Copyright 2018 The Associated

Από παλιότερη συνάντηση των δύο ηγετών

Στο μεταξύ η Ρωσία εγκατέλειψε το «μορατόριουμ» που έθετε περιορισμούς στην ανάπτυξη πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, επικαλούμενη αντίστοιχες κινήσεις των ΗΠΑ. Ηδη δημοσιεύματα και αναλύσεις στον ρωσικό Τύπο επισημαίνουν ότι τώρα η Μόσχα έχει «λυμένα τα χέρια» να αναπτύξει τον νέο υπερηχητικό πύραυλο «Oreshnik» σε στρατηγικές περιοχές.

Μετά τη συνάντηση που είχε την Τετάρτη στη Μόσχα ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν με τον ειδικό απεσταλμένο του Λευκού Οίκου Στιβ Γουίτκοφ, ανακοινώθηκε και από τις δύο πλευρές η προετοιμασία μιας Συνόδου Κορυφής μεταξύ του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ και του Ρώσου ομολόγου του.

Ταυτόχρονα η Μόσχα απέρριψε ως πρόωρη μια τριμερή συνάντηση των ηγετών ΗΠΑ - Ρωσίας - Ουκρανίας, ωστόσο ο Τραμπ δήλωσε έτοιμος να συναντηθεί με τον Πούτιν ακόμα κι αν αυτός αρνείται να δει τον Ουκρανό Πρόεδρο Β. Ζελένσκι.

Αναφορικά με τη διορία της 8ης Αυγούστου που είχε θέσει για την επιβολή νέων κυρώσεων και δευτερογενών δασμών κατά της Ρωσίας αν δεν «τερμάτιζε» τον πόλεμο, ο Τραμπ δήλωσε: «Θα εξαρτηθεί από αυτόν. Θα δούμε τι έχει να πει» ο Πούτιν.

Μέχρι την Παρασκευή δεν είχε οριστεί η τοποθεσία των συνομιλιών, αν και ο Πούτιν δήλωσε ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα ήταν «τέλεια» επιλογή, μετά τη συνάντηση που είχε με τον ηγέτη των Εμιράτων, σεΐχη Μοχάμεντ Μπιν Ζαγιέντ.

Πάντως, η προοπτική Πούτιν και Τραμπ να προσπαθήσουν να καταλήξουν οι δυο τους σε συμφωνία για την Ουκρανία πιθανώς «ανησυχεί» το Κίεβο και τα ευρωπαϊκά κράτη, όπως διαφαίνεται από τις πρώτες αντιδράσεις τους.

Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Γερμανό καγκελάριο Φρ. Μερτς, ο Ζελένσκι τόνισε ότι «ο πόλεμος διεξάγεται στην Ευρώπη» και συνεπώς αυτή «οφείλει να συμμετάσχει στη διαδικασία».

Εξάλλου, οι δύο ηγέτες επεσήμαναν την ανάγκη για «αξιοπρεπή ειρήνη», καθώς «οι παράμετροι τερματισμού αυτού του πολέμου θα διαμορφώσουν το τοπίο ασφάλειας της Ευρώπης για τις επόμενες δεκαετίες».

Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι «συντονίζουν τις θέσεις τους», καθώς «βλέπουν την ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή άποψη σε βασικά ζητήματα ασφάλειας για την Ευρώπη», δήλωσε ο Ουκρανός Πρόεδρος μετά την επικοινωνία με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμ. Μακρόν.

Ο Ζελένσκι επικοινώνησε επίσης με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι.

Επιπλέον, είπε, «θα υπάρξουν συνομιλίες σε επίπεδο συμβούλων εθνικής ασφάλειας» της Ευρώπης και των ΗΠΑ, για να πιεστεί η Ρωσία «να λάβει συγκεκριμένα μέτρα ώστε να τερματίσει την επίθεσή της».

Μια «παύση» του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να είναι κοντά, εκτίμησε την Παρασκευή ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντ. Τουσκ, έπειτα από συνομιλία που είχε με τον Ουκρανό Πρόεδρο.

«Υπάρχουν ορισμένα μηνύματα, και έχουμε επίσης μια διαίσθηση ότι ίσως ένα πάγωμα της σύγκρουσης - δεν θέλω να πω τέλος - είναι πιο κοντά παρά πιο μακριά», υποστήριξε ο Τουσκ.

Μάλιστα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Β. Ορμπαν κάλεσε σε μια Σύνοδο Κορυφής των ισχυρότερων ευρωπαϊκών κρατών με τη Ρωσία.

Στο μεταξύ, μετά τη συνάντηση Πούτιν - Γουίτκοφ ο Ζελένσκι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, στην οποία έλαβαν μέρος και αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες, καθώς επίσης ο γγ του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε.

Αλλά και η Μόσχα ενημερώνει τους «στενότερους εταίρους» της, όπως οι ηγέτες του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν και της Λευκορωσίας, για όσα συζητήθηκαν με τον Γουίτκοφ.

Ικανοποίηση για τις ρωσο-αμερικανικές συνομιλίες εξέφρασε ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στον Πούτιν, σε τηλεφωνική τους επικοινωνία την Παρασκευή.

Σχετικά με τη θέση της Κίνας για την Ουκρανία, ο Σι έκανε λόγο για «ένα σύνολο σύνθετων ζητημάτων χωρίς απλές λύσεις», σύμφωνα με το δίκτυο CCTV.

Ο Πούτιν ενημέρωσε επίσης τον Ινδό πρωθυπουργό Ν. Μόντι. «Εξετάσαμε την πρόοδο στη διμερή μας ατζέντα και επιβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας για περαιτέρω εμβάθυνση της ειδικής και προνομιακής στρατηγικής εταιρικής σχέσης Ινδίας - Ρωσίας», τόνισε ο Μόντι, που αναμένεται να έχει συνάντηση φέτος με τον Ρώσο Πρόεδρο.

Ενώ ήταν σε εξέλιξη η συνάντηση Πούτιν - Γουίτκοφ, ο Τραμπ υπέγραφε διάταγμα για 25% δασμούς σε εμπορεύματα από την Ινδία, εξαιτίας των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει 25% δασμούς στις ινδικές εισαγωγές, με πρόσθετες «ποινές» για τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.

Σύμφωνα με αναλύσεις και δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, πάντως, το διακύβευμα ξεπερνά κατά πολύ το πετρέλαιο. Οι πιέσεις των ΗΠΑ στην Ινδία εκδηλώνονται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ουάσιγκτον χρειάζεται όσο ποτέ το Νέο Δελχί για την ανάσχεση της ανόδου της Κίνας στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.

Ο Τραμπ «ζύγισε» την Ινδία ως τον «αδύναμο κρίκο» της Ομάδας BRICS και κλιμακώνει τις πιέσεις ώστε το Νέο Δελχί να εγκαταλείψει τη «στρατηγική αυτονομία» που διεκδικεί, καλλιεργώντας σχέσεις και με τη «Δύση» και με την «Ανατολή» και διεκδικώντας ρόλο μεγάλης ιμπεριαλιστικής δύναμης στον κόσμο. Η Ινδία είναι και μέλος του «Quad», πλατφόρμας των ΗΠΑ μαζί με την Ιαπωνία και την Αυστραλία για γεωπολιτική συνεργασία στην περιοχή Ασίας - Ειρηνικού.

Η Ινδία έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού πετρελαίου μετά την Κίνα, με εισαγωγές που το 2023 ξεπέρασαν τα 1,8 εκατ. βαρέλια τη μέρα (39% του συνόλου). Ωστόσο, Ινδοί αξιωματούχοι κατηγορούν ΗΠΑ και ΕΕ για υποκρισία, τονίζοντας πως αυτές συνεχίζουν τις συναλλαγές με τη Ρωσία, και μάλιστα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.

Η απόφαση του Τραμπ να συνεργαστεί με το Πακιστάν για την ανάπτυξη των πετρελαϊκών του αποθεμάτων - και η ειρωνική του αναφορά ότι ίσως το Πακιστάν πουλήσει κάποτε πετρέλαιο στη γειτονική Ινδία - υπογραμμίζει επίσης τις αντιθέσεις, τις πιέσεις και τα παζάρια.

Ταυτόχρονα, η αμερικανική πλευρά συνεχίζει τις πιέσεις για το άνοιγμα της αχανούς εσωτερικής αγοράς της Ινδίας.

Ινδοί αξιωματούχοι είχαν στείλει μηνύματα στις ΗΠΑ ότι δεν θα παύσει η εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου, αλλά και «κατευνασμού» της Ουάσιγκτον σε άλλα μέτωπα, όπως στην Αμυνα, με τη Ρωσία να είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Ινδίας.

Ειδικότερα, η Ινδία έλαβε μέρος για πρώτη φορά στις υπό αμερικανική ηγεσία στρατιωτικές ασκήσεις «Talisman Sabre 2025», σε Αυστραλία και δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, οι οποίες συνοδεύθηκαν από την ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων «Typhoon» αλλά και υπερηχητικών «Dark Eagle», γεγονός που το ρωσικό ΥΠΕΞ κατήγγειλε ως κατάρρευση του πλαισίου που είχε δημιουργήσει η Συνθήκη για τους πυραύλους μικρού και μεσαίου βεληνεκούς (INF).

Επιπλέον, μόνο τον τελευταίο μήνα η Ινδία και οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν για την εκτόξευση ενός ισχυρού δορυφόρου και ξεκινούν την κοινή παραγωγή των κινητήρων αεριωθούμενων F414 της «GE Aerospace» στην Ινδία, για τα μαχητικά αεροσκάφη της.

Η ινδική πλευρά διαπραγματεύεται την αγορά αεροσκαφών F-35, στην προοπτική να τα καταστήσει κύρια μαχητικά της τις επόμενες δεκαετίες.

Τους ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν φιλοξένησε την Παρασκευή ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προαναγγέλλοντας μια «ιστορική σύνοδο ειρήνης». Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει το γεωπολιτικό «μπάσιμο» των ΗΠΑ και της ΕΕ στον Νότιο Καύκασο (αμφισβητώντας την επιρροή της Ρωσίας) αλλά και το ευρύτερο «παζάρι» ΗΠΑ - Ρωσίας, ενώ συνδέεται επίσης με την επιδείνωση των σχέσεων της Μόσχας με το Γερεβάν και πρόσφατα και με το Μπακού.

«Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα υπογράψουν ειρηνευτική συμφωνία σήμερα», ανακοίνωσε την Παρασκευή ο Λευκός Οίκος ενόψει των συναντήσεων.

«Αυτά τα δυο έθνη εμπλέκονταν σε πόλεμο για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Πολλοί ηγέτες επιχείρησαν να βάλουν τέλος στον πόλεμο, χωρίς επιτυχία, μέχρι που αυτό επιτεύχθηκε τώρα, χάρη στον Τραμπ», θριαμβολόγησε την Πέμπτη το βράδυ ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν και ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ «θα με συνοδεύσουν στον Λευκό Οίκο για μια επίσημη τελετή υπογραφής της ειρήνης», δήλωσε ο Τραμπ.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος αρχικά επρόκειτο να υποδεχτεί τους δύο ηγέτες χωριστά και να υπογράψει με τον καθέναν από μια διμερή συμφωνία, πριν την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας, που αναμενόταν το βράδυ της Παρασκευής (ώρα Ελλάδας).

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του Λευκού Οίκου, οι συμφωνίες που επρόκειτο να υπογραφούν τόσο με την Αρμενία όσο και με το Αζερμπαϊτζάν περιλάμβαναν τομείς όπως Ενέργεια, τεχνολογία, οικονομική συνεργασία, ασφάλεια των συνόρων, υποδομές και εμπόριο.

Σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο CBS, το κείμενο της συμφωνίας δίνει στις ΗΠΑ δικαιώματα διαμόρφωσης ενός διαδρόμου 43 χλμ. στο αρμενικό έδαφος, ο οποίος θα ονομαστεί «Δρόμος Τραμπ για τη διεθνή ειρήνη και ευημερία» ή TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity).

Πρόκειται για τον Διάδρομο Ζανγκεζούρ, που θα συνδέει τον αζέρικο θύλακα Ναχιτσεβάν και στη συνέχεια την Τουρκία με το Αζερμπαϊτζάν. Το «Reuters» μετέδωσε ότι ο Τραμπ εξασφάλισε αποκλειστικά δικαιώματα για τις ΗΠΑ να αναπτύξουν τον διαμετακομιστικό διάδρομο.

Το Αζερμπαϊτζάν ζητά τον πλήρη έλεγχο του διαδρόμου, με την Αρμενία να αντιδρά, κάνοντας λόγο για παραβίαση της κυριαρχίας της. Αντίθετο είναι και το Ιράν, ενώ η Ρωσία επιδιώκει ρόλο «εγγυήτριας ασφαλείας» του διαδρόμου, διατηρώντας το γεωπολιτικό της «πάτημα» στον Νότιο Καύκασο.

Πρόσφατα η Ουάσιγκτον είχε παρουσιάσει ως «λύση» οι ΗΠΑ «να αναλάβουν τη διαχείριση (...) με μίσθωση για 100 χρόνια και μπορείτε να τον μοιράζεστε με όλους».

Σύμφωνα με το «Associated Press», ο διάδρομος διαμετακόμισης αναμένεται να περιλαμβάνει τελικά σιδηροδρομική γραμμή, αγωγούς πετρελαίου - φυσικού αερίου και γραμμές οπτικών ινών. Η συμφωνία φέρεται να μην προβλέπει πληρωμή από τις ΗΠΑ για την κατασκευή του διαδρόμου, αλλά ανάπτυξή του από ιδιωτικές εταιρείες.

Οι συνομιλίες έχουν «σκοντάψει» και λόγω των απαιτήσεων του Αζερμπαϊτζάν να γίνουν αλλαγές στο αρμενικό Σύνταγμα, ώστε να αποκλειστούν οι αξιώσεις της Αρμενίας επί του Ναγκόρνο Καραμπάχ.