Η αυριανή κινηματογραφική προβολή του τουρκο-κουβανικού ντοκιμαντέρ «Το ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα» (2008) σηματοδοτεί κορύφωση των κινηματογραφικών εκδηλώσεων δεδομένου ότι στην προβολή θα παρευρεθεί προσκεκλημένος της ΚΕ και θα κάνει εισήγηση με θέμα «Χικμέτ και κινηματογράφος» ο Τούρκος σκηνοθέτης της ταινίας, Τσάρε Κινίκογλου.

Ακολουθώντας το «Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός», το ντοκιμαντέρ «Το Ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα» επιλέγει το απότομο «άνοιγμα», παραθέτοντας ιδιαίτερης δυναμικής αρχειακό υλικό, τρόπος που επηρεάζει συγκινησιακά τον θεατή και που ο σκηνοθέτης φροντίζει να επανέρχεται καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας. Αυθεντικό, δυσεύρετο το υλικό που αποτυπώνει τις πρώτες στιγμές της νικηφόρας Κουβανικής Επανάστασης του 1959, που κατάφερε να διώξει ξένους ιμπεριαλιστές και ντόπιους εταίρους τους. Ο Ναζίμ Χικμέτ επισκέφθηκε το Νησί της Επανάστασης το 1961 - μετά από πρόσκληση του φίλου και συντρόφου Κουβανού ποιητή Νικολάς Γκιγιέν. Το ταξίδι αυτό σήμαινε για τον Χικμέτ πράξη αλληλεγγύης, μια που συνέπεσε με τον απόηχο της αμερικανικής στρατιωτικής εισβολής στον Κόλπο των Χοίρων, αλλά και ευκαιρία για μελέτη του ενθουσιασμού της Κουβανικής Επανάστασης και των κοινωνικών εξελίξεων στη χώρα επιτόπου. Τη διαδικασία αυτή επιθυμούσε διακαώς και για το δικό του λαό... Κάτι που διαγράφεται ξεκάθαρα όταν τις εικόνες της επανάστασης ακολουθούν εικόνες από την Κωνσταντινούπολη και όλη την οθωμανική επικράτεια στις αρχές του 20ού αιώνα, με κυρίαρχες τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις που σκόρπιζαν στον κοσμάκη αφειδώς μόνο πολέμους, φτώχεια, προσφυγιά και θάνατο.

Η επίσκεψη Ναζίμ Χικμέτ στην Κούβα συνιστά τη θεματική του ντοκιμαντέρ του Τούρκου κινηματογραφιστή Τσάρε Κινίκογλου και της Κουβανής Γκλόρια Ρολάντο, που γυρίστηκε το 2008 ως γόνιμη συμπαραγωγή του Πολιτιστικού Κέντρου «Ναζίμ Χικμέτ» (ΝΗΚΜ) της Κωνσταντινούπολης και του Κουβανικού Ινστιτούτου Κινηματογραφικής Τέχνης και Βιομηχανίας (ICAIC). Η ταινία εκτός των άλλων εστιάζει σε μια ιστορική περίοδο που οι βιογραφίες για τον Τούρκο ποιητή έχουν αγνοήσει...

«Το ταξίδι του Ναζίμ στην Κούβα» δομείται με κινηματογραφημένο υλικό τεκμηρίωσης από διαφορετικές στιγμές και πτυχές της επανάστασης, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και κάποιους ζωγραφικούς πίνακες με μοτίβα από τη φυλακή. Διάσπαρτες οι μαρτυρίες σύγχρονων Κουβανών ποιητών και διανοουμένων και οι συνεντεύξεις που αναφέρονται στην ουσιαστική συνάντηση με τον Χικμέτ και την ποίησή του. Η ταινία ανακαλύπτει σταδιακά το πώς η Κουβανική Επανάσταση επηρέασε τον Χικμέτ και πώς ο Χικμέτ επηρέασε, με τη σειρά του, τους Κουβανούς διανοούμενους.

Στην ταινία σκιαγραφείται η ιδεολογική, η δημιουργική αλλά και η ανθρώπινη διάσταση του Χικμέτ ως ποιητή με πάθος για τη ζωή, ως ποιητή που μαζί με άλλους δημιουργούς άλλαξε την ποιητική όψη του 20ού αιώνα, αξιώνοντας όχι μόνο αλλαγές στη λογοτεχνία αλλά και την κοινωνία. Η αφήγηση σε voice off κυρίως σε πρώτο πρόσωπο ενώ επαναλαμβανόμενο μοτίβο με τη φωνή του ποιητή, μια άγνωστη, προγενέστερη εγγραφή του ποιήματος του Χικμέτ «Συνέντευξη της Αβάνας»... «Ο Χικμέτ υπήρξε ορθόδοξος κομμουνιστής σπάνιου είδους», ακούγεται να λέγεται στο φιλμ...

Το 1975 ο Μ. Τόκας ήρθε στην Ελλάδα, όπου συνέχισε τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα, συνεχίζει να συνθέτει. Η πρώτη του δισκογραφική δουλειά με λαϊκά τραγούδια υλοποιήθηκε το 1978. Ηταν «Τα τραγούδια της παρέας», με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά, ένας δίσκος που γνώρισε μεγάλη επιτυχία.

Η γνωριμία του Μάριου Τόκα με τον ποιητή της ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, υπήρξε σταθμός στη διαδρομή του. Ο ποιητής τού εμπιστεύεται τα ανέκδοτα ποιήματά του με γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά», τα οποία μελοποιεί ο συνθέτης, το 1981, στην «Columbia» με ερμηνευτή τον Λάκη Χαλκιά. Ενα εξαιρετικό άλμπουμ, με πολύ δυνατές στιγμές και ερμηνείες, όπως τα τραγούδια «Η πικραμένη μου γενιά», «Την έρμη τη φτωχολογιά», «Δεν κλαίω γι' αυτά που μου 'χεις πάρει», «Ο χαμός του λεβέντη» κ.ά. Μελοποίησε επίσης έργα και άλλων ποιητών, όπως των Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Κώστα Μόντη, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Θεοδόση Πιερίδη, Τεύκρου Ανθία, Μιχάλη Πασιαρδή κ.ά.

Αυθεντικοί και συνεπείς κινηματογραφικοί δημιουργοί, οι μαρξιστές αδελφοί Ταβιάνι γεννήθηκαν σε μεσοαστική οικογένεια, στο Σαν Μινιάτο της Τοσκάνης, το 1931 ο Πάολο, το 1929 ο Βιτόριο. Σπούδασαν στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, γρήγορα όμως, στις αρχές του '60, στράφηκαν στον πολιτικό κινηματογράφο. Πρώτα στην κριτική και τη δημιουργία κινηματογραφικών λεσχών στην περιοχή τους και στη συνέχεια στη σκηνοθεσία. Εκτός των πολλών ταινιών μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ, έχουν γυρίσει 20 ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους, συνολικά. Απόλυτα αριστουργήματά τους το «Αλονζανφάν» (1974) και «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» (2012).

Η Τελετή Αναγόρευσης θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 6 Μάη στις 18.30, στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ.