2. Τη στιγμή που έκλεισε τα θαυμάσια μάτια του, ένα ολόκληρο έθνος παραμυθιασμένο, ανάξιο να δει ακόμα και τις πληγές του, γλένταγε μια γελοία νίκη στο Κίεβο.
3. Οι αστοί προσπάθησαν να τον καταστήσουν γραφικό. Απέτυχαν. Οι δημοσιογραφίσκοι των γνωστών συγκροτημάτων που του έστηναν ερωτήσεις - παγίδες έπεφταν οι ίδιοι μέσα. Τώρα που όλοι καταθέτουν τα καλά τους λόγια, από κάποια γωνιά του ουρανού θα τους βλέπει ο Χαρίλαος και θα γελά με την ψυχή του.
4. Η παρουσία του και μόνο ήταν σκάνδαλο για την αστική τάξη. Αμποτες κάποτε να αξιωθούμε λίγο από το χαρακτήρα του. Το γράφω αυτό γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι.
5. Καπετάνιο δε σε κάνει καμία σχολή πολέμου. Γεννιέσαι καπετάνιος, δε γίνεσαι.
6. Τον Χαρίλαο ξεχώρισε ο εξάγγελος της επανάστασης Νίκος Ζαχαριάδης. Πέρα και πάνω από τις διαφωνίες τους, το κοινό τους πάθος και η έμμονη ιδέα τους για τον κομμουνισμό τους ενώνει και μετά θάνατον.
7. Ο Χαρίλαος αγάπησε στο πρόσωπο της γυναίκας του όλες τις γυναίκες. Κι έτσι έγραψε με τη στάση του το μεγαλύτερο εγκώμιο γιατη γυναίκα.
8. Ενα φτηνό ανθρωπάκι, ο Μίμης Ανδρουλάκης, αφού δεν μπόρεσε να κάνει παιχνίδι με τον Χαρίλαο εν ζωή, αποφάσισε να το κάνει τώρα που έχει κλείσει τα μάτια του. Γιατί ασχολούμαι με αυτό; Γιατί θα ακούσετε πολλά από πολλούς που υποτίθεται πως τον γνώριζαν και ως εκ τούτου θα ξερνάνε όσα ...δεν ξέρουν!
9. Ο Χαρίλαος ήταν η αποθέωση του προφορικού λόγου, που είναι παιδί πολλών πνευματικών πατεράδων. Αυτοί μετέφεραν μόνο το λόγο τους, που δεν είχε ανάγκη από χαρτιά. Αλλά κι εμείς, που μένουμε πίσω, δικαίως έχουμε ανάγκη αυτά τα χαρτιά, όχι μόνο σαν μαρτυρία της Ιστορίας μας, αλλά σαν τη μόνη και νόμιμη άμυνα απέναντι στους αστούς που παραποιούν συστηματικά την πραγματικότητα.
10. Η σιωπηλή του παρουσία σε όποιο κοινωνικό χώρο κι αν βρισκόταν και με ανθρώπους κάθε πολιτικής ένταξης ήταν σκάνδαλο. Το σκάνδαλο κάποιου που επιμένει όχι μόνο στις ιδέες του, αλλά και στις πράξεις του με σκοπό να μπει ένα τέλος στην ομηρία της εργατικής τάξης από την αστική.
11. Ας τον κόβουν και ας τον ράβουν οι αστικές φυλλάδες ανάλογα με το ανάστημά τους. Ας διαλέγουν εκείνα από τα ιστορικά γεγονότα που τις βολεύουν για τις αναλύσεις τους, καθώς και φράσεις του που μπορούν να χωρέσουν προς ώρας στο πολιτικό τους παιχνίδι. Καταλαβαίνω πολύ καλά την αγωνία τους, γιατί τουλάχιστον ορισμένοι τεχνικοί της εξουσίας, πρώην Αριστεροί, γνωρίζουν καλά πως ο Χαρίλαος των βουνών είναι ο ίδιος ο Χαρίλαος των φυλακώντης Μεταπολίτευσης και του σήμερα. Ενα σώμα, ενιαίο. Κι αν αφαιρέσεις από ένα σώμα ένα χέρι ή οποιοδήποτε άλλο μέλος, αυτό παύει να είναι σώμα, όπως τονίζει ο Αριστοτέλης.
12. Το κυριότερο που μας δίδαξε ο σύντροφος είναι η διάρκεια. Είμαστε μακριά από τον δυτικό μοναχικό ήρωα που πεθαίνει γρήγορα. Είμαστε μακριά από τη λατρεία του θανάτου, που είναι η εκκλησία της Αμερικής. Είμαστε μακριά από αυτούς που θέλουν να μας χρησιμοποιούν σαν εξαρτήματα στις μηχανές τους. Ο χρόνος είναι δικός μας. Και φύση για μας είναι πρώτα ο συνάνθρωπός μας, με τον οποίο τα μοιραζόμαστε όλα και θα συνεχίσουμε να τα μοιραζόμαστε. Καλό ταξίδι, σύντροφε.
Πειραιάς, ακουαρέλα,1999 |
Ο Π. Πρέκας είναι από τους λίγους εικαστικούς μας δημιουργούς που ασχολήθηκαν με την υδατογραφία. Υλικό που απαιτεί επίπονη εξάσκηση, ταχύτητα στην εκτέλεση και ακρίβεια. «Ενα κρεσέντο τεχνικής και συναισθημάτων», όπως σημειώνει στον καλαίσθητο κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση, ο Χάρης Καμπουρίδης, «που κορυφώνεται, καθώς ο καλλιτέχνης επιδιώκει να συλλάβει τη στιγμή, να την προλάβει, να την αρπάξει απ' το εφήμερο και να την απαθανατίσει στη ζωγραφική επιφάνεια». Κατεξοχήν «ταξιδιωτικός» ζωγράφος, ο Π. Πρέκας ζωγράφισε πολλές ακουαρέλες, με θέματα τα τοπία απ' όλα τα μέρη της Ελλάδας. Ωστόσο, οι δημιουργίες στις οποίες συμπυκνώνεται η προσωπική του τεχνική και η καλλιτεχνική φιλοσοφία του, είναι εκείνες που έχουν ως θέμα τους τα τάνκερ.
«Τα τάνκερ δεν είναι πλοία χαράς», έλεγε ο Π. Πρέκας. «Οταν πρωταντίκρισα τα αραγμένα καράβια στην Ιτέα, κράτησα απλά σημειώσεις, δηλαδή έκανα μια σειρά ακουαρέλες. Επιτόπου. Κι ύστερα στο εργαστήρι μου, τα σχέδια κι οι μελέτες πάνω στο θέμα άρχισαν να με υποψιάζουν... Οι ακουαρέλες είναι η πρώτη μου ύλη, για να βγει το "κείμενο". Και στο "κείμενο" δεν επιτρέπεται καμία επιπολαιότητα. Ο δρόμος, σίγουρα, είναι μακρύς. Καμιά φορά, βέβαια, μπορεί ένα έργο να βγει σε μια μέρα. Δεν έχεις όμως απολαύσει τη δημιουργία του θέματος. Αλλά, ούτε το θέμα είναι που με ενδιαφέρει τόσο πολύ. Το ταξίδι είναι που με συγκινεί».
«Στους πίνακες αυτούς του Πρέκα», σημειώνει ο Χ. Καμπουρίδης «ο βασικός εικαστικός ρόλος του τάνκερ είναι σχεδόν αφαιρετικός, όχι περιγραφικός. Είναι το κεντρικό επεισόδιο της έντονης δραστηριότητας του ζωγράφου πάνω στον πίνακα: Των χρωματικών γραμμών που συμπυκνώνονται ή αραιώνονται, των διαλόγων του σκουρόχρωμου με το φωτεινό, του αναγνωρίσιμου με το υπαινικτικό κι αφαιρετικό... Ο Πρέκας είναι καλά προικισμένος και ασκημένος μάστορας, χαίρεται τη ζωγραφική τελετουργία, το θέμα είναι η αφορμή για τη δική του δυναμική σχέση με την τέχνη του. Ριψοκινδυνεύει, αναζητώντας τολμηρές φωτιστικές γειτνιάσεις, συλλαμβάνει και καταγράφει τονικότητες και κινήσεις μόλις ορατές στο μάτι, μετατρέποντάς τες σε κεντρικό θέμα πολλές φορές».
Οπως έγραφε το 1984 στο «Ρ» ο Νίκος Αλεξίου «ο Πρέκας με τα καράβια του μας λέει πως μπήκαμε σε κάποια άλλη εποχή, κάτι άλλαξε, κάτι πετύχαμε, κάτι χάσαμε. Είναι πολύ μακριά τα καράβια που έφτιαξε κάποτε η σκυριανή κεντητική. Τότε που στα ξάρτια φώλιαζαν τελώνια και στους φλόκους μουζικάντες και τα δελφίνια πηδούσαν έξω απ' τη θάλασσα για να κάνουν συντροφιά στους γεμιτζήδες. Ασπρα και κόκκινα πανιά, γύρω πουλιά και λουλούδια, το καράβι όνειρο, το πλεούμενο κάλεσμα και πρόκληση της αδέσμευτης φαντασίας. Τούτη την αίσθηση του γιγαντισμού στα καράβια, τη δύναμή τους, την επιβολή τους, προσπαθεί να απεικονίζει ο Πρέκας».
«Τα πλοία που ζωγράφιζα εγώ δεν έχουν επιβάτες - δεν είναι ποστάλια», σημείωνε ο Π. Πρέκας. Είναι πλοία σκληρά που μεταφέρουνε τον μόχθο και την αγωνία - είναι πλοία δουλιάς. Επιφυλάσσουν περιπέτειες - ναυάγια... Ξανάνοιξα το μπλοκ με τις ακουαρέλες, τις άπλωσα γύρω μου και άρχισα να μελετώ, σχεδιάζοντας καινούριες συνθέσεις, αξιοποιώντας τις λεπτομέρειες που είχα ζωγραφίσει με την ελπίδα πως θα μπορούσα με σκληρές επιθετικές φόρμες - με σκούρα σκοτεινά λάδια και φωτεινά μίνια, επάνω σε μεγάλους μουσαμάδες, να μετουσιώσω αυτές τις εικόνες, σε ιστορίες ανθρώπινου μόχθου».