«Ξαφνικά» οι 16χρονοι μαθητές, που τους χαρακτήριζαν «καταληψίες που δεν ξέρουν πού πάνε τα τέσσερα», οι 18χρονοι φοιτητές που - όπως έλεγαν - «κάνουν την επανάστασή τους μέχρι να συμβιβαστούν» και οι 20χρονοι εργαζόμενοι που «πρέπει να κοιτάζουν, μόνο, πώς θα είναι καλύτεροι στη δουλειά τους», καλούνται απ' την κυβέρνηση να συμμετέχουν στα κοινά! Με πρόσφατη απόφαση των υπουργών Παιδείας και Εσωτερικών, στα τέλη Μάρτη, θα γίνουν οι εκλογές για τα Τοπικά Συμβούλια Νέων (ΤΣΝ).

Αυτοί που μέχρι χτες - κατά την κυβέρνηση - δεν μπορούσαν να κρίνουν εάν είναι προς το συμφέρον τους η Δημόσια Δωρεάν Παιδεία και η σταθερή δουλειά, σήμερα γίνονται «κινητήρια δύναμη της ελληνικής κοινωνίας», όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπου του υπουργείου Παιδείας για την προκήρυξη εκλογών στις 22,23,29 και 30 Μάρτη.

Ας δούμε τι ακριβώς είναι αυτό το κάλεσμα της κυβέρνησης προς τους νέους και τις νέες. Ξεκινώντας, να υπενθυμίσουμε πως τα ΤΣΝ δεν είναι «καινούριο φρούτο». Το ΠΑΣΟΚ είχε ξεκινήσει το όλο «εγχείρημα» με την ονομασία Δημοτικά Συμβούλια Νεολαίας, τα οποία όμως δε βρήκαν καμία ανταπόκριση. Η κυβέρνηση της ΝΔ συνέχισε αυτό το «έργο» και το Φλεβάρη του 2006 θεσπίζει νόμο για να τα επαναφέρει σε «νέα έκδοση», αυτή των Τοπικών Συμβουλίων Νέων.

Σίγουρα, δεν κάνει εντύπωση γιατί επανέρχεται κάτι που οι ίδιοι οι νέοι έχουν απορρίψει. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά και ούτε θα είναι η τελευταία. Εφαρμόζεται αυτό που λέει η «Λευκή Βίβλος» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θέλει τη συμμετοχή των νέων στα κοινά όπως αυτή την «οραματίζεται». Συμμετοχή, δηλαδή, που θα διέπεται από τις «ευγενείς» αξίες της ανάπτυξης της «επιχειρηματικότητας», της «ανταγωνιστικότητας» και γενικότερα τις «αρχές» της ελεύθερης αγοράς. Ο,τι είναι «εκτός των τειχών», απορρίπτεται.

Εάν η κυβέρνηση ήθελε - που δε θέλει - να ενισχύσει τη συμμετοχή των νέων στα κοινά, δεν υπάρχουν, ήδη, φορείς μέσω των οποίων μπορεί να το κάνει; Τα Μαθητικά Συμβούλια, τα Συντονιστικά των Μαθητών, οι Φοιτητικοί Σύλλογοι, Επιτροπές Νέων σε πολλά εργατικά σωματεία δεν είναι φορείς απ' τους οποίους η νεολαία μπορεί να εκφραστεί και να συμμετάσχει στα κοινά; Σε αυτούς οι νέοι, από 15 έως 28 χρονών που καλούνται να ψηφίσουν στα ΤΣΝ, δεν έχουν τη δυνατότητα να αγωνιστούν για τα προβλήματά τους;

Η απάντηση και στα τρία ερωτήματα είναι πως η άρχουσα τάξη δε θέλει τη συμμετοχή των νέων, αλλά στην πραγματικότητα τη χειραγώγησή τους. Η ίδια η λειτουργία, οι κανόνες και «αρμοδιότητες» των ΤΣΝ αποδεικνύουν πως είναι οχήματα εγκλωβισμού της νεολαίας. Μακριά από οποιαδήποτε συλλογική διεκδίκηση, πάλη για τα αυτονόητα δικαιώματά της και αγώνα και - κυρίως - μακριά απ' τις αιτίες που δημιουργούν τα πραγματικά της προβλήματα.

Για του λόγου το αληθές:

Στο νόμο αναφέρεται ότι «οι εκλογές διενεργούνται με άμεση και μυστική ψηφοφορία με ενιαία ψηφοδέλτια»στο πρώτο και το τρίτο έτος κάθε δημοτικής θητείας. Δεν έχουν δικαίωμα ομάδες ή παρατάξεις να εκφραστούν στα ΤΣΝ. Η βολική για το σύστημα αντίληψη που μιλάει για «ακομμάτιστη» δράση είναι και πάλι εδώ. Η συλλογική διεκδίκηση και διατύπωση θέσεων και προτάσεων απουσιάζει πλήρως και συνειδητά.

Ο πρόεδρος του ΤΣΝ συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου στις «οποίες καλείται υποχρεωτικά και έχει δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του για θέματα σχετικά με τα ενδιαφέροντα των νέων της περιοχής του». Δε θα έχει δικαίωμα ψήφου, αλλά ρόλο ...συμβουλευτικό. Ο οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί να βρίσκεται στο δημοτικό συμβούλιο και να εκφράζει τη γνώμη του.

Επίσης, «ο δήμαρχος ή ο πρόεδρος της κοινότητας ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπός τους συμμετέχει, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στις συνεδριάσεις της Συνέλευσης, στις οποίες καλείται υποχρεωτικά προκειμένου να εκφράσει γνώμη για όλα τα θέματα που συζητούνται σε αυτή». Φτιάχνουν, δηλαδή, ένα «θεσμό» που θα ελέγχεται απ' τον εκάστοτε δήμαρχο και την εκάστοτε δημοτική αρχή.

Με όλα αυτά τα στοιχεία, τα ΤΣΝ είναι ...ελαστικά. Σε κάποιες περιπτώσεις θα είναι, απλά, διακοσμητικά, ενώ σε άλλες θα άγονται και θα φέρονται σύμφωνα με το τι εξυπηρετεί την κυρίαρχη πολιτική. Για παράδειγμα, μπορεί να βαφτίζονται και «γνώμη της νεολαίας», που συμφωνεί με τις αντιδραστικές αλλαγές στην Παιδεία ή στο Ασφαλιστικό.

Για να έχουμε πλήρη εικόνα του ρόλου των ΤΣΝ, χρήσιμο είναι να θέσουμε δύο ακόμα παραμέτρους. Τι τους έπιασε ξαφνικά και θα δαπανούν 3,6 εκατ. ευρώ το χρόνο; Στην ειδική έκθεση για το σχέδιο νόμου εκτιμάται πως αυτό το ποσό θα δίνεται στους δήμους απ' τα υπουργεία Εσωτερικών και Παιδείας για την υπόθεση ΤΣΝ. Και ένα άλλο ερώτημα: Γιατί όλη αυτή η ιστορία γίνεται μέσω των δήμων και των κοινοτήτων;

Το αστικό κράτος δε «σκορπά» για το τίποτα χρήματα. Ιδιαίτερα όταν αυτά δίνονται για προγράμματα που έχουν σχέση με τους νέους. Οι δήμοι αναλαμβάνουν όλο και περισσότερες αρμοδιότητες και με αυτό τον τρόπο συμμετέχουν ενεργά στις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στη χώρα. Ηδη, έχουμε την ανταποδοτικότητα στις υπηρεσίες, τις Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις.

Στο πλαίσιο της λεγόμενης αποκέντρωσης, που στοχεύει στην ακόμα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση της Παιδείας και στην «είσοδο» ακόμα περισσότερο των επιχειρήσεων στα σχολεία, έχουμε τις διαφοροποιήσεις των σχολικών προγραμμάτων, την εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Πρόνοιας. Δε θα είναι πολύ «χρήσιμο» για όλα αυτά τα μέτρα να υπάρχει και ένας φορέας των νέων που να τα χειροκροτεί;..

Οι νέοι δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από αυτή την καλοστημένη επιχείρηση. Αντίθετα, επιβάλλεται να δραστηριοποιηθούν και να αγωνιστούν μέσα από τα Μαθητικά Συμβούλια, τα Συντονιστικά των Μαθητών, τους Φοιτητικούς Συλλόγους, τις Επιτροπές Νέων σε πολλά εργατικά σωματεία, στα συνδικάτα. Απ' αυτούς μπορεί ο αγώνας τους να έχει αποτέλεσμα, να αφορά τα πραγματικά τους προβλήματα και να στοχεύει στις αιτίες και τους ενόχους. Κι ας τρέχουν οι ένοχοι να προτείνουν «νέους θεσμούς» που θα εξυπηρετούν τα σχέδιά τους...