Η αναγκαιότητα πρωτογενούς πρόληψης από τα πρώτα σχολικά χρόνια και ταυτόχρονα η ανάγκη ανάπτυξης δημόσιων θεραπευτικών προγραμμάτων που θα καλύπτουν τις σύγχρονες απαιτήσεις στον τομέα της απεξάρτησης αναδείχτηκαν τελικά ως κοινός παρονομαστής του απολογισμού που έκαναν χτες ενόψει της Παγκόσμιας Μέρας κατά των Ναρκωτικών (26 Ιούνη 2005) ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Χρ. Γιαννάκης, ο Διευθυντής του ΚΕΘΕΑ Χαρ. Πουλόπουλος, η επιστημονικά υπεύθυνη του «18 Ανω» Κ. Μάτσα και ο Διευθυντής του Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης Χρ. Ρογκότης.

«Η αύξηση διάδοσης της χρήσης ουσιών διαψεύδει τους ισχυρισμούς ότι το πρόβλημα είναι ιατρικό. Ερχεται να δείξει ότι όσο βαθαίνει η κοινωνική κρίση, η φτώχεια, η ανεργία, τόσο επιρρεπής γίνονται οι νέοι στις ουσίες», τόνισε η Κ. Μάτσα. Ενώ σχολιάζοντας τις προθέσεις της κυβέρνησης να παραχωρήσει και την απεξάρτηση στον ιδιωτικό τομέα, η Κ. Μάτσα τόνισε: «Η απεξάρτηση είναι δύσκολη διαδικασία, που ανάγεται στην αλλαγή του τρόπου ζωής. Ο υπουργός Υγείας είπε ότι θα πληρώνουν τα ταμεία. Ποια ταμεία; Το "18 ΑΝΩ" κινδυνεύει να κλείσει, το ΨΝΑ έχει χρεοκοπήσει, δεν έχει καν να πληρώσει τα ενοίκια των 20 δομών».

«Η αλλαγή της διοίκησης στον ΟΚΑΝΑ, αλλά και η προηγηθείσα κυβερνητική αλλαγή δεν ήταν χωρίς συνέπειες σε ένα πλέγμα υπηρεσιών που στήθηκε αρκετά βιαστικά. Τα Ιατρεία κατά των Ουσιοεξαρτήσεων στην περιφέρεια, άρχισαν να εμφανίζουν τα πρώτα σημάδια απορύθμισης», είπε μεταξύ άλλων, ο Χρ. Γιαννάκης. Ενώ ο Χρ. Ρογκότης, τόνισε: «Στη μνήμη των παιδιών που χάθηκαν ζητάμε από το κράτος να σκύψει περισσότερο, οι ανάγκες είναι μεγάλες, χρειαζόμαστε περισσότερα όπλα στη φαρέτρα μας».

Στην ανάγκη πρωτογενούς πρόληψης από τα πρώτα σχολικά χρόνια, αλλά και στην ανάπτυξη θεραπευτικών προγραμμάτων που να απευθύνονται σε εφήβους επικεντρώθηκε ο Χαρ. Πουλόπουλος. «Από το 2002 έχουν γίνει προσπάθειες για νέες δομές, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες που υπάρχουν κυρίως στους εφήβους. Γιατί η κινητοποίηση στην εφηβεία είναι πολύ χαμηλή. Οπου μιλάμε για απεξάρτηση πρέπει να σκεφτόμαστε την ένταξη του απεξαρτημένου στην αγορά εργασίας, αλλιώς αυξάνονται οι πιθανότητες για υποτροπή». Ενώ αναφερόμενος στην ενίσχυση της επαγγελματικής και κοινωνικής ένταξης και στη συμμετοχή του ΚΕΘΕΑ στην Κοινοτική Πρωτοβουλία «Equal», υπογράμμισε: «Κανείς δεν μπορεί να στηρίζεται σε προγράμματα της ΕΕ, απαιτούνται πιο σταθερές δομές».

Συνολικά για το 2004, περίπου 10.350 άτομα έγιναν αποδέκτες υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ. Οι δαπάνες για το 2004 ήταν 20.946 εκατομμύρια ευρώ και όπως σχολίασε και ο Χ. Πουλόπουλος «το ίδιο ποσό πρόκειται να δοθεί και το 2005. Το ποσό που αντιστοιχεί για το ΚΕΘΕΑ έχει μειωθεί κυρίως για τη χρηματοδότηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Ομως δεν ξέρουμε ποιο ΕΣΔ υλοποιείται, αν θα υπάρξει νέο, αν θα γίνει διάλογος μαζί μας. Από το 2002 έγινε προσπάθεια για ενίσχυση των προγραμμάτων πρόληψης, ωστόσο δεν έχουν διαπιστωθεί σημαντικές διαφορές. Είναι απαραίτητο να δούμε την πρωτογενή πρόληψη πριν τα 15 έτη, καθώς τα στοιχεία είναι ανησυχητικά».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΘΕΑ η μέση ηλικία έναρξης της χρήσης ουσιών είναι τα 15,3 χρόνια ενώ η μέση ηλικία διακοπής του σχολείου τα 15,5 έτη.

Εξίσου σημαντικά, όμως είναι και τα στοιχεία που παρουσίασε η Κ. Μάτσα για το «18 ΑΝΩ», καθώς παρατηρείται υπερδιπλασιασμός από την οικογένεια του αιτήματος για θεραπεία και αύξηση των τηλεφωνικών κλήσεων (50.000 τηλεφωνήματα για το 2004). Παράλληλα, υπερδιπλασιάστηκε ο αριθμός των εξαρτημένων γυναικών που ζητούν βοήθεια.

Η αρχαία ύδραυλις

Στους αγώνες συμμετέχουν δύο ομάδες από τη Βουλγαρία, 1 από την Κύπρο και 1 από την Πορτογαλία και ο πρωταθλητής «Φίλιππος Αμυνταίου». Σημαντική είναι η παρουσία του Ινστιτούτου Κόντοκαν και του δασκάλου Μασάο Ιτζίμα ως αλυτάρχη των αγώνων. Στο Τουρνουά με τον «Ηρακλή» θα αγωνιστούν και μέλη του θεραπευτικού προγράμματος ΙΘΑΚΗ.

Ο προπονητής του «Ηρακλή» Αυγερινός Μαϊστρέλης δήλωσε: «Οι αγώνες αυτοί είναι επιτυχία των "στεγνών" προγραμμάτων στην Ελλάδα. Μετά τις επιτυχίες των νέων της ΙΘΑΚΗΣ σε αγώνες πανελλαδικού επιπέδου, συμμετέχουν και σε αυτό το Τουρνουά. Κάτι που δε θα μπορούσε να συμβεί αντίστοιχα σε άτομα που παρακολουθούν προγράμματα συντήρησης της βλάβης με την απαγορευμένη, από τη ΔΟΕ, ουσία, τη "μεθαδόνη"».

Την Κυριακή 26 Ιούνη, το ΕΣΥΝ θα πραγματοποιήσει συγκέντρωση - συζήτηση στο υπαίθριο αμφιθέατρο της πλατείας Ταπητουργείου, στο Βύρωνα, στις 8 το βράδυ, προβάλλοντας το αρχαίο όργανο ύδραυλις, ως μια πολιτιστική πρόταση ενάντια στη ναρκω-κουλτούρα. Η ύδραυλις είναι το πρώτο στην ιστορία πληκτροφόρο μουσικό όργανο. Το 1992, το εύρημα οδηγεί στη δραστηριότητα για ανακατασκευή του οργάνου και ανατίθεται στον Γιώργο Παράσχο, ο οποίος το τελειώνει το 1999 και το παραχωρεί για τη συγκεκριμένη εκδήλωση.

Ο Γιάννης Θωμόπουλος θα ερμηνεύσει μελοποιημένα ποιήματα των Σικελιανού, Γκάτσου, Σεφέρη, Ελύτη, κ.ά. και στην ύδραυλη θα είναι η πιανίστα Ν. Γκουντούμη - Νικολάου.

• Την ίδια μέρα θα πραγματοποιηθεί συγκέντρωση - συζήτηση από το «18 ΑΝΩ», 9.30 π.μ. - 12.30 μ.μ., στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, με θέμα «Εξάρτηση και Επανένταξη μέσα σε συνθήκες κοινωνικής κρίσης» και προβολή του ντοκιμαντέρ του Γιώργου Ζέρβα «Τώρα κάνω όνειρα».
• «Ημέρες γυναικών» είναι το θεατρικό έργο που ανεβάζουν σε δικά τους κείμενα οι κρατούμενες της Κεντρικής Φυλακής Γυναικών Κορυδαλλού, που συμμετέχουν στο θεραπευτικό πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ «Εν δράσει». Το έργο θα παρουσιαστεί στις 20.30 στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

Ενδιαφέρουσα ήταν η κατάθεση των απόψεων των επιστημόνων όσον αφορά τη διαπίστωση των κατοίκων των Εξαρχείων - πέρα από όποιες ενστάσεις υπάρχουν για τις αντιδράσεις τους για τις θεραπευτικές κοινότητες - ότι στην περιοχή λειτουργεί πλέον -και ιδιαίτερα μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες - «πιάτσα» ναρκωτικών.

Η συζήτηση προκλήθηκε μετά από σχετική ερώτηση του «Ρ» για το θέμα. Από το πάνελ των ομιλητών κατέθεσε τις απόψεις του ο Χαρ. Πουλόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι οι κοινότητες του ΚΕΘΕΑ είναι στην περιοχή από το 1983 και όσοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα φροντίζουν να υπάρχει μια αρμονική σχέση μεταξύ κοινότητας και θεραπευτικής μονάδας.

Ο Χρ. Γιαννάκης είπε ότι το θέμα τον απασχόλησε απ' την πρώτη στιγμή, εξέφρασε απορία για τις αντιδράσεις των κατοίκων και υποστήριξε ότι δεν έχουμε το «δικαίωμα να παρεμβαίνουμε στην πιάτσα». Η Κ. Μάτσα είπε ότι οι αντιδράσεις αυτές έχουν να κάνουν λιγότερο με τα προγράμματα αλλά κυρίως με τη στάση απέναντι στους τοξικομανείς και πρέπει να εξαφανιστούν από προσώπου Γης.

Στο τέλος της εκδήλωσης πήρε το λόγο ο Ν. Παρασκευόπουλος, πρόεδρος του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ και καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τονίζοντας ότι η «πιάτσα» αποτελεί μια «βαριά κοινωνική δυσλειτουργία».

«Η "πιάτσα", είπε ο Ν. Παρασκευόπουλος, δεν είναι φυσικό η μεταφυσικό φαινόμενο. Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που προσδιορίζεται από διάφορους παράγοντες, όπως οι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες. Επομένως και η αντιμετώπισή του είναι δυνατή με ανάλογο τρόπο. Δηλαδή με κοινωνική δυναμική (όχι βία) αλλά με οργανωμένη δραστηριότητα των φορέων - ακόμα και του κράτους. Από τη στιγμή που δεχόμαστε ότι η συνέπεια των ναρκωτικών είναι μια βαριά κοινωνική δυσλειτουργία, πρέπει να δεχτούμε ότι και η μείωση της βλάβης θα πρέπει να νοείται κατεξοχήν ως μείωση της κοινωνικής βλάβης. Η εξίσωση της μείωσης της βλάβης με τη χορήγηση της μεθαδόνης δε με βρίσκει σύμφωνο. Χρειάζεται ο πλουραλισμός των προγραμμάτων αλλά και όλα τα προγράμματα οφείλουν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου της "πιάτσας", όπου κι αν εμφανίζεται».