Η κόντρα που βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα υπό τον τίτλο «κλίμα», με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να πρωτοστατεί, όπως εκφράστηκε και με την πρόσφατη αποχώρησή της από το «Σύμφωνο του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», αφορά κυρίως ζητήματα Ενέργειας και τα τεράστια συμφέροντα επιχειρηματικών κολοσσών που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως η εξόρυξη και διακίνηση πετρελαίου, το φυσικό αέριο, η αυτοκινητοβιομηχανία, τα βιοκαύσιμα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), η ανακύκλωση.

Εχει να κάνει με τη μέγιστη δυνατή ενεργειακή αυτάρκεια που επιδιώκουν τα καπιταλιστικά κράτη και την απεξάρτησή τους όσο γίνεται από χώρες που εξάγουν πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.λπ., αλλά και με την αναζήτηση φθηνότερων ενεργειακών πόρων για τη βιομηχανία. Εχει να κάνει ακόμη με τα νέα «πράσινα» πεδία κερδοφορίας, όπου θα βρουν διέξοδο τα συσσωρευμένα κεφάλαια των μονοπωλιακών ομίλων των κρατών, που κυριολεκτικά «σφάζονται» για τους «ενεργειακούς δρόμους», για τις πρώτες ύλες, την πρωτοκαθεδρία στις ΑΠΕ.

Αυτοί οι ανταγωνισμοί εκφράστηκαν και στο κοινό ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής του G20 (7 - 8 Ioύλη στο Αμβούργο): Από τη μία «οι ηγέτες των άλλων κρατών του G20 δηλώνουν ότι η Συμφωνία του Παρισιού είναι μη αναστρέψιμη» και ταυτόχρονα: «Σημειώνουμε την απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από τη Συμφωνία του Παρισιού. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα σταματήσουν αμέσως την εθνική τους συνεισφορά και επιβεβαίωσαν την ισχυρή τους δέσμευση σε μια προσέγγιση που μειώνει τις εκπομπές ρύπων ενώ παράλληλα στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη και βελτιώνει την ασφάλεια των ενεργειακών αναγκών». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση των ΗΠΑ προωθεί και τα συμφέροντα των πετρελαϊκών εταιρειών και θέλει να διασφαλίσει την εκμετάλλευση του ορυκτού της πλούτου για τις ανάγκες της εγχώριας βιομηχανίας της.

«Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να συνεργαστούν στενά με άλλες χώρες, ώστε να τις βοηθήσουν να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα με πιο "καθαρό" κι αποδοτικό τρόπο και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη ανανεώσιμων και άλλων "καθαρών" πηγών Ενέργειας, δεδομένης της σημασίας της ενεργειακής πρόσβασης και ασφάλειας», συνεχίζει το κοινό ανακοινωθέν.

Εξηγώντας τη στάση των ΗΠΑ, η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, είπε μετά το πέρας της συνόδου: «Οι Αμερικανοί θέλουν να συνεχίσουν να προμηθεύουν αναπτυσσόμενες χώρες με φυσικό αέριο και καθαρό άνθρακα. Αυτή είναι καθαρά θέση των Αμερικανών, δεν την στηρίζουμε όλοι οι υπόλοιποι».

«Στη Γερμανία, έχουμε επικεντρωθεί στην αποδοτικότητα πόρων και Ενέργειας, καθώς και στην ανάπτυξη ΑΠΕ. Επίσης θέλουμε να τις αξιοποιήσουμε και ως "εξαγωγικό προϊόν", για παράδειγμα, σε χώρες της Αφρικής. Πρέπει να προσέξουμε, να συνταιριάξουμε οικονομικά και οικολογικά συμφέροντα, έτσι ώστε η Γερμανία ως κέντρο καινοτομίας να συνεχίσει να είναι ένας περιζήτητος εταίρος παγκοσμίως», υπογράμμισε η καγκελάριος. Εξάλλου, σε ταξίδι της στην Αργεντινή, τον Ιούνη, η Μέρκελ εξήρε τους «φιλόδοξους στόχους της Αργεντινής για το κλίμα», που προσφέρουν ευκαιρίες στο γερμανικό κεφάλαιο: «Υπάρχουν ακόμα μεγάλες δυνατότητες στην Αργεντινή για επέκταση του ενεργειακού εφοδιασμού. Εδώ οι γερμανικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συνεισφέρουν. Η Γερμανία έχει μεγάλη εμπειρία στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».

Από εταιρείες - κολοσσούς, όπως η «Exxon Mobil», μέχρι τα μέλη του OPEC (ΟΠΕΚ - Οργανισμός εξαγωγών πετρελαιοπαραγωγών χωρών), όπως η Σαουδική Αραβία, οι παραγωγοί πετρελαίου επιδιώκουν η βιομηχανία τους να «απολαύσει» δεκαετίες ανάπτυξης τροφοδοτώντας τις ενεργειακές ανάγκες των χωρών. Οπως εκτιμούν, η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί περισσότερο από 10%, σε 103,5 εκατ. βαρέλια τη μέρα μέχρι το 2040.

Από την άλλη, καπιταλιστικά κράτη που θέλουν να απεξαρτηθούν από το πετρέλαιο και μονοπωλιακοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται σε άλλες μορφές Ενέργειας ή αναζητούν οικονομικότερες και αποδοτικότερες μορφές Ενέργειας «επενδύουν» στην έρευνα και στις «σεισμικές» αλλαγές στην τεχνολογία, ενώ ζητούν πολιτικές παρεμβάσεις από τις κυβερνήσεις ώστε να μειωθεί η ζήτηση πετρελαίου ή ακόμη και να εξαλειφθεί σε ορισμένα τμήματα της οικονομίας.

Ετσι, πρόοδος στην αποδοτικότητα των οχημάτων, αύξηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών και μετατοπίσεις σε άλλες πηγές καυσίμων (π.χ. βιοκαύσιμα) θα είχαν ως αποτέλεσμα η ζήτηση πετρελαίου να είναι πολύ χαμηλότερη. Ολα αυτά μαζί σημαίνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου θα κορυφωθεί το 2020 και στη συνέχεια θα μειωθεί κατά περίπου 20 εκατ. βαρέλια τη μέρα έως το 2040, σύμφωνα με προβλέψεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας. Δηλαδή, η ζήτηση θα είναι χαμηλότερη κατά 36 εκατ. βαρέλια τη μέρα από τις προβλέψεις των πετρελαϊκών εταιρειών για το 2040. Μια διαφορά μεγαλύτερη από την τρέχουσα παραγωγή των χωρών του ΟΠΕΚ. Ορισμένες πετρελαϊκές εταιρείες, όπως η «Shell» και η «Total», θεωρούν ότι η ζήτηση του πετρελαίου θα κορυφωθεί ανάμεσα στα έτη 2025 - 2030.

«Δεν μπορούμε καν να αρχίσουμε να κατανοούμε τον μετασχηματισμό του τομέα της κίνησης που μας έρχεται», σημειώνουν επικεφαλής εταιρειών και επιχειρηματικών ινστιτούτων. Η ηλεκτροκίνηση αποτελεί νέο πεδίο κερδοφορίας και σφοδρών επιχειρηματικών ανταγωνισμών, ενώ η ανάπτυξή της θεωρείται απειλή για τις πετρελαϊκές εταιρείες, καθώς γύρω στο 60% του πετρελαίου χρησιμοποιείται στις μεταφορές, τομέας στον οποίο συμβαίνουν οι μεγαλύτερες τεχνολογικές αλλαγές.

Η απομάκρυνση από το κλασικό μοντέλο του πετρελαιοκίνητου αυτοκινήτου στα οχήματα υψηλής τεχνολογίας - ενδεχομένως και χωρίς οδηγό - θα έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες. Ενδεικτικά, για να δοθεί ώθηση στις πωλήσεις των αυτοκινητοβιομηχανιών: Το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε τον Ιούλη ότι θα απαγορεύσει την πώληση βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων οχημάτων μέχρι το 2040. Το ίδιο έχει ανακοινώσει η Γαλλία, ενώ η Γερμανία θέτει ως χρονικό όριο το 2030. Η σουηδική «Volvo» - που έχει εξαγοραστεί από την κινεζική εταιρεία «Geely» - ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι από το 2019 όλα τα νέα της αυτοκίνητα θα έχουν (και) ηλεκτρικό κινητήρα, ενώ άλλες εταιρείες, όπως η «Volkswagen», η BMW, η «Daimler» («Mercedes»), η αμερικανική «Tesla», διαγκωνίζονται για την πρωτοκαθεδρία στην ηλεκτροκίνηση και την αυτόνομη οδήγηση.

Ταυτόχρονα, η ηλεκτροκίνηση προωθείται ταχύτατα στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες καπιταλιστικές οικονομίες. Το πιο πρόσφατο σχέδιο της Κίνας για την αυτοκινητοβιομηχανία προβλέπει ότι όλη η ανάπτυξη και κερδοφορία θα προέλθει από την ηλεκτροκίνηση. Η Ινδία σχεδιάζει να πουλάει μόνο ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα από το τέλος της επόμενης δεκαετίας. Συνολικά έως το 2030 προβλέπεται να πουληθούν πάνω από 20 εκατ. ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα με πρωτοστάτες την Κίνα, τις ΗΠΑ και χώρες της Ευρώπης (στοιχεία «Μπλούμπεργκ»).

«Η βιομηχανία πρόκειται να εξελιχθεί περισσότερο τα 10 επόμενα χρόνια, απ' ό,τι τον περασμένο αιώνα», σημειώνει ο επικεφαλής των ηλεκτρικών οχημάτων της «Ρενό». «Ο παγκόσμιος στόλος (σ.σ. ηλεκτροκίνητων οχημάτων) θα μπορούσε να επεκταθεί σε 450 εκατ. μέχρι το 2035, από περίπου 1,2 εκατ. σήμερα», λέει ο επικεφαλής οικονομικών της BP.

Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως προς όφελος των εργαζομένων και του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, η απαγόρευση του κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2030 - που θα δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας - απειλεί περίπου 620.000 σημερινές θέσεις εργασίας στη βιομηχανία (ή το 10% του συνόλου των γερμανικών βιομηχανικών θέσεων). Επιπλέον, εκφράζονται ανησυχίες για την «ενεργειακή αυτονομία» των γερμανικών βιομηχανιών από την έλλειψη πόρων σε κοβάλτιο και «σπάνιες γαίες», που δεν μπορούν να αναπληρωθούν πλήρως από την ανακύκλωση μπαταριών. Τέλος, έως το 2050 υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί η χρήση ηλεκτρικού ρεύματος κατά 7,5% και αυτό θα επιφέρει αύξηση της τιμής του ρεύματος για όλους τους Γερμανούς.

Η χρήση των ΑΠΕ, η ηλεκτροκίνηση, η μεγαλύτερη αποδοτικότητα των κινητήρων και των καυσίμων δεν σημαίνουν φθηνότερη Ενέργεια για τους λαούς, δήλωσε ο Πρόεδρος Τραμπ στους δημοσιογράφους από την ιδιόκτητη λέσχη γκολφ στο Μπεντμίνστερ του Νιου Τζέρσι. «Το κάνουν αυτό σε βάρος της χώρας μας για μεγάλο χρονικό διάστημα, για αρκετά χρόνια, και είναι καιρός κάποιος για το λαό αυτής της χώρας ή για τους λαούς των άλλων χωρών, να ορθώσει το ανάστημά του. Ετσι, αν υπάρχει κάτι, ίσως η ανακοίνωση δεν ήταν αρκετά σκληρή», τόνισε ο Τραμπ.

Μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι εκμεταλλεύονται και θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται και να «μοσχοπουλούν» αυτό το αγαθό που στον καπιταλισμό είναι εμπόρευμα.

Ανάμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στη λεγόμενη «πράσινη» Ενέργεια είναι και οι ίδιοι οι σημερινοί πετρελαϊκοί κολοσσοί. Κρατικές και άλλες εταιρείες που κυριαρχούν στον ΟΠΕΚ, μπροστά στον κίνδυνο μια μέρα να μείνουν με δισεκατομμύρια βαρέλια αδιάθετου αργού πετρελαίου, έχουν πάρει τα μέτρα τους και αποκομίζουν κέρδη τόσο από το πετρέλαιο όσο και από άλλες μορφές Ενέργειας, έχοντας στο πλευρό τους τις αστικές κυβερνήσεις που κατά τ' άλλα ...δεσμεύονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Π.χ. η - βρετανικών και ολλανδικών συμφερόντων - «Shell» «ανασχηματίζεται» και στρέφεται πιο αποφασιστικά στις «νέες Ενέργειες και στις ΑΠΕ» συμμετέχοντας στην κατασκευή αιολικών πάρκων στην Ολλανδία.

Αντίστοιχες επενδύσεις στην αιολική ενέργεια έχει κάνει και η νορβηγική κρατική πετρελαϊκή «Statoil». Παράλληλα η νορβηγική κυβέρνηση προκήρυξε διαγωνισμό για την εξόρυξη πετρελαίου σε 93 «οικόπεδα» στη θάλασσα Μπάρεντς και στη Νορβηγική Θάλασσα. Σύμφωνα με τη Νορβηγική Διεύθυνση Πετρελαίου, στη θάλασσα Μπάρεντς περιέχονται τα 2/3 των εναπομεινάντων αποθεμάτων πετρελαίου της χώρας και η εξόρυξή του αναμένεται να αρχίσει μέσα στο 2018.