Amr Nabil

Οι τελευταίες μεγάλες κινητοποιήσεις στην Αίγυπτο καταγράφηκαν τον περασμένο Ιούνη από χιλιάδες μαθητές Λυκείου που ζητούσαν την παραίτηση του υπουργού Παιδείας εξαιτίας των συσσωρευμένων προβλημάτων στο χώρο της εκπαίδευσης...

α) Νέα περικοπή των κρατικών επιδοτήσεων στα καύσιμα (που εκτόξευσε την ακρίβεια σε πετρέλαιο και βενζίνη μεταξύ 30% και 50%!)

β) Θέσπιση Φόρου Προστιθέμενης Αξίας σε προϊόντα και υπηρεσίες.

γ) Ελεύθερη συναλλαγματική διακύμανση της αιγυπτιακής λίρας σε σχέση με ισχυρά ξένα νομίσματα, ώστε να καταπολεμηθεί η μαύρη αγορά συναλλάγματος, να γίνουν ακόμη πιο φθηνά τα αιγυπτιακά προϊόντα που εξάγονται στο εξωτερικό και να τονωθεί ο πεσμένος τουρισμός (που πήρε την «κατηφόρα» μετά τις ενδοαστικές αλλαγές του 2011, τη λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη» με την ανατροπή του Προέδρου Χ. Μουμπάρακ από τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους που στη συνέχεια ανατράπηκαν από τον στρατηγό Σίσι - σήμερα στην κυβέρνηση - και την περσινή βομβιστική επίθεση σε αεροπλάνο με Ρώσους τουρίστες στο Σινά).

Και οι τρεις όροι που συζήτησε το ΔΝΤ με την κυβέρνηση Σίσι, τις εφάρμοσε μέσα στο τελευταίο δίμηνο, προκαλώντας ασφυκτικές πιέσεις στα λαϊκά νοικοκυριά. Οι περικοπές των κρατικών επιδοτήσεων στα καύσιμα (βενζίνη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) αύξησαν το κόστος μεταφοράς, θέρμανσης και ηλεκτροδότησης δεκάδων εκατομμυρίων λαϊκών νοικοκυριών μεταξύ 30% - 50%.

Με τη σειρά της, η ακρίβεια στα καύσιμα έκανε ακόμη πιο απρόσιτα για τα φτωχά, λαϊκά στρώματα πολλά τρόφιμα και φάρμακα, τα περισσότερα εκ των οποίων εισάγονται και ήταν, ούτως ή άλλως, δυσεύρετα τους τελευταίους μήνες στην Αίγυπτο λόγω δραματικής μείωσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας σε δολάρια. Οι περισσότερες ανταποκρίσεις διεθνών πρακτορείων από το Κάιρο τους τελευταίους μήνες σημείωναν την έλλειψη ζάχαρης, τη δυσκολία των νέων ζευγαριών να βρουν βρεφικό γάλα και τροφές για βρέφη και μικρά παιδιά, τις γκρίνιες αρκετών ΜΜΕ κατά του «πανταχού παρόντα» αιγυπτιακού στρατού που μονοπωλεί, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και τις εισαγωγές βρεφικού γάλακτος, τα αδειανά ράφια σούπερ μάρκετ και παντοπωλείων σε ρύζι και δημητριακά, που έγιναν είδος πολυτελείας για το καθημερινό τραπέζι...

Η κυβέρνηση του Αιγύπτιου Προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ Σίσι, και ο στρατός, από τον οποίον προέρχεται, προσπάθησαν να αποποιηθούν τις ευθύνες, υποστηρίζοντας ότι τα περισσότερα δεινά προέρχονται από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, την κακοδιαχείριση δημόσιων πόρων επί δεκαετίες και την έλλειψη σύγχρονων υποδομών. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι σημείωσαν τα προβλήματα που πολλαπλασιάστηκαν από τη δραματική μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας σε δολάρια μέσα σε λιγότερο από 10 χρόνια. Οπως σημειώνουν, τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αιγύπτου από 33 δισεκατομμύρια δολάρια, που ήταν μεταξύ 2007 - 2010, μειώθηκαν τον περασμένο Ιούλη στο 50%, φθάνοντας μετά βίας τα 15,6 δισεκατομμύρια. Η έλλειψη συναλλάγματος προτάθηκε από το ΔΝΤ να αντιμετωπιστεί με ελεύθερη συναλλαγματική διακύμανση της αιγυπτιακής λίρας που τέθηκε σε εφαρμογή στις 3 του περασμένου Νοέμβρη. Εκτοτε, το αιγυπτιακό νόμισμα έχασε πάνω από το μισό της αξίας του, με αποτέλεσμα την περασμένη Τετάρτη να αντιστοιχούν περίπου 18 αιγυπτιακές λίρες σε ένα δολάριο (ενώ τον Οκτώβρη η επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία με το δολάριο ήταν 1 προς περίπου 8 αιγυπτιακές λίρες...).

Η ελεύθερη συναλλαγματική διακύμανση της λίρας «από τις δυνάμεις της αγοράς» και η ουσιαστικά σημαντική υποτίμησή της προκάλεσε νέο σοκ στα λαϊκά εισοδήματα αναγκάζοντας μεγάλα τμήματα του λαού να αναδιοργανώσουν τη ζωή τους βυθιζόμενα στο βάλτο ακόμη μεγαλύτερης φτώχειας. Πολλοί έκοψαν την κατανάλωση κρέατος, περιόρισαν την αγορά φρέσκων φρούτων και λαχανικών, σταμάτησαν τις εβδομαδιαίες εξόδους σε καφετέριες, έγραψαν τα παιδιά τους σε φθηνότερα σχολεία ή τους σταμάτησαν τα ιδιαίτερα μαθήματα. Αρκετοί άρχισαν να αγοράζουν ρούχα από δεύτερο χέρι. Προσπάθησαν, όσοι μπόρεσαν, να συμπληρώσουν το οικογενειακό εισόδημα, κάνοντας δεύτερη δουλειά, αμειβόμενοι «με μαύρα» χρήματα.

Συνεπώς, ο συνδυασμός αυτών των τριών εξελίξεων τσακίζει τα λαϊκά νοικοκυριά μίας χώρας με πληθυσμό που φθάνει πλέον τα 90.000.000 άτομα, το 10% των οποίων είναι παιδιά ηλικίας μεταξύ 10 έως 12 ετών και η νεανική ανεργία (ιδιαίτερα των πτυχιούχων) να ξεπερνά το 30%.

Είναι χαρακτηριστικό πως όσοι Αιγύπτιοι ρωτώνται από τους ανταποκριτές ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων εκφράζουν την δυσαρέσκειά τους για το νέο κύμα ακρίβειας σε τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα και κόστος ζωής. Επίσης, εκφράζεται αγανάκτηση γιατί οι κυβερνώντες αναγκάζουν το λαό να ξανασφίξει το ζωνάρι, ενώ οι πλούσιοι εξακολουθούν να περνούν το ίδιο άνετα όπως και πριν. Το «καζάνι» στην Αίγυπτο, κοινωνικο-πολιτικά σιγοβράζει και δεν αποκλείεται να ξεσπάσει. Για να έχει όμως ουσιαστικά θετικό αποτέλεσμα στη ζωή του λαού, αν και όταν έρθει η κοινωνική έκρηξη, απαιτείται ταξική συνείδηση και αγώνας. Και ο δρόμος αυτός είναι μακρύς λόγω της ανυπαρξίας ενός αγωνιστικού ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος που έχει βέβαια σχέση με την ανυπαρξία ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος που θα μπορούσε να οργανώσει τον αγώνα ενάντια στην αστική τάξη, τα μονοπώλια και την εξουσία τους.

Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Α. Φ. Σίσι, αφότου ανέλαβε και επίσημα την εξουσία στις 8 Ιούνη του 2014, ανατρέποντας στις 3 Ιούλη του 2013 τον ισλαμιστή Πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι, προσπάθησε να διαφοροποιηθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, τάζοντας εκσυγχρονισμό και σημαντικά, μεγαλεπήβολα έργα υποδομών και ανάπτυξης, αυξάνοντας τις συνεργασίες με ισχυρές ή λιγότερο ισχυρές καπιταλιστικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και με άξονες με την Ελλάδα και την Κύπρο, όπου επιχειρείται να προωθηθούν επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ενέργεια και άλλους τομείς (υποδομές, κατασκευές κ.λπ.).

Πριν καλά - καλά κλείσει ένα χρόνο στην εξουσία, πραγματοποίησε διεθνή συνάντηση μεγαλοεπενδυτών καπιταλιστών στο Σαρμ Ελ Σέιχ, αναζητώντας την ανταπόκριση του ξένου μεγάλου κεφαλαίου και των μονοπωλίων σε μεγαλεπήβολα σχέδια ανάπτυξης της Αιγύπτου, για το καλό όχι βεβαίως του λαού, αλλά της αστικής τάξης, γιατί προωθεί τα συμφέροντά της. Ανάμεσα στα άλλα, ξεκίνησε έργα για τη διεύρυνση του καναλιού του Σουέζ, που αποφασίστηκε πέρσι με κόστος 6,5 δισ. δολάρια, αλλά συνοδεύτηκε από πτώση εσόδων κατά τουλάχιστον 5% (ήτοι 5,17 δισεκατομμύρια) το 2015, εξαιτίας της επιβράδυνσης της διεθνούς οικονομίας και του εμπορίου.

Ενδιαφέρον και πρεμούρα για τα κατασκευαστικά σχέδια της νέας διώρυγας του Σουέζ του Προέδρου Σίσι έχει δείξει μέρος της ελληνικής αστικής τάξης και των μονοπωλίων, καθώς, πέρα από τη διάνοιξή της, ανοίγονται μπίζνες στους τομείς κατασκευής νέων λιμένων, βιομηχανικών ζωνών, οδικών αξόνων, συγκροτημάτων πολυτελών κατοικιών, μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, δικτύων υποδομής για άρδευση, ύδρευση, αποχέτευση, φωτισμό, ηλιακά πάρκα, γήπεδα γκολφ κ.ά.

Επιπλέον, ο Πρόεδρος Σίσι έχει ανακοινώσει ανάμεσα στα άλλα και την κατασκευή τεράστιας γέφυρας μήκους σχεδόν 50 χλμ. που θα ενώνει το Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου με το Ρας Χαμίντ της βορειοδυτικής Σ. Αραβίας.

Εχει καθορίσει ακόμη ποικίλους «στρατηγικούς αναπτυξιακούς στόχους» έως το 2030, μεταξύ των οποίων την κατασκευή πυρηνικών σταθμών για ενεργειακούς λόγους και την κατασκευή μίας νέας, υπερσύγχρονης πόλης κοντά στην έρημο τύπου ...Ντουμπάι.

Είναι φανερό ότι απ' όλα αυτά τα έργα, ο αιγυπτιακός λαός μπορεί να προσδοκά ότι ίσως πάρει κάποια ψίχουλα... Αντίθετα, τα μεγάλα κέρδη από τις νέες μπίζνες, όταν έρθουν, προορίζεται να μπουν στα ταμεία των ντόπιων και ξένων μονοπωλίων.