Copyright 2019 The Associated

Το τουρκικό γεωτρύπανο «Γιαβούζ», πριν ξεκινήσει για τη ΝΑ Μεσόγειο

Με δεδομένες τις βαθιές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που ανέδειξε και η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, η Τουρκία εντείνει την προκλητικότητα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, συνεχίζοντας ωστόσο να διαμηνύει προς πάσα κατεύθυνση ότι είναι διαθέσιμη για να παζαρέψει όλα τα ανοιχτά μέτωπα, από τις ισορροπίες γύρω (και πάνω) από την Κύπρο και την «αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού» μέχρι την επανεξέταση των «ενεργειακών ισορροπιών» και τους ρόλους σε Συρία, Βόρεια Αφρική, Παλαιστινιακό κ.τ.λ.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Τουρκία στέλνει το γεωτρύπανο «Γιαβούζ» στα ανοικτά της Κύπρου, όπου μέχρι τις αρχές Ιούλη ισχυρίζεται ότι θα αρχίσει γεωτρήσεις (και) κοντά στη χερσόνησο της Καρπασίας (βορειοανατολική Κύπρος), ενώ από τις αρχές του Μάη στα ανοιχτά της Κύπρου επιχειρεί το άλλο τουρκικό γεωτρύπανο «Πορθητής». Ολα αυτά ενώ και το ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» βρίσκεται υπ' ατμόν στην περιοχή, με την Αγκυρα να επαναλαμβάνει ότι δεν θα επιτρέψει τετελεσμένα, αλλά και ότι διατηρεί σε ετοιμότητα τις Ενοπλες Δυνάμεις της για την «υπεράσπιση» του προσωπικού των πλοίων της και των ενεργειακών της σχεδιασμών.

Ενδεικτικό είναι και το non paper που διένειμε το τουρκικό ΥΠΕΞ - στο ίδιο μήκος κύματος με μια σειρά επίσημες ανακοινώσεις που εκδίδει το τελευταίο 10ήμερο - αναφέροντας ότι «θα ήταν συνετό εάν η ΕΕ δεν λάβει υπόψη τις "αλληλοεπικαλυπτόμενες αξιώσεις σχετικά με την περιοχή της θαλάσσιας δικαιοδοσίας" και δεν ενεργήσει ως δικαστήριο κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα». Προσθέτει μάλιστα ότι «αυτή η στάση εμπεριέχει τον κίνδυνο να αποθαρρύνει περαιτέρω τις προσπάθειες προς την κατεύθυνση λύσης του κυπριακού προβλήματος, ως επίσης και να επιδεινώσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις». Δεν διστάζει ακόμα μια φορά να ισχυριστεί ότι όλα τα νησιά, περιλαμβανομένης και της Κύπρου, δεν μπορούν να οριοθετήσουν κανονικά ΑΟΖ και επαναφέρει την πρόταση «για την εγκαθίδρυση μιας κοινής Επιτροπής Ενέργειας, με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων», προειδοποιώντας ότι «διαφορετικά, θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα να προστατεύσουμε τα δικά μας δικαιώματα στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα».

Την ίδια ώρα που η τουρκική επιθετικότητα κλιμακώνεται, με δηλώσεις του χτες στην ΕΡΤ ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης Πρόδρομος Προδρόμου επέμεινε να εμφανίζει ως «ασπίδα» των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων το ότι «συμφέροντα μεγάλων εταιρειών» αλλά και «συμφέροντα κρατών» «συγκλίνουν πλέον στα νερά της Κύπρου», μεταφέροντας έντονη ικανοποίηση για την ενίσχυση της συνεργασίας ειδικά με τις ΗΠΑ, αλλά και προσδοκίες ότι «το πλέγμα των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων» «μπορεί να επηρεάσει» τις εξελίξεις σε Κυπριακό και γενικά υπέρ της «σταθερότητας» στην περιοχή.

Πάντως, η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας αποτυπώθηκε και σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό ΥΠΕΞ με αφορμή την υπογραφή Προεδρικού Διατάγματος στην Ελλάδα που ρυθμίζει υποθέσεις κληρονομικού και οικογενειακού Δικαίου της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη. Μεταξύ άλλων, η Αγκυρα κατηγορεί ξανά την Αθήνα ότι παραβιάζει τη Συνθήκη της Λοζάνης και ότι αντί να διορθώσει «λάθος πρακτικές... κλιμακώνει τις παραβιάσεις». Ακόμα, η Αγκυρα καλεί την ΕΕ και «άλλους περιφερειακούς οργανισμούς να παρακολουθούν την κατάσταση όσον αφορά την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και να διεξάγουν αμερόληπτες έρευνες για ενέργειες της Ελλάδας που αντιβαίνουν στις ευρωπαϊκές αξίες».

Απαντώντας στη δήλωση του εκπροσώπου του τουρκικού ΥΠΕΞ Χαμί Ακσόι, που έκανε λόγο για παραβίαση της Συνθήκης της Λοζάνης, χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα τη μειονότητα ως τουρκική, ο εκπρόσωπος του ελληνικού ΥΠΕΞ, Α. Γεννηματάς, τόνισε πως «η Ελλάδα δεν δέχεται μαθήματα για την εφαρμογή της Συνθήκης της Λοζάνης, του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, από την Τουρκία. Τα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, όπως την ορίζει σαφώς η Συνθήκη της Λοζάνης, αλλά επιμένει να αγνοεί η Τουρκία, απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα όπως όλοι οι Ελληνες πολίτες, στο πλαίσιο της ισονομίας και της ισοπολιτείας που κατοχυρώνει το Σύνταγμα». Καλεί, τέλος, την Τουρκία «να τερματίσει την παρεμβατική λογική της και την αναπαραγωγή απαράδεκτων δηλώσεων και να κατανοήσει αφενός ότι τα ανωτέρω είναι αποκλειστικά εσωτερική υπόθεση της Ελλάδας και, αφετέρου, την αδυσώπητη πραγματικότητα της Ιστορίας και των αριθμών που καταδεικνύουν ότι η μουσουλμανική μειονότητα που διαβιοί στη Θράκη, απολαμβάνει τις ελευθερίες και τα δικαιώματά της».

Να σημειωθεί ότι παρέμβαση για τις «θρησκευτικές ελευθερίες», στην Τουρκία όμως, έκανε και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο (με αφορμή ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ), λέγοντας ότι «παροτρύνουμε την άμεση επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη».

Βεβαίως, η παρέμβαση αυτή είναι ενταγμένη στο ευρύτερο παζάρι ΗΠΑ - Τουρκίας, που εντείνεται και γύρω από την υπόθεση των «S-400». Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου επανέλαβε χτες ότι «ανεξάρτητα από το ποιες κυρώσεις θα αποφασιστούν, ανεξάρτητα από το τι θα ανακοινώσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουμε αγοράσει τους (ρωσικούς) "S-400" και αυτήν τη στιγμή μιλάμε για το πότε θα γίνει η παράδοσή τους», προσθέτοντας μεταξύ άλλων ότι άλλες χώρες που συνεργάζονται στην παραγωγή των «F-35» δεν υποστηρίζουν την αμερικανική απόφαση για αναστολή της εκπαίδευσης των Τούρκων πιλότων.

Πάντως, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επανέλαβε πως αν η Τουρκία αποκτήσει τους ρωσικούς «S-400», αυτό θα επιφέρει «πραγματικές και αρνητικές επιπτώσεις... συμπεριλαμβανομένης της αναστολής των προμηθειών και της βιομηχανικής συμμετοχής στο πρόγραμμα "F-35" και την έκθεση σε κυρώσεις στο πλαίσιο του νόμου για την καταπολέμηση των αντιπάλων της Αμερικής (CAATSA)», αναφέροντας ωστόσο ότι «παραμένουμε πρόθυμοι να συμμετάσχουμε σε περαιτέρω συζητήσεις με την κυβέρνηση της Τουρκίας σχετικά με τις ανησυχίες μας για την εξαγορά του "S-400"».

Χωρίς σταματημό «τρέχουν» και οι διεργασίες γύρω από το Κυπριακό, με τους περισσότερους να επιμένουν ότι απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα θα δώσει η όξυνση των παζαριών, με επανέναρξη των συνομιλιών υπό τον ΟΗΕ.

Ετσι, ο ηγέτης του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε την Παρασκευή, μίλησε για «το ενδεχόμενο μιας (νέας) πενταμερούς συνάντησης, ανεπίσημης ή επίσημης» που, όπως είπε, θα ξεκαθαρίσει μετά τις εκλογές σε Τουρκία και Ελλάδα. Επανέλαβε κι αυτός την πρόταση για δημιουργία επιτροπής Ελληνοκυπρίων - Τουρκοκυπρίων, υποστηρίζοντας ότι «υπάρχει ακόμη χρόνος για να αποφευχθεί περαιτέρω ένταση και να γίνει το συγκεκριμένο θέμα πεδίο συνεργασίας». Να σημειωθεί ότι ο Ακιντζί - που τον τελευταίο καιρό εμφανίζεται δυσαρεστημένος από τη «στενότερη» συνεργασία του «ΥΠΕΞ» Οζερσάι με την Αγκυρα - εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του επειδή η Τουρκία έχει αδύναμες σχέσεις με χώρες της περιοχής όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος...