Ως προς την κατάσταση που διαμορφώνεται με την ενσωμάτωση της χώρας μας στην ΕΕ, διαπιστώνεται ότι αυτή η ενσωμάτωση: "Οδηγεί στην παραπέρα υποβάθμιση του ρόλου της ΤΑ και την ενίσχυση του ρόλου της σαν διοικητικού μηχανισμού προώθησης και εφαρμογής των πολιτικών της ΕΕ".
Κύρια κατεύθυνση, σημειώθηκε, είναι η εφαρμογή και και στην ΤΑ του "ανταγωνισμού", του βασικού συστατικού της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Επιταχύνεται η μετεξέλιξη των νομών, των δήμων και των περιφερειών σε "επιχειρήσεις". Αυτή η επιχειρηματική δραστηριότητα: Συνδυάζεται με την άμεση επαφή των τοπικών οργάνων με τα όργανα της ΕΕ για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των πολιτικών της. Αναπτύσσεται στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης του μεγάλου κεφαλαίου και της συνύφανσης μ' αυτό. Η εφαρμογή των παραπάνω προωθείται, αφ' ενός με το πλαίσιο που οι κυβερνήσεις θεσμοθέτησαν και θεσμοθετούν, αφ' ετέρου με την πρακτική σήμερα μεγάλου ποσοστού αιρετών.
Προωθείται, τονίστηκε, και μέσα από την ΤΑ η καλλιέργεια "συνείδησης" ότι απαιτείται η επιπλέον καταβολή χρημάτων για να έχουμε "καλές" υπηρεσίες. Με αυτόν τον τρόπο προωθείται: Η αντίληψη για ανικανότητα του δημόσιου τομέα να παίξει το ρόλο του. Η δήθεν αναγκαιότητα για αντικατάστασή του από ιδιώτες και μετατροπή του σε μηχανισμό ανταποδοτικού χαρακτήρα. Η αντίληψη ότι οι διεκδικήσεις είναι ξεπερασμένες και χωρίς αποτέλεσμα, αφού η κυβέρνηση δεν υλοποιεί ακόμη και δικαστικές αποφάσεις υπέρ των δήμων για τα οικονομικά. Σ' αυτά τα πλαίσια, η ΤΑ παρουσιάζεται σαν μηχανισμός που μπορεί να έχει ή να βάλει κοινωνικά κριτήρια. Και στην πράξη, η πρόσθετη φορολογία χρησιμοποιείται σαν μέσο για την εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής.
Ταυτόχρονα, σημειώθηκε: Η αξιοποίηση από την κυβέρνηση και της ΤΑ για τη "δημιουργία" στελεχών που θα υπηρετούν έμμισθα αυτήν την εντολή. Ως προς αυτό, καταγγέλθηκε σαν επικίνδυνη η "δυνατότητα" που δίνεται για τη μισθοδοσία προέδρων και αντιπροέδρων σε Νομικά Πρόσωπα των δήμων. Με τον τρόπο αυτό, αναφέρθηκε, δημιουργούνται μισθοφόροι της ΤΑ, χωρίς να καλύπτουν ουσιαστικές ανάγκες. Ουσιαστικά, πρόκειται για μισθοδοσία "ημετέρων" και διαμόρφωση στελεχών που θα υπηρετούν την πολιτική της ΕΕ. Τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν από αιρετούς, τόσο για το πώς χρησιμοποιούνται προγράμματα, όπως το URBAN, όσο και για τη στάση των διαφόρων έμμισθων, πείθουν για το επικίνδυνο της κατάστασης.
Σε κρίσιμο ζήτημα για την ανάπτυξη της δουλιάς, τόσο της πολιτικής, όσο και της δημοτικής, στη βάση των μεγάλων αναγκών που δημιουργεί η πραγματικότητα της καπιταλιστικής ευρωπαϊκής ενοποίησης, αναδεικνύεται η όσο το δυνατόν συστηματικότερη ενασχόληση των κομματικών οργανώσεων με τα καθημερινά λαϊκά προβλήματα και τους αγώνες που αναπτύσσονται. Σ' αυτή την κατεύθυνση, οι Δημοτικές Κινήσεις έχουν να παίξουν ένα ρόλο - "κλειδί" ως προς το να "δέσει" η δουλιά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με τη δουλιά των ΚΟΒ. Προϋπόθεση γι' αυτό, βέβαια, είναι να λειτουργούν οι Κινήσεις ως χώρος συσπείρωσης του κόσμου και όχι απλά μηχανισμός στο πλευρό των εκλεγμένων στην Αυτοδιοίκηση. Τα προβλήματα που γεννά η προσπάθεια της κυβέρνησης να υποτάξει απόλυτα την Αυτοδιοίκηση στους στόχους του προγράμματος "σύγκλισης" και να τη μετατρέψει σε έναν πρόσθετο φορομπηχτικό μηχανισμό που θα λειτουργεί, ως προς τις κατευθύνσεις της, σε απ' ευθείας σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιουργούν ένα πεδίο δράσης λαμπρό για την ανάπτυξη της δουλιάς των κομμουνιστών, χωρίς, βέβαια, να παραγνωρίζονται και οι πρόσθετες δυσκολίες που γεννά αυτή η πραγματικότητα, όπως, για παράδειγμα, η επιχείρηση μαζικής εξαγοράς συνειδήσεων μέσα από τις χρηματοδοτήσεις των διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ.
Τα παραπάνω είναι ορισμένες μόνο από τις διαπιστώσεις που διατυπώθηκαν, στα πλαίσια ενός πλούσιου σε παρεμβάσεις διαλόγου, ο οποίος έγινε στη διάρκεια ενός πανελλαδικού αχτίφ, το Σάββατο, με θέμα τη δουλιά του Κόμματος στην Αυτοδιοίκηση. Στη διάρκεια της συζήτησης, τόσο από την εισήγηση που παρουσίασε εκ μέρους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ ο Σπύρος Χαλβατζής,όσο και από τις παρεμβάσεις, αναπτύχθηκαν μια σειρά ζητήματα σχετικά με την κατάσταση σήμερα στην Αυτοδιοίκηση, το πώς εκφράζεται στο χώρο η πολιτική της ΕΕ και της κυβέρνησης, πώς λειτουργούν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, τι νέα προβλήματα, πολιτικά και ιδεολογικά, εμφανίζονται στο χώρο και ποια είναι τα νέα καθήκοντα που γεννά για τους κομμουνιστές η πραγματικότητα που διαμορφώνεται. Ο "Ρ" παρουσιάζει σήμερα συνοπτικά ορισμένα από τα θέματα που θίχτηκαν στη συζήτηση.
Στην ανάγκη να μελετηθούν καλύτερα οι θέσεις του Κόμματος για την Αυτοδιοίκηση, στο φόντο της νέας πραγματικότητας, που διαμορφώνουν τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές που συντελούνται στο χώρο, αναφέρθηκε, σε σύντομη παρέμβασή της στη συζήτηση, η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρηγα.
"Ο θεσμός σήμερα, σημείωσε, έχει ενσωματωθεί στο αστικό καθεστώς περισσότερο απ' ό,τι παλιότερα. Μετέχουμε, παλεύουμε σ' αυτόν, αλλά χρειάζεται και να επεξεργαζόμαστε καλύτερα τη θέση μας, καθώς είναι φανερό πως τα αγωνιστικά χαρακτηριστικά που είχε παλιότερα δεν υπάρχουν σήμερα".
Αναφερόμενη στη σχέση της ΚΟΒ με τα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης, σημείωσε την ανάγκη πιο ουσιαστικής καθοδηγητικής βοήθειας, ώστε να γίνονται κατανοητά τα προβλήματα και τα μέτωπα που ανοίγονται. "Ο κρίκος, είπε, που θα "δέσει" την ΚΟΒ με την ΤΑ είναι η απασχόληση με τα λαϊκά προβλήματα". Στο πλαίσιο αυτό, συνέχισε, η Δημοτική Κίνηση είναι το "κλειδί" για τη σύνδεση της Αυτοδιοίκησης με την ΚΟΒ. Η κίνηση πρέπει να είναι ένας χώρος που θα ασχολείται με τα προβλήματα, χώρος συσπείρωσης του κόσμου. Αναφέρθηκε, μάλιστα, σε συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως η διακοπή συμβάσεων εργαζομένων στους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων, ή το πρόβλημα των ναρκωτικών, τονίζοντας πως είναι κεντρικό ζήτημα η λειτουργία και το περιεχόμενο δουλιάς των Κινήσεων για τη δραστηριοποίηση ευρύτερων δυνάμεων, που, από τη θέση τους, τα προβλήματά τους, βρίσκονται σε σύγκρουση με το σύστημα.
Καθώς οι κατευθύνσεις της κεντρικής διοίκησης για το νέο ρόλο που επιφυλάσσει στην Αυτοδιοίκηση, εκτός από ζητήματα άμεσης πρόσθετης νέας φορολογίας, επηρεάζουν και ως προς την αποστολή και τη λειτουργία τους τομείς, όπως η παιδεία, η υγεία, η κοινωνική πρόνοια, γίνεται κατανοητό ότι τα καθήκοντα των κομμουνιστών προβάλλουν αυξημένα: Κύριο, τονίστηκε, είναι, να δραστηριοποιηθούν οι κομματικές οργανώσεις στο χώρο της ΤΑ, μέσω των Κινήσεων και της παράταξης πιο αποτελεσματικά, προβάλλοντας την πολιτική του Κόμματος για όλα τα λαϊκά προβλήματα και τα γενικότερα, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα τη δράση των δυνάμεων του δικομματισμού. Βασικό μέτωπο αναδεικνύεται αυτό των ιδιωτικοποιήσεων, όπου διαπιστώνεται μια αγαστή συνεργασία των δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ στην προώθηση αυτής της πολιτικής και μια απόλυτη συναίνεση των αιρετών της ΝΔ.
Στην κατεύθυνση αντιμετώπισης αυτής της πραγματικότητας, σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει η ενιαία δράση κομμουνιστών αιρετών και εργαζομένων στην ΤΑ. Ιδιαίτερα τονίστηκε ο ρόλος που έχουν να παίξουν οι ΚΟΒ, έτσι ώστε η αλληλοτροφοδότηση της δράσης των εκλεγμένων και των ΚΟΒ να οδηγεί ευρύτερες δυνάμεις σε αγωνιστική κατεύθυνση.
Τέλος σε τυχόν αυταπάτες, για το αν η προωθούμενη αποσυγκέντρωση προς τις Περιφέρειες αποτελεί βήμα προς το γ βαθμό Αυτοδιοίκησης, θέτει η θέση που διατυπώθηκε για το σχέδιο νόμου για τις Περιφέρειες:
Οπως τονίστηκε: Από την αποσυγκέντρωση λειτουργιών της κεντρικής εξουσίας επιχειρείται: Η ανάπτυξη του συγκεντρωτισμού και της αυταρχικότητάς της, με τον αυξανόμενο και ασφυκτικό έλεγχο στην εφαρμογή του αντιλαϊκού πλαισίου, από τα τοπικά όργανα. Χαρακτηριστικά σ' αυτήν την κατεύθυνση είναι: Η κατάργηση και όχι αναβάθμιση των νομαρχιακών επιτροπών. Ο τρόπος που επιβλήθηκε για την κατάρτιση των νομαρχιακών προϋπολογισμών (σ.σ. η κυβέρνηση προσδιόρισε εκ των προτέρων και το ύψος τους και το περιεχόμενό τους) και, το κυριότερο, η ανάδειξη του Περιφερειακού Ταμείου (ΝΠΙΔ) σαν του οικονομικού επικυρίαρχου.
Ειδική αναφορά έγινε για τα οικονομικά της ΤΑ σε σχέση και με την προωθούμενη αντίληψη για επιβολή τοπικών φόρων, ή, διαχείριση επιμέρους φορολογιών. Η θέση που διατυπώνεται είναι διακριτά κάθετα αντίθετη με αυτήν άλλων πολιτικών δυνάμεων:
Η ΤΑ πρέπει να διαχειρίζεται ένα μεγάλο ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού. Απαιτείται να απεμπλακούν τα έσοδα της ΤΑ που προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό από επιμέρους φόρους που επιτρέπουν διάφορες ερμηνείες και εφαρμόζονται με βάση σκοπιμότητες σε βάρος της ΤΑ. Να καθοριστεί ποσοστό στο σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού που θα αυξάνει με την ολοκλήρωση του θεσμού και την ανάπτυξη των αρμοδιοτήτων της. Σήμερα, τονίστηκε, δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για διαχείριση επιμέρους φορολογιών από την ΤΑ. Μια τέτοια θέση θα παρουσιαστεί και θα χρησιμοποιηθεί σαν συναίνεση στην πρόσθετη φορολογία. Η διαχείριση επιμέρους φορολογιών είναι δυνατό να γίνει μόνο μετά από δημοκρατική φορολογική μεταρρύθμιση σε όφελος των εργαζομένων και στη βάση εφαρμογής από την ΤΑ κοινωνικών κριτηρίων. Στις σημερινές συνθήκες και στις ορατές προοπτικές κάτι τέτοιο δεν είναι εφαρμόσιμο.