Μέχρι τώρα, ο δυτικός πολιτισμός μάς είχε εξουθενώσει στη γυμναστική της υπομονής και της αλαλίας. Και να, τώρα που ο κύριος πρέσβης επιθυμεί να γίνουμε μέρος της ανυπομονησίας του, δηλαδή να μετέχουμε στην παρατεταμένη εφηβεία του.
Ο λόγος είναι προφανής και αφορά αποκλειστικά τον πόλεμο στο Ιράκ, που ήδη έχει αρχίσει, αφού αμερικανικά αεροπλάνα πλήττουν καθημερινά στόχους και μάλιστα, τελευταία, με θύματα. Η επιλεκτική ανυπομονησία των Αμερικανών και η πρόταση να λάβουμε μέρος στο μοναδικό παιχνίδι στον κόσμο που νομιμοποιεί το φόνο με εξοργίζει. Οχι τόσο γιατί δοκιμάζεται η καλή μου ανατροφή όσο για τον τρόπο που εισάγει τον πόλεμο, έναν τρόπο που θα έκανε και τον Ζήνωνα να τα χάσει, όταν έλεγε ότι δεν υπάρχει θέση για το κακό μέσα στη συμπαντική τάξη. Ο κύριος πρέσβης ζητάει από τον καθένα μας να σκηνοθετήσει μαζί του το θάνατο ενός Ιρακινού, και ο τελευταίος να παίξει, κι αυτό με συνέπεια και χωρίς πολλά πολλά λόγια, το ρόλο του Ιβάν Ιλιτς από το ομώνυμο έργο του Τολστόι: «Εβλεπε καλά πως η τρομακτική, η φρικιαστική πράξη που ήταν η πορεία του προς το θάνατο υποβαθμιζόταν από τους γύρω του στο επίπεδο μιας περαστικής δυσαρέσκειας».
Μετά από τη μελέτη αυτή, ομολογώ ότι ποτέ δεν κατάλαβα τη γενεαλογία της Αμερικής και ίσως ο κύριος πρέσβης να οδηγήθηκε στα περί οφειλής ύστερα από έρευνα για το τι γνωρίζουμε και τι δε γνωρίζουμε για τη χώρα του. Ισως ο κύριος πρέσβης να είναι ένας ακόμη άτυχος σε λάθος χώρα και ώρα. Θα είχαν λυθεί τα χέρια του αν ήταν πρέσβης στην Επταετία. Τότε δε θα υπήρχε κανένα θέμα περί οφειλής, γιατί θα λυνόταν αμέσως κάθε εκκρεμότητα μέσα στη Γενική Ασφάλεια. Τώρα είναι υποχρεωμένος να κάνει πρόταση να παίξουμε μαζί του Καουμπόηδες και Ιρακινούς, διακινδυνεύοντας από μας το δικαίωμα να αρνηθούμε. Το γεγονός ότι απευθύνεται στους Ελληνες σαν σε ξεροκέφαλα παιδιά, πότε παιχνιδιάρικα και πότε αυστηρά, αυτό δείχνει το μέγεθος της πτώσης του πρέσβη. Αν ο κύριος αυτός είναι χριστιανός -πράγμα δύσκολο αν είσαι Αμερικανός- θα έπρεπε να έχει καταφύγει πριν κάνει οποιαδήποτε δήλωση σε μια ρύθμιση μαζί με τον πάπα και να επαναφέρει, από τον 8ο αιώνα, πλήρη άφεση για όποια βαρβαρότητα θα κάνει αυτός και οι όμοιοι του.
Πόσο άτυχος είναι ο κύριος Μίλερ! Εδώ θα πατάει κι εκεί θα βρίσκεται όσο νομίζει πως γνωρίζει την Ελλάδα.
Το έμμετρο «σεργιάνι» στη Σμύρνη του Σωκράτη Προκοπίου δίνει με τρόπο γλαφυρό μια «γεύση» της μουσικής ζωής της Σμύρνης των αρχών του 20ού αιώνα. Είναι μια από τις ενδιάφερουσες περιγραφές, που μαζί με πολλές πληροφορίες και ντοκουμέντα, περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Αριστομένη Καλυβιώτη «Σμύρνη. Η μουσική ζωή 1900-1922. Η διασκέδαση, τα μουσικά καταστήματα, οι ηχογραφήσεις δίσκων», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Music Corner» και «Τήνελλα» (Πανεπιστημίου 56, τηλ. 210 3304000). Η έκδοση, της οποίας την παραγωγή και επιμέλεια υπογράφει ο Νίκος Διονυσόπουλος, συνοδεύεται από ένα CD με 18 τραγούδια (στην πλειοψηφία τους ανέκδοτα, της περιόδου 1906-1912).
Στις σελίδες του βιβλίου παρουσιάζονται χαρακτηριστικές μορφές διασκέδασης τόσο των λαϊκών στρωμάτων όσο και των πλουσίων, προσφέροντας μαζί με φωτογραφίες - ντοκουμέντα εικόνες από τη μουσική ζωή της κοσμοπολίτικης πόλης εκείνη την εποχή. Με δεδομένο ότι στη Σμύρνη από τις αρχές του 20ού αιώνα ξεκινά η κυκλοφορία κυλίνδρων και δίσκων γραμμοφώνου, ο συγγραφέας επιχειρεί μια πρώτη καταγραφή των καταστημάτων πώλησης μουσικών οργάνων και δίσκων στην πόλη, αρχίζοντας από το κατάστημα του Εγιούμπ Σάμπρι, το οποίο ήταν το μοναδικό που ηχογραφούσε και διέθετε στο εμπόριο κυλίνδρους φωνόγραφου. Στο βιβλίο επίσης εξετάζεται με λεπτομέρεια η διαδικασία των ηχογραφήσεων και δίνονται αναλυτικοί κατάλογοι των τραγουδιών σμυρναίικου ενδιαφέροντος, που ηχογραφήθηκαν πριν το 1922, με τη μέθοδο του «χωνιού». Γίνεται αναφορά σε ηχογραφήσεις που έγιναν στη Σμύρνη, αλλά και σε εκείνες που πραγματοποίησαν στην Κωνσταντινούπολη σμυρναίικα μουσικά συγκροτήματα. Ηταν η εποχή που νεοσύστατες εταιρίες δίσκων εξορμούσαν σε όλο τον κόσμο για ηχογραφήσεις τραγουδιών και βεβαίως η Σμύρνη με το μουσικό πλούτο της δεν τις άφησε αδιάφορες. Εξάλλου, η πολυπολιτισμική Σμύρνη ήταν η κοιτίδα δημιουργίας, μέσα από αφομοιωτικές διαδικασίες, αυτού του μοναδικού μουσικού ύφους, που έγινε γνωστό ως «Σμυρναίικο» και υπηρετήθηκε από αξεπέραστους οργανοπαίκτες και τις Εστουδιαντίνες τους, μοναδικές φωνές και εμπνευσμένους δημιουργούς. Περίφημοι ήταν οι «σμυρναίικοι» αμανέδες, με πρώτο και καλύτερο το «σμυρναίικο μινόρε». Αυτό το γέννημα ψυχής των Ελλήνων της Σμύρνης και των παραλίων της Μ. Ασίας γενικότερα, που μετά το 1922 έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επικράτηση του μπουζουκιού και την εξάπλωση του ρεμπέτικου. Οπως επισημαίνεται στο βιβλίο, «κάθε είδους και προέλευσης τραγούδια γίνονταν επιτυχίες στη Σμύρνη και αφού πρώτα πολιτογραφούνταν σμυρναίικα, εξαπλώνονταν όχι μόνο στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά έφθαναν μέχρι την Αμερική». Σημειώνεται, μάλιστα, πως «στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικής Σμύρνης και της όσμωσης των διαφόρων εθνικών κοινοτήτων ηχογραφούνται και μερικά δίγλωσσα τραγούδια, με μία εκ των δύο γλωσσών την ελληνική, ταιριασμένη με στίχους από την τούρκικη ή από κάποια ευρωπαϊκή γλώσσα, συνήθως τη γαλλική...».
Ξεχωριστής σημασίας επίσης στοιχείο για τη μουσική ζωή και δραστηριότητα της Σμύρνης είναι το γεγονός ότι «με βάση τους καταλόγους των εταιρειών δίσκων την περίοδο 1900-1922 ηχογραφήθηκαν σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη πολύ περισσότερα ελληνικά τραγούδια απ' όσα στην Αθήνα».