Η ιδεολογική μορφή με την οποία δικαιολογείται το όλο εγχείρημα είναι αυτή της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της διατήρησης της ασφάλειας. Αρχικά, οι αντιδημοκρατικές αυτές αλλαγές ξεκίνησαν με την επίκληση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος. Στη συνέχεια το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε από το οργανωμένο έγκλημα στην τρομοκρατία. Ακολούθως, τα τελευταία χρόνια, η δικαιολογητική βάση των αντιδημοκρατικών αλλαγών και της σκλήρυνσης της κατασταλτικής λειτουργίας του κράτους επιχειρείται να μετατοπιστεί. Αρχισε σταδιακά να επικεντρώνεται η προσπάθεια στη δίωξη των παραγόντων που οδηγούν στην τρομοκρατία. Και τέτοιοι είναι οι ακραίες πεποιθήσεις, ο ριζοσπαστισμός. Οπως επίσημα έχει ορίσει η Επιτροπή, βίαιη ριζοσπαστικοποίηση είναι «ορισμένες απόψεις, γνώμες και ιδέες που μπορεί να οδηγήσουν σε τρομοκρατικές ενέργειες», όπως αυτές που περιγράφονται στην απόφαση πλαίσιο του 2002 και εντάχθηκαν στην εθνική νομοθεσία με το ν. 3251/2004.

Ετσι, φτάσαμε στην προετοιμασία της απόφασης - πλαίσιο της ΕΕ «σχετικά με την τροποποίηση της απόφασης - πλαίσιο 2002/475/ΔΕΥ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Ποια είναι τα βασικά στοιχεία αυτής της νέας απόφασης - πλαίσιο που θα τροποποιήσει και, στην πραγματικότητα, θα βαθύνει το λεγόμενο ευρωτρομονόμο;

1. Η απόφαση - πλαίσιο υποχρεώνει τα κράτη - μέλη να προβούν στις απαραίτητες αλλαγές στην ποινική νομοθεσία τους προκειμένου να θεωρείται ως τρομοκρατικό αδίκημα και να τιμωρείται αναλόγως «η δημόσια πρόκληση για τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος», όπου «δημόσια πρόκληση για τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος» θεωρείται «η διάδοση ή με οποιονδήποτε τρόπο διάθεση ενός μηνύματος προς το κοινό, με πρόθεση την υποκίνηση σε τέλεση» ενός από τα τρομοκρατικά αδικήματα που περιγράφονται στην απόφαση - πλαίσιο, στον προηγούμενο δηλαδή ευρωτρομονόμο.

Αυτό σημαίνει ότι διαπράττει το αδίκημα της δημόσιας πρόκλησης τρομοκρατικού αδικήματος όποιος με πρόθεση υποκινεί στη διάπραξη του αδικήματος της διατάραξης των συγκοινωνιών με τρόπο, σε έκταση ή υπό συνθήκες που μπορεί να χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικό αδίκημα του άρθρου 40 του ν. 3251/2004. Δηλαδή, ο εργαζόμενος, η ομάδα εργαζομένων, το σωματείο ή το πολιτικό κόμμα που καλεί δημόσια τους φιλειρηνιστές να καταλάβουν το οδόστρωμα προκειμένου να μην επιτρέψουν τη διέλευση ΝΑΤΟικών οχημάτων διαπράττει το αδίκημα αυτό.

2. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκεί να επέλθει κίνδυνος τέλεσης τρομοκρατικού αδικήματος. Αυτό σημαίνει ότι όποιος υποκινεί σε μια πράξη όπως η προηγούμενη, τιμωρείται ακόμη και αν δεν τελέστηκε το αδίκημα της διατάραξης των συγκοινωνιών. Και μάλιστα διευκρινίζεται ότι αρκεί η διάδοση του μηνύματος που οδηγεί στο τρομοκρατικό αδίκημα, το οποίο και να μην τελεστεί τελικά, μπορεί να γίνεται με έμμεσο τρόπο, όπως αναφέρεται «είτε υποστηρίζει άμεσα είτε όχι τα τρομοκρατικά εγκλήματα».

3. Είναι ενδεικτικό των κινδύνων ότι η Επιτροπή δεν έχει δεχτεί ούτε την αντικατάσταση του όρου «πρόκληση» από τον περισσότερο σαφή και οριοθετημένο «υποκίνηση». Ούτε επίσης έχει δεχτεί πρόταση η ποινικοποιούμενη συμπεριφορά να προκαλεί «πραγματικό» κίνδυνο. Οι δύο αυτές προτάσεις δε θα μετέβαλλαν την ουσία της υπόθεσης, αλλά θα περιόριζαν κάπως την εμβέλεια των κινδύνων.

Είναι ενδεικτικό επίσης ότι η προτεινόμενη απόφαση - πλαίσιο της Επιτροπής, στο άρθρο 3 παρ. 1β τυποποιεί το αδίκημα της στρατολόγησης τρομοκρατών με σκοπό την απειλή διάπραξης ενός τρομοκρατικού εγκλήματος.

4. Ακόμη περαιτέρω δίνεται η δυνατότητα στα κράτη - μέλη να ποινικοποιήσουν την απόπειρα στρατολόγησης και την απόπειρα εκπαίδευσης τρομοκρατών.

5. Εκτιμάται από την Επιτροπή αλλά και από την αρμόδια Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου ότι η απόφαση - πλαίσιο, εκτός των άλλων θα συμβάλλει στην αξιοποίηση άλλων, παρόμοιου χαρακτήρα, νομικών εργαλείων όπως είναι το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και η απόφαση περί ανταλλαγής πληροφοριών για τέτοια αδικήματα.

Εδώ υπάρχει μια ανατροπή στο πεδίο της ελευθερίας της γνώμης, (της όποιας ελευθερίας γνώμης έχει κατακτηθεί στο πλαίσιο του σημερινού συστήματος).

Η ίδια η αιτιολογική έκθεση της απόφασης - πλαίσιο φροντίζει να ξεκαθαρίσει το προφανές: Ο στόχος της ποινικοποίησης της «δημόσιας πρόκλησης για τέλεση τρομοκρατικού αδικήματος» και μάλιστα τόσο της άμεσης όσο και της έμμεσης, αποσκοπεί στη δίωξη της διάδοσης των ιδεών, δηλαδή των ιδεών εκείνων που θεωρεί η ΕΕ ότι, άμεσα ή έμμεσα, υποκινούν, ενθαρρύνουν τη διάπραξη τρομοκρατικών εγκλημάτων. Ενδεικτικό είναι ότι γίνεται λόγος για «λόγους ή γραπτά που θεωρούνται ικανά να έχουν ως αποτέλεσμα την τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος». Στο στόχαστρο ιδίως βρίσκεται η διάδοση ιδεών μέσω του διαδικτύου.

Οταν μάλιστα τρομοκρατία νοείται η αμφισβήτηση των θεμελιωδών οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών δομών, όταν ως τρομοκρατία νοείται η πάλη των λαών για την κοινωνική τους απελευθέρωση, είναι φανερό ότι θα διώκονται πλέον οι ριζοσπαστικές ιδέες, οι οποίες εξάλλου, στα επίσημα κείμενα της ΕΕ θεωρούνται ως η αιτία της τρομοκρατίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο από πολλές πλευρές προβάλλεται ως πιο δημοκρατικό σε σχέση με την Επιτροπή και ακόμη ως ο θεματοφύλακας των δημοκρατικών αξιών, σε Ψήφισμά του της 12ηςΔεκέμβρη 2007, σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ζητά την επιτάχυνση των μέτρων για την «πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης», «ζητεί να απαγορευτεί επιτέλους σε ολόκληρη την ΕΕ η προβολή της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές της» και ζητά επίσης «να περιοριστεί η εξάπλωση των φονταμενταλιστικών ιδεολογιών», όπου ως τέτοιες νοούνται οι, κατά την ΕΕ, ακραίες ιδεολογίες. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «υπογραμμίζει ότι οι ΗΠΑ αποτελούν κεφαλαιώδη εταίρο» στον τομέα της αντιτρομοκρατικής συνεργασίας.

Εξάλλου, πρέπει να σημειωθεί ότι, ήδη μια σειρά κράτη έχουν προχωρήσει στη λογική της απόφασης - πλαίσιο. Δεν εξερχόμαστε από μια περίοδο αθωότητας. Υπό την ενθάρρυνση μάλιστα της απόφασης - πλαίσιο θα πραγματοποιήσουν και άλλα βήματα περαιτέρω. Στη Βρετανία, ο αντιτρομοκρατικός νόμος του 2006 περιλαμβάνει το έγκλημα της «ενθάρρυνσης της τρομοκρατίας». Ο Ποινικός Κώδικας της Ισπανίας περιλαμβάνει το αδίκημα της δικαιολόγησης της τρομοκρατίας, καθώς και εκείνο του εγκωμιασμού της τρομοκρατίας.

Αλλωστε και στη δική μας νομοθεσία υπάρχει νομικό οπλοστάσιο: Πρόκληση - διέγερση σε απείθεια κατά των νόμων ή άλλων νόμιμων διαταγών της αρχής (183 ΠΚ), πρόκληση - διέγερση με οποιονδήποτε τρόπο σε διάπραξη κακουργήματος ή πλημμελήματος (184 ΠΚ), εγκωμιασμός κακουργήματος (185 ΠΚ), διασπορά ψευδών ανησυχητικών ειδήσεων (191 ΠΚ) για το οποίο έγκλημα μάλιστα προβλέπεται επιβαρυντική περίσταση όταν τελείται επανειλημμένα διά του Τύπου, σύμφωνα με την εμφυλιοπολεμική προσθήκη του 1953.

Εχει ενδιαφέρον να αναφερθούμε στο νόμο για την πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και της εγχώριας τρομοκρατίας που ψηφίστηκε στις ΗΠΑ το 2007, καθώς υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία με την πρόταση - πλαίσιο της ΕΕ, αλλά και κάποια στοιχεία που προδιαγράφουν τις εξελίξεις και στην ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 899Ατου νόμου αυτού, «βίαιη ριζοσπαστικοποίηση σημαίνει τη διαδικασία υιοθέτησης ή προώθησης συστήματος εξτρεμιστικών πεποιθήσεων με σκοπό τη διευκόλυνση της βίας που βασίζεται σε ιδεολογικές αιτίες», ενώ «βία που βασίζεται σε ιδεολογικές αιτίες σημαίνει τη χρήση, το σχεδιασμό χρήσης, την απειλή χρήσης δύναμης ή βίας από μια ομάδα ή πρόσωπο για να προωθήσει τις πολιτικές, θρησκευτικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις του προσώπου ή της ομάδας».

Δεν μπορούμε να θεωρήσουμε άσχετη με τα παραπάνω την αντικομμουνιστική εκστρατεία που έχει αρχίσει να ξετυλίγεται με συστηματικό τρόπο τα τελευταία χρόνια. Η εκστρατεία αυτή έχει δύο πτυχές: την προπαγανδιστική, που στόχο έχει να προετοιμάσει ιδεολογικά το έδαφος για νομοθετικές παρεμβάσεις και την καθεαυτή νομοθετική. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται τα διάφορα ψηφίσματα που υιοθετήθηκαν τα τελευταία δύο έτη κυρίως στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα οποία μάλιστα προέτρεπαν τα κράτη να λάβουν και συγκεκριμένα μέτρα. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται οι αντικομμουνιστικοί νόμοι που ισχύουν ήδη σε διάφορα κράτη - μέλη της ΕΕ υπό την πλήρη κάλυψη της τελευταίας: Απαγόρευση των Κομμουνιστικών Κομμάτων υπάρχει σήμερα σε Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, Πολωνία. Ποινικοποίηση της χρήσης των κομμουνιστικών συμβόλων ισχύει στην Ουγγαρία. Στην Τσεχία είναι εντελώς πρόσφατη η απαγόρευση της Κομμουνιστικής Νεολαίας.

Η απόφαση - πλαίσιο για την ποινικοποίηση της πρόκλησης σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος και οι αντικομμουνιστικοί νόμοι και ψηφίσματα συγκλίνουν στον ίδιο στόχο.

Είναι φανερό ότι η προωθούμενη απόφαση - πλαίσιο, η επαναφορά αντικομμουνιστικών μέτρων αποτελούν στοιχεία της περαιτέρω ενίσχυσης της κατασταλτικής λειτουργίας του κράτους. Η ενίσχυση αυτή σημειώνεται ενόψει της εντεινόμενης επίθεσης στο βιοτικό επίπεδο και στις εργασιακές και κοινωνικές κατακτήσεις των λαών. Αυτό θα φέρνει ολοένα και μεγαλύτερες αντιδράσεις. Οπως ομολογεί ο Χ. Κίσινγκερ, «πάνω από την παγκοσμιοποίηση πλανάται σαν μαύρο σύννεφο η απειλή ότι οι πολιτικές πιέσεις θα ξηλώσουν το σύστημα της ελεύθερης αγοράς σε παγκόσμια κλίμακα» (Η. Kissinger, «ΗΠΑ: αυτοκρατορία ή ηγετική δύναμη;», σ. 360).Ας εντείνουμε λοιπόν την ανησυχία του πολύ γνωστού μας κ. Κίσινγκερ.