Μετά την πολιτική αλλαγή του Ιούλη 1974, και την κατάκτηση από το Κόμμα της νομιμοποίησής του, αρχίζει νέα περίοδος στην ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος. Ιδρύονται με τη συμβολή των κομμουνιστριών σύλλογοι γυναικών σ' όλη την Ελλάδα, το 1975 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη των συλλόγων για τη συγκρότηση ομοσπονδίας και το 1976 συνέρχεται το 1ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας, (ΟΓΕ).

Στην 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ τον Νοέμβρη του 1975 γίνεται πλήρης ανάλυση για τη συσπείρωση των αντιιμπεριαλιστικών δημοκρατικών δυνάμεων. Εξειδικεύοντας αυτήν την απόφαση για το γυναικείο κίνημα η Αλ. Παπαρήγα με άρθρο της στην ΚΟΜΕΠ αναφέρει: "... Ο ρόλος και η συμβολή των γυναικών στην αντιιμπεριαλιστική δημοκρατική συσπείρωση, στη λύση αυτών των ζωτικών ζητημάτων είναι μεγάλος... Θεμέλιο και ραχοκοκαλιά της αντιιμπεριαλιστικής, δημοκρατικής συσπείρωσης των γυναικών είναι η συμμετοχή σ' αυτήν των εργαζομένων γυναικών και κύρια των εργατριών... ".

Τον Οκτώβριο του 1979 συνέρχεται Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ και κάνει την εξής εκτίμηση: "... Η ΚΕ θεωρεί θετικά τα βήματα που σημειώνονται στην ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος με τη δημιουργία νέων γυναικείων συλλόγων, με μέλη με διαφορετικούς ιδεολογικούς προσανατολισμούς. Η σημασία του γυναικείου κινήματος αποκτά σήμερα πρόσθετη βαρύτητα, καθώς οξύνονται τα προβλήματα των γυναικών και πλαταίνουν οι δυνατότητες μαζικής κινητοποίησης, ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις σε βάρος της γυναίκας και ιδεολογικής αντιμετώπισης των διαφόρων αντιλήψεων και πρακτικής που σημαίνουν υποτίμηση των γυναικών... Μέσα στα πλαίσια αυτά να αποκρουστούν οι αστικές και μικροαστικές θεωρίες του νεοφεμινισμού".

Ο νεοφεμινισμός αμφισβητεί την ορθότητα της Μαρξιστικής - Λενινιστικής αντίληψης για την αφετηρία και τον τρόπο λύσης του γυναικείου ζητήματος.

Υποτιμά ή παραγνωρίζει τη σημασία που έχει για την κοινωνική ισότητα της γυναίκας η ριζική ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων και η αντικατάστασή τους με τις σοσιαλιστικές.

Σ' αυτές τις συνθήκες το κίνημα των γυναικών εξελίσσεται και μέσα από την ιδεολογικοπολιτική αντιπαράθεση για το χαρακτήρα του, το ρόλο του, αλλά και την προοπτική που μπορεί οριστικά να κατακτηθεί η ισοτιμία των γυναικών. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, αντιμετωπίζουν τυπικά τη λύση ορισμένων προβλημάτων των γυναικών, με νόμους και θεσμούς, που στην ουσία υπονομεύουν το ίδιο το κίνημα, αφού προσπαθούν να εναποθέσουν την αντιμετώπιση των προβλημάτων στη συμμετοχή, υποτίθεται, εκπροσώπων των γυναικών στους αστικούς θεσμούς μακριά και έξω από την πάλη των ίδιων των γυναικών.

Το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, που επεξεργάστηκε και ενέκρινε το Πρόγραμμα του Κόμματος, καθόρισε το άμεσο πολιτικό καθήκον τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου πάλης, σαν την κοινωνικοπολιτική συμμαχία όλων των δυνάμεων, που βρίσκονται σε αντίθεση με τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό. Το κίνημα των γυναικών έχει τη δική του θέση στη συγκρότηση του Μετώπου.

Στο Β Κεφάλαιο του προγράμματος "Η Ελλάδα στο σύστημα του ιμπεριαλισμού", περιγράφεται η χειροτέρευση των εργαζομένων με τη διαρκώς αυξανόμενη ανεργία "ιδιαίτερα, ανάμεσα στις νέες ηλικίες και τις γυναίκες". Επίσης, στο Κεφάλαιο "Βασικές προγραμματικές κατευθύνσεις και στόχοι πάλης", το Πρόγραμμα του ΚΚΕ διατυπώνονται στόχοι πάλης για το κίνημα των γυναικών:"Η κατάργηση των υπερωριών και η λήψη μέτρων, που αντιπαλεύουν και καταργούν τις διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και των νέων. Ιση αμοιβή για ίση δουλιά ανδρών και γυναικών, νέων και αλλοδαπών εργαζομένων. Μέτρα για την ισοτιμία της γυναίκας στην οικογένεια, στην εργασία, για τη συμμετοχή της στην κοινωνική και πολιτική δράση, στον πολιτισμό".

Στην Πολιτική Απόφασή του το 15ο Συνέδριο εκτιμά, βάζοντας ταυτόχρονα καθήκοντα για τη δουλιά στις γυναίκες, ότι:

"Οι εργαζόμενες γυναίκες πρέπει στο πρόσωπο του ΚΚΕ να δουν τον πιο συνεπή και πραγματικό υπερασπιστή του αγώνα για χειραφέτηση και ισοτιμία. Προπάντων, να δουν συγκεκριμένες ενέργειες και δραστηριότητες, ώστε ο αγώνας τους να γίνει υπόθεση όλων των εργαζομένων.... Αν τα στελέχη του Κόμματος δεν κατανοήσουν τη μεγάλη σημασία ιδιαίτερης δουλιάς στις γυναίκες, για το πρόβλημα της διπλής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, θα είναι αδύνατη και αναποτελεσματική η γενικότερη δράση του ΚΚΕ και η πορεία συγκρότησης του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου".

Λ.

Με την κήρυξη του πολέμου από τους Ιταλούς φασίστες επιδρομείς το 1940 και από τους χιτλερικούς το 1941, οι γυναίκες συμμετέχουν ενεργά στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη, ακόμη και από τη θέση της μαχήτριας με το όπλο στο χέρι. Στην περίοδο της Εθνικής Αντίστασης ανέλαβαν και έφεραν σε πέρας πολλές και δύσκολες αποστολές από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Μαρτυρίες υπάρχουν πολλές. Από την ΙΧ Μεραρχία ΕΛΑΣ Φ.16, 24/10/44 στο Σμόλικα έχουμε το εξής περιστατικό: "Αντάρτισσες στην πρώτη γραμμή στα υψώματα Αμυνταίου".

"Δέκα μέρες μείναμε εκεί, πάντα πρώτες στις μάχες, στις ενέδρες, στις περιπολίες. Δεχόμασταν τα πυρά του εχθρού χωρίς καθόλου να φοβηθούμε, ώσπου με λύπη μας γυρίσαμε στην έδρα της Μεραρχίας όπου μας κάλεσαν".

Επίσης από την ΚΟΜΕΠ (Αύγουστος 1944 αρ. φύλλου 29, σελ 661), διαβάζουμε τα εξής:

"Τον κυριότερο ρόλο στις διαδηλώσεις του θεσσαλικού λαού κατά της γερμανικής και ράλλικης τρομοκρατίας έπαιξαν οι γυναίκες, όχι μόνο οι οργανωμένες, αλλά κοντά σ' αυτές και οι χιλιάδες ανοργάνωτες. 1.500 γυναίκες με μαύρη μαντίλα από τον κάμπο της Λάρισας πλημμύρισαν την πόλη και ζήτησαν από τους Γερμανούς να σταματήσει η τρομοκρατία των Ράλληδων και να αφεθούν ελεύθεροι οι όμηροι. Αλλες 1.200 γυναίκες της επαρχίας Αγιάς, με μια ηρωική τους έξοδο στη Λάρισα, έκαναν το ίδιο. Αντιμετώπισαν την τρομοκρατία των εασαδιτών που τις κολλούσαν στον τοίχο μπρος σε εκτελεστικό απόσπασμα, αντιμετώπισαν συλλήψεις, αλλά δεν έφυγαν, παρά την άλλη μέρα, αφού απελευθέρωσαν αυτές που είχαν πιαστεί...".

Σ' αυτές τις συνθήκες κατακτούν με τη δράση τους δικαιώματα που το αστικό καθεστώς δεν είχε λύσει όλα τα προηγούμενα χρόνια και, το κυριότερο, σπάζουν προκαταλήψεις για τη θέση και το ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία. Συμμετέχουν στις εκλογές στην Ελεύθερη Ελλάδα και εκλέγονται στα λαϊκά όργανα, αναλαμβάνοντας και απ' αυτές τις θέσεις ευθύνες. Από την ΚΟΜΕΠ του Απρίλη 1944 (σελ. 587) διαβάζουμε:

"Η γυναίκα είχε μια ιστορική κατάχτηση με την Αυτοδιοίκηση. Απόχτησε την ισοτιμία της. Σε πολλά χωριά στην ελεύθερη Ρούμελη 7 γυναίκες στην αυτοδιοίκηση, 5 γυναίκες δικαστίνες... Ακόμα και στα επαρχιακά και νομαρχιακά συμβούλια υπάρχουν γυναίκες".

Στην Εθνοσυνέλευση που έγινε με εκλογή Εθνικού Συμβουλίου συμμετέχουν 4 γυναίκες αντιπρόσωποι, η Μαρία Σβώλου, η Φωτεινή Φιλιππίδη της Λάρισας, η Χρύσα Χατζηβασιλείου και η Καίτη Νισσυρίου (Ζεύγου), η Μαυροειδή Μάχη (Πελοπόννησος και Καλάβρυτα).

Μετά την απελευθέρωση, το Κόμμα εντείνει τη δράση του στο κίνημα των γυναικών. Στο 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ εκτιμιέται ότι δεν μπορεί να δει επιτυχία του λαϊκοδημοκρατικού αγώνα, χωρίς τις γυναίκες που αποτελούν το μισό του πληθυσμού.

Στο Πρόγραμμα Λαϊκής Δημοκρατίας αναφέρεται: "Η γυναίκα και το παιδί θα προστατευτούν. Αδειες πριν και μετά τη γέννα στην εργαζόμενη μητέρα, μέτρα και πρόνοια του κράτους θα δώσουνε τη δυνατότητα στην Ελληνίδα να γεννά και να ανατρέφει το παιδί της δίχως την καθημερινή αγωνία.

Η γυναίκα θα παίρνει για ίση δουλιά ίσο μεροκάματο και μισθό με τον άνδρα. Θα απαλλαχτεί όπως και οι νέοι από βαριές ανθυγιεινές δουλιές".

Στις 8 Φλεβάρη του 1946 ιδρύθηκε η Πανελλαδική Ομοσπονδία Γυναικών από 35 Γυναικείους Συλλόγους και Οργανώσεις. Σκοπός της, όπως διακηρύσσεται στο ιδρυτικό πρακτικό, είναι: α) Η προστασία της μητέρας και του παιδιού, β) η πολιτική, κοινωνική και οικονομική ισοτιμία των γυναικών και γ) η άμυνα κατά του φασισμού και εμπέδωση της ειρήνης. Εκλέχτηκε προσωρινή Επιτροπή αποτελούμενη από τις: Αύρα Θεοδωροπούλου, Μαρία Πολυμενάκου, Μαρία Αναγνωστοπούλου - Βρανίκα, Αγνή Ρουσοπούλου, Ρόζα Ιμβριώτη, Αγγελική Σκανδάλη, Αικατερίνη Ναυπλιώτου, Δήμητρα Αλεξανδρίδου και Ρεγγίνα Καββαδία.Το 1ο Πανελλαδικό Γυναικείο Συνέδριο έγινε στην Αθήνα στις 26 - 29 Μάη 1946.

Το Συνέδριο εξέδωσε ψήφισμα που παραδόθηκε στη βουλή και αφορούσε την ανάγκη αναγνώρισης ίσων πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών και ζητούσε:

"Να δοθούν και στην Ελληνίδα πολιτικά δικαιώματα ίσα με τον άντρα για να εκλεγεί και να εκλέγεται στις δημοτικές και στις βουλευτικές εκλογές.

Να διευκολυνθεί η εγγραφή των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους και να επιτραπεί η συμμετοχή γυναικών αντιπροσώπων στη σύνταξη των εκλογικών καταλόγων".

Οταν η άρχουσα τάξη της Ελλάδας και οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές οδήγησαν το λαό στον εμφύλιο πόλεμο, οι γυναίκες, μέσα από τις γραμμές του ΔΣΕ, κατακτούν πραγματικά θέση ισότιμη με τους άνδρες, αφού η συμμετοχή τους στις γραμμές του έχει γράψει το πιο σημαντικό κομμάτι της δράσης τους στην ιστορία του λαϊκοεπαναστατικού μας κινήματος. Το ΚΚΕ συνέβαλε τα μέγιστα να διαπαιδαγωγηθεί ένας νέος τύπος ανθρώπου, αλλά και να κατακτήσει η γυναίκα τη θέση που της ανήκει.

Η γυναικεία συμμετοχή στο ΔΣΕ άρχισε από ένα σχετικά μικρό ποσοστό, γύρω στο 12% - 15% και μέσα στο 1949 έφτασε σε πολλά τμήματα ακόμα και να ξεπερνάει το 30% - 35%. Υπήρχαν μάχιμα τμήματα όπου η γυναικεία συμμετοχή έφτανε μέχρι το 50%.

Με τη μεγάλη της συμβολή στο ΔΣΕ, η γυναίκα ξερίζωσε σε μεγάλο βαθμό την υποτίμηση απ' τον εαυτό της και από τους συναγωνιστές της. Για την απόδοση των μαχητριών βοήθησε σημαντικά η ξεχωριστή δουλιά που οργανώθηκε για τις γυναίκες.

Οι υπεύθυνες της γυναικείας δουλιάς έγιναν απαραίτητα στελέχη του ΔΣΕ. Οι περισσότερες και από τη θέση του βοηθού πολιτικού επιτρόπου ήταν πραγματικά το δεξί χέρι του ΠΕ. Είχαν αντίκτυπο και στους μαχητές που έβλεπαν πλέον με εκτίμηση, θαυμασμό και στοργή τις μαχήτριες του ΔΣΕ.

Σ' αυτές τις συνθήκες, ιδρύθηκε η Πανελλαδική Δημοκρατική Ενωση Γυναικών (ΠΔΕΓ), στις 25 Οκτώβρη 1948, απ' τις γυναίκες του ΔΣΕ, του ΚΚΕ, του ΑΚΕ, του ΑΦΖ (Αντιφασιστικό Μέτωπο Γυναικών Σλαβομακεδόνων) και της ΔΝΕ (Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας).

Η ΠΔΕΓ είχε σκοπό να συντονίσει και να εντείνει την πάλη των γυναικών για τη λευτεριά, την ειρήνη, τη λαϊκή δημοκρατία. Να παλέψει για την εξασφάλιση της γυναικείας ισοτιμίας και τα δικαιώματα της μάνας και του παιδιού. Να δυναμώσει την ενότητα όλων των γυναικών της χώρας σ' οποιαδήποτε εθνότητα κι αν ανήκαν. Είχε σαν στόχο, προσχωρώντας στην Παγκόσμια Δημοκρατική Ομοσπονδία Γυναικών (ΠΔΟΓ), να συντονίσει την πάλη των γυναικών στην Ελλάδα με την πάλη όλων των γυναικών του κόσμου, ενάντια στον πόλεμο, για την ειρήνη και τη δημοκρατία.

Μετά την ήττα του ΔΣΕ, το πέρασμα των αγωνιστών του στις Λαϊκές Δημοκρατίες και την ΕΣΣΔ, και την υποχώρηση του κινήματος, στις νέες συνθήκες το Κόμμα συνεχίζει την ιδιαίτερη δραστηριότητά του στις γυναίκες. Αυτό απαιτούσε η δουλιά για την προσαρμογή των γυναικών στις συνθήκες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αλλά και σε προβλήματα που προέκυπταν μετά από την τρίχρονη δράση τους σε συνθήκες πολέμου. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου, στη διαφώτιση και την ιδεολογικοπολιτική δουλιά, αλλά και στην αντιμετώπιση προβλημάτων των παιδιών, της εκπαίδευσής τους κ.ά. Ταυτόχρονα, το Κόμμα ασχολείται με την κατάσταση του κινήματος στην Ελλάδα και τις τραγικές συνθήκες που δημιουργεί το καθεστώς για το λαό. Ετσι, ανάμεσα στα καθήκοντα που μπαίνουν για το μαζικό κίνημα είναι και η δημιουργία Πατριωτικής Γυναικείας Οργάνωσης, που θα αγωνιστεί για το ψωμί, την ειρήνη, την προστασία του παιδιού, της μάνας, για τα δικαιώματα της γυναίκας, για την ανεξαρτησία της πατρίδας (Απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, 27 Γενάρη 1952).

Σ' αυτές τις αντίξοες συνθήκες το κίνημα αργά αλλά σταθερά αναπτύσσεται και μαζί του η συμμετοχή των γυναικών σ' αυτό. Ιδιαίτερα στους αγώνες που αναπτύχθηκαν στη 10ετία του 1960, οι εργάτριες (κλωστοϋφαντουργίνες, Γενάρης 1962, ραπτεργάτριες Θεσσαλονίκης, συνοδοί "Ολυμπιακής Αεροπορίας" κ.ά), έχουν τη δική τους συμβολή, όπως και η συμπαράσταση που αναπτύσσουν οι γυναίκες με μαχητικές δικές τους κινητοποιήσεις στους απεργούς, (μηχανουργοί λιπασμάτων, χαλυβουργοί Ελευσίνας, λιμενεργάτες κ.ά.).

Στις 25 Μάη 1964, ιδρύεται η Πανελλήνια Ενωση Γυναικών (ΠΕΓ). Στους σκοπούς της αναφέρονται η πλήρης οικονομική, πολιτική, νομική και κοινωνική ισοτιμία της γυναίκας, η προβολή και στήριξη των διεκδικήσεων των οργανωμένων γυναικών, η αναγνώριση της μητρότητας ως κοινωνικού λειτουργήματος, η εξασφάλιση σύγχρονων όρων ζωής, εργασίας, μόρφωσης, ψυχαγωγίας, της αγρότισσας, η απλούστευση της εργασίας του νοικοκυριού, η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού και η πνευματική και πολιτιστική ανύψωση των γυναικών, η ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας και φιλίας με τις γυναίκες όλου του κόσμου κ.ά. Η ΠΕΓ έχει τη δική της συμβολή στην πάλη για την ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος και το τράβηγμα των γυναικών στη μαζική και κοινωνική δραστηριότητα στις συγκεκριμένες συνθήκες, που όμως ανακόπτεται από την εγκαθίδρυση της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας το 1967.

Οι συνθήκες της χούντας είναι αντίξοες, αλλά η πάλη δε σταματά, όπως και η ιδιαίτερη δουλιά στο κίνημα των γυναικών.

Τα συμπεράσματα του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ (Οκτώβρης 1970), για τη δουλιά ανάμεσα στις γυναίκες, εκτιμούν θετικά τη συμβολή των γυναικών στην παράνομη κομματική δουλιά και τη μαζική αντιδικτατορική δράση στη χώρα μας, μετά την 12η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1968), καθώς και την υλική και ηθική συμπαράσταση προς τον αγωνιζόμενο λαό μας των Ελληνίδων που ζουν και εργάζονται στη Δύση και τις σοσιαλιστικές χώρες. Τα συμπεράσματα υπογραμμίζουν τη δημιουργία της Συντονιστικής Επιτροπής Αντιδικτατορικής Κίνησης Εκπατρισμένων Ελληνίδων (ΣΕΑΚΕΕ), που ανέπτυξε ικανοποιητική δράση, όσον αφορά την προβολή και εκλαϊκευση του ελληνικού προβλήματος στις Διεθνής Οργανώσεις και πρώτα απ' όλα στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Δημοκρατικών Γυναικών (ΠΔΟΓ).

Η ίδρυση του ΣΕΚΕ αποτελεί σταθμό για την ταξική συνειδητοποίηση των γυναικών του προλεταριάτου και για την ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα. Στο 1ο ιδρυτικό συνέδριό του (4-10 Νοεμβρίου) (17-23), 1918 στο Πρόγραμμα, διατυπώνονται τα εξής:

"2. Το δικαίωμα της ψηφοφορίας και της εκλογής εις άνδρας και γυναίκας για κάθε είδος εκλογής.

12. Πλήρης αστική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξίσωση γυναικών, ανδρών. Κατάργηση όλων των νόμων που περιορίζουν τα δικαιώματα της γυναίκας και του νόθου παιδιού.

14. Ιδρυση χωριστών φυλακών για ανηλίκους και γυναίκες και για τα πολιτικά αδικήματα.

Η με νόμο απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας για παιδιά και γυναίκες.

Τη με νόμο υποχρέωση των δήμων και κοινοτήτων να συντηρούν γυναικολογικά μαιευτήρια για τις γυναίκες των εργατών, με πλήρεις αποδοχές για οχτώ εβδομάδες πριν και οχτώ εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Την καθιέρωση του πολιτικού γάμου".

Το 1920 συνέρχεται το 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (5-12 Απρίλη).

Ψηφίζεται νέο καταστατικό, μέσα στο οποίο αναφέρονται τα εξής (στην παράγραφο Θ: "Ομιλοι νέων και γυναικών").

"Διά την ευκολίαν της προπαγάνδας του Κόμματος μεταξύ των γυναικών δύνανται να συσταθούν εντός των τμημάτων όμιλοι γυναικών, οι οποίοι διέπονται υπό ιδιαίτερου κανονισμού, όστις εγκρίνεται από την τοπικήν επιτροπήν του Κόμματος.

Οι Ομιλοι των γυναικών πρέπει να διευθύνονται από γυναίκες μέλη του Κόμματος".

Τότε ιδρύονται οι πρώτοι γυναικείοι σύλλογοι και σωματεία, εκδίδεται το περιοδικό "Ο Αγώνας της Γυναίκας".

Τον ίδιο χρόνο το κόμμα προχώρησε σε έκτακτο εκλογικό Συνέδριο για να διαμορφώσει θέσεις απέναντι στις εκλογές και εκλογικό πρόγραμμα. Σ' αυτό το πρόγραμμα διατυπώνεται το αίτημα για ψήφο και στα δύο φύλα. Στην μπροσούρα της Χρύσας Χατζηβασιλείου "Το ΚΚΕ και το γυναικείο ζήτημα", (Εκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, 1946), αναφέρεται:

"Ανάμεσα στα εκλογικά καθήκοντά του στις εκλογές του 1920, το νεαρό τότε κόμμα του εργαζόμενου λαού έβαλε στην πρώτη γραμμή και τα πολιτικά δικαιώματα της Ελληνίδας και στην ανεξάρτητη προεκλογική εξόρμηση των εργατών και του εργαζόμενου λαού, που γίνονταν εκείνο τον καιρό, μαζί με άλλα ακούγονταν και το σύνθημα: "Σφυρί, δρεπάνι και ψήφο στο φουστάνι"".

Ο "Ριζοσπάστης" του 1920 φιλοξενεί σειρά από άρθρα με θέμα το γυναικείο ζήτημα της Ιωάννας Κομιώτη, μέλος τότε του Κόμματος, που τοποθετούν το γυναικείο ζήτημα στη σωστή κοινωνική του βάση.

"Διά την εργαζόμενην γυναίκα - καταλήγουν τα άρθρα - η ψήφος δεν αποτελεί αυτό τούτο το ιδεώδες. Δε συμβολίζει την απελευθέρωσίν της. Διότι δι' αυτήν το κατ' εξοχήν ζήτημα, το οποίον την ενδιαφέρει, προπαντός άλλου, είναι ολόκληρο το κοινωνικόν πρόβλημα".

Στα 1924 στις μεγάλες και μαχητικές διαδηλώσεις των καπνεργατών της Καβάλας που διεκδικούσαν αύξηση των εξευτελιστικών τους μεροκάματων και μείωση του 12ωρου, παίρνουν μέρος και οι καπνεργάτριες. Οι διαδηλώσεις χτυπήθηκαν και σκοτώθηκε η Μαρία Χουσιάδου, μέλος του ΚΚΕ.

Τον Μάη του 1927 απεργούν 40.000 καπνεργάτες (μαζί τους και γυναίκες). Η απεργία των καπνεργατών του 1927 είναι μία από τις μαχητικότερες κινητοποιήσεις. Στις μεγάλες απεργίες δολοφονούνται οι: Βασιλική Γεωργαντέλη και Κασταντίλη.

Επίσης, το 1927, με πρόταση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ενιαίου Μετώπου Εργατών - Αγροτών - προσφύγων, που σχηματίστηκε με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, έρχεται για συζήτηση το πρόβλημα της γυναικείας ψήφου στην κυβέρνηση Παπαναστασίου. Η πρόταση παραπέμφθηκε στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή και ψηφίζεται η νέα νομοθεσία "Περί Δήμων και Κοινοτήτων". Η νέα νομοθεσία περιόριζε το δικαίωμα της ψήφου στις Κοινοτικές και Δημοτικές εκλογές και μόνο στις γυναίκες άνω των 30 και σ' αυτές που γνώριζαν ανάγνωση και γραφή, (ενώ στους άνδρες δεν έκανε καμιά διάκριση).

Στο 4ο Συνέδριο του Κόμματος στα 1928, αποφασίζεται η έκδοση γυναικείου διαφωτιστικού οργάνου, το οποίο θα πρόβαλε τα αιτήματα και τα καθήκοντα των εργαζομένων γυναικών, παράλληλα θα αποκάλυπτε τις σκόπιμες συκοφαντίες της άρχουσας τάξης, σε βάρος τους και η ίδρυση των γυναικείων βοηθητικών επιτροπών από το κέντρο ως τις τοπικές οργανώσεις και τη συμμετοχή των γυναικών στις φράξιες (συνδικαλιστικές παρατάξεις). Η αναγκαιότητα ενίσχυσης της δουλιάς του Κόμματος στις γυναίκες πήγαζε και από την αύξηση της συμμετοχής τους στην παραγωγική διαδικασία.

Το Φλεβάρη του 1929, το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών - Αγροτών στο πρόγραμμά του για τις γερουσιαστικές εκλογές ζητά εξίσωση του μεροκάματου των εργατριών και αγροτισσών με τους άνδρες. Το ίδιο μεροκάματο με τους ενήλικους στους νέους και τις νέες για την ίδια δουλιά. Απαγόρευση της νυκτερινής εργασίας των νέων κάτω των 18 ετών, άδεια τοκετού κλπ.

Με τα πιο πάνω συνθήματα οργανώθηκαν στις μεγάλες πόλεις πολυπληθείς συγκεντρώσεις γυναικών. Ταυτόχρονα, μέσα στα 1929 κυκλοφορεί η εφημερίδα "Εργάτρια" από το γυναικείο γραφείο της Αθήνας, που αποτελούνταν από μέλη του Κόμματος και της νεολαίας. Αυτά τα χρόνια στάλθηκαν στις φυλακές "Αβέρωφ" οι πρώτες κομμουνίστριες με το Ιδιώνυμο. Τις πρώτες συλλήψεις ακολουθούν αμέτρητες άλλες και στέλνονται μαζικά οι αγωνίστριες στις φυλακές και ξερονήσια.

Στις συνθήκες ανόδου του φασισμού επίσης το ΚΚΕ επέμεινε για τη δραστήρια συμμετοχή και το τράβηγμα των γυναικών στον αντιφασιστικό και αργότερα στον αντιδικτατορικό αγώνα. Το Σεπτέμβρη 1935, στην 4η Ολομέλεια της ΚΕ εκτιμιέται ότι:

"Για τον επιτυχή αγώνα ενάντια στο φασισμό, την επίθεση του κεφαλαίου και τον κίνδυνο πολέμου, απαιτείται να τραβηχτούν στο Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο οι δυνάμεις των γυναικών".

Η σοβαρή και ενωμένη αντίδραση που πρόβαλαν οι Ελληνίδες ενάντια στη φασιστική δικτατορία τόσο πριν εγκαθιδρυθεί (συνέδριο αντιφασιστικό και διάφορες κινητοποιήσεις, 1935), όσο και μετά την εγκαθίδρυσή της, (Αύγουστος 1936), οφείλεται ακριβώς στη δράση του ΚΚΕ, ανάμεσα στον γυναικείο πληθυσμό της χώρας μας.

Το γυναικείο ζήτημα, πυρήνας του οποίου είναι η εξασφάλιση της ισοτιμίας ανδρών - γυναικών, είναι από τα πιο δύσκολα στη λύση του και συνάμα στη συνειδητοποίησή του, γιατί η αιτία που το δημιούργησε έχει άμεση σχέση με την ίδια την ιστορική εξέλιξη των κοινωνιών. Με το πέρασμα από την πρωτόγονη κοινωνία του φυσικού καταμερισμού της εργασίας, όπου άνδρες και γυναίκες ήταν ισότιμοι κοινωνικά, στην πρώτη ταξική κοινωνία, τη δουλοκτητική, οι γυναίκες χάνουν την ισοτιμία τους, σ' όλη την περίοδο των ταξικών κοινωνιών. Το γυναικείο ζήτημα δεν μπορεί παθητικά να περιμένει τη λύση του έξω από τη λύση του ταξικού ζητήματος, την ανατροπή του καπιταλισμού για το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Ο ίδιος ο καπιταλισμός δημιουργεί τους όρους ανάπτυξης της πάλης και των γυναικών, αφού έβαλε το γυναικείο φύλο στην καπιταλιστική παραγωγή. Ετσι δημιουργήθηκαν και οι πρώτες εστίες ανάπτυξης του γυναικείου κινήματος. Εμφανίζονται με την πάλη της αστικής τάξης ενάντια στη φεουδαρχία. Το περιεχόμενό τους δεν μπορούσε παρά να αντανακλά την πάλη αυτής της τάξης, άρα να διακατέχεται από αστικές και μικροαστικές αντιλήψεις που πήραν το όνομα "φεμινισμός". Στην Ελλάδα έχουμε την εμφάνιση σπερμάτων τέτοιου κινήματος στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, με βασικά αιτήματα τη μόρφωση και την ψήφο. Προς το τέλος του 19ου αιώνα μεταφράζεται στην Ελλάδα και το πρώτο σοσιαλιστικό έργο του Μπέμπελ "Γυναίκα και σοσιαλισμός". Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ελλάδα βάζει τις γυναίκες στην παραγωγή. Ο Γ. Κορδάτος σημειώνει ότι ο αριθμός των γυναικών που χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή, στην Ελλάδα, ήταν το 1907 31.981. Ετσι η ίδρυση του ΣΕΚΕ προσδίδει στις όποιες μέχρι τότε αναζητήσεις προσανατολισμού του κινήματος χαρακτήρα πραγματικής πάλης στην κατεύθυνση της λύσης του.

"Ισα δικαιώματα στη γυναίκα", ένα από τα βασικά αιτήματα του ΚΚΕ