Ελένη ΠΑΤΟΥΛΙΑ

Αυτό που τους συμβαίνει φέτος, οι εσπεριδοκαλλιεργητές της Αρτας δεν το είχαν ονειρευτεί, ούτε στο χειρότερο εφιάλτη τους. Εφτασε Φλεβάρης και δεν έχουν πουλήσει ούτε το 10% της παραγωγής, ενώ τις προηγούμενες χρονιές μέχρι τα τέλη Νοέμβρη - αρχές Δεκέμβρη ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής είχε πουληθεί. Από τους 220.000 τόνους που υπολογίζεται η παραγωγή του νομού (110.000 μέρλιν, 100.000 κοινά πορτοκάλια χυμοποίησης και 10.000 μανταρίνια) έχουν πουληθεί, είτε για εξαγωγές είτε για χυμοποίηση, μόλις 20.000 τόνοι. Και το χειρότερο; Δε φαίνονται από πουθενά προοπτικές. Τα πράγματα γίνονται πιο δραματικά, γιατί απαραίτητη προϋπόθεση απόσυρσης στις χωματερές ενός μέρους της παραγωγής, είναι η πώληση μέσω των Ομάδων Παραγωγών (όχι απευθείας στους εμπόρους) του μεγαλύτερου μέρους της συνολικής παραγωγής (ο καταστροφικός κανονισμός για τα οπωροκηπευτικά της ΕΕ επιτρέπει απόσυρση μόνο του 35% της εμπορεύσιμης παραγωγής).

Εφιαλτικές είναι και οι τιμές που διαμορφώθηκαν. Και στον εφιάλτη αυτόν, "πρωταγωνιστικό" ρόλο παίζουν οι έμποροι και οι βιομήχανοι με την εκβιαστική πρακτική τους. Οπως μας είπαν παραγωγοί, έφτασαν σε σημείο να πουλήσουν χυμοποιήσιμα πορτοκάλια στην εταιρία "Νικόπολις ΑΕ" (πρώην "Εσπερίδα") με μία δεκάρα το κιλό!Κάποιοι άλλοι που ήταν πιο τυχεροί... έκλεισαν συμβόλαια με τρεις δραχμές το κιλό.Στα επιτραπέζια πορτοκάλια η τιμή κυμαίνεται από 17-23 δραχμές.Πέρυσι και πρόπερσι οι παραγωγοί πουλούσαν από 41-45 δραχμές.Βέβαια, με τέτοιες τιμές, δε γίνεται λόγος ούτε καν για κάλυψη ενός μέρους του κόστους παραγωγής.

Με αυτά τα δεδομένα τα πορτοκάλια βρίσκονται ακόμα στα περιβόλια και ήδη το 40% της παραγωγής έχει πέσει στο έδαφος, λόγω της υπερωρίμανσης και των αντίξοων καιρικών συνθηκών. Καταστροφές για τις οποίες δεν προβλέπει ο ΕΛΓΑ αποζημιώσεις.

Πώς απαντά όμως η κυβέρνηση σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα; Ο υπουργός Γεωργίας, μπορεί να "στρουθοκαμηλίζει" απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της αγροτιάς και να ισχυρίζεται, όπου βρεθεί και όπου σταθεί, ότι όλα πάνε καλά, αλλά στο πρόβλημα με τα πορτοκάλια αναγνωρίζει ότι "υπάρχει πρόβλημα". Και όμως, λύσεις δε δίνονται. Την 1η Δεκέμβρη 1997, έγινε στο υπουργείο Γεωργίας μια σύσκεψη μόνο, για το "θεαθήναι". Ο υπουργός Γεωργίας δεν έδωσε καμία ουσιαστική απάντηση στα προβλήματα. Το όλο σκηνικό στήθηκε για να ριχτεί στάχτη στα μάτια των οργισμένων παραγωγών, που βλέπουν φέτος να οδηγούνται στην καταστροφή και να εξυπηρετηθούν για άλλη μια φορά τα συμφέροντα των εμπόρων - εξαγωγέων και των βιομηχάνων - μεταποιητών. Οι φωνές αγωνίας και αγανάκτησης που ακούστηκαν στη διάρκεια της σύσκεψης, δεν "ίδρωσαν" τα αυτιά της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Γεωργίας. Απόδειξη είναι ότι αν και πέρασαν δύο μήνες από τότε, τα πορτοκάλια σαπίζουν στα χωράφια.

Το πρόβλημα με τη διάθεση της παραγωγής οξύνεται, αφού δε γίνονται εξαγωγές και η χώρα κατακλύζεται από εσπεριδοειδή και χυμούς τρίτων χωρών. "Γι' αυτό ευθύνεται η συμφωνία της ΓΚΑΤΤ" υπογραμμίζει ο Δημήτρης Ξυλογιάννης,μέλος του ΔΣ της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Αρτας - Φιλιππιάδας, και εξηγεί γιατί: "Από τη μία επιβάλλει τη δραστική μείωση των εξαγωγικών επιδοτήσεων και των ποσοτήτων που επιδοτούνται και από την άλλη επιτρέπει αθρόες αδασμολόγητες εισαγωγές στην ΕΕ από τρίτες χώρες και άρα και στη χώρα μας. Μάλιστα, στα πλαίσια αυτά, η ΕΕ πήρε χειρότερα μέτρα και από αυτά που ορίζει η ΓΚΑΤΤ και μείωσε για φέτος τις εξαγωγικές επιδοτήσεις κατά 70%. Με βάση τη συμφωνία της ΓΚΑΤΤ η εξαγωγική επιδότηση έπρεπε να είναι 26 δραχμές το κιλό και η ΕΕ την έκανε 9 δραχμές το κιλό. Ετσι η χώρα μας χάνει και τις αγορές που είχε στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, αφού προηγουμένως έχασε και τις αγορές στις χώρες της ΕΕ, δηλαδή αυτές των "300 εκατομμυρίων καταναλωτών" που μας έλεγαν πριν μπούμε στην τότε ΕΟΚ".

"Τα δεινά αυτά - συνεχίζει ο Δ. Ξυλογιάννης - πληρώνουν ακριβά οι παραγωγοί και βλέπουμε για παράδειγμα το συσκευαστήριο εσπεριδοειδών του πρωτοβάθμιου παραγωγικού συνεταιρισμού Κωστακιών να είναι κλειστό. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος σχεδιασμός και προγραμματισμός για τις εξαγωγές και κανένα μέτρο στήριξης των παραγωγών. Αντίθετα, κυβέρνηση και ΕΕ ενισχύουν τους μεγαλεμπόρους και βιομηχάνους στο όνομα της αύξησης των κερδών τους. Τρανό παράδειγμα της αντιαγροτικής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση είναι ότι επέτρεψε στα χυμοποιεία να μην πληρώνουν πια εμπορική τιμή στους παραγωγούς. Πέρυσι έδιναν τιμή 12 δραχμές πάνω από την επιδότηση, δηλαδή 43 δραχμές το κιλό. Φέτος δε δίνουν φράγκο. Είναι φανερό λοιπόν, ότι αφήνονται το μεγάλο κεφάλαιο και οι έμποροι να θησαυρίζουν, σε βάρος των αγροτών και των καταναλωτών".

Αναφερόμενος στην κατάσταση που διαμορφώθηκε στο νομό, ο Δ. Ξυλογιάννης, επισήμανε ότι χιλιάδες οικογένειες που ζουν από την παραγωγή εσπεριδοειδών, δεινοπαθούν. Ο στόχος είναι συγκεκριμένος, σημείωσε: "Το ξεκλήρισμα της αγροτιάς. Και η κυβέρνηση, το μόνο που κάνει, είναι να κοροϊδεύει τους παραγωγούς και να διοργανώνει ψευτοσυσκέψεις, με σκοπό τον αποπροσανατολισμό των αγροτών, όπως έγινε στις αρχές Δεκέμβρη στο υπουργείο Γεωργίας. Μόνη διέξοδος που μας απομένει είναι ο αγώνας μας για να ανατραπεί αυτή η αντιαγροτική πολιτική".

Στα χωριά της Αρτας βασιλεύει η φτώχεια. Τα πρόσωπα των αγροτών είναι "ζωγραφισμένα" από τα προβλήματα που βιώνουν στο πετσί τους και όταν τους μιλάς το χαμόγελό τους είναι πικρό. Το μεγάλο τους βάσανο τους είναι πώς θα μπορέσουν να ζήσουν τις οικογένειές τους και τι θα κάνουν από δω και πέρα, αφού αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα χωράφια και τα σπίτια τους.

Ο Νίκος Γιαννούλης πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Αρτας, τόνισε ότι η κατάσταση έγινε πλέον τραγική: "Οποια κυβέρνηση και αν είναι στην εξουσία, αν εφαρμόζει την πολιτική των Βρυξελλών δε θα υπάρχει κανένα όφελος για τους αγρότες. Ολα τα προϊόντα έχουν πάθει καθίζηση. Ολοι οι αγρότες δεινοπαθούν και εξαντλούνται οικονομικά με όλες τις επιπτώσεις. Σήμερα, το μεγαλύτερο πλήγμα από την αντιαγροτική πολιτική της κυβέρνησης το έχει δεχτεί η εσπεριδοκαλλιέργεια. Ο κόσμος έχει αγανακτήσει και είναι πολύ προβληματισμένος, αφού αντιλαμβάνεται ότι μπορεί το προϊόν του να μείνει αδιάθετο. Δεν πρόκειται απλά για μια αντιαγροτική πολιτική, αλλά για μια επικίνδυνη πολιτική. Ουσιαστικά διώκει τους αγρότες από το επάγγελμά τους και παράλληλα σπρώχνει τους νέους της επαρχίας στις στρατιές των ανέργων". Οσο για τη διέξοδο; Ο Ν. Γιαννούλης είναι κατηγορηματικός: "Η ΟΑΣ Αρτας καλεί τους αγρότες να αγωνιστούν όλοι μαζί, ενωμένοι. Να αγωνιστούν ώστε να ανατραπεί αυτή η αντιαγροτική πολιτική. Να αγωνιστούν για να μείνουν στον τόπο τους".

Το Κομπότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νομού, με 3.500 κατοίκους. Χωριό καθαρά αγροτικό, με πορτοκαλιές και ελιές. Μικροπαραγωγοί οι περισσότεροι κάτοικοι (10 - 20 στρέμματα) παράγουν συνολικά 10.000 τόνους. Μέχρι στιγμής δεν έχει πουληθεί ούτε ένα κιλό!

Οπως μας είπε ο πρόεδρος της κοινότητας Χαρίλαος Μπουραντάς, κάποτε το χωριό αυτό ήταν το πλουσιότερο και από τα πρώτα που καλλιέργησαν εσπεριδοειδή. Τώρα όμως η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. "Η αντιαγροτική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση για όλα τα προϊόντα έχει φέρει σε οικονομικό μαρασμό την κοινωνία μας. Η οικονομική εξαθλίωση των κατοίκων είναι εμφανέστατη. Οι αγροτικές οικογένειες υποφέρουν και μαζί τους υποφέρουν και οι εργάτες, γιατί δε βρίσκουν ούτε ένα μεροκάματο. Με τα σημερινά δεδομένα στα χυμοποιήσιμα πορτοκάλια, ο βιομήχανος παίρνει την πρώτη ύλη δωρεάν. Γι' αυτό πρέπει όλοι μαζί ενωμένοι να φωνάξουμε και να αγωνιστούμε".

Η Μαρία Κικιώνη μάς είπε: "Πριν λίγα χρόνια ζούσαμε από τα πορτοκάλια. Σήμερα η κατάσταση είναι τραγική. Ο κόσμος δουλεύει σκληρά, ταλαιπωρείται όλο το χρόνο και στο τέλος δεν παίρνει τίποτα. Οι αγροτικές οικογένειες στερούνται βασικά πράγματα. Το χωριό μας ερημώνει από τις 8 το βράδυ".

"Από τους 7 τόνους παραγωγή δεν έχω πουλήσει κιλό", λέει ο Ευάγγελος Μπρέντας,αλλά σκέφτεται και τους εργάτες. "Τα προηγούμενα χρόνια, τέτοια εποχή, είχαν κάνει 60 μεροκάματα στη συγκομιδή, φέτος κανένα. Παντού υπάρχει ανεργία και πείνα".

Επόμενος σταθμός η Συκιές, με 700 κατοίκους. Η παραγωγή (15.000 τόνοι) απούλητη και ο κόσμος στα όρια της φτώχειας. Ο Βασίλης Κώστας, πρόεδροςτου Αγροτικού Συλλόγου, τονίζει ότι υπάρχει πλέον έντονο πρόβλημα επιβίωσης. "Η ευθύνη για ό,τι συμβαίνει ανήκει στην κυβέρνηση", λέει, και συμπληρώνει: "Και όπως μας συμβούλευσε κάποτε ο υπουργός μας, αφού δεν πάνε καλά οι δουλιές δε θα ξανασπείρουμε πορτοκαλιές!"

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Ευάγγελος Φαρδέλας: "Ολοι οι παραγωγοί βράζουμε στο ίδιο καζάνι. Αν δεν πάει καλά το προϊόν δεν πάει καλά και η τσέπη μας. Οταν δεν μπορώ να ζήσω με 100 τόνους πορτοκάλια καταλαβαίνεις σε τι κατάσταση βρίσκεται το προϊόν".

Στην Περάνθη οι κάτοικοι είναι 500, τα πορτοκάλια μονοκαλλιέργεια και η παραγωγή (7.000 τόνοι) απούλητη.

"Δεν έχουμε πουλήσει ούτε ένα κιλό. Από την περσινή παραγωγή ο έμπορος Βαρβέρης μάς χρωστάει 40 εκατομμύρια δραχμές. Κάποιος άλλος, ο Μάνος, μας έδωσε πέρυσι επιταγές οι οποίες εξοφλούνται φέτος. Ο κόσμος ζει με δανεικά. Χρωστάνε στο μαγαζί του γεωπόνου σχεδόν 7 εκατομμύρια. Πώς να ζήσει κανείς κάτω από αυτές τις συνθήκες;" λέει ο Λευτέρης Παπαθανασίου,πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου

Τελευταίος σταθμός το χωριό Γαβριά με τους 450 κατοίκους. Τα ίδια χάλια. Ολη η παραγωγή (5.000 τόνοι) απούλητη. "Μας έχουν διαλύσει. Ηρθε και το χαλάζι και μου κατέστρεψε την παραγωγή τελείως. Ποιος θα αγοράσει τώρα χτυπημένα πορτοκάλια;", λέει ο Χριστόφορος Τζιουμάκης.

Ο πρόεδρος της Κοινότητας Στυλιανός Τζιουμάκης περιγράφει την κατάσταση στο χωριό: "Μέχρι σήμερα πουλήθηκαν μόνο 300 τόνοι μανταρίνια και αυτά σχεδόν τσάμπα. Ο κόσμος έχει απελπιστεί, ενώ οι υποχρεώσεις τρέχουν. Είναι όλοι καταχρεωμένοι και κανένα προϊόν δεν πάει καλά. Πούλησαν καλαμπόκι με 42 δραχμές το κιλό και μπήκαν μέσα 10.000 το στρέμμα. Οι έμποροι ζητούν από τους κτηνοτρόφους να πουλήσουν το αρνί γάλακτος με 700 δραχμές το κιλό. Δε βλέπουν φως από πουθενά. Μόνο με τον αγώνας μας μπορεί να αλλάξει κάτι.

Η κατάσταση αυτή δεν πλήττει μόνο τους αγρότες, αλλά δημιουργεί ολέθριες επιπτώσεις σε ολόκληρη την οικονομία του νομού, γιατί στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα εσπεριδοειδή. Οι έμποροι της πόλης, χρόνο με το χρόνο, βλέπουν τον τζίρο των καταστημάτων τους να μειώνεται απελπιστικά, ενώ το ένα μετά το άλλο τα καταστήματα κλείνουν. Οι εργάτες στη συγκομιδή και τη μεταφορά, μέχρι στιγμής δεν έχουν κάνει ούτε ένα μεροκάματο.

Ο Κώστας Καραβασίλης που διατηρεί υαλοπωλείο στον κεντρικό δρόμο της πόλης τόνισε ότι η αγορά της Αρτας έχει νεκρώσει. "Οταν τα πορτοκάλια είναι ακόμα απούλητα και σαπίζουν στο χώμα και όταν οι 5.000 εργάτες στη συλλογή, τη χυμοποίηση, τη μεταφορά δεν έχουν κάνει κανένα μεροκάματο, πώς να πάει καλά το εμπόριο; Ακόμα και τα καταστήματα διατροφής αντιμετωπίζουν προβλήματα. Ο τζίρος φέτος είναι πεσμένος κατά 60% σε σχέση με πέρσι. Δυσκολευόμαστε πάρα πολύ να τα βγάλουμε πέρα. Γι' αυτό, πρέπει οπωσδήποτε να βγούμε στους δρόμους, όλοι μικροί και μεγάλοι έμποροι, στα συλλαλητήρια που διοργανώνουν οι φορείς των αγροτών, μήπως και αλλάξει η κατάσταση".

Τα ίδια μας είπε και ο Θανάσης Καρατζάς που διατηρεί στον ίδιο δρόμο μαγαζί με υποδήματα και οι εισπράξεις του έπεσαν από πέρυσι τουλάχιστον 50%.

Το 40% της παραγωγής του νομού σαπίζει στο χώμα και όπως δείχνουν τα πράγματα την ίδια τύχη θα έχει και η υπόλοιπη παραγωγή

"Οι αγρότες δουλεύουν σκληρά και στο τέλος δεν παίρνουν τίποτα", σημείωσε η Μαρία Κικιώνη, μέλος του αγροτικού συνεταιρισμού Καμποτίου

Ο πρόεδρος της κοινότητας Καμποτίου, Χαρίλαος Μπουραντάς, τόνισε ότι η οικονομική εξαθλίωση των κατοίκων του χωριού είναι εμφανέστατη

Η μόνη προοπτική που έχουν αυτά τα πορτοκάλια, είναι να πέσουν στο έδαφος. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του Χριστόφορου Τζιουμάκη σαπίζει στο χώμα

Κλειστό παραμένει το συσκευαστήριο εσπεριδοειδών του πρωτοβάθμιου παραγωγικού συνεταιρισμού Κωστακιών, αφού δε γίνονται εξαγωγές

Εντονο πρόβλημα επιβίωσης αντιμετωπίζουν οι αγρότες στο χωριό Συκιές, όπως μας είπε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου του χωριού, Βασίλης Κώστας

Τα αιτήματα των εσπεριδοκαλλιεργητών είναι:

• Να δοθούν αποζημιώσεις ύψους 35.000 δραχμών ανά στρέμμα για το 40% των πορτοκαλιών, που έχουν πέσει λόγω υπερωρίμανσης.
• Τα υπόλοιπα πορτοκάλια, που βρίσκονται πάνω στα δέντρα να διατεθούν για επισιτισμό. Να διπλασιαστεί η ποσότητα επισιτιστικών για το νομό από 18.000 στους 36.000 τόνους και να διακινηθούν τα πορτοκάλια με την τιμή των 44,60 δραχμές το κιλό.
• Τα πορτοκάλια που πάνε για χυμοποίηση να πωλούνται τουλάχιστον 44 - 45 δραχμές το κιλό.
• Να διπλασιαστούν οι αγροτικές συντάξεις
• Να γίνουν τα έργα υποδομής στο νομό. Να γίνουν τα αρδευτικά αποστραγγιστικά έργα στο κάμπο της Αρτας και της περιοχής Πέτα - Κομποτίου και να καλυφθεί ο νομός της Αρτας με αντιπαγετική προστασία.
• Να παταχτεί η ασυδοσία των μεσαζόντων και των εμπόρων παραδειγματικά και υποδειγματικά.
• Να διασφαλιστεί η πληρωμή των παραγωγών εσπεριδοειδών από τους εμπόρους, μεσίτες και χυμοποιούς.