Η ανατροπή της εξουσίας της αστικής τάξης σηματοδοτεί την αφετηρία μιας ιστορικής περιόδου, του πρώτου σταδίου της κομμουνιστικής κοινωνίας, σε όλη τη διάρκεια της οποίας συνεχίζεται η ύπαρξη ανταγωνιστικών τάξεων και ταξικής πάλης. Ακόμη και αν το σύνολο των μέσων παραγωγής μετατραπούν σε κοινωνική ιδιοκτησία, το γεγονός αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι εξαφανίζονται οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις. Διαμορφώνεται ένα κοινωνικό στρώμα το οποίο εξ αιτίας της μόρφωσής του, των επιστημονικών του γνώσεων και της εμπειρίας του ασκεί στην οργάνωση και τη διεύθυνση της παραγωγικής διαδικασίας λειτουργίες που στον καπιταλισμό ασκεί η αστική τάξη. Οι αποδοχές του όπως και γενικότερα οι συνθήκες ζωής του διαφέρουν ουσιαστικά από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζει η εργατική τάξη. Ταυτόχρονα το κοινωνικό αυτό στρώμα έχει συνείδηση του γεγονότος ότι σε μια ενδεχόμενη καπιταλιστική παλινόρθωση, αυτοί οι οποίοι θα ιδιοποιηθούν τα μέσα παραγωγής θα προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τις γραμμές του. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να αντιμετωπίζουμε το πρώτο στάδιο της κομμουνιστικής κοινωνίας σαν μια ιστορική περίοδο, όπου συνεχίζεται η σύγκρουση με την αστική τάξη όχι μόνο στο πεδίο της ιδεολογίας αλλά και στην ίδια την παραγωγική διαδικασία ακόμη και αν έχει εξαλειφθεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής.

Στις Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής με αφορμή το γεγονός ότι τη λεγόμενη περίοδο Στάλιν συντελείται η μερική μετατροπή της ατομικής ιδιοκτησίας της γης σε ομαδική, προβάλλεται η άποψη ότι την περίοδο εκείνη οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός. Οι εξελίξεις την ίδια περίοδο που αφορούν εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα, όπως η δυνατότητα της εργατικής τάξης να ασκεί ουσιαστικό έλεγχο στην παραγωγική διαδικασία και οι μισθολογικές διαφορές στα πλαίσια του κρατικού τομέα της οικονομίας, αποσιωπούνται ολοκληρωτικά. Δε γίνεται καμία αναφορά στις σχέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και το διευθυντικό στρώμα που την περίοδο εκείνη αναπτύσσεται αριθμητικά και αποκτά αυξημένη βαρύτητα. Ο χαρακτήρας αυτού του κοινωνικού στρώματος δεν καθορίζεται από την ταξική του προέλευση αλλά από τη θέση του στην παραγωγική διαδικασία καθώς και από τις συνθήκες ζωής του. Κατά τη διάρκεια της λεγόμενης περιόδου Στάλιν συντελείται η ριζική ανατροπή του συσχετισμού δύναμης ανάμεσα στην εργατική τάξη και το στρώμα αυτό. Η περίοδος Στάλιν δεν είναι η περίοδος που οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός, είναι αντίθετα η περίοδος που ανακόπτεται η όποια σοσιαλιστική οικοδόμηση είχε γίνει στη Σοβιετική Ενωση. Οι αντιθέσεις και οι διαφορές στις συνθήκες ζωής που διαμορφώθηκαν την περίοδο Στάλιν δεν είναι εκείνες που αναπόφευκτα θα υπήρχαν στο πρώτο στάδιο της κομμουνιστικής κοινωνίας στη βάση του ισχύοντος ακόμα αστικού δικαίου. Είναι διαφορές που εμφανίζονται σαν συνέπεια της ανατροπής του συσχετισμού δύναμης σε βάρος της εργατικής τάξης. Η αλλαγή αυτή του συσχετισμού δύναμης εκφράζεται στη μορφή της κρατικής οργάνωσης της Σοβιετικής Ενωσης με την εξαφάνιση όλων εκείνων των χαρακτηριστικών που παραπέμπουν σε κράτος τύπου Κομμούνας, με αποκορύφωμα τη συνταγματική αλλαγή του 1936 όπου και τυπικά καταργείται η σοβιετική μορφή κρατικής οργάνωσης. Στον τομέα της ιδεολογίας, η επικράτηση του αστικού στρώματος εκφράζεται με την προβολή απόψεων περί οριστικής νίκης του σοσιαλισμού, εξάλειψης των ανταγωνιστικών τάξεων και της ταξικής πάλης, με την προβολή της άποψης ότι η σοβιετική κοινωνία αποτελείται αποκλειστικά από τάξεις αφοσιωμένες στη σοσιαλιστική οικοδόμηση με τις όποιες διαφοροποιήσεις μεταξύ τους να βρίσκονται ένα βήμα πριν την οριστική εξάλειψή τους. Με την προβολή παρόμοιων απόψεων, οι πολιτικοί εκπρόσωποι του αστικού στρώματος καλλιεργούσαν την επανάπαυση και τον εφησυχασμό, παρέλυαν την αντίσταση της εργατικής τάξης, έσπερναν τη σύγχυση και αποδιοργάνωναν την επαναστατική πτέρυγα του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η άποψη ότι ο Στάλιν υπήρξε οπαδός της αντίληψης ότι η ταξική πάλη συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ο Στάλιν υπήρξε αντίθετα ένθερμος και συνεπής υποστηρικτής των απόψεων που ανέφερα παραπάνω. Οταν χρησιμοποιούσε τον όρο ταξική πάλη αναφερόταν «στους πράκτορες, τους κατάσκοπους και τους σαμποτέρ που στέλνουν στο εσωτερικό της Σοβιετικής Ενωσης οι μυστικές υπηρεσίες των ιμπεριαλιστικών κρατών», επιμένοντας ταυτόχρονα στον αταξικό περίπου χαρακτήρα της σοβιετικής κοινωνίας. Οι σχετικές αναφορές του δηλαδή δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική αλλά με την καρικατούρα της πάλης των τάξεων (ταξική πάλη χωρίς τάξεις). Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικός ο τρόπος που παρουσιάζει τη σοβιετική κοινωνία στην ομιλία του στο 8⁰ έκτακτο Πανενωσιακό Συνέδριο των Σοβιέτ, με αφορμή τη συνταγματική αλλαγή καθώς και η ομιλία του στο 18⁰ Συνέδριο του ΚΚΣΕ (Ζητήματα Λενινισμού). Ειδικά στην τελευταία, ούτε λίγο ούτε πολύ ισχυρίζεται ότι το σοβιετικό κράτος δεν ασκεί καμία πολιτική λειτουργία («δεν έχουμε ποιον να καταπιέσουμε») και εξαπολύει ταυτόχρονα επίθεση ενάντια στην επαναστατική τάση του Κόμματος που κατανοεί τον θανάσιμο κίνδυνο που εκπροσωπεί για την εργατική τάξη το τμήμα εκείνο της λεγόμενης σοσιαλιστικής διανόησης, που ασκεί τις διευθυντικές λειτουργίες. Παρουσιάζει το κοινωνικό αυτό στρώμα σαν απόλυτα αφοσιωμένο στο σοσιαλισμό με το επιχείρημα ότι προέρχεται στην πλειοψηφία του από την εργατική τάξη και την αγροτιά. Φρονίμως ποιών αποφεύγει να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στη θέση που έχει στην παραγωγική διαδικασία, στις αποδοχές και τις γενικότερες συνθήκες ζωής του δηλαδή στα ταξικά του χαρακτηριστικά.

Το γεγονός ότι η καπιταλιστική παλινόρθωση στη Σοβιετική Ενωση ολοκληρώθηκε τρεισήμισι περίπου δεκαετίες μετά το τέλος της λεγόμενης περιόδου Στάλιν, δημιουργεί μια σειρά συγχύσεις σε σχέση με τον χαρακτήρα της περιόδου αυτής. Οι συγχύσεις αυτές οφείλονται στην αδυναμία κατανόησης του γεγονότος ότι η καπιταλιστική παλινόρθωση ήταν ένα εξαιρετικά περίπλοκο εγχείρημα που έκρυβε ταυτόχρονα σοβαρούς κινδύνους για τη σοβιετική αστική τάξη. Οχι μόνο γιατί οι ευνοϊκοί συσχετισμοί που είχαν διαμορφωθεί γι' αυτήν ήταν για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα εύθραυστοι και επισφαλείς, αλλά και γιατί οι διεθνείς συσχετισμοί δύναμης έθεταν σε κίνδυνο την ίδια την κρατική υπόσταση της ΕΣΣΔ. Καπιταλιστική παλινόρθωση στα τέλη της δεκαετίας του τριάντα, θα σήμαινε τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και τη μετατροπή της σε λεία του γερμανικού και του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού. Φυσικά το αστικό αυτό στρώμα δεν ήταν ενιαίο. Στο εσωτερικό του υπήρχαν σοβαρές αντιθέσεις και τμήματά του που επιθυμούσαν άμεσα την καπιταλιστική παλινόρθωση χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις συνέπειές της. Τα μέτρα καταστολής που πάρθηκαν την περίοδο Στάλιν ενάντια στα τμήματα αυτά, δεν έχουν σχέση με την υπεράσπιση του σοσιαλισμού αλλά με την υπεράσπιση των συνολικών και μακροπρόθεσμων συμφερόντων της. Είναι σοβαρό πολιτικό λάθος εξαιτίας του γεγονότος ότι η αστική προπαγάνδα παρουσιάζει την περίοδο εκείνη διανθισμένη με μια σειρά υπερβολές και ψεύδη, να οδηγηθούμε σε μια λογική υπεράσπισής της η οποία θα μας αποτρέψει από το να κατανοήσουμε τον πραγματικό χαρακτήρα της. Οι κομμουνιστές πρέπει να αποκαλύπτουν τα ψεύδη της αστικής προπαγάνδας και την πραγματική της στόχευση υπονομεύοντας έτσι την επίδρασή της στους εργαζόμενους αλλά ταυτόχρονα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγκαλύπτουν την πορεία που ακολούθησε η ταξική πάλη την περίοδο εκείνη. Το σημείο καμπής της σοβιετικής ιστορίας, δηλαδή το χρονικό διάστημα που ο συσχετισμός δύναμης αλλάζει σε βάρος της εργατικής τάξης, ανατρέπεται δηλαδή η εξουσία της, πρέπει να αναζητηθεί στη διάρκεια της λεγόμενης περιόδου Στάλιν και όχι στο 20⁰ Συνέδριο.

Είναι απαραίτητο να υπάρξει στο αμέσως επόμενο διάστημα συστηματική και σε βάθος μελέτη των σχέσεων ανάμεσα στις τάξεις κατά τη διάρκεια της λεγόμενης περιόδου Στάλιν και της επίδρασής τους στη μορφή της κρατικής οργάνωσης και στο εποικοδόμημα γενικότερα. Εάν υπάρχει πραγματικά διάθεση να διερευνηθεί και κυρίως να ειπωθεί η αλήθεια, δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα συμπεράσματα που θα προκύψουν από αυτή την προσπάθεια, θα οδηγήσουν σε ριζική επανεκτίμηση των Θέσεων που διατυπώνονται στο κείμενο της Κεντρικής Επιτροπής για την περίοδο αυτή.

Σύντροφοι,

Οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 18ο Συνέδριο κάνουν φιλότιμες προσπάθειες να κινητοποιήσουν τόσο τον κομματικό μηχανισμό, όσο και τις άμεσα ενδιαφερόμενες λαϊκές εργαζόμενες μάζες, σε αγωνιστική πορεία ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος. Το αν θα το πετύχουμε, εξαρτάται από όλους μας. Τη μεγαλύτερη όμως ευθύνη την έχει η ΚΕ, δηλαδή η ηγεσία του Κόμματος, με το κατά πόσο η στρατηγική και η τακτική της θα είναι τέτοια που θα πείσει το λαό να συνειδητοποιήσει ότι ο δρόμος του αγώνα που προτείνουμε είναι ο σωστός και ότι η Κομμουνιστική Κοινωνία είναι η αναγκαιότητα για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από την ανθρώπινη εκμετάλλευση, που εντείνεται πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια και καταρρακώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Τα παραγόμενα αγαθά και τα μέσα παραγωγής ανήκουν σε όλους τους ανθρώπους κι όταν αυτό το συνειδητοποιήσουν οι εργαζόμενοι και βαριά εκμεταλλευόμενοι από τους ιδιοκτήτες δε θα επιτρέψουν καμιά ιδιοκτησία όπου Γης. Η όλη στρατηγική και τακτική του Κομμουνιστικού Κινήματος δεν πρέπει να παρεκκλίνει από αυτόν το δρόμο, που οι κλασικοί Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν έθεσαν και συγκρότησαν σε στέρεες βάσεις με την κοσμοθεωρία μας.

Το κομμουνιστικό κίνημα βαριά τραυματισμένο σήμερα, τόσο από ανίκανες όσο και από προδοτικές ηγεσίες του υπαρκτού Σοσιαλισμού, μας έχουν βάλει στη γωνία κάνοντάς μας απλώς γκρινιάρηδες παρατηρητές της άγριας εκμετάλλευσης των εργαζομένων λαών από μια χούφτα ιδιοκτητών.

Σε ένα βαθμό ο υπαρκτός Σοσιαλισμός ικανοποίησε προοδευτικά πολλά ζωτικά ζητήματα των εργαζομένων όπως εργασία, κατοικία, υγεία, παιδεία, μόρφωση, αθλητισμός κ.ά. καθώς και μια σιγουριά ότι όλα θα πήγαιναν καλύτερα. Εκεί που περιμέναμε να πέσει ο καπιταλισμός, πέσαμε εμείς. Εδώ γεννιούνται πολλά ερωτηματικά για το τι έφταιξε. Πολλά ειπώθηκαν και πολλά θα ειπωθούν ακόμα, μα την κυριότερη ευθύνη για την επιτυχία ή την αποτυχία πάντα την έχουν οι ηγεσίες των Κομμουνιστικών Κομμάτων. Η οργανωτική δομή των Κομμουνιστικών Κομμάτων θεωρητικά είναι καλή, αλλά πρακτικά πολλές φορές είναι καταπιεστική. Οι αποφάσεις δε ζυμώνονται σε όλη την οργανωτική δομή ανεβοκατεβαίνοντας, αλλά μόνο κατεβαίνοντας κι όταν αυτές είναι λαθεμένες αποκόβεται η ηγεσία από τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος, αδυνατίζοντας την κομμουνιστική προοπτική της κοινωνίας. Αυτό έκαναν οι ηγεσίες των ΚΚ του υπαρκτού Σοσιαλισμού κάνοντας το ανύπαρκτο, και με την ύπουλη ακαμψία τους έδωσαν πισώπλατα μαχαιριά στο παγκόσμιο προοδευτικό κίνημα απομακρύνοντας τη σοσιαλιστική προοπτική.

Το ζητούμενο είναι η ηγεσία (κυρίως η ΚΕ και το ΠΓ) του Κόμματος με τις αποφάσεις της, να εμπνέουν τις εργαζόμενες μάζες κινητοποιώντας τες να συσπειρωθούν στο συνδικαλιστικό κίνημα, που είναι απαραίτητο εργαλείο, για τη συνειδητοποίηση των εργαζομένων για τη σοσιαλιστική προοπτική μέσα από τους αναγκαίους μαζικούς αγώνες.

Η αποστολή των κομμουνιστών σοσιαλιστών στο μαζικό κίνημα είναι να ενώσουν τους εργαζόμενους στον αγώνα για τη βελτίωση της ζωής τους, κερδίζοντας με τον αγώνα τους κάθε μέρα, πετραδάκι - πετραδάκι τα δίκια τους. Πρέπει στο συνδικαλιστικό ζήτημα να μάθουμε να δουλεύουμε συμμετέχοντας και στα πιο αντιδραστικά συνδικάτα, που οι εργαζόμενοι εκεί πλήττονται περισσότερο, που έχουν περισσότερο την ανάγκη μας, που εκεί πρέπει να φτάσει η φωνή της συντροφικότητας, της ελπίδας. Εκεί μέσα θα αποκαλύψουμε τις αντιδραστικές εργοδοτικές ηγεσίες και όχι ξέχωρα από το απέναντι πεζοδρόμιο. Οπως λέει και ο ποιητής «εμείς δεν ήρθαμε για να ξεχωρίσουμε από τον κόσμο, εμείς ήρθαμε για να ανταμώσουμε τον κόσμο»!!. Εμείς πολλές φορές φερόμαστε στον κόσμο σαν σοφοί, με απαράδεκτη υπεροψία κάνουμε τον επαναστάτη λέγοντάς τους: ή με μας ή με τους άλλους, ή όλα ή τίποτα. Ο εργαζόμενος κόσμος μάς θέλει συνεργάτες κι όχι στρατηγούς. Το Λαό τον κάνουμε στρατηγό κι υπηρετούμε τα συμφέροντά του. Πρέπει να αγκαλιάσουμε τον κόσμο για να μας αγκαλιάσει, κι αυτό δε θα γίνει με διαταγές αλλά με συνεννόηση γιατί αυτό που θέλουμε εμείς το θέλουν κι αυτοί, αλλά ο τρόπος μας δεν έχει το σωστό σερβίρισμα.

Βαδίζοντας το Κόμμα μας για το 18ο Συνέδριο, η νέα ΚΕ και το ΠΓ που θα εκλεγεί, θα πρέπει να βγει με νέο πρόσωπο, νέο λεξιλόγιο, νέο ύφος εμπλουτίζοντας την κομμουνιστική κοσμοθεωρία μας, στα πλαίσια της σημερινής εποχής, στη βάση των σύγχρονων απαιτήσεων και αναγκών της κοινωνίας.

Η βαθιά οικονομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, που βρίσκεται σε εξέλιξη με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους τους εργαζόμενους και τις κοινωνικές αναταραχές που θα επιφέρουν, βάζουν νέα αυξημένα καθήκοντα στο Κομμουνιστικό Κίνημα. Πρέπει να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε και να αποκρούσουμε τις καταστροφικές συνέπειες προς όφελος της κοινωνίας, των ανθρώπων της εργασίας.

Θα είναι πολύ βαριές οι καρέκλες της νέας ηγεσίας του ΚΚΕ, που πρέπει με πολύ υπευθυνότητα και σοβαρότητα να διευθύνουν το κόμμα, να βγει πιο δυναμωμένο για το καλό του εργαζόμενου λαού μας. Πρέπει η νέα ηγεσία καθοδηγώντας τις κομματικές οργανώσεις να βρει τους τρόπους εκείνους θα δραστηριοποιήσουν εμάς τα μέλη του κόμματος να πρωτοστατήσουμε στα νέα αγωνιστικά μας καθήκοντα που επιβάλουν οι καιροί.

Να μάθουμε όλοι μας να συντρίψουμε το εγώ μας και να εμπεδώσουμε το Εμείς.

Με συντροφικούς χαιρετισμούς.