Σε ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» για τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων στους χώρους αυτούς, καταγράφονται τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, άμεσα συνδεδεμένα και με τις συνθήκες λειτουργίας των «hot spots», που σε καμία περίπτωση δεν πληρούν τη στοιχειώδη αξιοπρεπή διαβίωση, ενώ έχουν αφεθεί στα χέρια των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ).

Ενα σημαντικό κομμάτι των εργαζομένων στους χώρους αυτούς έχει προσληφθεί μέσα από το πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ, άλλοι έχουν προσληφθεί μέσω ΑΣΕΠ και άλλοι εργάζονται σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). Οι δε 8μηνίτες, κάτω από τον τίτλο των... γενικών καθηκόντων με τον οποίο προσελήφθησαν και με το μισθό των 495 ευρώ, σε πολλές περιπτώσεις αναγκάζονται να κάνουν τα πάντα, ανάλογα με τις ελλείψεις που παρουσιάζονται κάθε φορά. Και μάλιστα σε συνθήκες που δεν πληρούνται τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, όπως ατομικά μέσα προστασίας (κατάλληλα γάντια, φόρμες εργασίας) και χωρίς τα αναγκαία μέσα και εργαλεία που χρειάζονται ειδικότητες όπως ηλεκτρολόγοι ή τεχνίτες.

Την κατάσταση επιδεινώνει η δράση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που δρουν στους καταυλισμούς, οι οποίες έχοντας αποκτήσει το «πάνω χέρι», συμπεριφέρονται στους εργαζόμενους σαν υφισταμένους τους, δίνοντάς τους εντολές για το τι θα κάνουν.

Χαρακτηριστικά, η Επιτροπή Αγώνα των εργαζομένων στο «hot spot» στη Μόρια της Λέσβου έχει καταγγείλει τις απαράδεκτες συμπεριφορές του εκάστοτε «υπευθύνου», τις οποίες καλούνταν να αντιμετωπίσουν, με την απειλή της μη καταβολής του ημερομισθίου. Στον εν λόγω χώρο εργάζονται περίπου 1.500 άτομα σε 24ωρη βάση, με τρεις βάρδιες τη μέρα. Οι περίπου 1.000 εργάζονται μέσω ΜΚΟ. Η συντριπτική πλειοψηφία των υπολοίπων έχουν προσληφθεί μέσω του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας, ενώ είναι κάποιοι μόνιμοι εργαζόμενοι του δήμου. Το έργο τους, σε πολλές περιπτώσεις, παρεμποδίζουν οι ΜΚΟ, οι οποίες, με την ενθάρρυνση και της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, έχουν το μεγαλύτερο «κουμάντο» στο χώρο.

Οι περισσότεροι αναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς μέσα ατομικής προστασίας, σε μια δομή που επικρατούν άθλιες συνθήκες, αφού, ανάμεσα σε άλλα, η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων - μεταναστών ζουν σε σκηνές, χωρίς θέρμανση, οι τουαλέτες δεν επαρκούν, ενώ τα υδραυλικά σε πολλές περιπτώσεις δεν λειτουργούν. Επίσης, δεν έχουν ληφθεί μέτρα πρόληψης, αφού οι εργαζόμενοι δεν έχουν εμβολιαστεί. Τις δε μέρες του χιονιά που έπληξε το νησί, το πρόβλημα ήταν ιδιαίτερα έντονο, καθώς δεν είχαν τα απαραίτητα γάντια, μάσκες, παπούτσια, φόρμες, παρότι το έχουν ζητήσει από το δήμο. Πρόβλημα υπάρχει και με τη μετακίνησή τους στο hot spot, καθώς οι εργαζόμενοι έχουν ζητήσει τη δωρεάν μετακίνησή τους.

Αντίστοιχα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οι εργαζόμενοι στο «hot spot» στο Βαθύ της Σάμου. Η έλλειψη ενός στεγασμένου χώρου για να μπορέσουν έστω για λίγο κάπου να σταθούν, φάνηκε καθαρά τις μέρες της βαρυχειμωνιάς. Και στο συγκεκριμένο χώρο κουμάντο κάνουν οι ΜΚΟ (συνολικά στο νησί δραστηριοποιούνται 9 τέτοιες οργανώσεις), οι οποίες δίνουν εντολές και στους εργαζόμενους που έχουν προσληφθεί μέσω του κοινωφελούς προγράμματος εργασίας. Τέτοιοι εργαζόμενοι που είχαν προσληφθεί ως κοινωνικοί λειτουργοί τέθηκαν στη διάθεση των ΜΚΟ. Οι ίδιοι κάνουν λόγο για αντίξοες συνθήκες δουλειάς, που σχετίζονται όχι μόνο με την κατάργηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων που σηματοδοτούν τέτοια προγράμματα τύπου κοινωφελούς εργασίας (με μισθό φτώχειας, χωρίς επίδομα αδείας, δώρο Χριστουγέννων, πληρωμή υπερωριών κ.λπ.) και την έλλειψη συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας, αλλά και με τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων, οι οποίοι στοιβάζονται στο «hot spot» της Σάμου χωρίς ζεστό νερό, καλό φαγητό, θέρμανση, ευάλωτοι στις καιρικές συνθήκες.

Παραδομένοι στα χέρια των ΜΚΟ βρίσκονται οι πρόσφυγες και μετανάστες στους χώρους του Ατυπου Κέντρου Φιλοξενίας του Ελληνικού. Με το Δανέζικο Συμβούλιο Προσφύγων να έχει υπό την εποπτεία του σχεδόν τα πάντα, οι άνθρωποι αυτοί εξακολουθούν να πιστεύουν και να ελπίζουν στη συνέχιση του ταξιδιού τους προς τις χώρες προορισμού τους ή στην απόκτηση ασύλου.

Η παντελής απουσία κρατικών δομών έχει οδηγήσει - με ευθύνη της κυβέρνησης - στο να έχει αναδειχθεί η συγκεκριμένη ΜΚΟ (DCR) ως εκείνη που έχει την ευθύνη για όλα. Από την εκπαίδευση των παιδιών που ζουν ακόμα και σήμερα στους παλιούς διαδρόμους του Ελληνικού, μέσα σε αντίσκηνα, κρυμμένα από τα μάτια των άλλων προσφύγων με κουβέρτες, μέχρι τη μηνιαία προμήθεια των ανθρώπων αυτών με είδη υγιεινής. Από το φαγητό μέχρι τη διαχείριση όλων των ειδών πρώτης ανάγκης, που μαζεύτηκε από το υστέρημα απλών εργαζομένων.

Ετσι, το Δανέζικο Συμβούλιο, με τις ευλογίες της κυβέρνησης, έχει υπό τον έλεγχό του και τα τρία «κομμάτια» του Ελληνικού. Τις Αφίξεις και τα γήπεδα «μπέιζμπολ» και «χόκεϊ». Και στα τρία παρέχει σχεδόν τα πάντα, έχοντας να την συνεπικουρούν σειρά άλλων ΜΚΟ όπως: GRC (Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων), «Δίκτυο για το παιδί», «Γιατροί του Κόσμου», «Εμφασις», «Βαβέλ», «Save the children» και «MSF - MDM».

Στη διάρκεια του επιτόπιου ρεπορτάζ, συναντάμε κάποιες διαρροές νερού μέσα στο κτίριο του παλιού αεροδρομίου, τις Αφίξεις. Ρωτάμε την «συντονίστρια» αν τα αιτήματα που θέτουν στο υπουργείο για διάφορα θέματα, όπως αυτό, ικανοποιούνται. «Βεβαίως» απαντά και στο πιο συγκεκριμένο παράδειγμα, για το ποιος θα ασχοληθεί π.χ. με αυτές τις διαρροές, μας απαντά πως θα ασχοληθεί η DRC, «σε συνεννόηση με την εταιρεία "Ελληνικό ΑΕ" φυσικά». Οταν, μάλιστα, ρωτήσαμε σε ποια έκταση φτάνει η κάλυψη των αναγκών από το υπουργείο, απάντηση δεν πήραμε.

Οπως μας ενημέρωσε η «συντονίστρια» του «χόκεϊ», «είμαστε σε διαδικασία εκκένωσης. Εχουμε σταματήσει να δεχόμαστε νέο πληθυσμό. Δεν ξέρουμε πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία μετακίνησης των προσφύγων, αλλά το Ελληνικό θα αδειάσει». Αυτό, άλλωστε, είχε δηλώσει παλαιότερα και ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, δίνοντας μάλιστα και χρονικό περιθώριο, στα μέσα του Ιούνη δηλαδή.

Οι περίπου 360 πρόσφυγες στο «μπέιζμπολ», οι 660 στο «χόκεϊ» και οι 700 των Αφίξεων απλά περιμένουν το πότε θα μετακινηθούν σε άλλες δομές, ώστε να προχωρήσει με γοργούς ρυθμούς η «αξιοποίηση». Για τους πρώτους, η κατάσταση παραμένει τραγική. Σε σκηνές ακόμα και σήμερα, καθώς ο χώρος που μένουν δεν έχει κτίρια. Πέρασαν ένα δύσκολο καλοκαίρι και τώρα ζουν έναν ακόμα δυσκολότερο χειμώνα. Παρά το γεγονός πως μένουν στις πολυδιαφημιζόμενες σκηνές «πολικού» τύπου, ακόμα κι αυτές δεν μπορούν να τους ζεστάνουν όταν η εξωτερική θερμοκρασία έφτανε τους -1 βαθμούς Κελσίου. Εξακολουθούν, λοιπόν, να δοκιμάζονται σε ακραίες καταστάσεις, με περισσότερους από 40 βαθμούς το καλοκαίρι, κάτω από τον καυτό ήλιο, και πολικό κρύο αυτές τις μέρες.

Ολοι όσοι διαμένουν σε αυτούς τους χώρους, έχουν το «δικαίωμα» να αρρωστήσουν μέχρι τις 8 το βράδυ. Μετά θα πρέπει να περιμένουν το ασθενοφόρο να τους παραλάβει, καθώς δεν υπάρχουν γιατροί (πάντα μιλώντας για ΜΚΟ) στους χώρους. Η Αστυνομία απούσα από όλη την εγκατάσταση, με ένα φυλάκιο στη μέση του Κέντρου.

Για όλα αυτά, η κυβέρνηση θριαμβολογεί πως προσφέρει τα πάντα στους πρόσφυγες και πως η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη...