ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΚΕΝΗ

Ο Οχτώβρης δεν ήταν "κεραυνός εν αιθρία"

Η προσπάθεια της κ. Ανίκας Χαραλαμπίδου ("Λάθος ή συνειδητή επιλογή της ιστορίας;", ΑΥΓΗ, 2.11.1997, σελ. 19) να πείσει τους αναγνώστες της ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση δεν ήταν το γέννημα της ιστορικής αναγκαιότητας και, παράλληλα, ο αναγκαίος καρπός της εξέλιξης μιας συγκεκριμένης χώρας - εν προκειμένω, της Ρωσίας - δε μας αιφνιδίασε. Πρόκειται για μια προσπάθεια παμπάλαια, που γίνεται από δεκαετίες με παραγγελία (ή, μήπως, και με εντολή;) γνωστών επιτελείων και, συνεπώς, καθόλου πρωτότυπη. Στην εποχή μας, όμως, εποχή αντεπαναστατικής υποχώρησης και νίκης της πολιτικοϊδεολογικής αντίδρασης, έχει ιδιαίτερη αξία. Ευχαριστώντας, λοιπόν, την Α. Χ. που μας έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθούμε με το θέμα, ας αξιοποιήσουμε τις πιο χοντρές και ορατές ανακρίβειές της.

Πρόσωπα και ιστορία

Με επιμονή άξια καλύτερης τύχης, η Α. Χ. προσπαθεί να πείσει τους αναγνώστες της ότι η Οχτωβριανή Επανάσταση ήταν το αποτέλεσμα της θέλησης ενός μόνο ατόμου - του Β. Ι. Λένιν. Σ' αυτό, τη βοηθούν, πέρα από τις πολιτικοϊδεολογικές συγκυρίες, και η μεγάλη ιδιοφυία του ηγέτη των επαναστατικών δυνάμεων, ο δραστήριος πολιτικός του ρόλος, η ιδιαίτερα μεγάλη συγγραφική του επίδοση κλπ.

Πριν προχωρήσουμε, ας πούμε ότι, εδώ, έχουμε μια κλασική περίπτωση εφαρμογής της γνωστής αρχής:

"Οταν θέλετε να "θάψετε" κάποιον και δεν μπορείτε να αποσιωπήσετε το ρόλο του, τότε δε σας μένει παρά κάτι άλλο: Η υπερβολή αυτού του ρόλου".

Ετσι, στον Λένιν γίνεται, κατά τη γνωστή γαλλική έκφραση, ένα "δηλητηριασμένο δώρο": Η δράση του και ακόμη και η ίδια η προσωπικότητά του δεν παρουσιάζονται σαν καρπός ενός γενικού ιστορικού και ανεξαρτήτου από αυτόν γεγονότος, δηλαδή της μετατροπής της Ρωσίας σε κέντρο των αντιθέσεων του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Αντίθετα, παρουσιάζονται σαν το αποτέλεσμα των διαθέσεων και των επιθυμιών του Β. Ι. Λένιν προσωπικά, σαν κινήσεις που διατάσσονται από ένα συγκεκριμένο άτομο σε μια αφηρημένη σκακιέρα.

Βέβαια, είναι μια άποψη εντελώς αφελής, τόσο αφελής ώστε να αναρωτιέται κανείς αν, στο βάθος, δε θα έπρεπε να επαινέσουμε την Α. Χ. για το θάρρος της να τη γράψει. Γιατί, βέβαια, αν δεχτούμε ότι όλα αυτά τα φαντάστηκε και τα διέταξε το "παλικάρι", τότε προκύπτει αβίαστα και το ερώτημα: "Και ποιος τα εξετέλεσε";

Και ήταν, άλλωστε, το "παλικάρι" τόσο πια "παλικάρι"; Μπορούσε ένα άτομο, όσο σπουδαίο και αν ήταν, να επιβάλει τις θελήσεις του σε μια χώρα ολόκληρη, χώρα, σημειώνουμε, εκτός των άλλων, τεράστια, αραιά (και, συχνά, πολύ αραιά) κατοικημένη και με μάλλον ανεξέλικτα ή και τελείως πρωτόγονα μέσα επικοινωνίας και συγκοινωνίας;

Πέραν, όμως, των παραπάνω, υπάρχει και ο παρακάτω παράγων: Ο Οχτώβρης δεν ήρθε μόνος του και "ως κεραυνός εν αιθρία". Ηταν ένα στοιχείο της αλυσίδας των γεγονότων που αρχίζει με το Φλεβάρη, δηλαδή με τη Φεβρουαριανή Επανάσταση, 8 μήνες πριν. Χωρίς το Φλεβάρη, Οχτώβρης δε θα υπήρχε. Και αυτόν τον έκανε το "παλικάρι", που ήταν, μάλιστα, τότε στην Ελβετία και εκεί τον πληροφορήθηκε;

Και, τώρα, Στη γλώσσα του φιδιού...

Ασφαλώς, δεν έχουμε στόχο να υποτιμήσουμε τη νοημοσύνη της Α.Χ. Θα ήταν όντως σοβαρό μας ατόπημα να νομίσουμε ότι η αρθρογράφος της ΑΥΓΗΣ θα περιοριζόταν στην παραπάνω αφελή θεωρία σαν μόνο της ανάχωμα. Οχι, έχει κάτι πολύ καλύτερο στο μανίκι της. Εχει την κάπως μπερδεμένη φράση ότι στη Ρωσία του 1917 η αστικοδημοκρατική εξέλιξη της επανάστασης παραβιάστηκε χωρίς να έχει ακόμη ιστορικά εξαντληθεί και, συνεπώς, η ιστορική πορεία παραβιάστηκε.

Εδώ, πρέπει, πριν από όλα να αναφέρουμε μια παρατήρηση και μια πεποίθησή μας. Η παρατήρησή μας είναι ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι τόσο "χοντρός", που και η ίδια η Α. Χ. δεν τολμά να τον υποστηρίξει ανοιχτά και σαφώς. Η πεποίθησή μας είναι ότι, οτιδήποτε και αν είχε συμβεί στη Ρωσία, η Α. Χ. πάντα θα ισχυριζόταν ότι έγινε "παραβίαση" γιατί, απλούστατα, είναι οπαδός του καπιταλιστικού συστήματος και της εξουσίας της αστικής τάξης. Στο τελευταίο θέμα, θα επανέλθουμε σε άλλο μας σημείο.

Ας έρθουμε τώρα στα ιστορικά δεδομένα.

Το ερώτημα που βρίσκεται μπροστά μας είναι:

- Σήμαινε η Φεβρουαριανή Επανάσταση λύση των αστικοδημοκρατικών προβλημάτων της ρωσικής κοινωνίας ή, τουλάχιστον, άνοιξε τον δρόμο της αντιμετώπισής τους από την αστική τάξη;

Η γνώμη μας είναι ότι η ίδια η σειρά των ιστορικών γεγονότων δείχνει ότι το αντίθετο ακριβώς συνέβαινε: Η αστική τάξη αποδείχτηκε εντελώς ανίκανη να το κάνει για λόγους ιστορικούς (δηλαδή, λόγω της ίδιας της φύσης της) και όχι λόγω αδυναμίας συγκεκριμένων προσώπων. Αυτό φάνηκε καθαρά μετά το Φλεβάρη, ακριβώς γιατί ο Φλεβάρης έδωσε την εξουσία αδιαίρετα στην αστική τάξη.

Η ίδια η Α. Χ. κάνει λόγο για "αδράνεια" των μεταφεβρουαριανών κυβερνήσεων. Η περιγραφή είναι, αναμφίβολα, σωστή, αλλά δε νομίζει η Α. Χ. ότι πρέπει να την εξηγήσουμε; Και η μόνη λογική εξήγηση είναι η απροθυμία της αστικής τάξης να προχωρήσει σε αποφασιστική λύση των ώριμων για λύση αστικοδημοκρατικών προβλημάτων της Ρωσίας, ακριβώς γιατί αυτό σήμαινε να θίξει τα ίδια της τα συμφέροντα.

Ας έρθουμε στα προβλήματα αυτά:

α) Ειρήνη.Ολες οι μεταφεβρουαριανές κυβερνήσεις δεν έκρυψαν, από την πρώτη κιόλας στιγμή, ότι σκοπός τους ήταν η έως το νικηφόρο τέλος συνέχιση του πολέμου. Στο σημείο αυτό, το βάρος της επιρροής της αστικής τάξης ήταν όχι απλώς κυρίαρχο, αλλά κυριολεκτικά ασφυκτικό. Η αστική τάξη είδε το Φλεβάρη αποκλειστικά και μόνο σαν μια ευκαιρία ενός "πιο καλού πολέμου", που θα επέτρεπε στην ίδια να τσακίσει τους Γερμανούς ανταγωνιστές της και να συμμετάσχει στη νίκη της Αντάντ. Δέχτηκε την ανατροπή της μοναρχίας μόνο όταν πείστηκε οριστικά ότι η τελευταία δεν μπορούσε να της το εξασφαλίσει. Δε θέλει αποχώρηση από τον πόλεμο. Αντίθετα, θέλει εμμονή σ' αυτόν και γιατί αυτό σημαίνει τεράστια κέρδη (π.χ., πολεμικές παραγγελίες κ.ά.) και γιατί έχει σκοπό να κατακτήσει τα Στενά.

β) Γη.Το πρόβλημα της κατάργησης του αναχρονιστικού αγροτικού καθεστώτος ήταν για τη Ρωσία ένα από τα ζωτικότερα ζητήματα. Η λύση του, υποτίθεται, σε τίποτε δεν αντιστρατευόταν τα συμφέροντα της αστικής τάξης, αντίθετα τα εξυπηρετούσε. Και όμως... Αυτό συνέβαινε μόνο φαινομενικά σε συνθήκες σχετικά προχωρημένης αλληλοδιείσδυσης μεσαιωνικής αριστοκρατίας - μεγαλοαστικής τάξης, όπου πολλοί βιομήχανοι (ή και βιομηχανικοί όμιλοι) έχουν αγοράσει γαίες, τις οποίες αξιοποιούν με δουλοπαροικιακές μεθόδους. Μεγάλο μέρος της γης της αριστοκρατίας είναι υποθηκευμένο στις τράπεζες των καπιταλιστών. Εκτός αυτού, οι εργοστασιάρχες δε θέλουν ριζική αναδιανομή της γης προς όφελος των φτωχών αγροτών. Κάτι τέτοιο θα τους στερούσε τον αγροτικό υπερπληθυσμό με τη βοήθεια του οποίου έριχναν τα μεροκάματα. Ετσι, η αστική τάξη κωφεύει και στο πρόβλημα της γης.

γ) Υπόδουλες εθνότητες.Είναι γνωστό ότι το εθνικό πρόβλημα είναι εκείνο που η αστική τάξη, τάξη εκμεταλλευτών, μπορεί να αντιμετωπίσει με λιγότερη συνέπεια ακόμη και σε σύγκριση με τα υπόλοιπα προβλήματα. Ακόμη λιγότερη συνέπεια μπορούσε να δείξει η αστική τάξη μιας μεγάλης ιμπεριαλιστικής δύναμης, άσχημα "στριμωγμένης", που βλέπει την αποικιακή της ενδοχώρα σαν μόνο στήριγμα που θα την "ξελασπώσει". "Αδράνεια", λοιπόν, και στο θέμα των εθνοτήτων.

Ενα στοιχείο εντελώς χαρακτηριστικό (και, σήμερα, δυστυχώς εντελώς λησμονημένο) της εποχής είναι το εξής: Ενώ, το Φλεβάρη του 1917, ανατρέπεται η μοναρχία, μέχρι την 1η Σεπτέμβρη ΔΕΝ ΑΝΑΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Η αστική τάξη δε συμφωνούσε ούτε καν στο απλό ρεπουμπλικανικό καθεστώς. Τόση συνέπεια δείχνει στη λύση των αστικοδημοκρατικών προβλημάτων!

Εννοείται, φυσικά, ότι άλλα θέματα, όπως εργατικός έλεγχος κλπ., η αστική τάξη όχι μόνο αρνείται να αντιμετωπίσει, αλλά δε θέλει ούτε καν να ακούσει.

Στην πραγματικότητα, η αστική τάξη κάνει το εξής: Μην μπορώντας να κάνει τίποτε άλλο, αποφασίζει να περιμένει. Κάποτε, σκέπτεται, η επαναστατική θύελλα θα περάσει και, τότε, θα έρθει η ώρα μου. Προσπαθεί, συν Αθηνά, να κουνήσει και το χέρι της. Πρώτο βήμα θα είναι το τράβηγμα στην κυβέρνηση των μικροαστών συμμάχων της, των εσέρων, το Μάη του 1917, μια ενέργεια που, στα μάτια της αστικής τάξης, θα οδηγήσει στην αποσύνθεση της επανάστασης από τα μέσα και θα διευρύνει και τη βάση των συμμαχιών της. Οταν το σχέδιο "δεν της βγαίνει", προχωρεί στα μεγάλα μέσα: Το πραξικόπημα του στρατηγού Κορνίλοφ τον Αύγουστο. Γιατί, βέβαια, η αστική τάξη δεν ενδιαφέρεται για τα αστικοδημοκρατικά προβλήματα. Εκείνο που πραγματικά την ενδιαφέρει είναι η στρατιωτική δικτατορία που θα καταπνίξει την επανάσταση με τη βία.

Γι αυτό, η Ρωσία του Σεπτέμβρη ακόμη του 1917, δηλαδή στα πρόθυρα της πρώτης σοβιετικής κυβέρνησης, "αντιμετωπίζει, πριν απ' όλα, το εθνικό και το αγροτικό πρόβλημα", όπως θα διαπιστώσει ο Λένιν.

Χαρακτηριστικό είναι ότι αυτά που λέμε παραπάνω επαληθεύονται, ως ένα βαθμό και με έναν ορισμένο τρόπο, και από την Α. Χ. Ολες οι αναφορές σε πηγές που κάνει για την εποχή εκείνη και τα προβλήματά της αναφέρονται μόνο στον κίνδυνο που αντιμετώπιζε η χώρα από το γερμανικό επεκτατισμό. Για τα άλλα, πλήρης σιωπή. Δεν είναι αυτό μια απόδειξη του πώς σκεφτόταν η αστική τάξη και τι ήθελε να κάνει;

Μια επιστημονική πρόβλεψη

Στη Ρωσία του 1917, έγινε, στην πραγματικότητα, πραγματικότητα μια πρόβλεψη που έκαναν οι μπολσεβίκοι με μεγάλη και την προσωπική συμβολή και του Λένιν, πολλά χρόνια πριν και χωρίς, φυσικά, να μπορούν να ξέρουν εκ των προτέρων τις εξελίξεις εκείνες.

Στη Ρωσία, εκτιμούν και προβλέπουν οι μπολσεβίκοι, ωριμάζει η αστικοδημοκρατική επανάσταση σε συνθήκες που πολλά βασικά της προβλήματα δεν έχουν λυθεί, αλλά και σε συνθήκες όλο και πιο μεγάλης ανάπτυξης του καπιταλισμού. Η επανάσταση αυτή θα απελευθερώσει την πορεία της Ρωσίας προς τον καπιταλισμό. Ωστόσο, όταν αυτή γίνει και νικήσει, θα φανεί καθαρά ότι η αστική τάξη θα μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο στενά και περιορισμένα τα προβλήματα της επανάστασης ή και να μην τα αντιμετωπίσει καθόλου. Ετσι, θα δημιουργηθεί η πιθανότητα (όχι, όμως -και σ' αυτό ο Λένιν ήταν ιδιαίτερα επίμονος- η βεβαιότητα) ότι η επανάσταση θα προχωρήσει στην κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη, δηλαδή, στο σοσιαλισμό.

Από πού, όμως, πηγάζει η σκέψη ότι η αστική τάξη δε θα μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της επανάστασης; Ποια είναι η αιτία του ότι η αστική τάξη, ενώ αλλού "μπόρεσε", στη Ρωσία "δεν μπορεί"; Αυτό, όταν έγιναν οι σχετικές προβλέψεις, δηλαδή στην περίοδο πριν ακόμη το 1905, κανείς δε φαίνεται να το ξέρει με σαφήνεια. Βοηθημένος, ασφαλώς, και από την εξέλιξη της γύρω του ιστορικής πραγματικότητας, ο Λένιν θα το καταλάβει μετά το 1912 και θα το γράψει στον "Ιμπεριαλισμό" του: Η αιτία βρίσκεται σε μια βαθιά ιστορική αλλαγή. Το πέρασμα στον ιμπεριαλισμό, τον καπιταλισμό των μονοπωλίων, σημαίνει την απώλεια του προοδευτικού χαρακτήρα του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός γίνεται "αντίδραση σε όλη τη γραμμή" και η αστική τάξη γίνεται αντεπαναστατική δύναμη και, συνεπώς, ακατάλληλη για την ηγετική θέση της επανάστασης.

Αυτή την "αντίδραση σε όλη τη γραμμή", η Ρωσία κινδυνεύει σήμερα να την πληρώσει πολύ ακριβά. Ο Οχτώβρης, ξεπερνώντας την ιστορική στενότητα της αστικής τάξης, επέτρεψε στη χώρα, πέραν των άλλων, να γλιτώσει από τον κίνδυνο να γίνει γερμανικό, βρετανικό ή γαλλικό προτεκτοράτο. Μπορούν οι σημερινοί κάτοικοί της να είναι εξίσου βέβαιοι;

Επεξηγηματικός επίλογος

Αρθρα όπως αυτό με το οποίο ασχολούμαστε, επαναλαμβάνουμε ότι δε θα πρέπει να μας παραξενεύουν σήμερα. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ζούμε σε μια εποχή όπου κυριάρχησαν - προσωρινά, αλλά, δυστυχώς, αναντίρρητα - δυνάμεις που (για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση του 1821) "προσκύνησαν". Γι' αυτό, πρέπει να είμαστε έτοιμοι, όσο σκληρό και οδυνηρό και αν είναι αυτό, για πολλές τέτοιες δόσεις σοφίας, όπου το άσπρο θα γίνεται μαύρο, οι διάβολοι άγγελοι και "τα χείρω κρείττω". Για λόγους ιστορικής δικαιοσύνης, πρέπει και να παρατηρήσουμε ότι η Α.Χ. δεν είναι από τις χειρότερες περιπτώσεις, αφού κάπως παραδέχεται μερικές πλευρές της συμβολής του σοσιαλισμού. Ισως, της χρωστάμε και κάποια χάρη. Το άρθρο της αποτελεί, σε μερικά του σημεία, μια πολύ χρήσιμη έκθεση των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν οι μεγάλες δυσχέρειες των μεγάλων εγχειρημάτων, αλλά και η φθοροποιός επίδραση των ελιγμών και των κινήσεων παραπλάνησης του ιμπεριαλισμού. Το ότι δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ αποτελεί και μια παρηγοριά. Στο κάτω - κάτω, είχαμε δίκιο στο δικό μας 1991, βρε αδερφέ...

Κείμενα:

Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ

ΜΝΗΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ

λ9

Με τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΡΟΥΛΙΑ,η Ομοσπονδία Δικαστικών Επιμελητών Ελλάδας, τιμώντας τη μνήμη του, προσφέρει 100.000 δρχ. στην εφημερίδα "Ριζοσπάστης", εκτιμώντας ότι αυτή θα ήταν και η επιθυμία του νεκρού αγωνιστή.

* * *

λ9

Στη μνήμη του αγαπημένου μας αδερφού, αγωνιστή ΑΝΔΡΕΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ,προσφέρουμε στην ΚΟΒ "Αγ. Κωνσταντίνου" Ηλιούπολης 5.000 δρχ.

Μερόπη και Θεμιστοκλής Δεμοίρης

* * *

Συμπληρώθηκαν 4 μήνες από τότε που έφυγε για πάντα από κοντά μας η πολυαγαπημένη μας ΣΤΕΛΑ Θ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ.

Στη μνήμη της και αντί για μνημόσυνο για τη γιορτή της και για τα 80χρονα του ΚΚΕ, προσφέρουμε, μέσω ΚΟΒ Νέας Σμύρνης, 100.000 δρχ.

Ο σύζυγος

Τα παιδιά και τα εγγόνια της

* * *

Η Κική Δρόσου προσφέρει, μέσω ΚΟΒ Αλσούπολης, 100.000 δρχ. ως πρώτη δόση για τα 80χρονα του ΚΚΕ, στη μνήμη του συντρόφου της ΝΙΚΟΥ,της εγγονής της ΚΙΚΗΣ και του κουνιάδου της ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ, που δολοφονήθηκε από τους παρακρατικούς Γάκηδες τον Αύγουστο του 1944, στην Κεφαλονιά.

* * *

λ18

Με τη συμπλήρωση 4 χρόνων από το θάνατο του αντιστασιακού ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΑΚΕΛΙΔΗ, από τον Πολύμυλο Κοζάνης. Και με τη συμπλήρωση 3 χρόνων από το θάνατο του ΗΛΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ από τη Χαραυγή Κερατσινίου Πειραιά, στη μνήμη τους και προς τιμήν των 80 χρόνων του ΚΚΕ, η Μαρία Παπαδοπούλου, ο Γιώργος Παπαδόπουλος και η Φωτεινή Παπαδοπούλου προσφέρουν στο ΚΚΕ 500 μάρκα Γερμανίας, μέσω της ΚΟΒ Λούντσαϊτ.

Ο Γιώργος Τσακελίδης και ο Ηλίας Παπαδόπουλος ήταν ως το τέλος της ζωής τους πιστοί στα ιδανικά και τις αξίες του μαρξισμού - λενινισμού και του κομμουνισμού.

* * *

λ27

Στη μνήμη του αγωνιστή αδελφού μου ΣΤΕΛΙΟΥ ΟΡΦΑΝΟΥ και των συντρόφων μου ΜΙΧΑΛΗ ΜΕΡΖΕΝΗ και ΣΤΑΜΑΤΗ ΜΑΥΡΟΓΙΩΡΓΟΥ, προσφέρω στο ΚΚΕ, για την Οικονομική Εξόρμηση προς τιμήν των 80 χρόνων του, μέσω ΚΟΒ "Ριζοσπάστη", 50.000 δρχ.

Χρυσόστομος Ορφανός

* * *

λ9

Στις 28 Νοέμβρη συμπληρώθηκε ένας χρόνος από το θάνατο του ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.Πέθανε στις 28 Νοέμβρη 1996.

Στη μνήμη του, η γυναίκα του Αφροδίτη Παπαδοπούλου (Κωνσταντίνου) προσφέρει 20.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Μελισσίων, για τα 80χρονα του ΚΚΕ και ο κουνιάδος του Μίμης με τη γυναίκα του Γεωργία 10.000 δρχ.

* * *

Στη μνήμη των κομμουνιστών ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΙΜΟΓΙΑΝΝΑΚΗ,ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗ και ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΑΝΙΤΣΑ,ο Δημήτρης Ρέμιζας πρόσφερε 30.000 δρχ. για τα 80χρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης.

* * *

λ9

Σήμερα, 30 Νοέμβρη, συμπληρώνονται 2 χρόνια από τότε που έφυγε από κοντά μας η πολυαγαπημένη μας ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΣΤΑΜΟΥ.

Στη μνήμη της, προσφέρουμε 5.000 δρχ. για ενίσχυση του "Ριζοσπάστη" και 20.000 δρχ. στη ΝΕ Λάρισας, μέσω ΚΟΒ Φιλιππούπολης.

Ο σύζυγος και τα παιδιά της

* * *

λ9

Στις 23 Νοέμβρη συμπληρώθηκαν 2 χρόνια από τότε που έφυγε από κοντά μας η λατρευτή και αλησμόνητη ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΑ Σταμούλη - ΚΑΡΥΔΗ από το Πεύκο Καστοριάς. Στα χρόνια του Εμφύλιου, βρέθηκε στην Τσεχοσλοβακία, όπου σπούδασε γιατρός - παθολόγος.

Σε όλη της τη ζωή έμεινε πιστή στα ιδανικά του σοσιαλισμού.

Στη μνήμη της και για την 80ή επέτειο της ίδρυσης του ΚΚΕ, προσφέρω 30.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Κρυόβρυσης Εορδαίας.

Ο σύζυγος Α. Καρύδης

* * *

λ9

Στη μνήμη του φίλου και συντρόφου μας ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΜΑΛΑΚΗ, γιατρού, προσφέρουμε 40.000 δρχ. για τα 80 χρόνια του ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ ΙΚΑ.

Οι συνεργάτες του Νίνος Α., Ν. Ασιθιανάκης, Α. Καλιακμάνης, Β. Λουκά, Ν. Ρέππα, Μ. Αλειφεροπούλου.

* * *

Στις 7 Νοέμβρη συμπληρώθηκαν 12 χρόνια από το θάνατο του αδερφού μου ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΘΑΚΟΥ.

Στη μνήμη του καθώς και στη μνήμη του γαμπρού μου ΑΝΤΡΕΑ ΓΕΡΟΥΚΗ και του εξαδέλφου μου ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ,προσφέρω στο "Ριζοσπάστη" 5.000 δρχ.

Γιάννης Σταθάκος

* * *

Στη μνήμη της ΛΑΜΠΡΙΝΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ από την Κερασιά και των ΘΩΜΑ ΒΕΛΕΝΤΖΑ,ΘΩΜΑ ΖΑΧΟΥ,ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΛΑΔΙΑ,ΛΕΥΤΕΡΗ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ,ΚΩΣΤΑ ΣΤΑΦΥΛΑ και ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΗΜΜΕΝΟΥ από το Μεσενικόλα προσφέρω 10.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ.

Δ. Π.

* * *

λ9

Συμπληρώθηκαν 3 χρόνια από το θάνατο του αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ ΧΡΗΣΤΟΥ ΝΑΟΥΜ, μέλους του ΚΚΕ από το 1938. Γεννήθηκε το 1916 στο Χιλιόδεντρο Καστοριάς. Το 1932 οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ. ΕΛΑΣίτης στην Κατοχή, πιάστηκε μετά τη Βάρκιζα, βασανίστηκε και φυλακίστηκε για την πατριωτική δράση του. Οταν αφέθηκε ελεύθερος, κατέφυγε στο ΔΣΕ. Ονομάστηκε ταγματάρχης. Εζησε πολιτικός πρόσφυγας στην Τσεχοσλοβακία, όπου δημιούργησε οικογένεια.

Επαναπατρίστηκε το 1985 και εγκαταστάθηκε στην Κατερίνη. Εμεινε πιστός στα ιδανικά του σοσιαλισμού και τα ιδανικά του ΚΚΕ ως το τέλος της ζωής του.

Στη μνήμη του, η γυναίκα του Μάρθα προσφέρει 40.000 δρχ. στη ΝΕ Πιερίας προς τιμήν των 80 χρόνων του ΚΚΕ.

* * *

λ9

Στις 21 Οκτώβρη 1997 πέθανε ένας από τους διαλεχτούς και αγαπητούς φίλους, ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΡΟΣΚΗΝΙΤΟΠΟΥΛΟΣ,μέλος της ΚΟ Πάτρας. Πέθανε ένα αγκωνάρι της Οργάνωσης Πάτρας, που ένιωθε ο κάθε σύντροφος κοντά του, την αρετή της συντροφικής ζεστασιάς, ένας καταξιωμένος κομμουνιστής, που είναι ηθικό χρέος να διδαχτούμε από την αγωνιστική ζωή και το ήθος του.

Σ' αυτόν τον πιστό κομμουνιστή, στο διακεκριμένο πολίτη της Πάτρας, τον ευγενικό και αξέχαστο άνθρωπο, λέω το καλό κατευόδιο και να 'ναι ελαφρύ το χώμα της αχαϊκής γης που τον σκέπασε.

Θερμά συλλυπητήρια στη συντρόφισσά του Μαρία, τα δυο παιδιά και τα εγγόνια του.

Αντί για λουλούδια στον τάφο του, προσφέρω 15.000 δρχ. στο ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ Πλ. Αττικής - Βικτώριας - Αχαρνών.

Δημήτριος Κουτούφας

* * *

Με τη συμπλήρωση 10 χρόνων από το θάνατο του πατέρα μας και για τα 80χρονα του ΚΚΕ προσφέρουμε, μέσω ΚΟΒ "Τρεις Γέφυρες", 10.000 δρχ. στο ΚΚΕ και 5.000 δρχ. στον "902" Ρ.Σ.

Η οικογένεια Παναγιώτη Μοσχονά

* * *

λ18

Στη μνήμη των αγαπημένων γονιών μου ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ και ΣΟΥΜΕΛΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΟΥ,αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, προσφέρω 30.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ Βυζαντίου, και 10.000 δρχ. στον καθημερινό μου σύντροφο, το "Ριζοσπάστη".

Στάθης Τριανταφυλλίδης

* * *

Στη μνήμη των ηρώων της Οχτωβριανής Επανάστασης, του αδερφού μου ΜΠΑΜΠΗ ΦΑΡΑΝΤΟΥ, ΕΛΑΣίτη που εκτελέστηκε στην Κέρκυρα το Φλεβάρη του 1949, σε ηλικία 30 χρόνων, καθώς και στη μνήμη του συζύγου μου ΓΙΩΡΓΟΥ,του γαμπρού μουΗΛΙΑ ΔΑΡΑΔΗΜΑ και όσων έπεσαν στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας, προσφέρω 10.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ.

Κονδυλία Λυπηρού

* * *

λ9

Σήμερα, 30 Νοέμβρη, συμπληρώνονται 40 μέρες από το θάνατο του ΣΙΜΟΥ ΚΑΡΑΤΖΙΔΗ, μέλους της ΚΟΒ Κάτω Νεάπολης Θεσσαλονίκης.

Στη μνήμη του, η γυναίκα του προσφέρει στην ΚΟ Νεάπολης 15.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ.

* * *

λ9

Στη μνήμη του ΜΙΜΗ ΜΙΧΑΛΟΓΛΟΥ,αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, ο Χριστόφορος Ιωαννίδης πρόσφερε 50.000 δρχ. για τα 80 χρόνια του ΚΚΕ.

* * *

λ9

Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ,που πέθανε στις 25 Νοέμβρη 1992, γεννήθηκε στην Κορώνα Κιλκίς το 1925. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασηςστην Κατοχή, όπως και όλη η οικογένειά του, η τρομοκρατία και οι διώξεις των αγωνιστών, που ξαπλώθηκαν μετά την Απελευθέρωση, τον ανάγκασαν να καταφύγει, το 1946 στο ΔΣΕ. Με το τέλος του Εμφύλιου, έζησε πολιτικός πρόσφυγας στην Τσεχοσλοβακία, από όπου επαναπατρίστηκε με την οικογένειά του το 1982.

Αν και είχε 50% αναπηρία, ως το θάνατό του, δεν του δόθηκε σύνταξη.

Με τη συμπλήρωση 5 χρόνων από το θάνατό του, στη μνήμη του και για τα 80χρονα του ΚΚΕ, η οικογένεια του αδελφού του Αριστείδη Παρασκευόπουλου, προσφέρει στην ΚΟΒ Μετεώρων 10.000 δρχ.

* * *

λ9

Στη μνήμη των ΝΙΚΟΥ Γ. ΚΩΝΣΤΑ (Αγησίλαου,ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στ. ΒΕΣΙΟΥ,ΕΥΤΕΡΠΗΣ Γ. ΚΩΝΣΤΑ,ΣΤΑΜΑΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥΓΙΑΝΝΗ και ΚΩΣΤΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ (φωτογραφία), που έπεσαν στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας και για τα 80χρονα του ΚΚΕ, ο Γεώργιος Λώλας πρόσφερε 5.000 δρχ.

* * *

λ9

Στις 27 Νοέμβρη συμπληρώθηκαν 31 χρόνια από το θάνατο του αγωνιστή ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΥΡΙΔΗ.Γεννήθηκε το 1916 και ζούσε στη Θεσσαλονίκη. Πήρε μέρος στον πόλεμο του '40 και στην Κατοχή, ήταν ο πρώτος αντάρτης του ΕΛΑΣ στο Χολομώντα. Το 1946 κατέφυγε στο ΔΣΕ και ονομάστηκε ταγματάρχης πολιτικός επίτροπος. Πολιτικός πρόσφυγας στην Ουγγαρία, τελείωσε Σχολή Χημείας και ήταν από τα τεχνικά στελέχη στο μεταλλουργικό συγκρότημα Μίσκολτς.

Πέθανε στην Ουγγαρία σε ηλικία 48 χρόνων.

Στη μνήμη του, η αδελφή του Σοφία Καραγιάννη πρόσφερε 10.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ Καλλιθέας.

* * *

Η Σιμέλα και ο Δήμος Ζιώτας πρόσφεραν 100.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ Βότση Καλαμαριάς, στη μνήμη του θείου τους αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΣΤΑΤΗ από την Τέρπυλο Κιλκίς, καθώς και στη μνήμη των νεκρών αγωνιστών από τα χωριά Κορυφή Κοζάνης και Ποντοκερασιά Κιλκίς.

* * *

λ18

Στη μνήμη του πατέρα μου ΝΙΚΟΛΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ (Ρήγα), που έπεσε στον αγώνα για τα ιδανικά του ΚΚΕ, καθώς και στη μνήμη του αγαπημένου αδελφού ΡΗΓΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ,προσφέρω στο ΚΚΕ 100.000 δρχ.

Γιώργος Κωνσταντινίδης, εκπαιδευτικός

* * *

λ9

Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΟΥΣΤΙΚΙΔΟΥ,από το Πεντάβρυσο Πτολεμαϊδας, αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης, που φυλακίστηκε και βασανίστηκε για την πατριωτική δράση της, πέθανε στα 87 της χρόνια πριν από 3 μήνες.

Στη μνήμη της και προς τιμήν των 80 χρόνων του ΚΚΕ, ο γιος της Γιώργος πρόσφερε, μέσω ΚΟΒ Πτολεμαϊδας, 10.000 δρχ.

* * *

Η Αλίκη Λομβέρδου προσφέρει, μέσω της ΚΟΒ "Αγ. Κωνσταντίνου" Βόλου, 20.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ και 10.000 δρχ. στο Παράρτημα Μαγνησίας της ΠΕΑΕΑ, στη μνήμη της αγαπημένης της αδελφής ΝΑΥΣΙΚΑΣ ΠΛΟΥΜΗ,του εξαδέλφου της ΤΑΚΗ ΤΖΟΥΒΑΡΑ,του ανιψιού της ΤΑΣΟΥ ΤΖΟΥΒΑΡΑ,της αγωνίστριας ΑΝΝΑΣ ΚΟΤΤΑ,καθώς και στη μνήμη των νεκρών αγωνιστών από τη Μαγνησία.

* * *

Στις 4 Νοέμβρη 1997 έφυγε από κοντά μας η αγαπημένη μας ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Κεβίδη - ΣΑΜΠΑΝΗ,η οποία ζούσε πολιτικός πρόσφυγας στο Μίσκολτς της Ουγγαρίας.

Στη μνήμη της προσφέρουμε 20.000 δρχ. για τα 80χρονα του ΚΚΕ, μέσω ΚΟΒ Κάτω Νεάπολης Θεσσαλονίκης, και άλλες 20.000 δρχ. στη μνήμη των γονιών μας ΑΠΟΣΤΟΛΗ και ΖΩΗΣ ΚΕΒΙΔΗ.

Αργυρώ και Παρασκευάς, τα εγγόνια Αντιγόνη και Απόστολος

* * *

λ9

Στη μνήμη του αξέχαστου συντρόφου μου στη ζωή και στον αγώνα ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΛΒΗ,ο οποίος από τα νεανικά του χρόνια αγωνίστηκε για τα ιδανικά του ΚΚΕ, και για τα 80χρονα του ΚΚΕ, προσφέρω 20.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Προσφυγικών.

Μαρία Βάλβη

* * *

Στη μνήμη του αγωνιστή ΑΝΤΩΝΗ ΚΟΧΥΛΑΚΗ και προς τιμήν των 80 χρόνων του ΚΚΕ, η συντρόφισσά του Κορνηλία Κοχυλάκη πρόσφερε, μέσω ΚΟΒ Χολαργού, 30.000 δρχ.

* * *

Οι Βασίλης και Ιουλία Σαγανά προσφέρουν προς τιμήν των 80 χρόνων του ΚΚΕ και στη μνήμη των νεκρών αγωνιστών 106.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Χολαργού.