Ενα νομοσχέδιο - «σκούπα», που έρχεται, είτε να συμπληρώσει κενά της πολιτικής του, είτε να εισάγει νέα δεδομένα στην κατεύθυνση της προώθησής της, έδωσε χτες στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας. Πρόκειται για το επί μήνες κυοφορούμενο νομοσχέδιο για «Ρύθμιση θεμάτων Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, Ανώτατης Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις», στο οποίο περιλαμβάνεται και νέα ρύθμιση για το διορισμό των εκπαιδευτικών, μόνιμων και αναπληρωτών.

Ειδικότερα, εισάγονται νέες ρυθμίσεις για τους διορισμούς εκπαιδευτικών από το 2003, με τη σύσταση νέου ενιαίου πίνακα αναπληρωτών, ενισχύεται ο ρόλος του ΟΣΚ ως Ανώνυμης Εταιρίας με τη δυνατότητα να συνιστά οριζόντιες και κάθετες ιδιοκτησίες στα ακίνητα όπου χτίζει σχολεία για την εκμετάλλευσή τους, ρυθμίζονται ζητήματα ισοτίμησης πτυχίων από το ΔΙΚΑΤΣΑ, ενώ καταργείται η ΣΕΛΕΤΕ, η οποία εναρμονίζεται με το νόμο για την «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ. Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται, επίσης, πλήθος άλλων διατάξεων για ζητήματα προσωπικού των ΑΕΙ και ΤΕΙ, μετεγγραφών, του Ανοιχτού Πανεπιστημίου κ.ά.

Θέματα σχετικά με τη ΣΕΛΕΤΕ, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και το ΔΙΚΑΤΣΑ αποτελούν, όπως αναμενόταν, εκτενή κεφάλαια του νομοσχεδίου που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα κι, όπως φαίνεται από τις σχετικές ρυθμίσεις, η κυβέρνηση έρχεται να εναρμονίσει τις λειτουργίες των παραπάνω οργανισμών και ιδρυμάτων με τη γενικότερη υποβάθμιση που προωθεί στην Ανώτατη Εκπαίδευση και τις ντιρεκτίβες της ΕΕ.

Η προαναγγελθείσα κατάργηση της ΣΕΛΕΤΕ και η ίδρυση στη θέση της της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ) έρχεται να «ρυθμίσει» το καθεστώς της σχολής μετά την εφαρμογή του νόμου 2916/01 για τα ΤΕΙ και να της ανακόψει ουσιαστικά κάθε δυνατότητα πραγματικής αναβάθμισης, όπως έκανε η κυβέρνηση και με τα ΤΕΙ. Ετσι, παρά την ανάγκη ουσιαστικής κι ολόπλευρης στήριξης της σχολής, ώστε να γίνει Ανώτατο Παιδαγωγικό Ιδρυμα, την καθηλώνει στο επίπεδο των ΤΕΙ, για να βγάζει αποφοίτους στα μέτρα της σημερινής μειωμένων απαιτήσεων Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και να διεξάγει εφαρμοσμένη έρευνα στις τεχνολογίες εκπαίδευσης, να μελετάει δηλαδή πώς θα εφαρμόζονται καλύτερα τα σχετικά σχέδια της κυβέρνησης. Το νομοσχέδιο ορίζει ότι η «νέα» σχολή είναι ουσιαστικά ένα νέο ΤΕΙ, εφαρμόζονται γι' αυτήν όλες οι διατάξεις που αφορούν τα ΤΕΙ (σχετικά με τη διοίκηση, τη διάρκεια σπουδών κ.τ.λ.) και χορηγεί πτυχίο ισότιμο μ' αυτό των ΤΕΙ, το οποίο «παρέχει δικαίωμα διδασκαλίας στην ειδικότητα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση».

Η δυνατότητα διεξαγωγής επιστημονικής έρευνας που δίνεται μέσω του νομοσχεδίου στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), καθώς και η εναρμόνιση των μεταπτυχιακών τίτλων που παρέχει με αυτούς που δίνουν όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια, είναι οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου στο σκέλος του που αφορά το ΕΑΠ, όπου περιλαμβάνονται και διαδικαστικές ρυθμίσεις σχετικά με τη λειτουργία του. Στη λογική, λοιπόν, της «διά βίου μάθησης», δηλαδή της διά βίου «ψευτοκατάρτισης», υποβαθμίζονται ουσιαστικά οι έννοιες της ανώτατης εκπαίδευσης και της επιστημονικής έρευνας, ισοτιμούμενες με την εξ αποστάσεως πληρωμένη κατάρτιση που προσφέρει το ΕΑΠ.

Σταδιακή αύξηση των εξεταζόμενων μαθημάτων που καλούνται να δώσουν οι απόφοιτοι ιατρικής από πανεπιστήμια του εξωτερικού εκτός των χωρών της ΕΕ, προβλέπεται από το άρθρο 7 του νομοσχεδίου. Τα μαθήματα θα αυξηθούν σε τρία για όσους αποφοιτήσουν κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2003-2004 και θα αυξάνονται κάθε χρόνο μέχρι το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007, οπότε όσοι αποφοιτήσουν τότε θα καλούνται να δώσουν εξετάσεις σε εφτά μαθήματα. Αρνείται, λοιπόν, η κυβέρνηση να δώσει τη δυνατότητα στους Ελληνες που φοιτούν ήδη σε αυτά τα πανεπιστήμια να ισοτιμήσουν τα πτυχία τους με βάση το καθεστώς που ίσχυε όταν επέλεξαν να φύγουν για να σπουδάσουν σε αυτές τις χώρες. Επιμένει, επίσης, να αφήνει στο απυρόβλητο τα πανεπιστήμια των χωρών της ΕΕ και να αναγνωρίζει αυτόματα τα πτυχία που παρέχουν, χωρίς κανένα κριτήριο σχετικά με την ποιότητα των πτυχίων αυτών, ενώ θα έπρεπε το καθεστώς αναγνώρισης πτυχίων από πανεπιστήμια του εξωτερικού να είναι ενιαία. Παράλληλα, αν και στο νομοσχέδιο περιγράφεται η διαδικασία των εξετάσεων, δε θίγονται ζητήματα που έχουν επανειλημμένα καταγγελθεί σχετικά με την αναγγελία της εξεταστέας ύλης, την αναγγελία και τις προθεσμίες υποβολής αιτήσεων κ.τ.λ.

Ορίζεται ακόμα ότι για να αναγνωρίσουν το πτυχίο τους οι απόφοιτοι οδοντιατρικής (από πανεπιστήμια εκτός ΕΕ) χρειάζεται να εξεταστούν σε οχτώ μαθήματα, ενώ για την αναγνώριση της ισοτιμίας πτυχίων καλών τεχνών και μουσικής αρμόδια είναι πλέον τα αντίστοιχα κατά περίπτωση Τμήματα των ΑΕΙ κι όχι το ΔΙΚΑΤΣΑ.

Στο μεγάλο μέρος του νομοσχεδίου που αναφέρεται στην ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνονται πολλά θέματα που αφορούν το εκπαιδευτικό προσωπικό των ιδρυμάτων ή κάποιες κατηγορίες του προσωπικού, ενώ ρυθμίζονται και επιμέρους θέματα. Ανάμεσα σ' αυτά:

• Καταργούνται οι μετεγγραφές Ελλήνων φοιτητών από Πανεπιστήμια του εξωτερικού σε Ελληνικά Πανεπιστήμια από το ακαδημαϊκό έτος 2004-2005.
• Ορίζεται ότι η κατάταξη πτυχιούχων ΤΕΙ σε Τμήματα Πανεπιστημίων θα γίνεται με τις ίδιες κατατακτήριες εξετάσεις, όπως και για τους πτυχιούχους πανεπιστημίων και οι απόφοιτοι ΤΕΙ που δίνουν κατατακτήριες θα εισάγονται με ξεχωριστό ποσοστό 5%.
• «Μερεμέτια», για τη διόρθωση δήθεν κάποιων από τα προβλήματα που δημιουργεί ο νόμος 2916/01 της υποβάθμισης, αντί «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ, περιλαμβάνει σε πολλά σημεία του το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα: σχετικά με τους εκπαιδευτικούς ΤΕΙ που βρίσκονται σε προσωποπαγή θέση και επιθυμούν να αποκτήσουν μεταπτυχιακούς τίτλους εισάγονται κάποιες ρυθμίσεις ιδιαίτερα για όσους βρίσκονται σε προχωρημένη ηλικία κι όσους συνταξιοδοτήθηκαν πριν προλάβουν να κριθούν για να ενταχθούν σε μόνιμη θέση, ενώ διευκρινίζεται ότι όσοι κρίνονται τοποθετούνται σε μόνιμες και τακτικές θέσεις. Τους δίνονται και ελάχιστες θέσεις για μεταπτυχιακά στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Ακόμα, δημιουργείται στα ΤΕΙ κλάδος Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού κατ' αντιστοιχία προς τον ίδιο κλάδο των πανεπιστημίων, με σκοπό την απασχόληση ατόμων που μπορεί να μην έχουν τα απαραίτητα ακαδημαϊκά προσόντα, αλλά έχουν «αναγνωρισμένη καλλιτεχνική ή επαγγελματική επίδοση», για να διδάξουν κάποια συγκεκριμένα μαθήματα σε Τμήματα ΤΕΙ. Τέλος, προστίθενται θέσεις δικηγόρων και πολιτικών μηχανικών στα ΤΕΙ ώστε να έχουν τα ιδρύματα πλήρη νομική και τεχνική υπηρεσία.

Ακόμα:

• Επεκτείνονται οι σκοποί των Ειδικών Λογαριασμών των ΑΕΙ και ΤΕΙ, ώστε να περιλαμβάνουν τη διαχείριση έργων και δράσεων στο πλαίσιο του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
• Επιτρέπεται στα ΑΕΙ και ΤΕΙ να μισθώνουν μεταφορικά μέσα για τη μεταφορά των φοιτητών τους από και προς τους χώρους εκπαίδευσης.
• Αυξάνονται σε τρεις οι αντιπρυτάνεις των πανεπιστημίων που έχουν πάνω από είκοσι Τμήματα ή λειτουργούν σε τρεις και περισσότερες γεωγραφικές έδρες.
• Δίνεται η δυνατότητα να εξετάζονται οι αιτήσεις για μετεγγραφές σε ΑΕΙ του εσωτερικού, από τα Διοικητικά Συμβούλια των Τμημάτων υποδοχής για να αποσυμφορηθούν τα Πρυτανικά Συμβούλια και να μην καθυστερεί η διεκπεραίωση αυτών των υποθέσεων.
• Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τις αποδοχές του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ) και του Ειδικού Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΕΔΙΠ) των πανεπιστημίων καθώς και σχετικά με τις αποδοχές των βοηθών, Επιστημονικών Συνεργατών και Επιμελητών των ΑΕΙ.
• Διευκρινίζονται και επαναρυθμίζονται πλευρές της διαδικασίας εκλογής μελών ΔΕΠ πανεπιστημίων και Εκπαιδευτικού Προσωπικού ΤΕΙ.

Το ρόλο που προσέδωσε στον ΟΣΚ η μετατροπή του σε Ανώνυμη Εταιρία (ΑΕ) έρχεται να ενισχύσει το σχέδιο νόμου για τη «Ρύθμιση θεμάτων Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων, ανώτατης εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις». Αφού εξαίρεται ως θετική η εξέλιξη αυτή και «επιτυχής η επιχειρηματική λειτουργία» της ΑΕ, η κυβέρνηση προχωρά ένα βήμα παραπέρα τόσο σε ό,τι αφορά το ρόλο του, όσο και στο ζήτημα των εργασιακών σχέσεων των εργαζομένων.

Συγκεκριμένα, δίνεται στον ΟΣΚ η δυνατότητα απόκτησης γηπέδων με αναγκαστική απαλλοτρίωση, αγορά ή ανταλλαγή, ρυθμίζονται διαδικασίες αποζημιώσεων για τις απαλλοτριώσεις. Συγχρόνως, καθιερώνεται η δυνατότητα της ΟΣΚ ΑΕ να συνιστά οριζόντιες και κάθετες ιδιοκτησίες στα ακίνητα στα οποία ανεγείρονται σχολικά κτίρια και μεταβιβάζονται στους ΟΤΑ, με στόχο την οικονομική εκμετάλλευση των ακινήτων αυτών και «δημιουργία αυτόνομων πόρων για την ΟΣΚ ΑΕ» (!). Ενόψει δε των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η διάταξη αυτή εξειδικεύεται και - πέρα από την εκπόνηση μελετών επίβλεψη έργων και εξοπλισμών ακινήτων σε συνεργασία με τον «Αθήνα 2004» - δίνεται στον ΟΣΚ η δυνατότητα να παραχωρεί για χρήση στην Ολυμπιακή Επιτροπή Αθήνα 2004 ακίνητά του με οικονομικό αντάλλαγμα για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων. Μάλιστα, η παραπάνω ανταποδοτική λειτουργία των κτιρίων, παρουσιάζεται ως συμβολή του υπουργείου Παιδείας στην «εθνική προσπάθεια» και «εξασφαλίζει υποδομές που θα συνεχίσουν μετά τους αγώνες να συμβάλλουν στο έργο της εκπαίδευσης».

Επίσης, με το νομοσχέδιο δίνεται στον ΟΣΚ η δυνατότητα να αναλαμβάνει έργα και στο εξωτερικό, κάτι που έχει ήδη ξεκινήσει με την ανάληψη από τον ΟΣΚ έργων κτιριακής υποδομής στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας.

Τέλος, ανάμεσα σε άλλα, δίνεται η ευκαιρία στον ΟΣΚ να ενισχύσει και στο μέρος που αφορά τις εργασιακές σχέσεις το χαρακτήρα του σαν ιδιωτική επιχείρηση, με τη ρύθμιση που προβλέπει τη δυνατότητα πρόσληψης εργαζομένων με εξαρτημένη σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου, σε βάρος του μόνιμου προσωπικού του οργανισμού.