Η κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής και των αναδιαρθρώσεων με «συνέχιση της δημοσιονομικής και μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για μια μακρά χρονική περίοδο» αποτελεί το «κλειδί» για τη μακροπρόθεσμη «βιωσιμότητα» του κρατικού χρέους, επισημαίνεται στην έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), Γ. Στουρνάρα, για τη «Νομισματική Πολιτική», η οποία κατατέθηκε χτες στη Βουλή.

Η προοπτική αυτή προϋποθέτει μεταξύ άλλων τη «βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας» των επιχειρηματικών ομίλων («άνοιγμα» αγορών και δικτύων μεταφοράς Ενέργειας κ.ά.), μια «επιθετική πολιτική προσέλκυσης στρατηγικών ξένων άμεσων επενδύσεων», δραστικό περιορισμό της μάζας των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων, αλλά και τη διαμόρφωση μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής που «θα είναι φιλικότερο προς την ανάπτυξη», στην κατεύθυνση δηλαδή των φορολογικών και άλλων κινήτρων που έρχονται να τονώσουν την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία του κεφαλαίου.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, η απόφαση στο πρόσφατο Γιούρογκρουπ «θα έχει σημαντική συμβολή στην ομαλή έξοδο στις αγορές και στη συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας», καθώς οι αποφάσεις, όπως ουσιαστικά επισημαίνουν, κινούνται σε μνημονιακές ράγες.

Ειδικότερα:

• Προβλέπεται «ενισχυμένη εποπτεία με όρους αιρεσιμότητας, που θα αποτρέψει τον εκτροχιασμό της δημοσιονομικής πολιτικής και την εγκατάλειψη των μεταρρυθμίσεων». Σε αυτό το επίπεδο η ΤτΕ εστιάζει στις ανά τρίμηνο «αξιολογήσεις», τονίζοντας ότι οι εκθέσεις των «θεσμών» θα θα δημοσιοποιούνται και θα αξιολογούνται στην πράξη από την «αντίδραση των αγορών, η οποία θα είναι αδρός δείκτης της καθυστέρησης ή της προόδου».
• Εξασφαλίζεται «βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα». Την ίδια ώρα, «για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αποτελεί κλειδί η συνέχιση της δημοσιονομικής και μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για μια μακρά χρονική περίοδο».

Ο μνημονιακός «κορσές» προκύπτει και από σενάρια που εξετάζει η ΤτΕ. Σε ένα από αυτά, η αύξηση των επιτοκίων κατά μία εκατοστιαία μονάδα (π.χ. λόγω των εξελίξεων στις διεθνείς χρηματαγορές), σε συνδυασμό με «χαλάρωση της δημοσιονομικής προσπάθειας» κατά 0,7% του ΑΕΠ, «οδηγεί σε αύξηση των χρηματοδοτικών αναγκών του Δημοσίου πέραν των ορίων που προβλέπονται για τη βιωσιμότητα του χρέους μετά το 2032».

• Την ίδια ώρα, οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα (με ορίζοντα το 2060) χαρακτηρίζονται «η μεγαλύτερη επισφάλεια στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους μακροπρόθεσμα». Οπως τονίζεται, «ουδεμία χώρα στον κόσμο, με πιθανή εξαίρεση τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, έχει επιτύχει τόσο υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα». Πρόκειται βέβαια για ένα πρώτο άνοιγμα των παζαριών της «επόμενης μέρας», αναφορικά με το χαμήλωμα του πήχη για τα «πλεονάσματα», με στόχο την ανακατεύθυνση κεφαλαίων σε παρεμβάσεις ενίσχυσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης και κερδοφορίας.
• Αποκαλυπτικό είναι το γεγονός ότι η ΤτΕ βλέπει δυνατότητες για τη «διατήρηση της "παρέκκλισης" (waiver) για την αποδοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων ως εξασφαλίσεων στις πράξεις νομισματικής πολιτικής» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το ζήτημα αυτό βρίσκεται στη «διακριτική ευχέρεια» της ΕΚΤ με την αξιοποίηση της απόφασης του Γιούρογκρουπ, αναφορικά με το νέο «ενισχυμένο εποπτικό πλαίσιο» και τις «αιρεσιμότητες».

Μέχρι σήμερα, η κατά παρέκκλιση αποδοχή ελληνικών κρατικών ομολόγων στα προγράμματα «νομισματικής χαλάρωσης» έβρισκε νομική διασφάλιση στα μνημόνια, κάτι που ενδέχεται να συνεχιστεί και με το καθεστώς της «ενισχυμένης εποπτείας» της αντιλαϊκής πολιτικής. Να σημειωθεί ότι η «διαβάθμιση» των ελληνικών ομολόγων από τους «οίκους αξιολόγησης» έχει ακόμη να διατρέξει πολύ δρόμο, μέχρις ότου να χαρακτηριστούν αξιόπιστη εγγύηση για την παροχή φτηνής χρηματοδότησης από την ΕΚΤ.

«Εναλλακτικά», η ΤτΕ είχε προτείνει την «προληπτική γραμμή» χρηματοπιστωτικής στήριξης προς το ελληνικό κράτος, με τη χτεσινή έκθεση της ΤτΕ να καταγράφει ότι με αυτήν «θα μειωνόταν το κόστος δανεισμού του Δημοσίου και των τραπεζών», ενώ «θα είχε αποφευχθεί η δημιουργία ενός τόσο υψηλού ταμειακού αποθέματος ασφαλείας, το οποίο επιβάρυνε σημαντικά το δημόσιο χρέος αλλά και το κόστος χρηματοδότησης του Δημοσίου».

Σε κάθε περίπτωση, τα προγράμματα «νομισματικής χαλάρωσης» αφορούν τη διοχέτευση φτηνών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των τραπεζών, καθώς και των ισχυρών επιχειρήσεων και ομίλων.

Την ίδια ώρα, η ΤτΕ επισημαίνει μια σειρά από κινδύνους και αβεβαιότητες στην Ευρωζώνη και στην παγκόσμια οικονομία, που βέβαια, ανάλογα και με τις εξελίξεις, θα έχουν άμεσες επιπτώσεις και στην ελληνική οικονομία.

Σύμφωνα με την έκθεση, «η πρόσφατη πολιτική κρίση στην Ιταλία και η συνακόλουθη αύξηση των αποδόσεων των ελληνικών κρατικών ομολόγων κατέδειξαν ότι η ελληνική οικονομία είναι ακόμη ευάλωτη, καθώς μια απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού μπορεί να εκτροχιάσει τόσο την αναπτυξιακή πορεία της χώρας όσο και τις δαπάνες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους». Σε αυτό το πλαίσιο, προτάσσεται η ενίσχυση της «εμπιστοσύνης» των αγορών με τη συνέχιση της εφαρμογής των «μεταρρυθμίσεων».

Επιπλέον, η έκθεση καταγράφει τους παράγοντες κινδύνου που εκδηλώνονται στην παγκόσμια οικονομία, εν μέσω και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών.

Αυτοί εστιάζουν:

-- Στον εμπορικό προστατευτισμό, τόσο μέσω των άμεσων επιπτώσεων των περιοριστικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί - επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ σε εισαγωγές σειράς προϊόντων, αντίμετρα από την Κίνα, την ΕΕ, τον Καναδά και το Μεξικό - όσο και μέσω της αβεβαιότητας που δημιουργείται από ενδεχόμενη επιδείνωση των συνθηκών του διεθνούς εμπορίου.

-- Στην ενδεχόμενη επιδείνωση της προσφυγικής κρίσης, καθώς και στους γεωπολιτικούς κινδύνους, όπως οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν, που μπορεί να έχουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων, στην ήδη παρατηρούμενη αύξηση των διεθνών τιμών των καυσίμων.

-- Στο υψηλό κρατικό και ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το κόστος αναχρηματοδότησης αναμένεται να αυξηθεί «εξαιτίας της λιγότερο διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής την οποία αναμένεται να ακολουθήσουν πολλές προηγμένες οικονομίες». Εν προκειμένω, «φωτογραφίζονται» και οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη, αναφορικά με τη σταδιακή απόσυρση μέτρων νομισματικής χαλάρωσης.

-- Στο συνδυασμό του εμπορικού προστατευτισμού με την περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου και τον εκτεταμένο δανεισμό σε ξένο νόμισμα, που «δημιουργεί πρόσθετους κινδύνους για τις αναδυόμενες οικονομίες».

Σε ρυθμούς ετοιμασιών ενόψει των τελικών ρυθμίσεων αναφορικά με το «ενισχυμένο πλαίσιο» της επόμενης περιόδου βρίσκονται η κυβέρνηση με τους «θεσμούς» της ΕΕ, ενόψει της συνεδρίασης του Γιούρογκρουπ στις 12 Ιούλη. Τα ζητήματα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, συζητήθηκαν στη χτεσινή συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας του Γιούρογκρουπ.

Παράλληλα, στην Αθήνα βρίσκεται από χτες ο επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, που χτες συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και σήμερα θα έχει συνάντηση με τον Αλ. Τσίπρα, τον υπουργό Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτο και με τους αρχηγούς πολιτικών κομμάτων, ενώ θα μιλήσει και σε κοινή συνεδρίαση Επιτροπών της Βουλής.