ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Εμπορικός και νομισματικός «πόλεμος» σε εξέλιξη

Παπαγεωργίου Βασίλης

Η κρίση υπερσυσσώρευσης, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο μέτωπο του «πολέμου των νομισμάτων», έχει ως αποτέλεσμα την ανακατάταξη στον κατάλογο των εξαγωγικών χωρών το 2011. Ετσι, ενώ την πρώτη θέση κατέχει αναμφισβήτητα η Κίνα, στη δεύτερη πέρασαν οι ΗΠΑ, αφήνοντας στην τρίτη τη Γερμανία, η οποία υφίσταται τις συνέπειες της κρίσης στην Ευρωζώνη. Ετσι, το 2011 η Κίνα εκπροσωπούσε το 11% των παγκόσμιων εξαγωγών, οι ΗΠΑ το 8,4% και η Γερμανία το 8,3%.

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΕΙ πως το 2010 για πρώτη φορά η Γερμανία (1,269 τρισ. δολάρια) είχε χάσει τη δεύτερη διεθνή θέση της από τις ΗΠΑ (1,278 τρισ. δολάρια) λόγω ανατίμησης του δολαρίου προς το ευρώ. Οπως επισήμαναν στη γερμανική τους έκδοση οι Financial Τimes, επικαλούμενοι και τις εκτιμήσεις του ινστιτούτου Ifo, η επιβολή προγραμμάτων λιτότητας σε αρκετές χώρες στην Ευρωζώνη περιόρισε τη ζήτηση για γερμανικά προϊόντα.

Στην περίπτωση της Κίνας αποτυπώνεται και η κατάσταση του γουάν. Το 2011 εξήγαγε προϊόντα σχεδόν 2 τρισ. δολ. Εντούτοις, τον περασμένο μήνα εμφάνισε τετραπλάσιο και πλέον έλλειμμα στο ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών της. Τον Φεβρουάριο, συγκεκριμένα, είχε έλλειμμα 31,5 δισ. δολ. έναντι 7,3 δισ. δολ. τον Φεβρουάριο του 2011 και 7,2 δισ. δολ. το 2010.

ΕΝ ΤΩ ΜΕΤΑΞΥ, την περασμένη βδομάδα είχαμε αναζωπύρωση στο μέτωπο του «πολέμου των νομισμάτων», καθώς δύο από τις «αναδυόμενες», που βλέπουν τις εξαγωγές τους να έχουν πληγεί από τη μειωμένη εξωτερική ζήτηση, η Κίνα και η Βραζιλία, αποδυνάμωσαν εκ νέου τα νομίσματά τους σε μια προσπάθεια να διασφαλίσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές.

Αυτό, το νέο επεισόδιο άρχισε την πρώτη ημέρα της εβδομάδας με υποχώρηση του γουάν έναντι του δολαρίου, η οποία, όμως, συνέπεσε - προφανώς όχι τυχαία - με την είδηση ότι εκτινάχθηκε το μηνιαίο εμπορικό έλλειμμα της Κίνας στο υψηλότερο επίπεδο από το 1998.

Μετά από πολλά χρόνια που διατηρούσε το νόμισμά της συνδεδεμένο σε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο, η Κίνα αποφάσισε τον Ιούλιο του 2005 να επιτρέψει μια περιορισμένη διακύμανσή του. Εκτοτε το γουάν έχει ανατιμηθεί κατά περίπου 30% έναντι του δολαρίου και τα τελευταία δύο χρόνια κατά σχεδόν 8%. Οι εμπορικοί εταίροι της Κίνας, όμως, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, κατηγορούν το Πεκίνο πως χειραγωγεί την ισοτιμία του διατηρώντας τη σε χαμηλά επίπεδα, προκειμένου να διασφαλίζει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις φθηνές εξαγωγές της.

ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ τη Βραζιλία, αποφάσισε στην αρχή της εβδομάδας να επεκτείνει το εύρος των ξένων δανείων στα οποία επιβάλλει φορολογία, σε μια προσπάθεια να αναχαιτίσει την εισβολή κερδοσκοπικών κεφαλαίων στη χώρα. Ο εν λόγω ειδικός φόρος του 6% είχε αρχικά επιβληθεί σε κεφάλαια που τοποθετούνται σε διετή ομόλογα και στις αρχές Μαρτίου η κυβέρνηση αποφάσισε να τον επεκτείνει και στα τριετή. Στις αρχές της βδομάδας, όμως, προχώρησε σε περαιτέρω επέκταση του μέτρου, που θα καλύπτει πλέον όποιο χρέος ωριμάζει έως και σε πέντε χρόνια. Στόχος της είναι να αναχαιτίσει την ανεξέλεγκτη ανατίμηση του ρεάλ έναντι του δολαρίου, την οποία προκαλούν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια.

Διαφοροποιήσεις

Αντικρουόμενες είναι οι εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ, ειδικότερα όσον αφορά στην ανθεκτικότητα της ανάκαμψης. Οι διαφοροποιήσεις εμφανίζονται μάλιστα στο ανώτατο επίπεδο, στη διοίκηση της ομοσπονδιακής τράπεζας, της γνωστής Fed.

Την περασμένη βδομάδα, η πλειοψηφία της Fed εκτιμούσε ότι η αμερικανική οικονομία εμπεδώνει την ανάκαμψή της και μπορεί να υπολογίζει σε μελλοντική ανάπτυξη.

Διαφορετική γνώμη είχε ο πρόεδρος της Fed της Νέας Υόρκης, Ουίλιαμ Ντάντλι, ο οποίος σε συνέντευξή του τόνισε ότι «τα στοιχεία για την οικονομία είναι κάπως πιο αισιόδοξα τον τελευταίο καιρό, δείχνοντας πως η ανάκαμψη ίσως εδραιώνεται καλύτερα. Ομως, παρότι οι εξελίξεις αυτές είναι σαφώς ενθαρρυντικές, είναι πάρα πολύ νωρίς για να συμπεράνουμε πως βγήκαμε από τη στενωπό, παρουσιάζοντας μια ισχυρή, βιώσιμη ανάκαμψη».

Οι κίνδυνοι για την «ανάκαμψη» όπως εκτιμά ο κ. Ντάντλι προέρχονται από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου, τη συνεχιζόμενη κρίση στην αγορά κατοικίας και τις δημοσιονομικές περικοπές.

Ομως, ο δείκτης που προβληματίζει περισσότερο τους αναλυτές είναι η ανεργία, η οποία μπορεί να μειώθηκε, αλλά συνεχίζει να παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Δεν λείπουν μάλιστα οι ενστάσεις για το κατά πόσο τα στοιχεία της κυβέρνησης για την ανεργία είναι σωστά.

Σύμφωνα με τον κ. Ντάντλι, «η πραγματική οικονομική δραστηριότητα δεν είναι ακόμα αρκετά ισχυρή», ενώ περί το ήμισυ της πτώσης στο δείκτη ανεργίας από τον Σεπτέμβρη «οφείλεται στη μείωση του ποσοστού συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό. Αν το ποσοστό αυτό δεν είχε μειωθεί από 66%, στα μέσα του 2008, σε κάτω από 64% τον Φεβρουάριο, η ανεργία θα εξακολουθούσε να υπερβαίνει το 10%».

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ- ΕΛΛΕΙΜΜΑ Σχεδόν τριπλάσιο ήταν το δημοσιονομικό έλλειμμα της Πορτογαλίας κατά τους πρώτους δύο μήνες του έτους, την ώρα που η κρίση έχει οδηγήσει σε αυξημένες ανάγκες δανεισμού και των μεγαλύτερων χωρών της Ευρώπης, όπως η Γερμανία και η Βρετανία. Το έλλειμμα της Πορτογαλίας διευρύνθηκε στα 799 εκατ. ευρώ στο πρώτο δίμηνο, έναντι ελλείμματος 274 εκατ. ευρώ ένα χρόνο πριν, τότε που το έλλειμμα είχε συρρικνωθεί περισσότερο από 70%.

ΗΠΑ - ΚΑΤΟΙΚΙΑ Πτώση 0,9% εμφάνισαν οι μεταπωλήσεις κατοικιών στις ΗΠΑ το Φεβρουάριο, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Εθνική Ενωση Μεσιτών (NAR) της χώρας. Συγκεκριμένα, οι μεταπωλήσεις μειώθηκαν στα 4,59 εκατομμύρια από 4,63 εκατομμύρια που είχαν διαμορφωθεί βάσει των αναθεωρημένων στοιχείων τον Ιανουάριο. Η μέση τιμή για τη μεταπώληση κατοικίας αυξήθηκε τον ίδιο μήνα κατά 0,3% σε 156.600 δολάρια.

ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΣ - ΖΗΜΙΕΣ Συνολικές ζημιές ύψους 458,8 εκατ. ευρώ αναμένεται να καταγράψουν φέτος οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες, σύμφωνα με εκτιμήσεις που δημοσιοποίησε η Διεθνής Ενωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ). Σύμφωνα με το γενικό διευθυντή της ΙΑΤΑ, Τόνι Τάιλερ, η τρέχουσα οικονομική κρίση θα βαρύνει στα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εταιρειών του τομέα, ο οποίος σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται ότι θα σημειώσει κέρδη ύψους 3 δισ. δολαρίων έναντι κερδών 7,9 δισ. δολαρίων κατά τη χρήση 2011.