«Θα αρχίσω από το εννιατάξιο σχολείο, που πήγα στα τέλη της δεκαετίας του πενήντα. Το μεσημέρι τρώγαμε στο σχολείο πλήρες μεσημεριανό γεύμα, μετά διαβάζαμε τα μαθήματά μας για την επόμενη ημέρα, πάντα με παρουσία του δασκάλου, μέχρι να γυρίζουν οι γονείς μας από τις δουλειές τους.

Τα φροντιστήρια υπήρχαν στο σχολείο μόνο για τους αδύναμους μαθητές και βεβαίως δωρεάν. Είχαμε εργαστήριο χημείας και φυσικής, εργαστήριο για διάφορες μικρο-κατασκευές, κήπο για μαθήματα κηπουρικής και μαγειρείο για μαθήματα μαγειρικής για τα κορίτσια. Το κάθε σχολείο είχε το δικό του γήπεδο και κλειστό γυμναστήριο με όλα τα όργανα της γυμναστικής.

Δύο φορές το μήνα πηγαίναμε στο θέατρο ή σε μέγαρο μουσικής ή σε κινηματογράφο στα πλαίσια της σχολικής μας εκπαίδευσης. Ολα αυτά πάντα δωρεάν. Στο σχολείο, δύο φορές το χρόνο μας εξέταζαν οι γιατροί όλων των ειδικοτήτων και μας κάναν εκεί και τα απαραίτητα εμβόλια.

Παντρεύτηκα όταν ήμουν 21 χρονών. Εγώ εργαζόμενη και ο άντρας μου δευτεροετής φοιτητής του Πολυτεχνείου. Μετά από ένα χρόνο κάναμε το παιδί μας. Πήρα ένα χρόνο άδειας τοκετού με πλήρεις αποδοχές, αργότερα το κάναν τρία χρόνια, με τα τελευταία δύο χρόνια με αποδοχές 70% του μισθού σου. Οταν τελείωνε η άδεια, γύριζα στον ίδιο χώρο της εργασίας μου.

Ο άνδρας μου, παντρεμένος φοιτητής και με παιδί, έπαιρνε επίδομα αντίστοιχο του βασικού μισθού ενός εργαζομένου. Μόλις γέννησα, δύο φορές την εβδομάδα ερχότανε μια νοσοκόμα στο σπίτι μας να ζυγίζει το παιδί και να με μάθει πώς να του κάνω μπάνιο και πώς να το φροντίζω. Και οι τρεις μας είχαμε δικαίωμα να τρώμε στις φοιτητικές εστίες το μεσημέρι και το βράδυ. Το κράτος μας έδωσε σπίτι που πληρώναμε με επιταγή 5% του μισθού μας. Αυτή η επιταγή κάλυπτε το νοίκι, το ρεύμα, το νερό και το φυσικό αέριο. Ολο το εικοσιτετράωρο είχαμε ζεστό νερό και το χειμώνα θέρμανση.

Οι εταιρείες και τα εργοστάσια είχαν και αυτά μαγειρεία. Μέσα στο οχτάωρο της εργασίας είχες μισή ώρα για κολατσιό και μια ώρα για το μεσημεριανό σου. Ολες οι εταιρείες και τα εργοστάσια είχαν τα δικά τους εξοχικά στα βουνά για σκι και τα καλοκαίρια στα ποτάμια και στις άλλες χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης στη θάλασσα, γιατί η Τσεχία δεν είχε θάλασσα. Ο εργαζόμενος πλήγωνε μόνο ένα μέρος της διατροφής του και της μεταφοράς του.

Δεν είχαμε όλοι αυτοκίνητο γιατί δεν μας ήταν και τόσο απαραίτητα. Είχαμε πολύ καλές και πυκνές αστικές συγκοινωνίες, τραμ, μετρό κλπ. Την ημέρα κάθε τρία λεπτά και τη νύχτα τουλάχιστον κάθε μια ώρα υπήρχαν δρομολόγια αυτών των μέσων μεταφοράς. Ποτέ δε χρειάστηκα ταξί, ήταν μόνο για τους τουρίστες.

Δεν είχα νιώσει ποτέ το άγχος και την ανασφάλεια διότι δεν ξέραμε τι θα πει ΑΝΕΡΓΙΑ ή απλήρωτη εργασία. Οι γυναίκες δικαιούνταν τη σύνταξή τους στα 55 τους και οι άνδρες στα 60. Ολα αυτά ήταν υπαρκτά, άρα δεν είναι ουτοπία - γίνονται!!»

(Από τοποθέτηση εργαζόμενης μετανάστριας, σε πρόσφατη σύσκεψη της Γραμματείας Κέρκυρας του ΠΑΜΕ).