Πληθαίνουν μέρα με τη μέρα τα εργατικά - λαϊκά νοικοκυριά που τα στοιχειώνουν ο εφιάλτης της ακρίβειας, οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά, που κάνουν μια έτσι κι αλλιώς δύσκολη κατάσταση ακόμα δυσκολότερη στη σκιά του πολέμου και της εμπλοκής της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική σύγκρουση.

Οι μισθοί και τα μεροκάματα εξανεμίζονται εν ριπή οφθαλμού, η απόγνωση όλο και συσσωρεύεται, και πλέον γίνεται φανερό ότι χωρίς μέτρα ουσιαστικής στήριξης και προστασίας του λαϊκού εισοδήματος, στον αντίποδα των ψίχουλων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, χωρίς αυξήσεις στους μισθούς, οι εργαζόμενοι θα τα βγάζουν όλο και πιο δύσκολα πέρα τους επόμενους μήνες.

«Επιλέγουμε κάθε μήνα ποιον λογαριασμό θα αφήσουμε απλήρωτο», λένε οι εργαζόμενοι, και διαλέγουν ποια ανάγκη «θα πάει παραπίσω». Οι ουρές στα καταστήματα της ΔΕΗ και τους άλλους παρόχους ρεύματος μακραίνουν και τα τηλέφωνα «σπάνε» από λαϊκές οικογένειες που ζητούν διακανονισμούς, αφού ο λογαριασμός που έρχεται αγγίζει, αν δεν ξεπερνάει, έναν βασικό μισθό. Την ίδια στιγμή όλο και περισσότερο οι «εισπρακτικές» εταιρείες εντείνουν τις γνώριμες ενοχλήσεις σε νοικοκυριά που δεν τα βγάζουν πέρα.

Τα καύσιμα μετατρέπονται σε είδος πολυτελείας, με τους εργαζόμενους να βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη απλά και μόνο για να πηγαίνουν στην εργασία τους, ενώ κάθε επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ έχει γίνει και μια αναμέτρηση με τις περικοπές σε βασικά αγαθά.

Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός και η ακρίβεια λειτουργούν σαν βραδυφλεγής βόμβα για τη λειτουργία κρίσιμων υποδομών, ακόμα και για τα σχολεία, αφού οι υπέρογκοι λογαριασμοί Ενέργειας θέτουν «διλήμματα» ως προς το τι να «ιεραρχηθεί», με τους γονείς σε πολλές περιπτώσεις να καλούνται να πληρώσουν το μάρμαρο ή να προτάσσεται η «αξιοποίηση» της περιουσίας της σχολικής μονάδας.

Κι όμως, από όλα τα παραπάνω, κάποιοι βγαίνουν κερδισμένοι. Είναι οι ενεργειακοί όμιλοι, που οι επιδόσεις τους στα χρηματιστήρια ανεβαίνουν. Είναι οι επενδυτές της «πράσινης μετάβασης» που βλέπουν τις μπίζνες τους να περνάνε σε άλλη φάση. Είναι οι εφοπλιστές που με τον πόλεμο στην Ουκρανία και με το προβάδισμα στη μεταφορά του πανάκριβου για τον λαό LNG βλέπουν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται. Είναι η μεγαλοεργοδοσία που σε αυτές τις συνθήκες «τρίβει τα χέρια της» βλέποντας «ευκαιρίες» για να κρατηθούν στον πάτο οι απαιτήσεις, να κηρύξει ακόμα πιο επιθετικά το «μέσα τα κεφάλια τώρα». Είναι η πολιτική δηλαδή που υπηρετούν απαρέγκλιτα όλες οι κυβερνήσεις, με την καθεμία να χτίζει σε όσα παρέλαβε από την προηγούμενη.

Οι δηλώσεις και οι μαρτυρίες που παρουσιάζει σήμερα ο «Ριζοσπάστης» αποτυπώνουν από τη μία αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα και από την άλλη δίνουν απάντηση στην προπαγάνδα που επιχειρεί να φορτώσει στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ακόμα και το τελευταίο σεντ των υπέρογκων αυξήσεων, μπας και ξελασπώσει την πολιτική της απελευθέρωσης Ενέργειας και της στήριξης των επενδύσεων του κεφαλαίου με «ζεστό» χρήμα.

Τα κέρδη όλων αυτών και συνολικά της αστικής τάξης είναι που καθορίζουν άλλωστε και τις «αντοχές της οικονομίας», καλώντας τον λαό να πληρώνει το μάρμαρο της προστασίας της καπιταλιστικής κερδοφορίας και του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Είναι οι ίδιες «αντοχές» που κρατούν στο ...ύψος τους τις δαπάνες του 2% από τον κρατικό προϋπολογισμό για ΝΑΤΟικές δαπάνες, την ίδια στιγμή που απορρίπτεται κάθε διεκδίκηση ουσιαστικής ανακούφισης, όπως η κατάργηση του ΦΠΑ και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα.

Η οργάνωση της πάλης για τις διεκδικήσεις που προβάλλουν τα εργατικά σωματεία και οι φορείς του λαϊκού κινήματος μπροστά στην απεργία της 6ης Απρίλη (βλ. σελ. 20 - 22), η σύγκρουση με τη στρατηγική των «αντοχών της οικονομίας» για τα κέρδη του κεφαλαίου είναι ο δρόμος για την πραγματική ανακούφιση. Κάθε στάση αναμονής, ακόμα και η παραμικρή ανοχή στην επίθεση στο όνομα της «έκτακτης κατάστασης» θα γιγαντώσει ακόμα περισσότερο τον εφιάλτη. Τώρα είναι ώρα για δράση, αγωνιστική κινητοποίηση, οργάνωση στα σωματεία, αλληλεγγύη και διεκδίκηση. Η απεργία της 6ης Απρίλη πρέπει να σηματοδοτήσει αυτήν την κλιμάκωση της πάλης.

Οι υπέρογκες ανατιμήσεις και η ακρίβεια δεν αφήνουν ανεπηρέαστα ούτε τα σχολεία αλλά και άλλες υποδομές που χρόνια τώρα αφήνονται μεθοδικά στην τύχη τους από το κράτος, π.χ. αθλητικοί χώροι κ.λπ. Γι' αυτό και τα εργατικά σωματεία που συντονίζουν τη δράση τους, προβάλλουν διεκδικήσεις, όπως έκτακτη επιχορήγηση στις Σχολικές Επιτροπές, ομαλή λειτουργία αθλητικών (π.χ. κολυμβητήρια) και άλλων κοινωνικών υποδομών (π.χ. παιδικοί σταθμοί). Αλλωστε, τέτοιες υποδομές σε μια σειρά από δήμους διαχρονικά λειτουργούν στα όριά τους, με τις λαϊκές οικογένειες λόγω της κρατικής υποχρηματοδότησης να αναγκάζονται να βάζουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουν ...«ρεφενέ» ακόμα και για στοιχειώδη αναλώσιμα. Θυμίζουμε καταγγελίες για σχολεία που οι γονείς καλούνταν εν μέσω πανδημίας να αγοράζουν αντισηπτικά. Τώρα, με αυτήν την ακρίβεια, όπως λένε γονείς και εκπαιδευτικοί, ακόμα και τέτοιες τρύπες που μπαλώνονταν όπως όπως θα μεγαλώνουν.

Η αναγκαιότητα λοιπόν για πλήρη και επαρκή χρηματοδότηση από το κράτος προβάλλει επιτακτική, αφού στις αυξημένες λειτουργικές ανάγκες των σχολείων προστίθενται υπέρογκοι λογαριασμοί και μάλιστα σε ένα έδαφος όπου η μείωση των προϋπολογισμών για τις σχολικές επιτροπές αγγίζει το 40% κυρίως μετά το 2011. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση ουσιαστικά δείχνει τον δρόμο της εμπορικής αξιοποίησης των σχολείων καθώς με πρόσφατη εγκύκλιο δίνει τη δυνατότητα τυχόν έσοδα από διάφορες εκδηλώσεις μέσα σε αυτά, να εισπράττονται από τη Σχολική Επιτροπή και να αποδίδονται στις σχολικές μονάδες.

Οπως μας λέει ο Στέλιος Μπούσουλας, αντιπρόεδρος της Ενωσης Γονέων Περιστερίου, «οι λογαριασμοί ρεύματος ήταν αστρονομικοί σε όλα σχεδόν τα σχολεία. Είναι μια εξέλιξη που έρχεται ενώ ήδη υπάρχει χρόνια υποχρηματοδότηση, εξαιτίας της οποίας ήδη, πριν πιάσουν τα κρύα, σχολεία έφτασαν να βάζουν στο ζύγι το αν θα πληρωθεί το ρεύμα ή θα αγοραστεί πετρέλαιο... Τα παραπάνω έρχονται ενώ έχει διαμορφωθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που θέλει τον διευθυντή του σχολείου σε ρόλο μάνατζερ, που θέλει τους γονείς να αναζητούν χορηγίες. Αν δεν αυξηθεί ουσιαστικά η κρατική επιχορήγηση, δεν θα ψάχνουν πόρους οι γονείς για τυχόν επιπλέον εξοπλισμό του σχολείου - όπως ήδη γίνεται - αλλά για βασικές λειτουργίες. Οι οικογένειες των μαθητών, λαϊκές οικογένειες όπως στο Περιστέρι, ήδη πληρώνουν πολλά και θα κληθούν να πληρώσουν ακόμα περισσότερα από όσα μπορούν να αντέξουν, ειδικά σε αυτές τις συνθήκες».

Τον δικό τους σταυρό στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν σηκώνουν και οι συνταξιούχοι. Οπως υπογράμμισαν από το βήμα της πρόσφατης κινητοποίησής τους οι εκπρόσωποι των Συνεργαζόμενων Συνταξιουχικών Οργανώσεων, η σύνταξη πλέον δεν φτάνει να καλύψει τις ανάγκες τους και εξαντλείται το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των διαχρονικών περικοπών που συνεχίζουν να βρίσκονται σε ισχύ και στερούν κάθε χρόνο τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ από το εισόδημά τους.

Την κατάσταση αυτή επιβεβαιώνουν και τα τελευταία στοιχεία του συστήματος «Ηλιος» για τον μήνα Φλεβάρη. Ετσι, η μέση κύρια σύνταξη για όλους τους συνταξιούχους είναι μόλις 746,02 ευρώ μεικτά, η μέση επικουρική 194,37 ευρώ και το μέρισμα 102,84 ευρώ μεικτά. Αν όμως δούμε τη διάμεσο, που δίνει πιο αντιπροσωπευτική εικόνα, τότε η κύρια σύνταξη γήρατος διαμορφώνεται στα 721,25 ευρώ μεικτά, η σύνταξη χηρείας μόλις στα 442,67 ευρώ και η σύνταξη αναπηρίας στα 495,69 ευρώ μεικτά. Ακόμα, 937.014 κύριες συντάξεις (34,06% του συνόλου) είναι μέχρι τα 500 ευρώ μεικτά, που δείχνει ότι τουλάχιστον το 1/3 των συνταξιούχων βρίσκονται κάτω από τα επίσημα όρια της φτώχειας.

Η κατάσταση δεν αλλάζει ακόμα και αν την εξετάσουμε από τη σκοπιά του συνολικού εισοδήματος των συνταξιούχων, αν δηλαδή εκτός της κύριας σύνταξης προσθέσουμε την επικουρική που λαμβάνουν περίπου οι μισοί ή τα μερίσματα των δημοσίων υπαλλήλων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, προκύπτει ότι 1.038.277 συνταξιούχοι (42,28%) έχουν μηνιαίο εισόδημα μικρότερο από τα 700 ευρώ μεικτά!

Ακόμα χειρότερη είναι η εικόνα για τους νέους συνταξιούχους, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου, καθώς οι νέες συντάξεις είναι όλο και μικρότερες, πιο χαμηλά σε σύγκριση με τις «παλιές» συντάξεις όπως έχουν διαμορφωθεί μετά και τις μνημονικές περικοπές. Συγκεκριμένα, η μέση κύρια σύνταξη που εξέδωσε ο ΕΦΚΑ τον μήνα Φλεβάρη ήταν μόλις 647,29 ευρώ μεικτά, οι νέες συντάξεις του Δημοσίου διαμορφώθηκαν στα 994,16 ευρώ μεικτά, η επικουρική σύνταξη ήταν μόλις 170,67 ευρώ μεικτά, το μέρισμα των δημοσίων υπαλλήλων 83,37 ευρώ, ενώ οι ανασφάλιστοι υπερήλικες έλαβαν μόλις 303,42 ευρώ!

Αφόρητη όμως γίνεται η κατάσταση για τους νέους συνταξιούχους, αφού συνεχίζονται οι συνέπειες από τις μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των συντάξεων, που για μήνες και χρόνια τούς στερούν την κύρια πηγή εισοδήματος.

Σύμφωνα λοιπόν με τα επίσημα στοιχεία, στο τέλος του 2021 υπήρχαν 118.269 εκκρεμείς κύριες συντάξεις και 123.792 επικουρικές συντάξεις που οι δικαιούχοι τους περιμένουν χρόνια να τις λάβουν. Οι οφειλές μάλιστα του ΕΦΚΑ προς αυτούς ανέρχονταν στα 522,7 εκατομμύρια ευρώ. Αν σε αυτές προστεθούν οι πολύχρονες καθυστερήσεις στα εφάπαξ, στα μερίσματα και στις διεθνείς συντάξεις, τότε προκύπτει πως υπάρχουν πάνω από 400.000 εκκρεμείς υποθέσεις που συνεχίζουν να βαλτώνουν. Ετσι, σε συνθήκες που η ακρίβεια τσακίζει κόκαλα, κοντά μισό εκατομμύριο συνταξιούχοι καλούνται μετά από δεκαετίες δουλειάς να ζήσουν δίχως εισόδημα, μέχρι να «εκδοθεί η σύνταξή τους».

Προειδοποιήσεις ότι «το ψωμί ψωμάκι θα πουν οι εργαζόμενοι και οι αυτοαπασχολούμενοι με το κύμα ακρίβειας που επηρεάζει τις τιμές των πρώτων υλών και το ενεργειακό κόστος των αρτοποιών» κάνει ο Ιάσονας Καπλάνης, μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδας. Τονίζει ότι πολύ σύντομα η απλή φρατζόλα θα στοιχίζει στην Αθήνα έως και 1,1 ευρώ και ακόμη πιο πάνω στην υπόλοιπη χώρα, ενώ ανάλογες υψηλές αυξήσεις θα υπάρξουν και σε όλα τα υπόλοιπα ήδη αρτοποιείου.

Οπως εξήγησε, «οι μεγάλες αυξήσεις στα κόστη των αρτοποιών έχουν ξεκινήσει πριν από τον πόλεμο, ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβρη καταγράφονται αυξήσεις στην Ενέργεια, αλλά και στο αλεύρι. Τον τελευταίο μήνα αυτή η τάση φυσικά κορυφώνεται. Πλέον ένα τσουβάλι μαλακό αλεύρι στοιχίζει περί τα 21 ευρώ όταν τον περασμένο Σεπτέμβρη αγοράζαμε με 12 ευρώ. Μιλάμε για σχεδόν διπλάσια τιμή κι επιπλέον η τιμή του ηλιελαίου, βασική πρώτη ύλη για τους φούρνους, από 1,3 ευρώ το λίτρο, σήμερα κοστίζει 2,8 ευρώ. Αντίστοιχα έχουν τριπλασιαστεί τα τιμολόγια του ρεύματος και του φυσικού αερίου, όπως επίσης πολύ μεγάλες αυξήσεις υπάρχουν και στην τιμή του πετρελαίου που χρησιμοποιείται για καύσιμο σε μεγάλο αριθμό φούρνων αρτοποιείων».

Ο Ι. Καπλάνης σημειώνει ότι πολύ μεγάλος αριθμός συνοικιακών φούρνων αντιμετωπίζουν πρόβλημα λειτουργίας, αφού στις συσσωρευμένες οφειλές παλιότερων ετών έρχονται τώρα να προστεθούν τα ληξιπρόθεσμα προς τους παρόχους ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, με τον κίνδυνο διακοπών ρεύματος να απειλεί πολλές μικρές επιχειρήσεις του κλάδου και κατά συνέπεια αναστολής λειτουργίας ή και «λουκέτου», δίχως να μπορεί αυτήν τη στιγμή να προσδιοριστεί το ακριβές τους νούμερο.

Καταλήγοντας υπογραμμίζει ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ούτε καν σταγόνα στον ωκεανό δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. «Δεν υπάρχει άλλη λύση από την κινητοποίηση των αυτοαπασχολούμενων μαζί με τους εργαζόμενους για ουσιαστικά μέτρα στήριξης και καταπολέμησης της ακρίβειας», σημειώνει.