίνησε έντονη συζήτηση για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας για κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων στο όνομα της δήθεν "αποασυλοποίησης", δόθηκε άφθονο χρήμα σε ΜΚΟ που υποτίθεται ότι θα προσέφεραν υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, και δεν προσέφεραν επί της ουσίας τίποτα.

Οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ κατηγορήθηκαν ότι δήθεν είναι υπέρ του ψυχιατρικού ασύλου, σε μια χυδαία διαστρέβλωση της θέσης μας υπέρ της κρατικής φροντίδας, με νοσοκομεία, ψυχιατρικούς ξενώνες, Κέντρα Ψυχικής Υγείας και άλλες δομές ΠΦΥ που είναι απαραίτητες, και ότι τα νοσοκομεία δεν μπορούν να κλείσουν. Αυτήν τη θέση έφτασαν όλοι τώρα να την υποστηρίζουν, αποφεύγοντας να κάνουν κριτική για την τότε χυδαία επίθεση εναντίον μας.

Κύλησε πολύς καιρός. Η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ίδια και χειρότερη. Από τα 9 ψυχιατρικά νοσοκομεία λειτουργούν μόνο 3 (ΨΝΑ, Δρομοκαΐτειο και ΨΝΘ). Οι κλίνες έχουν μειωθεί δραματικά, ενώ ελάχιστες κλίνες έχουν αναπτυχθεί στις ψυχιατρικές κλινικές των δημόσιων Γενικών Νοσοκομείων. Την ίδια στιγμή, θησαυρίζουν ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές».

Να σημειωθεί ότι μετά το 2009 η κατάσταση οξύνθηκε, και λόγω αύξησης της φτώχειας αλλά και λόγω της αύξησης της νοσηρότητας. Ετσι, λοιπόν, στο λεκανοπέδιο Αττικής, ενώ στις ψυχιατρικές κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων, στο ΨΝΑ και στο Δρομοκαΐτειο, αθροιστικά λειτουργούν περίπου 700 οργανικές ψυχιατρικές κλίνες, σε αυτές τις κλίνες πρέπει να νοσηλευτούν πάνω από 1.200 άτομα. Αρα, το φαινόμενο των ράντζων σε όλες τις δομές Ψυχικής Υγείας, που έτσι κι αλλιώς έχει χαρακτήρα ντροπιαστικό και απάνθρωπο, είναι ήδη μόνιμο και επιδεινώνεται.

Οπως επισημαίνει ο Ηλ. Σιώρας, «και οι ψυχιατρικοί ασθενείς θεωρούνται "κόστος", και με τις πολιτικές της βαθύτερης εμπορευματοποίησης της Υγείας και της διαρκούς μείωσης μισθολογικού και λειτουργικού κόστους στις μονάδες Υγείας - Πρόνοιας, προφανώς οι μεγαλόστομες κυβερνητικές εξαγγελίες που έχουν ακουστεί κατά καιρούς περί ανάπτυξης κρατικών δομών πρωτοβάθμιας - κοινοτικής Ψυχικής Υγείας και μετανοσοκομειακής φροντίδας ή δομών επανένταξης μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να κατανοηθούν, ή αλλιώς μόνο σε διασύνδεση με ιδιώτες!».

«Η πρόσφατη κινητοποίηση στο ΨΝΑ», συνέχισε, «ανέδειξε με ανάγλυφο τρόπο το πρόβλημα, το οποίο θα επιδεινωθεί. Δηλαδή, η περαιτέρω μείωση των ψυχιατρικών κλινών και χωρίς ίχνος υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, και με ελάχιστους ξενώνες και κρατικές δομές, πολλοί ασθενείς - σημειωτέον, οι μισοί είναι ανασφάλιστοι - θα καταλήξουν ...κάτω από γέφυρες ή στο μετρό, ή θα τους βρούμε παγωμένους σε κάποια γωνιά του δρόμου. Από ένα αδίστακτο σύστημα, με οποιαδήποτε κυβέρνηση, τέτοιες αδίστακτες καταστάσεις υπάρχουν και θα υπάρχουν.

Παλεύουμε για ανατροπή αυτής της πολιτικής, για ένα αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και χωρίς επιχειρηματική δράση, με ανάπτυξη δωρεάν δομών ΠΦΥ για την Ψυχική Υγεία, ανάπτυξη των κλειστών κλινών σε όλη την Ελλάδα, ανάπτυξη ψυχιατρικών ξενώνων. Παλεύουμε για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, όλων των ειδικοτήτων, με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, με πλήρη δικαιώματα, σε συνθήκες υγείας και ασφάλειας».