Η επιδείνωση της καπιταλιστικής κρίσης στην Ισπανία και η ενδυνάμωση των ανησυχιών για επέκτασή της στην Ιταλία προκαλούν έντονες αναταράξεις στο ευρωοικοδόμημα, καθώς οξύνονται οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί για τον επιμερισμό της ζημιάς. Ο κλοιός σφίγγει διαρκώς γύρω από την Ισπανία, η κυβέρνηση της οποίας πιέζεται να ζητήσει βοήθεια από τον «ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης», που συνοδεύεται βέβαια με νέα, άγρια αντιλαϊκά μέτρα.

Η ισπανική κυβέρνηση, σύμφωνα με πηγές του πρακτορείου «Ρόιτερς», πρόκειται να ζητήσει επισήμως μέσα το Σαββατοκύριακο δανειακή βοήθεια για τη στήριξη του τραπεζικού κλάδου της χώρας. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Σάββατο θα γίνει τηλεδιάσκεψη του Γιούρογκρουπ, προκειμένου να συζητηθούν οι λεπτομέρειες του σχεδίου.

Η ισπανική κυβέρνηση δεν έχει λάβει καμία απόφαση όσον αφορά το ενδεχόμενο να ζητήσει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης για τις τράπεζές της, αναμένοντας κατ' αρχήν «τα στοιχεία του ΔΝΤ και των ελεγκτικών υπηρεσιών, τα οποία θα γίνουν γνωστά εντός των προσεχών ημερών», δήλωσε χτες εκπρόσωπός της, σχολιάζοντας τα σχετικά δημοσιεύματα.

Η τράπεζα της Ισπανίας και το υπουργείο Οικονομικών της χώρας ανακοίνωσαν ότι τα αποτελέσματα του ελέγχου για τις ισπανικές τράπεζες θα κατατεθούν το αργότερο στις 21 Ιούνη στην κυβέρνηση της Μαδρίτης, η οποία θα αξιολογήσει βάσει αυτών τις κεφαλαιακές ανάγκες και τα νέα αναγκαία αποθεματικά για τον τομέα. Οι δύο μελέτες αφορούν 14 τραπεζικούς ομίλους, δηλαδή το 90% του τομέα.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης Στ. Ζάιμπερτ δήλωσε ότι η προσφυγή στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης αποτελεί «απόφαση την οποία θα λάβει η κυβέρνηση της Ισπανίας». Ο ίδιος αρνήθηκε να σχολιάσει την πληροφορία που θέλει τη Μαδρίτη να ανακοινώνει τη σχετική προσφυγή εντός του Σαββατοκύριακου. «Η απόφαση εναπόκειται στην ισπανική κυβέρνηση. Εάν το αποφασίσει, τα ευρωπαϊκά εργαλεία είναι έτοιμα», δήλωσε ο Ζάιμπερτ και πρόσθεσε: «Ενα κράτος υποβάλλει αίτηση, αναλαμβάνει ευθύνη. Υπομένει γι' αυτό όρους».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δε γνωρίζει κάτι περί αιτήματος της Ισπανίας για χορήγηση οικονομικής βοήθειας», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Αμαντέου Αλταφάζ. «Εάν διατυπωθεί τέτοιο αίτημα, τα προσήκοντα εργαλεία είναι σε λειτουργία, έτοιμα για τη χρησιμοποίησή τους σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που έχουν αποφασισθεί κατά το παρελθόν. Αλλά δεν βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, αναφερόμενος στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Ο οίκος αξιολόγησης Fitch υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ισπανίας από τη βαθμίδα Α στη βαθμίδα ΒΒΒ, δύο μόλις βαθμίδες από την κατηγορία junk («σκουπίδια»), αναφέροντας ως αιτιολογία το υψηλό κόστος ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και την πρόβλεψη ότι η κρίση της οικονομίας της θα είναι μακρύτερη από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του οίκου, η Ισπανία μπορεί να χρειαστεί έως 100 δισ. ευρώ για να στηρίξει το τραπεζικό της σύστημα σε σύγκριση με το ποσό των 30 δισ. ευρώ που προβλεπόταν με βάση προηγούμενη εκτίμηση.

Σύμφωνα με τον Fitch, η κρίση στην ισπανική οικονομία αναμένεται να διαρκέσει και το 2013, ενώ μέχρι πρότινος θεωρούσε ότι θα εισερχόταν σε ανάκαμψη από το επόμενο έτος. Αν η κρατική στήριξη ανέλθει στα 60 δισ. ευρώ, εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος της Ισπανίας θα σκαρφαλώσει στο 95% του ΑΕΠ έως το 2015. Υπενθυμίζεται ότι το 2007 το ποσοστό του χρέους επί του ΑΕΠ ήταν μόλις 36%.

Την ίδια στιγμή αίσθηση προκαλεί η μεγάλη αλλαγή στο κλίμα υποστήριξης της «τεχνοκρατικής» κυβέρνηση Μόντι στην Ιταλία, καθώς τα μεγάλα συγκροτήματα Τύπου για πρώτη φορά θέτουν θέμα αμφισβήτησης της αποτελεσματικότητας του Μόντι, μόλις δύο βδομάδες πριν από τη συνάντηση της Ρώμης με Μέρκελ - Ολάντ - Ραχόι, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει θέμα πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο.

Ο ίδιος ο Μάριο Μόντι, χτες, δε δίστασε να δηλώσει ότι «η κυβέρνηση έχασε τη στήριξη διαφόρων ισχυρών εξουσιών», με ευθεία αναφορά - σύμφωνα με πολλούς σχολιαστές - στην Ενωση Βιομηχάνων Confindustria. Αρκετοί Ιταλοί βιομήχανοι δεν κρύβουν, πλέον, τη δυσαρέσκειά τους, λόγω της καθυστέρησης των μέτρων για την «ανάπτυξη».

Σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, τα μέτρα υπέρ της «ανάπτυξης» που θα έπρεπε να εγκριθούν από την κυβέρνηση Μόντι, αναβάλλονται γιατί δεν υπάρχει η αναγκαία οικονομική κάλυψη. Μεταξύ άλλων, όπως και σε όλη την υπόλοιπη ΕΕ, τα λεγόμενα «αναπτυξιακά» μέτρα προβλέπουν και φορολογικές ελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις που αποφασίζουν να επενδύσουν σε τεχνολογική έρευνα.

Σύμφωνα με την ιταλική τηλεόραση «Rai», το μέλλον της κυβέρνησης Μόντι συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα επισφαλές και η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο είναι πολύ πιθανή. Το ενδεχόμενο κατάρρευσης της κυβέρνησης Μόντι θα οδηγήσει σε εκ νέου υποβάθμιση τόσο του ιταλικού κρατικού χρέους όσο και της πιστοληπτικής ικανότητας των ιταλικών τραπεζών, με απρόβλεπτες προς το παρόν συνέπειες για την Ευρωζώνη.

Την ελπίδα η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ εξέφρασε η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ, σημειώνοντας πάντως ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να σεβαστεί το μνημόνιο που έχει υπογραφεί με τους πιστωτές. «Η Ελλάδα αποτελεί τεστ για το μέλλον της Ευρώπης, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ικανότητα των χωρών-μελών της Ενωσης να μείνουν ενωμένες. Αν αυτό δε συμβεί, θα εξαφανιστούμε, χάνοντας οικονομική ισχύ και διεθνή αξιοπιστία», δήλωσε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ρ. Πρόντι, στην εφημερίδα «Ιl Sole 24 Ore».

Ο Πρόντι εκτιμά ότι «η ελληνική κρίση, μάλλον, θα λυθεί και δεν θα υπάρξει, τεχνικά, πτώχευση της χώρας», αλλά σημειώνει ότι «το συνολικό κόστος της όλης υπόθεσης θα μπορούσε να ήταν πολύ πιο χαμηλό». Φανερώνοντας τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς που μαίνονται στο παρασκήνιο, ο ίδιος ρωτά με νόημα τη Γερμανία «πού θα βρίσκονταν οι εξαγωγές της χωρίς το ευρώ;» και υπογραμμίζει ότι «η Ευρώπη μπορεί να γίνει ή ένα εργαστήρι ή ένα μουσείο».