ΑΓΚΥΡΑ.- Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Νετσμεντίν Ερμπακάν παραιτήθηκε χτες, τηρώντας το δικό του μέρος της συμφωνίας με την εταίρο του Τανσού Τσιλέρ, για τη "μετάβαση" της πρωθυπουργίας σ' αυτήν ώστε να οδηγηθεί η χώρα σε πρόωρες εκλογές.

Ο Ερμπακάν πριν να παραδώσει την παραίτησή του στον Πρόεδρο Ντεμιρέλ, είχε φροντίσει να "διασφαλίσει" ότι η μανούβρα θα έχει επιτυχία όσον αφορά την επανασύσταση του παρόντος κυβερνητικού συνασπισμού Κόμματος Ευημερίας - Κόμματος Ορθού Δρόμου, με τη βοήθεια του ακροδεξιού κόμματος της Μεγάλης Ενότητας (ΒΒΡ).

Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ έκανε δεκτή την παραίτηση του Ερμπακάν και του ζήτησε να παραμείνει στη θέση του, ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, έως ότου σχηματισθεί νέα κυβέρνηση.

Οι πρώτες λέξεις του Ερμπακάν είχαν... προεκλογικό χαρακτήρα: "Παραιτήθηκα επειδή είμαι αληθινός πατριώτης", είπε ο ηγέτης του Ρεφάχ, υπονοώντας ότι η κίνηση θα αποκαταστήσει τη σταθερότητα στη χώρα.

Κατά τη συμφωνία Ερμπακάν και Τσιλέρ, η αρχηγός του Κόμματος Ορθού Δρόμου θα αναλάβει τη θέση του πρώτου. Ο Ντεμιρέλ είπε ότι θα κάνει την επόμενή του κίνηση αφ' ότου συσκεφθεί με τους πολιτικούς αρχηγούς.

"Εγγυώμαι το μέλλον της χώρας σχηματίζοντας μια εναλλακτική κυβέρνηση", είπε ο Ερμπακάν, ενώ τα φλας άστραφταν στην επιφάνεια του πορτρέτου του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, του ιδρυτή του σύγχρονου "κοσμικού" κρατικού συστήματος, ακριβώς πίσω του. "Η χώρα δεν πρέπει να ξοδεύεται με άλλες άχρηστες προτάσεις", πρόσθεσε ο - υπηρεσιακός, πλέον - πρωθυπουργός.

Οι σκεπτικιστές αντιτείνουν ότι η πραγμάτωση του σχεδίου Ερμπακάν - Τσιλέρ είναι αμφίβολη. Ασφαλώς, η Τσιλέρ δείχνει να πιστεύει ότι έχει πείσει (και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πειθαναγκάσει) τους βουλευτές της να στηρίξουν τη δημιουργία νέου συνασπισμού με το Ρεφάχ και την υποστήριξη του Κόμματος Μεγάλης Ενότητας (ΒΒΡ). Ασφαλώς, πηγές προσκείμενες σ' αυτήν εκτιμούν ότι ακόμη και δεδομένων των "αντιρρήσεών" τους, οι βουλευτές του Κόμματος Ορθού Δρόμου (DYP) δε θα μπορέσουν να αντισταθούν στο "δέλεαρ" της κυβερνητικής ισχύος και των υπουργικών θώκων.

Ομως η "Turkish Daily News" σχολίασε χτες ότι ο φόβος του στρατιωτικού πραξικοπήματος μπορεί να μεταβάλει την πρόθεση ψήφου των βουλευτών της. Οσο για εκείνους που έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στη συμμαχία με τους "ισλαμιστές" του Ρεφάχ, αυτοί επισημαίνουν ότι οι ισχυροί Τούρκοι στρατηγοί δεν πρόκειται να ανεχθούν ούτε νέα κυβέρνηση με το Ρεφάχ να συμμετέχει, αλλά ούτε και την Τσιλέρ στην πρωθυπουργία της χώρας...

Από την ανάληψη της πρωθυπουργίας εδώ και 11 μήνες, ο Ερμπακάν "εκνευρίζει" τους στρατηγούς, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως "τοποτηρητές" του κοσμικού κράτους, προωθώντας "ισλαμικές" ιδέες και πολιτικές. Ομως η τακτική του Ερμπακάν, να παραχωρήσει την πρωθυπουργία σε μια "κοσμική" πολιτικό ώστε να κατασιγάσει τις αντιδράσεις τους, είναι αμφίβολο αν θα αποδώσει, αφού οι υπουργικές θέσεις - κλειδιά θα παραμείνουν σε στελέχη του Ρεφάχ.

Πολιτικοί αναλυτές δεν αποκλείουν ο Πρόεδρος Ντεμιρέλ να δώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Μεσούτ Γιλμάζ, ηγέτη του Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας (αξιωματική αντιπολίτευση). Κι ακόμα κι αν δώσει την εντολή στην Τανσού Τσιλέρ, παραμένει αμφίβολο αν η ψήφος εμπιστοσύνης στη Βουλή θα αποβεί υπέρ της συμμαχίας Ρεφάχ - Ορθού Δρόμου, αφού πολλοί στο κόμμα της Τσιλέρ έχουν δηλώσει την αντίθεσή τους στην πολιτική Ερμπακάν. Εκτός αυτών, δύο βουλευτές του Ρεφάχ παραιτήθηκαν χτες, απειλώντας την παράδοση της εξουσίας στην Τσιλέρ...

ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση ΒΛ. ΜΑΣΙΝ).-

Πάνω από τα μισά μέλη του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας - 91 άτομα -κυκλοφόρησαν τελευταία τη δήλωση "Για την υποστήριξη της συνταγματικής τάξης στη χώρα", με την οποίο εκφράζουν "τη σοβαρή ανησυχία τους απ' αφορμή τις ευρεία διαδεδομένες τοποθετήσεις μιας σειράς πολιτικών, ανθρώπων του Τύπου, του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης για την πιθανότητα πρόωρης διάλυσης της Κρατικής Δούμας". Η Κάτω Βουλή, κατά τη γνώμη των συντακτών της Δήλωσης, αντανακλά "το πλατύ φάσμα συμφερόντων και διαθέσεων των διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων της πολυεθνικής μας κοινωνίας" και δικαιούται να έχει και να διατυπώνει τη θέση της πάνω σε πολλά προβλήματα της διοίκησης του κράτους. Εκτιμώντας θετικά τη δραστηριότητα της Κρατικής Δούμας, τα μέλη της Ανω Βουλής θεωρούν ότι είναι απαράδεκτο να διακοπεί η λειτουργία της Κάτω Βουλής και "είναι αδύνατο και άνομο" να ανατεθούν τα καθήκοντά της στο Συμβούλιο της Ομοσπονδίας. "Η Ομοσπονδιακή Συνέλευση είναι ένας ενιαίος, ακέραιος οργανισμός και οι δυο Βουλές της μόνο από κοινού έχουν το νόμιμο δικαίωμα να εκπροσωπούν το λαό και να αναγάγουν τη βούλησή του σε νόμο", αναφέρεται στη Δήλωση.

Στη Δήλωση σημειώνεται, επίσης, ότι "αν η Δούμα διαλυθεί κατά παράβαση των συνταγματικών αρχών και κανόνων, η ρωσική και διεθνής κοινή γνώμη θα χάσει επί μακρού την πίστη στο δημοκρατικό χαρακτήρα των υπό πραγματοποίηση μετασχηματισμών στη Ρωσία και ο λαός θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει μη κοινοβουλευτικές μεθόδους πάλης για τα δικαιώματά του".

Οι καθοδηγητές των περιοχών της Ρωσίας "ζητούν απ' όλα τα όργανα της κρατικής εξουσίας να δηλώσουν την υποστήριξή τους στη συνταγματική τάξη της χώρας και καλούν "όλους, για τους οποίους είναι πολύτιμο το κύρος, η ακεραιότητα και η δημοκρατική συγκρότηση της Ρωσίας, να υποστηρίξουν τις βασικές αρχές του συνταγματικού καθεστώτος της χώρας, τις προσπάθειες της Κρατικής Δούμας για την ανάπτυξη της νομοθεσίας και την ενίσχυση της έννομης τάξης, να μην επιτρέψουν την όξυνση της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης και τον κλονισμό των βάσεων της ρωσικής κρατικής οργάνωσης".

Η κυκλοφορία αυτού του ντοκουμέντου ήρθε στην ώρα του. Οι λεγόμενοι "νεαροί λύκοι" - οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Ανατόλι Τσουμπάις και Μπορίς Νεμτσόφ και οι ριζοσπάστες μεταρρυθμιστές τύπου Γεγκόρ Γκαϊντάρ που βρίσκονται από πίσω τους, εξαπέλυσαν ευρεία επίθεση εναντίον του Κοινοβουλίου, ωθούν τον Πρόεδρο Μπορίς Γιέλτσιν στην επανάληψη των αντισυνταγματικών ενεργειών της περιόδου του 1993. Αυτοί έχουν κάνει ήδη ορισμένα βήματα. Ενώ γνωρίζουν ότι οι βουλευτές δεν πρόκειται να στηρίξουν τα αντιλαϊκά τους μέτρα, έχουν δηλώσει ότι το σχέδιο των μεταρρυθμίσεων (περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό, κυρίως των κοινωνικών εγγυήσεων, μεγάλη αύξηση των τιμών στα ενοίκια και τα δημοτικά τέλη κ.ά.) θα εφαρμοστεί, ανεξάρτητα από τις αποφάσεις του Κοινοβουλίου. Ετσι, η Κρατική Δούμα απέρριψε το κυβερνητικό σχέδιο της "κοινωνικής μεταρρύθμισης", δεν υιοθέτησε τον φορολογικό κώδικα, έστειλε για επανεξέταση των επιτροπών της την πρόταση για τις περικοπές στον προϋπολογισμό. Το Κοινοβούλιο αναγκάστηκε να εφιστήσει ειδικά την προσοχή του Γιέλτσιν στο γεγονός ότι η επιδεικτική άρνησή του να υπογράψει το νόμο "Για τις κατασχεμένες πολιτιστικές αξίες", αφού το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας υπερέβη το προεδρικό βέτο, αποτελεί άμεση άρνηση της εκπλήρωσης των συνταγματικών υποχρεώσεων του Προέδρου.

Στη Ρωσία με πρωτοβουλία της εκτελεστικής εξουσίας ωθείται η απότομη όξυνση της κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης, που εγκυμονεί καταστροφική κοινωνική έκρηξη. Ενάντια σ' αυτή ακριβώς την κατάσταση τάσσονται τα μέλη του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας.

ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ.-

Οι ταραχές που ξεκίνησαν πριν από μία εβδομάδα περίπου έδειξαν σημεία εκτόνωσης χθες και μόνο σποραδικές, όχι ιδιαίτερα βίαιες αντιπαραθέσεις, σημειώθηκαν μεταξύ νεαρών Παλαιστινίων και ισραηλινών στρατευμάτων. Τα σημάδια αυτής της εκτόνωσης είναι πιθανότατα απλώς μία παύση, μιας και το περίπλοκο σκηνικό της περιοχής και οι έντονες κρίσεις αναζωπυρώνονται με την παραμικρή αφορμή.

Η εντεινόμενη κρίση στην ευαίσθητη αυτή περιοχή, προκάλεσε και την παρέμβαση της ΕΕ, που σε ανακοίνωση που εξέδωσε χτες από τις Βρυξέλλες, κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επανέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ανανεώσουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Αυτή αποτελεί και τη σημαντικότερη παρέμβαση της ΕΕ, ένα χρόνο μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Φλωρεντίας. Η ΕΕ και ειδικότερα οι Γάλλοι, προσπαθούν να αναβαθμίσουν το ρόλο τους στην περιοχή και να διαδραματίσουν ένα πιο ουσιαστικό ρόλο, τόσο που η ισραηλινή κυβέρνηση να έχει κατηγορήσει την Ευρώπη για φιλοπαλαιστινιακή στάση.

Ταυτόχρονα, άλλο ένα μέτωπο "άνοιξε" και πάλι, όταν μετά από βομβιστικές επιθέσεις που εξαπέλυσε η "Χεζμπολάχ", σκοτώθηκαν ένας Λιβανέζος πολίτης και ένας φιλοϊσραηλινός εθνοφρουρός, ενώ τραυματίστηκαν δύο άλλοι πολίτες σε δρόμο κοντά στην περιοχή Τζεζίν. Σε αντίποινα, πολεμικά αεροσκάφη του Ισραήλ έπληξαν σήμερα με ρουκέτες θέσεις της οργάνωσης στην κοιλάδα Μπεκάα, στον Ανατολικό Λίβανο. Δεν υπήρξε απολογισμός των ζημιών από την επιδρομή, μετά την οποία ακολούθησε βομβαρδισμός της περιοχής από το Ισραήλ.

Στο μεταξύ, άλλο ένα πρόβλημα ήρθε να προστεθεί για την ισραηλινή κυβέρνηση, καθώς ο υπουργός Οικονομικών, Νταν Μέριντορ, παραιτήθηκε κατηγορώντας τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου ότι προκάλεσε σύγκρουση με αφορμή τη νομισματική πολιτική της χώρας για να τον εξωθήσει σε παραίτηση.

Ο Μέριντορ είχε διαφωνήσει με την απόφαση της κυβέρνησης να σταματήσει ο κυβερνητικός έλεγχος στο ισραηλινό νόμισμα, το σέκελ, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στην αύξηση της ανεργίας.

Η αποχώρηση του Μέριντορ θεωρείται μεγάλο πλήγμα, καθώς ο μετριοπαθής, τέως πια, υπουργός Οικονομικών, διαθέτει μεγάλη επιρροή στο κυβερνών κόμμα "Λικούντ", ενώ, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να προχωρήσει στη συγκρότηση ενός αντιπολιτευόμενου εσωκομματικού πόλου, τέτοιου που θα ήταν ικανός να στερήσει ακόμη και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό και να οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησής του.

Δύο μικρότερα κόμματα που μετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό - το "Κόμμα του Τρίτου Δρόμου" και το κόμμα "Ισραέλ Μπααλίγια" των μεταναστών - κατέστησαν ήδη σαφές ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο της αποχώρησής τους από την κυβέρνηση, μετά την παραίτηση Μέριντορ.

Ο Ν. Ερμπακάν με την Τ. Τσιλέρ

ΠΝΟΜ ΠΕΝΧ.- Σύμφωνα με ανταπόκριση του "Ασοσιέιτεντ Πρες" ο ηγέτης των Κόκκινων Χμερ, Πολ Ποτ, παραδόθηκε σε αντίπαλες ομάδες, οι οποίες είχαν κυκλώσει το αρχηγείο του, στη Βόρεια Καμπότζη. Πρώην σύντροφοι του Ποτ είχαν ξεκινήσει εδώ και μια βδομάδα επίθεση εναντίον των δυνάμεών του.