Copyright 2019 The Associated

Πριν από το πρόσφατο Γαλλογερμανικό Συμβούλιο, Μακρόν και Μέρκελ επισκέφτηκαν εργοστάσιο της «Airbus», που θεωρείται σύμβολο της «ευρωπαϊκής υπεροχής»

Δεν είναι τυχαίο ότι η Κραμπ - Καρενμπάουερ επισήμανε πως «χρειάζεται μια ισχυρή ευρωπαϊκή πρωτοβουλία» και πως η πρόταση για «διεθνώς ελεγχόμενη ζώνη ασφαλείας» «θα ήταν μια ισχυρή πολιτική και διπλωματική απάντηση των Ευρωπαίων στο ΝΑΤΟ».

Μάλιστα, εξηγώντας ότι στόχος είναι η διασφάλιση ισχυρού ρόλου στη μεταπολεμική Συρία, με δεδομένες και τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες που διαμορφώνονται στη Μέση Ανατολή, υπογράμμισε ότι στόχος είναι αυτή η «διεθνώς ελεγχόμενη ζώνη» να συσταθεί σε συνεργασία με την Τουρκία και τη Ρωσία, αλλά και «να αναζητηθεί» πώς αυτή «θα συμβάλει στον αγώνα ενάντια στην τρομοκρατία και στο "Ισλαμικό Κράτος" (...) Θα διασφάλιζε ακόμα ότι θα σταθεροποιούσαμε την περιοχή ώστε να καταστεί εφικτή ξανά η ανοικοδόμηση της ζωής των πολιτών». Επιμένοντας ότι χρειάζονται περισσότερες πράξεις παρά λόγια από την ΕΕ, ανέφερε: «Δεν μπορούμε απλά και μόνο να συζητάμε γι' αυτό. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι θεατής. Πρέπει να παρουσιάσουμε τις δικές μας προτάσεις και να ξεκινήσουμε» τις σχετικές συζητήσεις.

Αλλωστε, το αμέσως προηγούμενο Σαββατοκύριακο, μιλώντας σε στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών στο Μόναχο η Κραμπ - Καρενμπάουερ είχε θέσει επίσης ανοιχτά την ανάγκη μεγαλύτερης αυτονόμησης των Ευρωπαίων από το ΝΑΤΟ και τον εταίρο τους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ της «Ντόιτσε Βέλε», εκτίμησε ότι η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βόρεια Συρία και η «εγκατάλειψη» των κουρδικών δυνάμεων θα είναι «καταστροφικές» για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του ΝΑΤΟ. «Αυτό δημιουργεί ένα αληθινό ερώτημα για την αξιοπιστία του ισχυρότερου συμμάχου μας στον κόσμο», είπε, χωρίς να κατονομάσει τις ΗΠΑ, για να ασκήσει μετά κριτική και σε άλλον έναν ΝΑΤΟικό σύμμαχο, την Τουρκία, επειδή με τη νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία «τίθεται σε κίνδυνο όλη η μεταπολεμική τάξη». Αναρωτήθηκε δε: «Αλήθεια, πότε ήταν η τελευταία φορά που εμείς, ως Γερμανία, η συμμαχία CDU και CSU, κατέθεσε μια ουσιαστική πρόταση για αυτά τα διεθνή ζητήματα... Δεν μπορώ να ακούω πια ότι απλά ανησυχούμε, ότι απλά παρακολουθούμε τις εξελίξεις με ανησυχία... Εχουμε δύναμη, έχουμε καθήκοντα και σε ένα βαθμό πρέπει τελικά εμείς να καταθέσουμε τις δικές μας απαντήσεις».

Τις δηλώσεις της Γερμανίδας υπουργού συμπληρώνουν και άλλες παρεμβάσεις. Οπως είπε ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής, αν δεν αλλάξει τίποτα στην «παραλυτική στάση» που έχει σήμερα η Ευρώπη απέναντι στη Συρία, «θα συνεχιστεί συνολικά η αποτυχία της Ευρώπης στην εξωτερική πολιτική και σύντομα θα εξελιχθεί σε μια πραγματική κρίση νομιμότητας της ΕΕ. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει δράση όσον αφορά τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της ασφάλειας, καθώς συνειδητοποιούμε ότι άλλοι - ΗΠΑ, Ρωσία αλλά και Ιράν - δεν ενεργούν προς το δικό μας συμφέρον».

Ακόμα και πολλές από τις ενστάσεις που διατυπώθηκαν για την πρόταση της Κραμπ - Καρενμπάουερ, με πιο ενδεικτική τη διαφοροποίηση των Σοσιαλδημοκρατών εταίρων της CDU στην κυβέρνηση, κατατέθηκαν με γνώμονα το πώς τέτοιες ιδέες θα προετοιμάζονται όσο το δυνατόν καλύτερα, ώστε να διασφαλίζουν μεγαλύτερη αποδοχή και αποτελέσματα. «Οι Χριστιανοδημοκράτες δεν κατέθεσαν την πρότασή τους στους κυβερνητικούς εταίρους τους. Δεν γίνεται να κερδηθεί η στήριξη όλης της Ευρώπης, αν το πρώτο εμπόδιο βρίσκεται στο ίδιο το Βερολίνο και δεν προχωράει η συνεργασία με τον κυβερνητικό εταίρο», δήλωσε ο βουλευτής των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Μίχαελ Λινκ.

Εξίσου ενδεικτικές ήταν και οι δηλώσεις που έκανε (18/10) ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αμέσως μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όπου εξέφρασε ενόχληση για τον τρόπο που ενημερώθηκε για τις επιλογές ΝΑΤΟικών συμμάχων της Γαλλίας για τη βόρεια Συρία: «Ανακάλυψα μέσω tweet ότι οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποσύρουν τα στρατεύματά τους (...) Και ότι μια άλλη δύναμη του ΝΑΤΟ (σ.σ. η Τουρκία) αποφάσισε να επιτεθεί σε δυνάμεις που συνεργάζονταν μαζί μας στο διεθνή συνασπισμό» κατά του «Ισλαμικού Κράτους».

Μίλησε για «σοβαρό λάθος της Δύσης και του ΝΑΤΟ στην περιοχή», που «αποδυναμώνει σε βάθος χρόνου την αξιοπιστία μας (σ.σ. του ΝΑΤΟ) για να μπορούμε να βρούμε εταίρους στο πεδίο των μαχών (...) και αμφισβητεί επίσης τη λειτουργία του ΝΑΤΟ». Μάλιστα, εκείνη τη μέρα ο Μακρόν ανακοίνωσε ότι μαζί με τους ηγέτες Γερμανίας και Βρετανίας θα επιδιώξει τις επόμενες μέρες συναντήσεις με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν:«Είναι σημαντικό να μπορέσουμε να μαζευτούμε και να συντονιστούμε, κυρίως για να δούμε πώς η Τουρκία θα επανέλθει σε πιο λογικές θέσεις».

Εκανε λόγο και για ένα «συμπέρασμα» που προκύπτει από τις εξελίξεις, ότι «η περιοχή της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη» και γι' αυτό η Ευρώπη πρέπει να οικοδομήσει «μια στρατηγική αυτονομία και ικανότητα. Δεν μπορούμε να είμαστε άλλο οι μειοψηφικοί εταίροι άλλων, ακόμα κι αν πρόκειται για συμμάχους μας».

Νωρίτερα, είχε υπερασπιστεί την ανάγκη να δυναμώσει η «κυριαρχία της ΕΕ», αναφέροντας: «Πρόκειται για το πώς θα κάνουμε επιλογές μόνοι μας για το μέλλον μας, πώς θα σχεδιάσουμε το μέλλον μας και πώς θα αποφασίσουμε ότι δεν είμαστε υποτελείς ούτε της Κίνας ούτε των ΗΠΑ. Πρέπει να επενδύσουμε σε αυτό το ζήτημα, όπως εξάλλου επενδύουν και αυτές οι δύο μεγάλες δυνάμεις».

Να σημειωθεί ότι λίγο πριν από τη Σύνοδο, στις 16 Οκτώβρη, είχε συνεδριάσει στην Τουλούζη της νότιας Γαλλίας το Γαλλογερμανικό Συμβούλιο, ένας διμερής μηχανισμός συνεργασίας των δύο ισχυρότερων δυνάμεων της ΕΕ, που παρά τις σοβαρές αντιθέσεις επιδιώκει να αναδειχθεί ως μοχλός συγκερασμού και συντονισμού, προς όφελος της διεθνούς αναβάθμισης της ΕΕ έναντι των άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων. Μετά τη συνάντηση στην Τουλούζη εκδόθηκε χωριστή απόφαση για βήματα ενίσχυσης της ευρωπαϊκής - και γαλλογερμανικής - συνεργασίας σε «ασφάλεια και άμυνα».

Ξεχώριζε η αναφορά στην περιοχή του Περσικού και Αραβικού Κόλπου, περιοχή για την οποία Παρίσι και Βερολίνο τάχθηκαν υπέρ «μιας αποστολής θαλάσσιας επιτήρησης υπό ευρωπαϊκή διεύθυνση», προσπερνώντας την επίμονη πρόταση της Ουάσιγκτον για συγκρότηση νέου «διεθνούς συνασπισμού» κάτω από δικό της συντονισμό.

Δίπλα στα παραπάνω αξίζει κανείς να παραθέσει αποσπάσματα από την ομιλία που έκανε η απερχόμενη επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, στις 15/10, στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, με θέμα «Ο ρόλος της ΕΕ ως παγκόσμιου παίκτη για την ειρήνη και τη σταθερότητα».

Επιχειρηματολογώντας ότι η πρωταγωνιστική συμβολή των Βρυξελλών στη «διευθέτηση» των κρίσεων που είναι διάσπαρτες στον πλανήτη αφορά όλο και περισσότερο την αποτελεσματική διαφύλαξη των συμφερόντων τους, σημείωσε: «Η ΕΕ πρέπει να διαδραματίσει έναν παγκόσμιο ρόλο γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να προωθήσουμε τις αξίες και τα συμφέροντά μας». Ενώ, εξηγώντας ότι ζητούμενο είναι να μπορούν οι Ευρωπαίοι να αποκτούν ένα (έστω σχετικό) πιο συχνό προβάδισμα και πλεονέκτημα στις εξελίξεις, είπε: «Αν θέλουμε να εμποδίσουμε την εξάπλωση του χάους, αν θέλουμε μια ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων και μια πιο ισότιμη οικονομία, χρειάζεται να εμπλακούμε απευθείας στις παγκόσμιες υποθέσεις».

Ουσιαστικά πρόκειται για κάτι που αφορά «το πώς θα ανακτήσουμε τον έλεγχο», συνέχισε αναφέροντας ότι σε «έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο», σήμερα, «η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο καλύτερος τρόπος για μας ως Ευρωπαίους να ανακτήσουμε την κυριαρχία μας, είναι ο συλλογικός τρόπος για να ανακτήσουμε τον έλεγχο».

Μιλώντας για τις σχέσεις ΕΕ - ΝΑΤΟ, είπε ότι στόχος πρέπει να είναι η «συνεργατική αυτονομία» και μεταξύ άλλων κατέληξε: «Η ικανότητα της ΕΕ να γίνει παγκόσμιος παίκτης εξαρτάται πρώτα απ' όλα από τη δική μας αποφασιστικότητα να αναλάβουμε αυτόν το ρόλο. Διαθέτουμε σαφώς τη δυνατότητα να γίνουμε παγκόσμιος παίκτης. Η εκπλήρωση αυτού του στόχου είναι πρώτα θέμα πολιτικής βούλησης. Δε χρειάζεται να αλλάξουμε τις συνθήκες ή τις δομές μας, αλλά να αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που ήδη έχουμε... Πρέπει να ενισχύσουμε περαιτέρω τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Αυτό δεν αφορά μόνο την ασφάλεια και την άμυνα (...) αφορά την ελευθερία των ευρωπαϊκών χωρών να επιλέγουμε αυτόνομα τους εμπορικούς μας εταίρους, με βάση τα δικά μας συμφέροντα και τις δικές μας αξίες, και όχι αποφάσεις που λαμβάνονται σε άλλες πρωτεύουσες. Αφορά το ρόλο του ευρώ στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οπως αφορά και την ικανότητά μας να θέσουμε νέους κανόνες σε παγκόσμιο επίπεδο - για παράδειγμα όσον αφορά την προστασία των δεδομένων ή την τεχνητή νοημοσύνη. Αφορά τη συμβολή μας στη διαμόρφωση μιας πιο συνεργατικής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων... πιο ισότιμης...».