"Η ΝΔ δεν πρέπει να είναι κόμμα ευκαιριακών θέσεων και δεν επιτρέπεται να"ΠΑΣΟΚίζει", εξυπηρετώντας τα κομματικά μας συμφέροντα". Με τη φράση αυτή το γνωστό, για τη μονομερή προσφορά συναίνεσης στη νεοφιλελεύθερη πολιτική, κορυφαίο στέλεχος της ΝΔ, Γ. Σουφλιάς,αντέδρασε στην τελευταία έξαρση δημαγωγίας του Μ. Εβερτ απέναντι στα αγωνιζόμενα λαϊκά στρώματα.

Ασφαλώς δεν έχει άδικο, από τη σκοπιά του, σε αυτή την επισήμανσή του ο επίδοξος Θεσσαλός πολιτικός, την οποία συμμερίζονται αρκετά από τα στελέχη της ΝΔ, κυρίως αυτά που συμμετείχαν στην κυβέρνηση της ΝΔ. Ο Στ. Μάνος π.χ. δε δίστασε να διακηρύξει ότι "η μισή ΝΔ, μαζί με το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, είναι αντίθετη στην πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων". Από κοντά και ηΝτ. Μπακογιάννη,η οποία φέρεται να επέκρινε, στο τελευταίο Πολιτικό Συμβούλιο, τη στάση που κράτησε η ηγεσία απέναντι στις κινητοποιήσεις των αγροτών, λέγοντας ότι "δεν μπορούμε να υιοθετούμε άκριτα τις διεκδικήσεις των κοινωνικών ομάδων". Επιπλέον, ζήτησε "να μη διολισθαίνουμε σε θέσεις που δεν υποστηρίζαμε στο παρελθόν και δε θα τηρήσουμε όταν έρθουμε στην κυβέρνηση".

Τι προκάλεσε, λοιπόν, την "οργή" των θεματοφυλάκων του νεοφιλελευθερισμού; Γιατί εκτόξευσαν "βαριές κατηγορίες" εναντίον του προέδρου του κόμματος, του τύπου ότι η ηγεσία της ΝΔ "ΠΑΣΟΚίζει"; Πού και πώς "πρασίνισε" ο Μ. Εβερτ, ο οποίος επί ενάμιση χρόνο καταβάλλει αγόγγυστα το πολιτικό κόστος της σύμπλευσης με τις κυβερνητικές επιλογές και της συναινετικής αντιπολιτευτικής τακτικής του;

Το σίγουρο είναι ότι η στάση του Μ. Εβερτ απέναντι στις κινητοποιήσεις των λαϊκών στρωμάτων (αγρότες, συνταξιούχοι, επαγγελματοβιοτέχνες), η οποία"σηματοδότησε" τη στροφή του προς τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, δεν ικανοποίησε τους εσωκομματικούς αντιπάλους του, αν και για διαφορετικούς λόγους τον καθένα όπως προκύπτει από τις δηλώσεις που προαναφέρθηκαν.

"Δε θέλουν κυβέρνηση ΝΔ"

Στενοί συνεργάτες του προέδρου της ΝΔ υπερασπίζονται τη στάση του, υποστηρίζουν ότι "τελείωσε η περίοδος χάριτος στο ΠΑΣΟΚ" και αντεπιτίθενται κατά των "διαφωνούντων", κατηγορώντας τους για "αμετροέπεια": "Οταν ο Μ. Εβερτ επί ενάμιση χρόνο κρατούσε χαμηλούς αντιπολιτευτικούς τόνους, επειδή ο κόσμος πίστευε ακόμα στην κυβέρνηση, μάς κατηγορούσαν για αντιπολίτευση χαμομηλιού. Τώρα που οξύνει την αντιπαράθεση μάς κατηγορούν για "άστοχη αντιπολίτευση"". Το "λογικό συμπέρασμα", στο οποίο καταλήγουν μετά από αυτόν το συλλογισμό οι συνεργάτες του Μ. Εβερτ είναι απλό: "Αυτοί δε θέλουν κυβέρνηση ΝΔ και πρωθυπουργό τον Μ. Εβερτ". Η τελευταία διαπίστωση "αποκαλύπτει" όμως ταυτόχρονα και τις "κρυφές" επιδιώξεις του προέδρου της ΝΔ, ο οποίος έχει αναπροσαρμόσει και τα "μέσα", για να επιτύχει "αυτοδύναμη" πλειοψηφία στις επόμενες εκλογές. Η αγωνία του για τη νίκη - πρόκριμα της ΔΑΠ στις φοιτητικές εκλογές, τον οδήγησε να εισβάλει στα αμφιθέατρα, αδιαφορώντας για την "ασυνέπεια" στο σύνθημα του "έξω τα κόμματα από τα Πανεπιστήμια".

Ανεξάρτητα, όμως, από αυτές τις "εμβριθείς" αναλύσεις του "περιβάλλοντος", παραμένει το γεγονός της στροφής του Μ. Εβερτ από την "αμετακίνητη θέση" της αποφυγής με κάθε κόστος δεσμεύσεων απέναντι στα αιτήματα διαφόρων κοινωνικών ομάδων, στη "συμπαράσταση στα δίκαια αιτήματά τους" και τη δημαγωγία. Την αρχή της αποφυγής δεσμεύσεων απέναντι στις κοινωνικές ομάδες ο Μ. Εβερτ την είχε τηρήσει με ευλάβεια και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 1994. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι το τελευταίο διάστημα έχει σταματήσει τις δηλώσεις με τις οποίες πλειοδοτούσε στη λήψη σκληρών αντιλαϊκών μέτρων από την κυβέρνηση, διαβεβαιώνοντας ότι θα έχει την πολιτική κάλυψή της ΝΔ. Η συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου, την περασμένη Δευτέρα, επισημοποίησε τη στροφή στις υποσχέσεις και τη δημαγωγία. Αξίζει να αναφερθούν ορισμένα παραδείγματα. Πριν ένα μήνα περίπου ο Μ. Εβερτ απέφευγε να στηρίξει τα αιτήματα των συνταξιούχων που τον είχαν επισκεφτεί, με τον ισχυρισμό ότι "τότε θα ήταν λαϊκιστής". Την περασμένη Δευτέρα όμως ζήτησε από την κυβέρνηση "να καλύψει την απώλεια του εισοδήματος των συνταξιούχων, τόσο κατά το 1994 όσο και κατά το 1995".

"Γενναιόδωρος" εμφανίστηκε και στους επαγγελματοβιοτέχνες, απορρίπτοντας τα αντικειμενικά κριτήρια ως "άδικα και ισοπεδωτικά" και ζήτησε από την κυβέρνηση να τα αναθεωρήσει, γιατί ακόμα και στην Ιταλία και Πορτογαλία που επιχειρήθηκαν να εφαρμοστούν, απέτυχαν. "Απλόχερος" υπήρξε και στις υποσχέσεις στους αγρότες: μείωση ΦΠΑ από 18% σε 8% για τα αγροτικά μηχανήματα, μείωση των καυσίμων κατά 30%, καλύτερο εισόδημα στον αγρότη.

Σε καμία περίπτωση, πάντως, η δημαγωγία της ηγεσίας της ΝΔ δε σημαίνει τη λήξη της συναίνεσης στην αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Από αυτή τη σκοπιά αποδοκίμασε τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο γιατί αποσκοπούσαν στην "όξυνση της αντιπαράθεσης κυβέρνησης - αντιπολίτευσης". Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί ο Μ. Εβερτ ότι δυναμιτίσει το "ομαλό πολιτικό κλίμα", έστω και για ψηφοθηρικούς λόγους και ικανοποίηση μικροκομματικών αναγκών.

Εξάλλου, την επομένη έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι εξαιρείται από την "κομματική αντιπαράθεση" η εξωτερική πολιτική και η παιδεία.

Αντί επιλόγου για την "ποιότητα" και τις προοπτικές της εσωκομματικής αντιπαράθεσης στη ΝΔ, αξίζει να αναφερθεί η εκτίμηση τουΑ. Ανδριανόπουλου: "Από τις επόμενες εκλογές θα προκύψουν τέσσερις κοινοβουλευτικές ομάδες. Οχι αυτές των κομμάτων... Αυτές των ΜΜΕ. Κάθε συγκροτημένος οργανισμός ΜΜΕ θα έχει και την ομάδα του στη Βουλή". Χρειάζεται, λοιπόν, να δείξουν ότι κάπου "διαφέρουν" για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ

Ανασχηματισμός - Οργανωτική Συνδιάσκεψη - Διαδοχή. Να, το τρίπτυχο, πάνω στο οποίο το ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνηση θα πορευτούν το επόμενο διάστημα και θα επενδύσουν "ιδεολογικο-προπαγανδιστικά", ώστε να έχει επιτυχία η γνώριμη μέθοδος του αποπροσανατολισμού των λαϊκών στρωμάτων και η αποσιώπηση του πραγματικού τριπτύχου, που ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία. Πρόκειται για το τρίπτυχο "Λιτότητα - Εξάρτηση - Αυταρχισμός",που υπηρετεί και υπόσχεται ότι με πιο έντονους ρυθμούς θα προωθήσει η κυβέρνηση και τα στελέχη της, "εκσυγχρονιστές" ή μη.

Η "θρησκεία" της

κοινωνικής πάλης

Αν, όμως, είχε δίκιο ο Μαρξ,υποστηρίζοντας ότι "οι θεολόγοι... αναγνωρίζουν δυο λογιών θρησκείες. Κάθε θρησκεία έξω από τη δική τους είναι δημιούργημα των ανθρώπων, ενώ η δική τους είναι η αποκάλυψη του Θείου Λόγου", όπως έλεγε, τότε οι κάθε λογής "θεολόγοι" των εσωΠΑΣΟΚικών τάσεων αλλά και το κυβερνητικό κόμμα στο σύνολό του, δεν μπορούν να πείσουν - όλο και περισσότερους - για την ορθότητα του "Θείου Λόγου" τους... Πολύ περισσότερο που, όσο κι αν θέλουν να λένε ότι "διαφέρουν", τόσο το "πιστεύω" τους, όσο και οι πρακτικές τους είναι αντιλαϊκά πανομοιότυπες. Αναγκαστικά, λοιπόν, θα καταφύγουν σε "ειδωλολατρικά" τεχνάσματα (γνωστά από το παρελθόν ως... "αναδομήσεις"), ώστε με πυροτεχνήματα μηδενικής αξίας να κάμψουν τις αντιστάσεις ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Των κοινωνικών στρωμάτων, που, από το στάδιο της αναμονής για την εκπλήρωση των "υποσχέσεων", πέρασαν στην κατάσταση της συσσωρευμένης αγανάκτησης και από εκεί στην αγωνιστική διεκδίκηση λύσεων. "Προσηλυτίζονται" στη "θρησκεία" της κοινωνικής πάλης, που όσο περισσότερο θίγει βασικές πλευρές της κυρίαρχης πολιτικής, τόσο πιο εύληπτος γίνεται ο κάλπικος χαρακτήρας των αντιλαϊκών "ευαγγελικών" ρήσεων των εκπροσώπων της άρχουσας τάξης περί του "αναγκαίου μονόδρομου" της υποταγής και της εξαθλίωσης.

Απέναντι σ' αυτήν την προσέγγιση της πολιτικής από πλατιά λαϊκά στρώματα, προσέγγιση, δηλαδή, με βάση το αν ικανοποιούνται οι ανθρώπινες ανάγκες, και όχι με βάση την "ελέω μεγάλου κεφαλαίου" (πρόκειται για τον "Θεό" των αστικών κομμάτων) διαχείριση της εξουσίας, το ΠΑΣΟΚ με ένα τρόπο μπορεί να αμυνθεί. Εμφανίζοντας τα εσωτερικά του προβλήματα, σαν "προβλήματα" της ελληνικής κοινωνίας και επιχειρώντας να τα καταστήσει, μέσω των ΜΜΕ, υλικό αποπροσανατολισμού του ελληνικού λαού.

Ανασχηματισμός

διαδοχής

Ταυτόχρονα, βέβαια, ο ανασχηματισμός και η Συνδιάσκεψη (μετατέθηκε για τον Ιούνη αυτή τη φορά) παίρνουν στο φόντο της διαδοχής και μια άλλη διάσταση. Θα σηματοδοτήσουν τις νέες ισορροπίες μέσα στην κυβερνητική παράταξη, ή, τουλάχιστον, θα καταγράψουν τις προθέσεις των αντιμαχομένων για το πώς θα επιθυμούσαν αυτές τις ισορροπίες. Ο Α. Παπανδρέου,που σύμφωνα με πληροφορίες σχεδιάζει τον ανασχηματισμό για μετά το Πάσχα,θα επιδιώξει και πάλι να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του στο ΠΑΣΟΚ. Μόνο που αυτήν τη φορά θα αποβλέπει, όχι σε μια ηγεμόνευση επί των κανόνων λειτουργίας του κόμματος, αλλά στην ηγεμόνευση επί των κανόνων... αποχώρησής του από το κόμμα. Ηδη, από σήμερα, στενοί συνεργάτες του σημειώνουν ότι ακόμα και αν ο πρωθυπουργός δε θίξει ευθέως το θέμα της διαδοχής στην Οργανωτική Συνδιάσκεψη - πράγμα που δεν αποκλείεται - σίγουρα τα όποια οργανωτικά μέτρα ληφθούν εκεί "κάτι θα σημαίνουν για το θέμα της διαδοχής".

Οσο για τον ανασχηματισμό, οι επικρατούσες σκέψεις είναι να προηγηθεί της Συνδιάσκεψης, ώστε οι όποιες ισορροπίες μεταξύ των "δελφίνων", που θασχεδιάσει ο πρωθυπουργός, να επικυρωθούν πολιτικά από το ευρύ κομματικό Σώμα που, την επομένη, θα πάρει μέρος στις εργασίες. Πάντα με βάση τις ίδιες πληροφορίες, ο Α. Παπανδρέου θέτει σε δεύτερη μοίρα τον ορισμό αντιπροέδρων και προσανατολίζεται στη θέσπιση 4-5 κυβερνητικών κύκλων, όπου θα προφιστανται πρωτοκλασάτα στελέχη και θα ελέγχουν βασικές πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής.

Αντιλαϊκά

"στρατόπεδα"

Η παραπάνω εξέλιξη βρίσκει σύμφωνους τους "δελφίνους", οι οποίοι δε φαίνονται διατεθειμένοι να την τορπιλίσουν, από τη στιγμή που το χρίσμα δοθεί χωρίς αποκλεισμούς σε εκπροσώπους όλων των εσωκομματικών πτερύγων - επίδοξων νομέων της εξουσίας. Και αν όμως έχει δίκιο το μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου, που λέει ότι "ο Τσοχατζόπουλος, ο Λαλιώτης, ο Σημίτης, ο Αρσένης και οι υπόλοιποι ξέρουν ότι για να κληρονομήσουν πρέπει να υπάρχει κληρονομιά" και, άρα, για να μην τεθεί κίνδυνος ενότητας του ΠΑΣΟΚ θα βρουν ένα μεταβατικό modus vivendi, από τη στιγμή που θα οριστούν ως "πρώτοι μεταξύ ίσων", τα πράγματα πάλι δεν είναι εύκολα.

Οπως τουλάχιστον υποστηρίζεται, εκτός από την "ετερόκλητη συμμαχία" των "δελφίνων", υπάρχει και η "ετερόκλητη συμμαχία" του "πρωθυπουργικού περιβάλλοντος". Η τελευταία κατηγορείται ότι δεν επιθυμεί διάχυση των εξουσιών μέσω αντιπροέδρων ή κύκλων και γι' αυτό φέρεται να διαρρέει προς τα έξω τα ονόματα των αντιπροέδρων, στα οποία έχει καταλήξει (;) ο Α. Παπανδρέου, για να χρεώσει τις διαρροές στους επίδοξους μνηστήρες και να τους "κάψει". Τα δυο "στρατόπεδα" αντιμάχονται και φιλοδοξούν το καθένα για τον εαυτό του ότι θα είναι ο νικητής της αναμέτρησης. Τι θα κερδίσουν; Τη δυνατότητα να συνεχίσουν - όποιο από τα δυο κερδίσει και αμέσως μετά τη "νίκη" - τον δικό τους εμφύλιο πόλεμο...

Αυτές οι "ετερόκλητες συμμαχίες" δεν παύουν φυσικά να επιδίδονται παράλληλα στον εσωτερικό τους ανταγωνισμό. Η "εκσυγχρονιστική" επιστολή του Κ. Σημίτη στον Α. Τσοχατζόπουλο, με την οποία του εκφράζει την αντίθεσή του στο να πάρει πολιτικά χαρακτηριστικά η Οργανωτική Συνδιάσκεψη και ζητά να περιοριστεί σε οργανωτικά ζητήματα, είναι ενδεικτική. Αφ' ενός αποτελεί απόδειξη για τον αρνητικό, όσον αφορά τους "εκσυγχρονιστές",εσωκομματικό συσχετισμό δύναμης, αφ' ετέρου συνιστά ομολογία της αντιλαϊκής ομοιομορφίας των "εκσυγχρονιστών" με τους εσωκομματικούς "αντιπάλους" τους. Ομοιομορφία που όλοι τη γνωρίζουν, αλλά όσοι επιδίδονται στην αυτοπροβολή τους, ως "εκσυγχρονιστές", δεν είναι έτοιμοι να τη διαφημίσουν. Ετσι από το να "προτείνουν" πολιτικές το ίδιο αντιλαϊκές και ταυτόσημες με τους "συντρόφους" τους στην Οργανωτική, επιδιώκουν η τελευταία να μην έχει πολιτικό χαρακτήρα, ώστε να αποφύγουν τα "αυτοαποκαλυπτήριά τους".

Οπως και να έχει, οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, οι επαγγελματοβιοτέχνες, οι συνταξιούχοι, που το τελευταίο διάστημα δημιούργησαν πολιτικό πανικό στην κυβέρνηση, απέδειξαν ότι η ενότητα και ο αγώνας τους καταδικάζει, έτσι κι αλλιώς, τους κάθε λογής "εκσυγχρονιστές" και μη, να παρουσιάζονται χωρίς το προσωπείο τους. Προσωπείο, το ίδιο διάτρητο, όπως και η ομόγνωμη αντιλαϊκή πολιτική τους, που δεν μπορούν να θέσουν στο απυρόβλητο, επενδύοντας στις εσωκομματικές "αντιδικίες" τους.

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ