Πρώτη βδομάδα του Οκτώβρη. Οι φήμες πολύ έντονες, για πιθανή κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή για ένα ακόμη πραξικόπημα, 21 χρόνια μετά την πτώση της τελευταίας δικτατορίας. Οι κάτοικοι της πιο φτωχής χώρας της Νότιας Αμερικής - δεύτερης μετά την Αϊτή στην αμερικανική υποήπειρο - αναλογιζόμενοι, συνέκριναν τη δικτατορία που γνώριζαν όλα τα χρόνια με τη «δημοκρατία» των τελευταίων δύο δεκαετιών.

Οι σφαγές, αρχικά στο Ελ Αλτο, τη 12η Οκτώβρη, που στοίχισε τη ζωή σε 25 ανθρώπους και την επομένη στην πρωτεύουσα Λα Πας, που στοίχισε τη ζωή σε 28 ανθρώπους, έκανε εκατομμύρια Βολιβιανούς να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι δημοκρατία και δικτατορία δεν αποκλείουν η μία την άλλη, αλλά αλληλοσυμπληρώνονται.

Σαν πυρκαγιά, η εξέγερση απλώθηκε σε όλη τη χώρα, χωρίς κανείς πια να είναι διατεθειμένος να κάνει πίσω ούτε ένα βήμα.

Αγρότες και κοκαλέρος στήνουν οδοφράγματα σε όλο το Αλτιπλάνο, αλλά και στις τροπικές ζώνες μετά από λίγες μέρες. Στο πλάι τους, γυναίκες και παιδιά αποφασισμένοι να συγκρουστούν από τις μεικτές δυνάμεις καταστολής, της αστυνομίας και του στρατού. Στη Σάντα Κρους, στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και οικονομικό κέντρο της Βολιβίας, στο Ορούρο, στο Ποτοσί και το Ελ Αλτο, κάποτε βιομηχανικά κέντρα εξόρυξης μεταλλευμάτων που αποτελούσαν και το κύριο εξαγωγικό προϊόν για δεκαετίες, αλλά τώρα βυθισμένες στην απόλυτη ένδεια, όπως και στην Κοτσαμπάμπα, φοιτητές, μεταλλωρύχοι, εργάτες, δάσκαλοι, γιατροί, αλλά και μικροπωλητές, βιοτέχνες, μικρομεσαίοι, διαδηλώνουν καθημερινά, στήνουν οδοφράγματα και συμμετέχουν στη γενική απεργία, που ξεκίνησε στις 29 του Σεπτέμβρη και πλέον είναι σχεδόν καθολική, ενώ κάποιοι έχουν ξεκινήσει και απεργία πείνας, όπως οι δάσκαλοι του Ποτοσί ή δημοσιογράφοι της πρωτεύουσας, διαμαρτυρόμενοι για την προσπάθεια φίμωσης και ελέγχου των ΜΜΕ εκ μέρους της κυβέρνησης.

Τα περιστατικά φονικής βίας συνεχίζονται, φήμες έκαναν λόγο για στρατιωτική ανάμειξη ακόμη και των ΗΠΑ, όπως κατήγγειλε την Τρίτη ο Πάουλο Μπράβο, πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κοινοβουλίου και ο κατάλογος των νεκρών της εξέγερσης παραμένει οδυνηρά ανοιχτός. Το αίτημα της εξέγερσης, που ξεκίνησε ως «πόλεμος του φυσικού αερίου», εξαιτίας της πρόθεσης της κυβέρνησης να παραδώσει την εκμετάλλευση και την εξαγωγή του φυσικού αερίου της χώρας - των πλουσιότερων κοιτασμάτων στη Λατινική Αμερική - στις πολυεθνικές και ειδικότερα στο τραστ της Pacific LNG - όπου συμμετέχουν η βρετανική BP, η αμερικανοσαουδαραβική Amoco, η αμερικανική Bechtel, αλλά και η ισπανική Repsol YPF ανάμεσα στις άλλες - έχει μεταβληθεί στο «να φύγει ο Γκόνι τώρα!», εννοώντας την άμεση και άνευ όρων αποχώρηση του Προέδρου Σάντσες ντε Λοσάδα, που προτιμά να επικοινωνεί στην αγγλική παρά στην ισπανική και, φυσικά, ούτε λόγος για τις άλλες δύο επίσημες γλώσσες της χώρας, όπως τα Κέτσουα και Αϊμάρα, γλώσσες των ιθαγενών Ινδιάνων, που αποτελούν και το 80% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.

«Θα προσμετρήσουμε πόσα μας χρωστάτε μόνο από τους φόρους που έχουμε καταβάλει από το 1532! Είστε ενοικιαστές. Είμαστε οι δίκαιοι ιδιοκτήτες αυτής της γης! Από τη στιγμή που δεν είστε σε θέση να κυβερνήσετε, παραδώστε την εξουσία... Αφήστε μας να κυβερνήσουμε!», θα δηλώσει προς τον αντιπρόεδρο Κάρλος Μέσα - ο οποίος τελικά θα παραιτηθεί μαζί με ακόμη τέσσερις υπουργούς της κυβέρνησης του Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα την επομένη των σφαγών στο Ελ Αλτο και τη Λα Πας - ο γερουσιαστής της αντιπολίτευσης Χερμάν «Ελ Ινκα» Τσοκουεχουάνκα.

Εξάλλου, ανάμεσα στα άλλα κύρια αιτήματα της εξέγερσης, προβάλλουν, επίσης, νέο πολιτειακό καθεστώς με το σχηματισμό Συνταγματικού Κοινοβουλίου, όπου η πλειοψηφία των μελών θα αντανακλά και την ισότητα μεταξύ των κοινοτήτων, των πολιτικών, πολιτισμικών και κοινωνικών δυνάμεων και την αμετάκλητη απόφαση για την τύχη των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας. Ειδικότερα, του φυσικού αερίου. Ισως, βάσει και της δυναμικής που έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια αυτό το κίνημα που αναδυόταν σιγά - σιγά, αλλά σταθερά στη Βολιβία, ο καιρός της απόλυτης κυριαρχίας των πολυεθνικών και της ψευδεπίγραφης πολυπολιτισμικής δημοκρατίας, της απόλυτης υποταγής στις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή, τελειώνει. Η Βολιβία αποτελεί ένα από τα «μοντέλα» ανάπτυξης και πιστής εφαρμογής των «μεταρρυθμίσεων» υπό τις διαταγές του ΔΝΤ. Ετσι, μετά από δύο δεκαετίες, συνεχίζει να είναι υπερχρεωμένη, με αναιμική ανάπτυξη που ακολουθεί μία πεντάχρονη βαθιά ύφεση. Υφεση, που άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στη βολιβιανή κοινωνία, αφήνοντας το 60% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ στις αστικές περιοχές, όπου ζει το 40% του συνόλου, 9 στους 10 διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Εάν ακόμη δεν έχει κηρυχτεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης παρά την παρουσία τανκς στους δρόμους των πόλεων, οφείλεται και μόνο στο γεγονός ότι η ανώτερη ηγεσία του στρατού έχει προειδοποιήσει για εξέγερση στις τάξεις του στρατεύματος... Η κατάσταση μεταξύ των αστυνομικών σωμάτων δεν είναι και η καλύτερη. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις 10 Οκτώβρη και εν αναμονή της εξάπλωσης της εξέγερσης, τουλάχιστον έξι υψηλόβαθμα στελέχη της αστυνομίας της χώρας συνελήφθησαν με τις κατηγορίες συνωμοσίας για εξέγερση υπό την καθοδήγηση του πρώην αρχηγού των Σωμάτων Ασφαλείας, Νταβίντ Βάργκας, που ηγήθηκε της εξέγερσης στην αστυνομία τον περασμένο Φλεβάρη.

Για μία ακόμη φορά, κατά διαβολική σύμπτωση(;), ο Πρόεδρος Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα είχε κατορθώσει να γαντζωθεί στην εξουσία, παρότι η δημοτικότητά του έχει καταμετρηθεί στο 8%, με τη στήριξη της αμερικανικής πρεσβείας, των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης και των ανώτατων στρωμάτων της καθεστηκυίας τάξης, του στρατού και της αστυνομίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε την απόλυτη στήριξή του προς το πρόσωπο του Λοσάδα, όταν ο εκπρόσωπός του Ρίτσαρντ Μπάουτσερ (DOS Press Release 15/10/03) ανακοίνωσε: «Ο αμερικανικός λαός και η κυβέρνησή του στηρίζουν το δημοκρατικά εκλεγμένο Πρόεδρο της Βολιβίας Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα... Η διεθνής κοινότητα και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρόκειται να ανεχθούν τη διαρραγή της έννομης συνταγματικής τάξης και δεν πρόκειται να στηρίξουν οποιοδήποτε καθεστώς, που θα προέλθει από μη δημοκρατικά μέσα»... εννοώντας, φυσικά, την εξέγερση και αφήνοντας τις απειλές να αιωρούνται.

Εξάλλου, σύμφωνα με όλα τα ανεξάρτητα μέσα της Βολιβίας, αλλά και διεθνή, η παρακίνηση ή εντολή για κατάπνιξη της εξέγερσης, υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα των πολυεθνικών που διακυβεύονται, προέρχεται από την ίδια την αμερικανική πρεσβεία, και ειδικά από τον πρέσβη Ντέιβιντ Γκρίνλι, ο οποίος, ως επικεφαλής της CIA στη Βολιβία κατά τη δεκαετία του '80, φέρεται να είναι ο αρχιτέκτονας των δρακόντειων μέτρων κατά του κινήματος, ειδικά των αγροτών και των κοκαλέρος, ενώ φέρεται να είναι και ο ηθικός αυτουργός της σφαγής των ιθαγενών και αγροτών στη Βίγια Τουρανί, το 1988.

Από την άλλη πλευρά, όμως, μπροστά σ' αυτήν την κρίση στο σύστημα, που έχει προκαλέσει το κίνημα αυτό, όχι μόνο με τη σημερινή εξέγερση, αλλά συνολικά με τους αγώνες όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζεται ίσως μία μοναδική ευκαιρία, που είχε χαθεί, τόσο στη διάρκεια του «πολέμου του νερού» κατά το 2000 ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των πηγών ύδρευσης που και πάλι είχε εξελιχθεί σε εξέγερση, αλλά και στις αρχές του χρόνου ενάντια στο νέο πακέτο μέτρων λιτότητας κατ' επιταγήν του ΔΝΤ και τις αυξήσεις. Κινητοποιήσεις, που εξελίχθηκαν και πάλι σε εξέγερση και «πνίγηκαν» στο αίμα. Δεν είναι λίγες οι φωνές, που κάνουν λόγο για «κοινοβουλευτικό κρετινισμό» τμημάτων της αντιπολίτευσης, η οποία στις τελευταίες εκλογές σχεδόν άγγιξε την εξουσία, κυρίως με την υποψηφιότητα του ηγέτη των κοκαλέρος και του «Κινήματος για το Σοσιαλισμό» - MAS του Εβο Μοράλες για την προεδρία.

Εντούτοις, οι Βολιβιανοί, που εδώ και δύο δεκαετίες έχουν δει όλες τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρα τους να βγαίνουν σε πλειστηριασμό για τις πολυεθνικές, και φοβούμενοι ότι θα υπάρξει επανάληψη της εμπειρίας της βιομηχανίας εξόρυξης μετάλλου (αργύρου και σιδήρου κυρίως), που στέρεψε μετά την άγρια υπερεκμετάλλευση των αμερικανικών εταιριών καθ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα και για το μοναδικό πια πλουτοπαραγωγικό μέσο που τους έχει απομείνει, το φυσικό αέριο, ξεσηκώθηκαν. «Φτάνει πια»... «Κυριαρχία στη Βολιβία», φωνάζουν και σαν ιαχή η φωνή τους πιέζει τις ηγεσίες των συνδικάτων, των αγροτικών και εργατικών ενώσεων, των κοινωνικών και λαϊκών οργανώσεων να μην υποκύψουν στις πιέσεις και τις απειλές. Ετσι και αλλιώς, όλες οι πρότερες διαπραγματεύσεις οδήγησαν σε αδιέξοδο. «Ο δρόμος του αγώνα» είναι ο μόνος που τους έχει απομείνει... Το γνωρίζουν. Το πρώτο βήμα για το συντονισμό έγινε. Το στοίχημα είναι μεγάλο, η ευκαιρία ίσως μοναδική εδώ και δεκαετίες και είναι στα χέρια τους...