Από την πυρκαγιά δίπλα σε βιομηχανίες τον περασμένο Ιούλη

Στη συγκέντρωση παρεμβάσεις έκαναν ακόμη ο Χρήστος Ματαράγκας, μέλος της ΤΕ Βιομηχανίας της ΚΟ Αττικής, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στην Ενέργεια νομών Αττικής, Βοιωτίας, Εύβοιας, Κορινθίας και εργαζόμενος στα διυλιστήρια Ασπροπύργου των ΕΛΠΕ, ο Δημήτρης Γκατζής, γενικός γραμματέας του Σωματείου Συνταξιούχων ΙΚΑ Ελευσίνας - Μάνδρας και περιχώρων, πρώην εργάτης σε βιομηχανία της περιοχής, και η Ελένη Χόνδρου, πρόεδρος του Σωματείου ΟΤΑ Θριασίου.

Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα αποσπάσματα από την ομιλία της Εύης Γεωργιάδου.

Η Εύη Γεωργιάδου

Ισως κάποιοι ή κάποιες να αναρωτιέστε: Είναι πράγματι τόσο σοβαρά τα πράγματα; Υπάρχει πράγματι ένας κίνδυνος ΒΑΜΕ ή μήπως υπερβάλλουμε;

Τι να πρωτοαναφέρουμε... Οτι στην περιοχή της Δυτικής Αττικής λειτουργούν τουλάχιστον 23 εγκαταστάσεις ανώτερης βαθμίδας επικινδυνότητας που υπάγονται στην Οδηγία Σεβέζο (η πλειοψηφία τους στο Θριάσιο); Δηλαδή που υπάγονται στη γνωστή ευρωπαϊκή Οδηγία που αφορά στον κίνδυνο ενός ΒΑΜΕ σε εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων ουσιών, εύφλεκτων, εκρηκτικών, τοξικών.

Είναι υπερβολή να αναφερόμαστε στον υπαρκτό κίνδυνο ενός ΒΑΜΕ στην περιοχή, όταν πολλές επικίνδυνες εγκαταστάσεις βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής μεταξύ τους, με κίνδυνο δηλαδή ενός αλυσιδωτού ατυχήματος ντόμινο με τεράστιες συνέπειες;

Είναι υπερβολή να κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανότητα ενός ΒΑΜΕ με καταστροφικές συνέπειες στον πληθυσμό, όταν είναι γνωστό ότι μέσα στις ζώνες επικινδυνότητας βρίσκονται οικισμοί, παιδικοί σταθμοί, σχολεία, νηπιαγωγεία, θεραπευτήρια, υποσταθμοί, πλήθος άλλων επιχειρήσεων με εκατοντάδες εργαζόμενους, η Εθνική οδός και άλλες οδοί μεταφοράς, πολλές άλλες δραστηριότητες;

Και επειδή μπορεί να μην είναι τόσο προφανές τι θα σημάνει ιδιαίτερα εδώ στην περιοχή της Δυτικής Αττικής ένα ΒΑΜΕ, ένα φαινόμενο ντόμινο, αρκεί να σκεφτούμε ότι σε αντίστοιχα μεγάλα ατυχήματα που έχουν συμβεί διεθνώς, το αποτέλεσμα ήταν εκατοντάδες νεκροί και χιλιάδες τραυματίες, καρκινογενέσεις και άλλα προβλήματα υγείας μακροπρόθεσμα για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καταστροφή υποδομών και φυσικού περιβάλλοντος.

Θυμίζουμε το ατύχημα στην πόλη Σεβέζο της Ιταλίας με έκλυση μεγάλης ποσότητας διοξίνης, που οδήγησε σε άμεσες επιπτώσεις όπως καρδιακά και αναπνευστικά προβλήματα, αλλά και σε μακροπρόθεσμες, όπως καρκινογενέσεις, προβλήματα στο αναπαραγωγικό σύστημα κ.ά. Το μεγάλο ατύχημα με έκρηξη σε εργοστάσιο λιπασμάτων στην Τουλούζη στη Γαλλία το 2001, που επειδή ακριβώς λειτουργούσε εντός κατοικημένης περιοχής, είχε τεράστιες επιπτώσεις, 30 νεκρούς, 2.240 τραυματίες, περισσότερους από 5.000 ανθρώπους που χρειάστηκαν ειδική ψυχολογική υποστήριξη, υλικές ζημιές, επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Αυτό που επαναλαμβάνουν οι εκπρόσωποι της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής όλα τα χρόνια, με πιο πρόσφατη την μόλις προ ολίγων ημερών απάντηση του υπουργείου Εργασίας σε σχετική Ερώτηση του ΚΚΕ στη Βουλή, είναι ότι τάχα υπάρχει επαρκές νομοθετικό πλαίσιο για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, και η Οδηγία Σεβέζο, και έτσι είμαστε προστατευμένοι.

Τα πολύνεκρα θανατηφόρα ατυχήματα στη χώρα μας και διεθνώς, τα παρ' ολίγον ατυχήματα, τα ατυχήματα μεγάλης ρύπανσης υπογραμμίζουν το αντίθετο. Ξέρουμε από την ίδια μας την πείρα ότι έστω και αυτή η σημερινή νομοθεσία δεν εφαρμόζεται ουσιαστικά. Το βλέπουμε καθημερινά στους χώρους δουλειάς όταν δεν λαμβάνονται από τους εργοδότες τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Κάθε εργοδότης εξετάζει το αν και ποια μέτρα θα λάβει με κριτήριο την επίδραση που θα έχουν αυτά στην κερδοφορία του.

Παράλληλα, το αστικό κράτος θωρακίζει την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου με την απουσία ουσιαστικού ελέγχου για την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας, αλλά και με τη διατήρηση κενών στη νομοθεσία ώστε να μην εφαρμόζεται αυτή αποτελεσματικά.

Είναι τόσο μικρός ο αριθμός των επιθεωρητών Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας και των επιθεωρητών Περιβάλλοντος, που για να γινόταν έστω και μια απλή επίσκεψη για έλεγχο σε όλους τους χώρους θα απαιτούνταν χρόνια! Πόσο δε μάλλον που για να είναι ουσιαστική μια τέτοια διαδικασία απαιτεί ενδελεχή έλεγχο και όχι τυπικό, με επαρκή εξοπλισμό, που δεν διαθέτουν οι σχετικές κρατικές υπηρεσίες.

Μεταξύ άλλων, η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι επιθεωρήσεις δίνουν έμφαση στις επικίνδυνες εγκαταστάσεις. Πέρα από τις ανεπάρκειες στην όλη ελεγκτική διαδικασία, την απουσία προσανατολισμού στον προληπτικό έλεγχο, την απουσία εξοπλισμού και υποδομών, τον ίδιο τον τυπικό χαρακτήρα πολλών ελέγχων, υπάρχει το πολύ σοβαρό ζήτημα ότι αυτές οι επικίνδυνες εγκαταστάσεις δεν βρίσκονται μόνες τους στο υπερπέραν. Γειτνιάζουν με πολλές άλλες επιχειρήσεις και δραστηριότητες, διαμορφώνοντας μια άναρχη και εκρηκτική κατάσταση.

Για να εκτιμηθούν ολοκληρωμένα η επικινδυνότητα και η τρωτότητα μιας περιοχής, πρέπει να αναλυθούν όλες οι δραστηριότητες, οι οποίες μεταξύ τους αλληλοεπηρεάζονται, αλληλεπιδρούν και αυξάνουν τους κινδύνους. Σήμερα, οι όποιες μελέτες και σχέδια υπάρχουν, εξετάζουν στατικά με κάποια σενάρια ατυχημάτων ορισμένες μόνο εγκαταστάσεις. Δεν εξετάζεται ολοκληρωμένα η αλληλεπίδραση μεταξύ δραστηριοτήτων σε μια περιοχή.

Επείγοντα ερωτήματα αναδεικνύουν τον μεγάλο κίνδυνο για τη ζωή μας:

• Τα σχέδια που υπάρχουν στα χαρτιά λαμβάνουν υπόψη το σύνολο των κινδύνων και την αλληλεπίδρασή τους στην περιοχή;
• Υπάρχουν επαρκές προσωπικό, οργάνωση, εξοπλισμός και μέσα για την αποτελεσματική εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου;
• Υπάρχουν δρόμοι και μέσα διαφυγής, αν αυτό απαιτηθεί για το σύνολο του πληθυσμού;
• Υπάρχουν ασφαλείς και κατάλληλοι χώροι καταφυγής του πληθυσμού;
• Υπάρχουν επαρκείς υποδομές για την περίθαλψη και αποκατάσταση της υγείας των πληγέντων;
• Εχει ληφθεί υπόψη στα υπάρχοντα σχέδια το ζήτημα της διαχείρισης της πανδημίας Covid-19 και τι επιπλέον προβλήματα δημιουργούνται;
• Εχουν δοκιμαστεί στην πράξη τα όποια σχέδια;

Δυστυχώς, γνωρίζουμε την αρνητική απάντηση...

Ουσιαστική ενημέρωση, ουσιαστική εκπαίδευση, ασκήσεις ετοιμότητας του πληθυσμού δεν έχουν γίνει και δεν προβλέπεται να γίνουν! Μόνο να σκεφτούμε ότι κάποια στιγμή θα μας έρθει μήνυμα από το 112 στο κινητό μας ότι «όσοι βρίσκεστε στην περιοχή απομακρυνθείτε γιατί υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος», και θα συνειδητοποιήσουμε αμέσως πόσο απροστάτευτοι είμαστε.

Γι' αυτήν την πολιτική είναι συνένοχες όλες οι προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις και η σημερινή. Ολες υπηρετούν μια πολιτική που θυσιάζει τις ανάγκες μας στον βωμό της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Οποιος και αν είναι στην κυβέρνηση, όσο τα κλειδιά της οικονομίας τα έχουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι, η υγεία και η ασφάλειά μας, το περιβάλλον, μαζί με τις υπόλοιπες ανάγκες μας, θα θυσιάζονται στον βωμό της κερδοφορίας τους.

Υπάρχει διέξοδος. Υπάρχει ο δρόμος που οδηγεί στην κοινωνική ευημερία. Είναι ο σοσιαλισμός. Στον σοσιαλισμό, όπου το κριτήριο του σχεδιασμού θα είναι η διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι το κέρδος, μπορεί να διασφαλιστούν η φιλική πόλη για τους κατοίκους της και η ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση.

Για να ανοίξει ο δρόμος γι' αυτήν την ελπιδοφόρα προοπτική πρέπει όλοι να συμβάλουμε στην οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης, σε κάθε εργασιακό χώρο, σε κάθε κλάδο, σε κάθε γειτονιά. Σας καλούμε να οργανώσουμε την πάλη μας ενάντια στην πολιτική όλων των αστικών κυβερνήσεων και της ΕΕ, να διεκδικήσουμε να ληφθούν όλα τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την προστασία εργαζομένων και πληθυσμού από ΒΑΜΕ και φυσικές καταστροφές, για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, με ουσιαστικό κρατικό έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνης.

Ο Χρήστος Ματαράγκας στην παρέμβασή του αναφέρθηκε στις συνθήκες εργασίας στους βιομηχανικούς χώρους, όπως η εντατικοποίηση, που εντείνουν τις πιθανότητες ενός ατυχήματος αλλά και τον αγώνα των εργατών μέσα στους χώρους εργασίας για τη λήψη μέτρων πρόληψης και προστασίας, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Τα ατυχήματα, ωστόσο, δεν είναι αναπόφευκτα. Υπάρχουν τα κατάλληλα μέτρα, τα κατάλληλα μέσα για να προληφθούν. Υπάρχει η επιστήμη, η τεχνολογική γνώση και εμπειρία για να αποφευχθούν, αν όχι να εκμηδενιστούν, να περιοριστούν τα ίδια και οι επιπτώσεις τους στο ελάχιστο. Είναι ζωτικής σημασίας ο εξοπλισμός να συντηρείται από εξειδικευμένο προσωπικό σωστά και στην ώρα του. Να μην υπερβαίνει ο χρόνος λειτουργίας του τον χρόνο ζωής του, αλλά και να μην ξεπερνιούνται οι προδιαγραφές λειτουργίας του κατασκευαστή. Η συντήρηση και η έγκαιρη αντικατάσταση του πεπαλαιωμένου εξοπλισμού να γίνονται με τήρηση όλων των μέτρων ασφαλείας και όπου είναι απαραίτητο να σταματάει η παραγωγή, για να γίνεται η συντήρηση με ασφάλεια. Στις εργασίες αυτές να υπάρχει εκτίμηση κινδύνου, να υπάρχει σαφές πλάνο εργασιών, να τηρείται αρχείο από αυτές τις εργασίες. Απαραίτητη προϋπόθεση, αυτές οι εργασίες να μη γίνονται υπό πίεση. Οι εργαζόμενοι και τον καιρό της συντήρησης αλλά και της λειτουργίας να εργάζονται 8ωρο. Να προλαβαίνουν να είναι ξεκούραστοι για την επόμενη μέρα. Αντίθετα, στις μεγάλες βιομηχανίες έχει γίνει καθεστώς η υπερωριακή απασχόληση. Η κούραση πολλές φορές καταβάλλει τους εργάτες».

«Τελικά όμως, όταν γίνεται ένα ατύχημα, είναι ατυχές γεγονός ή έχει τις δικές του ρίζες και αιτίες;», διερωτήθηκε σε άλλο σημείο, επισημαίνοντας: «Το πιο εύκολο συνήθως είναι να φορτώσουν την ευθύνη σε κάποιον εργάτη, πολλές φορές στο θύμα. Στην "καλύτερη" περίπτωση σε κάποιο μεσαίο στέλεχος μιας επιχείρησης, κάποιον μηχανικό. Αυτό που φροντίζουν να βγει πάντα λάδι είναι η εργοδοσία και ο μηχανισμός της εκμετάλλευσης. Προσπαθούν να κρύψουν ότι στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, στο όνομα της κερδοφορίας, γίνονται συνεχώς εγκλήματα. Το κόστος της υγείας ενός εργάτη για τον εργοδότη περιορίζεται σε μια αποζημίωση. Από την άλλη, το κόστος λήψης τεχνικών μέτρων προστασίας είναι υψηλότερο. Ανανέωση εξοπλισμού, συντήρησή του, σταμάτημα της παραγωγής κοστίζουν παραπάνω στον εργοδότη. Το να απασχολεί επαρκές προσωπικό με σαφώς καθορισμένα καθήκοντα κοστίζει παραπάνω από το να έχει οριακά λίγους εργάτες που να τα κάνουν όλα».

Ο Δημήτρης Γκατζής στην παρέμβασή του παρέθεσε την πείρα των παλιών εργαζομένων τόσο για τα ατυχήματα όσο και από την πορεία όλων των προηγούμενων δεκαετιών με την άναρχη δόμηση του Θριασίου, σημειώνοντας: «Από τη δεκαετία του 1960 άρχισαν να συσσωρεύονται στην περιοχή του Θριασίου βιομηχανίες υψηλής επικινδυνότητας, διυλιστήρια, ναυπηγεία, χαλυβουργίες, τσιμεντάδικα, χημικές βιομηχανίες, τεράστιες εγκαταστάσεις η μία δίπλα στην άλλη - όπως ΠΥΡΚΑΛ, "Πετρόλα" - και ακόμα εκατοντάδες μικρότερες επιχειρήσεις, μεταλλουργικές, χημικές και κάθε άλλου είδους, οι οποίες επεξεργάζονται εξίσου επικίνδυνες και εύφλεκτες χημικές ουσίες. Χωρίς κανένα σχέδιο, χωρίς οριοθέτηση, άρχισαν να ξεφυτρώνουν επιχειρήσεις στα όρια των οικισμών. Στην πορεία μεταφέρθηκε και η χωματερή, ολοκληρώνοντας το έγκλημα».

Αναφέρθηκε επίσης στον απόηχο των σημαντικών αγώνων που έχουν γίνει στην περιοχή από εργαζόμενους και κατοίκους, επισημαίνοντας: «Για τα ζητήματα αυτά εμείς οι παλιότεροι εργαζόμενοι θυμόμαστε - και καλό είναι να το μάθουν και οι νεότεροι - ότι ο λαός της Ελευσίνας, με μπροστάρη τη δημοτική αρχή, που τότε στην πλειοψηφία της ήταν οι κομμουνιστές, έκαναν σημαντικούς αγώνες για να περιορίσουν τις επιπτώσεις από τη μέχρι τότε ανεξέλεγκτη λειτουργία των επιχειρήσεων και μάλιστα ανάγκασαν τους βιομηχάνους να πάρουν μέτρα μείωσης της ρύπανσης».

Στη δική της παρέμβαση η Ελένη Χόνδρου στάθηκε στις ευθύνες κυβέρνησης και τοπικών αρχών για την ανυπαρξία μέτρων πρόληψης, και ειδικά για την υποβάθμιση του Νοσοκομείου «Θριάσιο»:

«Τα "καμπανάκια" έχουν χτυπήσει κάμποσες φορές τα τελευταία χρόνια και φανερώνουν την εγκληματική γύμνια του κρατικού μηχανισμού σε ό,τι αφορά την προστασία της ζωής των εργαζομένων, την ανυπαρξία μέτρων πρόληψης. Αποτελεί πρόκληση όταν μετά από τόσες αφορμές με ατυχήματα στον Ασπρόπυργο, με φωτιές στην Ελευσίνα δίπλα σε αποθήκες και εγκαταστάσεις φυσικού αερίου της ΔΕΣΦΑ, δεν "ίδρωσε" κανενός το αυτί. Ούτε της κυβέρνησης, ούτε της Περιφέρειας, ούτε των τοπικών αρχών. Το μόνο που έκαναν ήταν να μαζευτούν μια φορά στην Αντιπεριφέρεια Δυτικής Αττικής πριν από δυο μήνες "για τα μάτια του κόσμου" και απλά να διαπιστώσουν το πρόβλημα, χωρίς να αποφασίσουν πραγματικά τίποτα!».

«Αναρωτιόμαστε επίσης», συνέχισε, «πώς γίνεται να αντιμετωπιστεί μια τέτοια κατάσταση όταν ακόμα κι ένα μικρό εργατικό ατύχημα να συμβεί, είναι αμφίβολο αν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τα Κέντρα Υγείας της περιοχής, λόγω των μεγάλων ελλείψεων σε γιατρούς και σε προσωπικό, ενώ αν δεν εφημερεύει το "Θριάσιο" ξεκινάει το ταξίδι στα εφημερεύοντα νοσοκομεία της Αττικής; Δεν μπορούμε επίσης να μην αναφέρουμε ότι και το Κέντρο Εγκαυμάτων του "Θριασίου", μέσα στη μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας, εν μέσω πανδημίας είχε μετατραπεί σε μονάδα μίας νόσου, αφήνοντας τους εργαζόμενους της περιοχής απροστάτευτους από κίνδυνους σαν αυτούς που συζητάμε σήμερα».