Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία έχει το στοιχείο των αλλαγών σ' αυτή τη χώρα, που πριν από 5 χρόνια γνώρισε την πολυδιαφημισμένη «πορτοκαλί επανάσταση». Να θυμίσουμε πως η τελευταία κάθε άλλο παρά επανάσταση ήταν, αλλά επρόκειτο για μια καλά οργανωμένη και χρηματοδοτούμενη, κυρίως από το εξωτερικό, επιχείρηση ανάδειξης στην Ουκρανία συγκεκριμένων πολιτικών κομμάτων και προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο απερχόμενος Πρόεδρος, Β. Γιούστσενκο και η πρωθυπουργός Γ. Τιμοσένκο. Επιχείρηση, που είχε εκδηλωθεί σε μια φάση όξυνσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών μεταξύ ΗΠΑ - ΕΕ και Ρωσίας.

Ολοι αυτοί που είχαν χύσει τόνους μελάνι για να εκθειάσουν την «πορτοκαλί επανάσταση» σήμερα σιωπούν για την τόσο πρόωρη κατάρρευση του εγχειρήματος. Ο βασικός εκπρόσωπός της, ο Β. Γιούστσενκο, αν και είχε στα χέρια του ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό, συγκέντρωσε ποσοστό λίγο μεγαλύτερο του 5%. Στα χρόνια της προεδρίας του τα προβλήματα που ταλάνιζαν την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα επιδεινώθηκαν. Ο ίδιος ηγήθηκε μιας χοντροκομμένης αντισοβιετικής και αντικομμουνιστικής επίθεσης, όχι μόνον για να τραβήξει την προσοχή του λαού, αλλά και για να φυτέψει στη νεολαία τις αντικομμουνιστικές πεποιθήσεις του. Η καμπάνια αυτή ξεκίνησε - με την ανάληψη της προεδρίας - για το λεγόμενο «γκολοντομόρ». Την προσπάθεια να παρουσιαστούν τα θύματα του λιμού του 1932 - 33, που βασικά ήταν αποτέλεσμα της ξηρασίας και της δολιοφθοράς των πιο αντιδραστικών κύκλων του χωριού (των κουλάκων), ως «γενοκτονία» του λαού της Ουκρανίας. Εγκρίθηκαν προεδρικά διατάγματα και ψηφίστηκαν σχετικοί νόμοι, άνοιξαν αντικομμουνιστικά «μουσεία» και «εκθέσεις», ακόμη και τα αντικομμουνιστικά μνημόσυνα διαδόθηκαν σε όλη τη χώρα. Η διατύπωση διαφορετικής γνώμης, για εκείνα τα ιστορικά γεγονότα, απαγορεύτηκε διά νόμου, με βαριά χρηματικά πρόστιμα και ποινές φυλάκισης καθώς και με την απειλή της απόλυσης όσων εργάζονται στο δημόσιο τομέα.

Η αντισοβιετική καμπάνια κλιμακώθηκε με την ηρωοποίηση των συνεργατών των ναζί, των Ουκρανών εθνικιστών, που είχαν συγκροτήσει με τη βοήθεια του χιτλερικού στρατού δικά τους ένοπλα τμήματα για να πολεμήσουν τον Κόκκινο Στρατό, κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου και ευθύνονται για μαζικές δολοφονίες αθώων πολιτών άλλων εθνοτήτων, κυρίως Πολωνών, Εβραίων, Λευκορώσων κ.ά. Τέλος, ολοκληρώθηκε με τη δίκη - παρωδία κατά του Στάλιν και της υπόλοιπης ηγεσίας του κόμματος των μπολσεβίκων.

Η πενιχρή εκλογική «συγκομιδή», που συγκέντρωσε ο βασικός εκπρόσωπος όλης αυτής της αντικομμουνιστικής επιχείρησης δείχνει πως στο λαό της Ουκρανίας δεν παραγράφονται οι κατακτήσεις του σοσιαλισμού, παραμένουν ισχυρά τα φιλο-σοβιετικά αντανακλαστικά, παρά τη λάσπη που εδώ και πάνω από 20 χρόνια ρίχνουν κατά της σοβιετικής περιόδου.

Ταυτόχρονα, το εκλογικό αποτέλεσμα, ιδιαίτερα του δεύτερου γύρου, έδειξε πως υπάρχει μια βαθιά διαίρεση ανάμεσα στη Δυτική και κεντρική Ουκρανία, που στήριξε κατά βάση την Γ. Τιμοσένκο και την Ανατολική και Νότια Ουκρανία, που στήριξε τον Β. Γιανουκόβιτς. Η διαίρεση αυτή «πάτησε» στην προσπάθεια που έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα η «πορτοκαλί» ηγεσία να εμποδίσει τη χρήση της ρωσικής γλώσσας, ακόμη και στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Κι αυτό όταν εκατομμύρια πολίτες της Ουκρανίας, κι όχι μόνον οι Ρώσοι (που αποτελούν το 17,3% του πληθυσμού) καταλαβαίνουν καλύτερα τη ρωσική γλώσσα, που τη θεωρούν μητρική τους. (Σήμερα, με βάση τις κοινωνιολογικές έρευνες το 54,4% των ενηλίκων πολιτών της Ουκρανίας θεωρεί μητρική του γλώσσα τα ουκρανικά, το 30,1% τα ρωσικά και το 12,4% και τις δύο γλώσσες). Η γλωσσική διαίρεση έκανε αισθητή την παρουσία της σε κάθε εμφάνιση των δύο υποψηφίων. Η Τιμοσένκο μιλούσε αποκλειστικά στα ουκρανικά, ενώ ο Γιανουκόβιτς σχεδόν πάντα στα ρωσικά, υποσχόμενος πως θα την καθιερώσει και ως δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας.

Ωστόσο, πίσω απ' αυτή τη γλωσσική διαίρεση κρύβονταν οι αντιθέσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό της αστικής τάξης της Ουκρανίας, τμήμα της οποίας επιδιώκει την ενσωμάτωση της χώρας σε ΝΑΤΟ κι ΕΕ, ενώ ένα άλλο επιδιώκει στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία και με τους διακρατικούς σχηματισμούς που αυτή συγκροτεί, όπως είναι η Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα.

Είναι φανερό πως οι κυρίαρχοι κοινωνικο-οικονομικοί κύκλοι για να προωθήσουν τα δικά τους σχέδια κατάφεραν και πέρασαν ευρύτερα στις λαϊκές μάζες το παραπάνω δικό τους δίλημμα, που μπόρεσε προς στιγμή να κρύψει τις πραγματικές, τις ταξικές διαφορές στην ουκρανική κοινωνία.

Ετσι, σε ρεπορτάζ των ξένων τηλεοπτικών δικτύων, θα μπορούσε να δει κανείς από τη μια τον κατάμαυρο από τη δουλειά στις στοές ανθρακωρύχο της περιοχής του Ντονμπάς (νοτιο-ανατολική Ουκρανία) να εύχεται «να νικήσει ο δικός μας υποψήφιος αυτή τη φορά», εννοώντας το βαθύπλουτο επιχειρηματία Β. Γιανουκόβιτς, εκπρόσωπο της μιας κάστας της αστικής τάξης. Από την άλλη έβλεπες την εμποροϋπάλληλο από το Λβοφ (Δυτική Ουκρανία) να ελπίζει στην επικράτηση της Γ. Τιμοσένκο, εκπροσώπου της άλλης κάστας της ντόπιας αστικής τάξης.

Ομως αυτή η «λαβίδα», που έντεχνα έστησε η αστική τάξη της Ουκρανίας, για να εγκλωβίσει στα σχέδιά της εκατομμύρια εργαζόμενους, δεν θα μπορέσει να είναι τόσο ισχυρή το επόμενο διάστημα, αφού τα κοινωνικά προβλήματα οξύνονται, εξαιτίας και των συνεπειών της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση, αποκτά κρίσιμη σημασία η πάλη των κομμουνιστών με συνεπή επαναστατική γραμμή, που θα ανοίγει δρόμο στον απεγκλωβισμό εργατικών - λαϊκών δυνάμεων και δε θα ρίχνει «νερό στο μύλο» του ανταγωνισμού των αστικών κομμάτων και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Σ' αυτή τη βάση είναι σημαντική η κριτική που ασκείται στο ΚΚ Ουκρανίας, από την εφημερίδα «Τρουντοβάγια Ρωσία», του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΚΚΡ) για τη συγκρότηση του «Μπλοκ των αριστερών και κεντροαριστερών δυνάμεων», στην οποία προχώρησε το ΚΚ Ουκρανίας με άλλες δυνάμεις λίγους μήνες πριν τις εκλογές, «αποκηρύσσοντας κάθε τι που μπορεί να θυμίζει κομμουνιστική στάση». Η επιλογή του αυτή, όχι μόνον δε δικαιώθηκε εκλογικά, αφού το οδήγησε σε εκλογική συρρίκνωση, αλλά και γιατί δεν είναι στην κατεύθυνση της χάραξης μιας στρατηγικής σύγκρουσης με τις επιλογές του κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστών.

Βεβαίως, η εκλογή του Β. Γιανουκόβιτς αναμένεται να επιφέρει αλλαγές στις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ωστόσο, το συγκεκριμένο «τρίγωνο» θα παραμείνει. Εκείνο που θ' αλλάξει θα 'ναι οι «γωνίες» κι οι «πλευρές» του. Η παρουσίαση του νέου Προέδρου ως «φιλορώσου», που κυριαρχεί στα αστικά ΜΜΕ και της χώρας μας, είναι ιδιαίτερα απλοϊκή για να εκφράσει τη σύνθετη πραγματικότητα. Λανθάνουν όσοι μεταφράζουν το «φιλορώσος» ως «άνθρωπος της Ρωσίας». Οι σχέσεις εξάρτησης κι αλληλεξάρτησης μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι ιδιαίτερα σύνθετες και δεν αποδίδονται με ακρίβεια στους παραπάνω συλλογισμούς. Ο Β. Γιανουκόβιτς είναι γνήσιος εκπρόσωπος της ουκρανικής ολιγαρχίας, που θα επιδιώξει να εξυπηρετήσει με τον καλύτερο τρόπο τα δικά της συμφέροντα, παζαρεύοντας με όλες τις πλευρές. Αλλωστε, η πολύ συγκρατημένη, ήπια αντίδραση των δυτικών (ΗΠΑ - ΕΕ) κυβερνήσεων και ΜΜΕ στην εκλογή Γιανουκόβιτς, διαμετρικά αντίθετη σε σχέση με πριν 5 χρόνια, μαρτυρά προσδοκίες και ακόμη και εγγυήσεις, που πιθανόν έχουν δοθεί.

Το ζητούμενο, λοιπόν, για την Ουκρανία παραμένει. Κι αυτό δεν είναι άλλο από το αν ο εργαζόμενος λαός της καταφέρει να αποτινάξει τις ψεύτικες διαχωριστικές γραμμές, για να πιάσει το «νήμα» της ταξικής πάλης, που αποτελεί τη μόνη διέξοδο στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, που θα συνεχίσει να βιώνει και με τον νέο ρωσόφωνο Πρόεδρο.