Θα ήθελα να υπερασπιστώ το δικαίωμα ύπαρξης της - μέτριας αισθητικά και ανεπαρκούς ιδεολογικά - ταινίας «Τη νύχτα που χάθηκαν τα αστέρια», λόγω της μοναδικής της ιδιότητας ως κοινωνικά χρήσιμης. Χρήσιμη για πλατφόρμα τυχόν συζητήσεων και προβληματισμών, που δίχως άλλο συνδέονται και με τους σημερινούς καιρούς κι έχουν να κάνουν με θέματα υπαρκτά στο φιλμ, όπως (ταξικός) δωσιλογισμός ή, προοπτικά, μαζικοί διωγμοί κάτω από διάφορες αιτιολογήσεις (ιδεολογία, ριζοσπαστικοποίηση κ.ά.), καθώς και αφύπνιση κι εγρήγορση της αποκαλούμενης σιωπηλής (και μη) πλειοψηφίας. Η ανέλκυση στην επιφάνεια του ιστορικού αυτού γεγονότος δίνει ακόμη εν μέρει απάντηση στην προσπάθεια εξίσωσης ναζισμού - κομμουνισμού που «δημοκρατικοί» απόγονοι δωσίλογων ευαγγελίζονται μέσω Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και υπολοίπων «δημοκρατικών» θεσμών. Βέβαια και μετά την ήττα του ναζισμού υπήρξαν μπόλικα Ποδηλατοδρόμια, που ονομάζονταν, π.χ., Ιππόδρομοι, σε Ελλάδα, Χιλή και όχι μόνο, τα οποία «λειτούργησε» το ίδιο χέρι - κι αυτό ας μην το ξεχνούν οι περιπαθείς Εβραίοι. Πλάι στο καθήκον της διατήρησης της ιστορικής μνήμης, η ταινία προτρέπει και σε «ανυπακοή». Εάν μια διαταγή είναι άδικη, δεν πρέπει να την υπακούμε. Μια «απλή» αδράνεια από πλευράς της γαλλικής αστυνομίας θα ήταν υπεραρκετή να εμποδίσει τους ναζί να ενεργοποιήσουν τα ολέθριά τους σχέδια. Ορίστε μία, ανώτατης τάξης, «ηθική» που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία...

Σε αντίθεση με το εξαίσιο «Mister Klein» του Τζόζεφ Λόουζι, που αναφέρεται στο ίδιο ιστορικό γεγονός, η οπτική γωνία στην ταινία της Μπος, διαμορφώνεται μέσα από το παιδικό βλέμμα που αντιμετωπίζει κάθε καινούργιο αφηγηματικό πεδίο με έκπληξη και παντελή αδυναμία κατανόησης του τι συμβαίνει και γιατί, όπως κι όλοι όσοι δηλώνουν ότι δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική ή τα κοινά. Ο κόσμος είχε διδαχθεί να έχει εμπιστοσύνη στη Γαλλία της μυθολογίας των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και η πλειοψηφία είχε καταπιεί το παραμύθι αμάσητο. Ο Χίτλερ δεν είναι ο μοναδικός υπεύθυνος. Πίσω του βρίσκεται αλυσίδα ηθικών αυτουργών, οι κύριοι του ελεύθερου κόσμου, με μπροστάρηδες στη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή τον Συνταγματάρχη Πετέν, τον πρωθυπουργό Λαβάλ και την Πολιτοφυλακή του Βισύ, των συνεργατών των Ναζί, 6.000 άνδρες που συγκροτήθηκαν σε Σώμα το οποίο με νόμο της 30ής Ιανουαρίου 1943 αναγνωρίζονταν ως Οργάνωση κοινής ωφέλειας. Ακατανόητη παραμένει η αναπαραγωγή σκηνών από το Μπέργκχοφ. Υλικό ντοκιμαντέρ με τον Χίτλερ και την Εύα Μπράουν στο ειδυλλιακό Μπέργκχοφ υπάρχει μπόλικο και είναι πασίγνωστο. Παρά ταύτα δεν θα έφερνα την παραμικρή αντίρρηση εάν η καρικατούρα του Χίτλερ αναλωνόταν σε μία και μοναδική, σημαντική κατ' εμέ, σκηνή που ο Χίτλερ - μετά από εκφώνηση λόγου του - λέει στους δικούς του: «Αυτά θα πρέπει να τα επαναλαμβάνουμε συνέχεια, για να τα πιστέψουν». Κατά τα άλλα, οι συζητήσεις μεταξύ Πετέν και Λαβάλ, οι διαβουλεύσεις, διαπραγματεύσεις και συνδιαλλαγές της Γαλλικής Αστυνομίας με την Γκεστάπο περνούν στα γρήγορα χωρίς να αποκαλύπτεται η ιδεολογία των Γάλλων συνεργατών. Εν κατακλείδι υποστηρίζω ότι το συγκεκριμένο καθήκον μνήμης δεν εφοδιάζει τις νεότερες γενιές με επαρκή όπλα, ώστε να κατανοήσουν τις αιτίες αυτής της πολιτικής. Τις εφοδιάζει απλά με συναισθηματική υπερεπάρκεια, ανθρωπιστικής τάξης.

Παραγωγή: Γαλλία (2010).

Ο δεκάχρονος Στέφεκ, που μεγάλωσε με την μητέρα του και τη μεγαλύτερη κατά 7 χρόνια αδελφή του Ελκα, το καλοκαίρι το περνά με χαλαρούς ρυθμούς στις γειτονιές και τις πλατείες της εργατικής και μουντής πόλης που κατοικεί. Σταθερός τόπος περισυλλογής για τον μικρό, ο σιδηροδρομικός σταθμός όπου τα τρένα έρχονται και φεύγουν. Εκεί ο Στέφεκ προκαλεί αδιάλειπτα την τύχη και την δωροδοκεί, ειδικά τώρα που πιστεύει ότι ο άνδρας που κάθε πρωί παίρνει από το σταθμό το τρένο για τη Βαρσοβία, δεν μπορεί να είναι άλλος από τον πατέρα, που τους εγκατέλειψε όταν χώρισε με την μητέρα τους. Η αμφιβολία δίνει σταδιακά τη θέση της στη διαισθητική βεβαιότητα και το αγόρι στήνει ολόκληρη σκευωρία για να εμποδίσει τον πατέρα του - που τον γνωρίζει μόνο από μια μουτζουρωμένη και κατατρυπημένη φωτογραφία - να φύγει από την πόλη και φροντίζει να έρθουν έτσι τα πράγματα ώστε ο άνδρας να ξανασυναντήσει την μητέρα. Ο auteur Γιακιμόφσκι, έχοντας υπόθεση εργασίας τη δυναμική παρέμβαση /επέμβαση στα γεγονότα, ανατρέπει τη θεωρία του μοιρολατρικού και του τυχαίου. Γύρω από τον Στέφεκ και την Ελκα περιφέρονται κι άλλα μέλη της μικρής κοινωνίας που κουβαλούν τις δικές τους μικρές καθημερινότητες. Εγκώμιο των μικρών τίποτα, περιπλάνηση μέσα σε εικόνες και καταστάσεις που δεν εξαρτώνται από συγκεκριμένο χωρόχρονο, παρατήρηση της ζωής. Ετσι απλά...

Παίζουν: Ντάμιαν Ουλ, Εβελίνα Βαλετζιάκ, Τόμας Σαπρίκ, Σιμεόνε Ματαρέλι, κ.ά.

Παραγωγή: Πολωνία (2007).

Παίζουν: Πέτρα Μαρτίνες, Σόνια Αλμάρτσια, Μίριαμ Κορέα, Νούρια Μενσία, κ.ά.

Παραγωγή: Ισπανία (2007).

Κλασική ιστορία δοσμένη με απλή και γραμμική αφήγηση με άξονα την αντίθεση έρωτα/εξουσίας- χρήματος. Διανοητικά «ψυχρό» δράμα ενός έρωτα/αρρώστιας που καθ' όλη του την διάρκεια παρουσιάζεται παραμορφωμένος μέσα από μια μελοδραματική ματιά. Η ιστορία μιας γυναίκας που «υπάρχει» μέσα σε ένα μεσοαστικό οπισθοδρομικό περιβάλλον, που αποστατεί από την κοινωνική της τάξη, που προσβλέπει στην, με κάθε κόστος, χειραφέτησή της. Ο έρωτας, η επιθυμία, το πάθος, η έμμονη ιδέα την σπρώχνουν να τα αφήσει όλα πίσω της, να θυσιάσει τα πάντα για την θολή φιγούρα του Ιβάν, παρά τον ανορθολογισμό της επιλογής της. Το φιλμ καταφέρνει να ζωντανέψει πραγματικά, μόνο τότε που το δράμα συγκεκριμενοποιείται, στην καλύτερη σκηνή της ταινίας, όταν οι δύο εραστές αγγίζουν τα όρια της ταπείνωσης δουλεύοντας εποχιακά και όταν ξαναβρίσκονται σε ένα βενζινάδικο, χωρίς να μπορούν να πληρώσουν την βενζίνη.

Παίζουν: Κριστίν Σκοτ Τόμας, Σέρζι Λοπέζ, Ιβάν Ατάλ, Μπερνάρ Μπλανκάν κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία (2009).

Στο Iron Man 2, ο Τόνι Σταρκ παλεύει για τη ζωή του, αφού τα ενεργειακά αποθέματά του εξαντλούνται με γοργούς ρυθμούς και αρνείται, παρά τις ισχυρές πιέσεις που δέχεται από κυβέρνηση, Τύπο και κοινό, να συνεργαστεί με το στρατό αποκαλύπτοντας τα μυστικά των εφευρέσεών του. Τρέμει τυχόν ολέθριες συνέπειες, σε περίπτωση που τα μυστικά αυτά πέσουν σε λάθος χέρια. Στο πλευρό του Τόνι (Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ), η σύμμαχός του Πέπερ (Γκουίνεθ Πάλτροου), η Σκάρλετ Γιόχανσον και ο Ντον Τσιντλ, ενώ τους εχθρούς του υποδύονται ο Μίκι Ρουρκ και ο Σαμ Ρόκγουελ.

Παίζουν: Σκάρλετ Γιόχανσον, Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ, Μίκι Ρούρκ, Ντον Τσιντλ, Γκουίνεθ Πάλτροου, κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2010).