Ο Λευκός Οίκος έχει αποφασίσει να συστήσει ειδικό συμβούλιο, με τη συμμετοχή διαφορετικών υπηρεσιών της αμερικανικής κυβέρνησης, με στόχο τον συντονισμό των δράσεων για τη βοήθεια προς την Ελλάδα. Επιπλέον, πρότεινε τη σύσταση ΣΔΙΤ, μια συνεργασία του αμερικανικού Δημοσίου με ιδιωτικούς φορείς, για την προώθηση των επενδύσεων στην Ελλάδα».

Στη συγκεκριμένη συνάντηση πήρε μέρος και η Ελένη Κουναλάκη, στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήταν πρέσβειρα στην Ουγγαρία επί υπουργίας της Χίλαρι Κλίντον, η οποία σε συνέντευξή της στην «Καθημερινή», 15 - 16/8/2015, ανέφερε: «Η αποφυγή ενός Grexit είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας, της Ευρώπης, αλλά και των ΗΠΑ. Είναι πολύ μεγάλο το ρίσκο μιας αποσύνθεσης της Ευρωζώνης, που θα αποσταθεροποιούσε την ΕΕ και ίσως να είχε σημαντικές επιπτώσεις στο ΝΑΤΟ και στα κοινά μας γεωπολιτικά συμφέροντα (...) Οι μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες (...) Αποτελούν και το κλειδί για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης».

Στις 12/8/2015, το ηλεκτρονικό «Βήμα» έγραφε, επικαλούμενο το «Spiegel»: «Πέρα από ένα ουσιαστικό, ρεαλιστικό και κοστολογημένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων για το συνταξιοδοτικό, η γερμανική κυβέρνηση αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, το οποίο το "Spiegel" είχε χαρακτηρίσει το "ηρεμιστικό χάπι" για την Κ.Ο. της Α. Μέρκελ (...) Οι επιφυλάξεις που συνεχίζει να εκφράζει καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η γερμανική πλευρά, γίνονται μάλλον περισσότερο για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης και για να ικανοποιηθεί το εσωτερικό ακροατήριο».

Βεβαίως, η συμφωνία, δηλαδή το μνημόνιο, όχι μόνο ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή, αλλά και από το Γιούρογκρουπ. Αλλά αυτό δεν έχει εξαλείψει τους παράγοντες των ανταγωνισμών, ούτε καν έχει αμβλύνει τους ανταγωνισμούς. Αλλωστε, το τόσο μεγάλο ενδιαφέρον των ΗΠΑ, σε κόντρα μάλιστα με τη Γερμανία, που κωλυσιεργούσε και αντιτασσόταν στην υπογραφή της συμφωνίας, αποκάλυψε για άλλη μια φορά αυτούς τους τεράστιους ανταγωνισμούς μεταξύ τους. Που εκδηλώνονται και με αφορμή την Ελλάδα, αλλά δεν έχουν σχέση μόνο με την Ελλάδα.

Το θέμα επομένως πρέπει να το δούμε και αντίστροφα. Οτι η Ελλάδα βρίσκεται μπλεγμένη στους οξύτατους ανταγωνισμούς ΗΠΑ - Γερμανίας. Σε ένα σημείο της συνέντευξής της, η Ελένη Κουναλάκη αναφέρει: «Από τη στιγμή που το ΑΕΠ της Ελλάδας είναι μόλις 2% του συνόλου της ΕΕ και το διακύβευμα είναι τόσο μεγάλο, υποθέταμε ότι θα βρισκόταν ο τρόπος να επιλυθεί το ζήτημα και να μείνει η Ευρωζώνη ενωμένη».

Οι ΗΠΑ, λοιπόν, ενδιαφέρονται για το 2% της οικονομίας της ΕΕ! Αλήθεια, γιατί; Το ρεπορτάζ της «Καθημερινής», αλλά και η ίδια η Ελένη Κουναλάκη μιλούν για σημαντικές επιπτώσεις στο ΝΑΤΟ και στα κοινά μας γεωπολιτικά συμφέροντα, αν η Ευρωζώνη και η ΕΕ δεν μείνουν ενιαίες, άρα τέτοιους κινδύνους θα έφερνε ένα Grexit, θα αποσταθεροποιούσε την ΕΕ. Και όταν αναφέρονται σε κοινά γεωστρατηγικά συμφέροντα εννοούν και στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Βεβαίως, αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια, αφού και στις τρεις αυτές περιοχές υπάρχουν οξύτατοι ανταγωνισμοί ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γερμανία. Αλλά επειδή υπάρχουν οξύτατοι ανταγωνισμοί επίσης με τη Ρωσία, φαίνεται ότι αυτό είναι ένα στοιχείο επιδίωξης των ΗΠΑ να έχουν όσο γίνεται πιο σίγουρη τη συμμαχία με την ΕΕ. Και αφενός θέλουν ενιαία την Ευρωζώνη, άρα και την ΕΕ, αυτό τους διευκολύνει στην υλοποίηση των συμφερόντων των μονοπωλίων τους και στις τρεις αυτές περιοχές, αφετέρου δεν θέλουν η Γερμανία να έχει «το πάνω χέρι» στην Ευρώπη αλλά οι ίδιες οι ΗΠΑ. Αλλωστε, η βασική τους επιδίωξη για την υπογραφή της Διατλαντικής Συμφωνίας Εμπορίου και Επενδύσεων, το λεγόμενο οικονομικό ΝΑΤΟ, απαιτεί ενιαία ΕΕ αλλά με τις ΗΠΑ στην πρωτοκαθεδρία της Ευρώπης. Επίσης, η όξυνση των ανταγωνισμών ΗΠΑ - Γερμανίας εκφράζεται και με την κόντρα ΔΝΤ - Ευρωζώνης για τη διαχείριση του χρέους της Ελλάδας, με το ΔΝΤ να επιμένει στην αναδιάρθρωσή του ώστε να μπορεί να αποπληρωθεί, και με τη Γερμανία να αρνείται. Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι τόσο το χρέος της Ελλάδας, όσο αυτό των Γαλλίας - Ιταλίας, που είναι πάνω από 2 τρισ. ευρώ για την καθεμία. Μέχρι το 2016 το δημόσιο χρέος της Γαλλίας θα έχει φτάσει στο 100% του ΑΕΠ, ενώ στη Γερμανία συρρικνώνεται στο 68%. Επομένως, Γαλλία - Ιταλία μάλλον καλοβλέπουν την παρέμβαση του ΔΝΤ. Αυτό όμως αποδυναμώνει τη Γερμανία στην Ευρωζώνη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιενς Σπαν, δήλωσε στην κυριακάτικη εφημερίδα «Welt am Sonntag»: «Θα πρέπει να μιλήσουμε για την ελάφρυνση του χρέους (...) Υπάρχει μια κοινή αντίληψη ότι χρειάζεται ελάφρυνση του ελληνικού δημοσίου χρέους, αλλά όχι "κούρεμα". Ενα "κούρεμα" αποκλείεται από τη συνθήκη του ευρώ». Ο Γιενς Σπαν είπε ακόμη ότι αν η Γερμανία θέλει να συνεχίσει το ΔΝΤ να μετέχει στο πρόγραμμα διάσωσης θα πρέπει να προετοιμαστεί για την ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας. Επέρχεται συμβιβασμός ως προς αυτό; Θα δούμε στη συνέχεια. Η Γερμανία πάντως δεν θέλει να δανείσει μόνο η ΕΕ την Ελλάδα, θέλει συμμετοχή και του ΔΝΤ. Φαίνεται λοιπόν απ' όλα τα παραπάνω ότι το δυνάμωμα των μονοπωλίων κάθε κράτους βρίσκεται στο κέντρο της υπόθεσης.

Είναι ενδιαφέρον επίσης ότι ασχολήθηκε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ με την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα, μαζί με μεγαλοεπιχειρηματίες Ελληνοαμερικανούς, αλλά και ότι σκέφτονται «τη σύσταση ΣΔΙΤ, μια συνεργασία του αμερικανικού Δημοσίου με ιδιωτικούς φορείς, για την προώθηση των επενδύσεων στην Ελλάδα». Υπάρχουν τομείς οικονομίας στην Ελλάδα που τους ενδιαφέρουν; Φαίνεται ότι υπάρχουν. Να θυμίσουμε εδώ, για παράδειγμα, ότι αντιδρούσαν στην πώληση των αεροδρομίων στους Γερμανούς, ιδιαίτερα για αυτά των Χανίων και της Ρόδου για στρατιωτικούς στην ουσία λόγους, που ήδη κατοχυρώθηκαν στην κοινοπραξία της γερμανικής «Fraport» και της «Slentel». Να θυμίσουμε επίσης το τεράστιο ενδιαφέρον τους για την Ενέργεια, βασικά για τους υδρογονάνθρακες, αλλά και για άλλες μορφές, όπως οι ανανεώσιμες. Βεβαίως, ο ενεργειακός τομέας ενδιαφέρει και τη Γερμανία.

Απ' αυτή την άποψη είναι αξιοσημείωτη η εκτίμηση Γερμανών αναλυτών και μάλιστα του «Spiegel» ότι το βασικό ζήτημα αντίδρασης της Γερμανίας για την υπογραφή της συμφωνίας ήταν το «Ταμείο Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας». Και μάλιστα ως το «ηρεμιστικό χάπι» της εσωτερικής, στη Γερμανία, κατανάλωσης, δηλαδή των επιχειρηματικών της ομίλων.

Φαίνεται λοιπόν ότι εκφράζονται ανταγωνισμοί που σχετίζονται με αυτό το Ταμείο. Στο οποίο θα ενταχθούν κρατικοί τομείς οικονομίας 50 δισ. ευρώ και θα παραχωρηθούν στα μονοπώλια για να επενδύσουν και να κερδοφορήσουν. Αλλωστε, σ' αυτό το Ταμείο είναι έτοιμοι να εντάξουν π.χ. τομείς Ενέργειας, μέχρι και τους υδρογονάνθρακες. Η Γερμανία ήθελε το συγκεκριμένο Ταμείο να έχει έδρα τις Βρυξέλλες και, το κυριότερο, να το διαχειρίζεται η Κομισιόν. Και το ΔΝΤ ήθελε να συμμετέχει σ' αυτή τη διαχείριση. Βεβαίως, το ζήτημα «υδρογονάνθρακες» της Ελλάδας έχει άμεση σχέση με τη στρατηγική συμφωνία Ελλάδας - Ισραήλ - Κύπρου, τόσο στην εξόρυξη όσο και στη μεταφορά, την οποία στρατηγική συμφωνία εγκρίνουν και στηρίζουν οι ΗΠΑ. Αλλωστε, αμερικανικά μονοπώλια συμμετέχουν ήδη στην εξόρυξη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ Κύπρου - Ισραήλ. Φαίνεται ότι, η παρέμβαση της Γερμανίας για το Ταμείο» προσέκρουε σε συμφέροντα αμερικανικών μονοπωλίων.

Ακόμη, την ίδια μέρα που η κυβέρνηση ιδιωτικοποιούσε τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια δίνοντάς τα στο γερμανικό μονοπώλιο «Fraport», ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Πάνος Σκουρλέτης, συναντούσε τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Ντέιβιντ Πιρς. Βασικό θέμα της συνάντησης ήταν ο τομέας Ενέργειας ενόψει της προώθησης των ιδιωτικοποιήσεων και της παραπέρα απελευθέρωσης της αγοράς Ενέργειας, που ενδιαφέρει μονοπωλιακούς ομίλους των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου μετά τη συνάντηση, «εξετάστηκαν ειδικά τα ενεργειακά σχέδια στα οποία εμπλέκεται η Ελλάδα, μεταξύ των οποίων αυτό του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (Trans Adriatic Pipeline - TAP) και του Ελληνο-Βουλγαρικού Διασυνδετηρίου Αγωγού (IGB)». Ηταν η πρώτη μιας σειράς συναντήσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ για τα ζητήματα της Ενέργειας, καθώς, σύμφωνα με το ΥΠΑΠΕΝ, «η ενδυνάμωση του ρόλου της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου θα συζητηθεί στη συνάντηση που θα έχει ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης με τον ειδικό απεσταλμένο και συντονιστή για τις Διεθνείς Ενεργειακές Σχέσεις των ΗΠΑ, Αμος Χοστάιν, ο οποίος αναμένεται σύντομα στην Ελλάδα». Αρχισαν ήδη παζάρια για μοιρασιές;

Δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα εξελιχθεί η υπόθεση του «Ταμείου Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας», αλλά η Ελλάδα είναι έτσι κι αλλιώς μπλεγμένη στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς συνειδητά, προσδοκώντας τη γεωστρατηγική της αναβάθμιση και την ενίσχυση των ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων. Αυτή η στρατηγική παρουσιάζεται και από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ συμφέρουσα για το λαό, αλλά είναι βαθιά αντιλαϊκή και επικίνδυνη για τον ίδιο. Ηδη εστίες ιμπεριαλιστικού πολέμου υπάρχουν σε Ουκρανία και Ανατολική Μεσόγειο, Βόρεια Αφρική, ενώ ενισχύονται οι παράγοντες ξεσπάσματος ενός πιο γενικευμένου τέτοιου πολέμου. Αλλωστε, όταν στο βάλτο τσακώνονται τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια...

Διαβάστε σήμερα στο 4σέλιδο «Διεθνή και Οικονομία»:

• Οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ - Γερμανίας και η Ελλάδα.
• Για τις εξελίξεις στην οικονομία της Κίνας.
• ΑΣΙΑ - ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ: Για τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής της Ασίας για την Ασφάλεια (Asia Summit Security) στη Σιγκαπούρη. Η περιοχή συγκεντρώνει ολοένα μεγαλύτερο «ενδιαφέρον» πολλών ιμπεριαλιστικών κέντρων και μονοπωλιακών ομίλων.
• ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ: Νεανική ανεργία και φτώχεια στο βασίλειο του πετρελαίου. Ενας στους τρεις νέους έως 25 ετών είναι άνεργος, ενώ αυξάνεται η φτώχεια σε μεγάλα αστικά κέντρα.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» στις 14 και 15 - 16/8/2015, όπου αναφερόταν ότι αιφνιδίασε η Κίνα τις αγορές, υποτιμώντας το γουάν κατά 2%, γεγονός που προκάλεσε κραδασμούς στα νομίσματα των εμπορικών της εταίρων, αλλά και υποψίες ότι εγκαινιάζει νέο γύρο νομισματικού πολέμου. Πρόκειται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, για τη μεγαλύτερη υποτίμηση του γουάν από το 1994 και τη σύνδεσή του με το δολάριο και αποφασίζεται σε μια στιγμή που η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται ραγδαία. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της Κίνας εκτιμάται πως θα είναι το 2015 ο χαμηλότερος των τελευταίων 25 ετών.

Αμεσος ήταν ο αντίκτυπος στα νομίσματα της Νότιας Κορέας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Σιγκαπούρης, στενών εμπορικών εταίρων του Πεκίνου, που υποχώρησαν κατά τουλάχιστον 1%. Οι αγορές την ερμηνεύουν ως προσπάθεια για τόνωση των κινεζικών εξαγωγών. Σημείωσαν κέρδη οι μετοχές των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας χαρακτήρισε την κίνησή της «μια εφάπαξ υποτίμηση», αλλά πολλοί οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι σηματοδοτεί αλλαγή στάσης από την πολιτική του ισχυρού γουάν.

«Οι υπόλοιπες εξαγωγικές χώρες βλέπουν τη χαμηλή ισοτιμία του γουάν ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Στην πραγματικότητα, η ισοτιμία του γουάν, όπως προκύπτει από τις εμπορικές συναλλαγές, είχε ενισχυθεί τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα και, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, ήταν η υψηλότερη ανάμεσα στα 32 νομίσματα που παρακολουθούν οι δείκτες της.

Μερίδα οικονομικών αναλυτών προειδοποιεί, άλλωστε, το Πεκίνο να σταθμίσει το όφελος από την ενίσχυση των εξαγωγών, την οποία θα επιφέρει ένα φθηνότερο γουάν, έναντι του κινδύνου μαζικών εκροών κεφαλαίων από τη χώρα, καθώς οι παρεμβάσεις της κινεζικής ηγεσίας στις αγορές συναλλάγματος έχουν μειώσει τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας κατά 300 δισ. δολάρια τα τελευταία τέσσερα τρίμηνα».

Η υποτίμηση έγινε δύο μέρες μετά τη δημοσιοποίηση στοιχείων που φέρουν τις εξαγωγές της Κίνας να έχουν μειωθεί κατά 8,3% τον Ιούλη.

Είναι γεγονός ότι η οικονομία της Κίνας επιβραδύνει. Είναι γεγονός επίσης ότι η κυβέρνηση και η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας έχουν κάνει από το Σεπτέμβρη του 2014 διάφορες παρεμβάσεις ώστε να μειώσουν την επιβράδυνση και τις συνέπειες της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην οικονομία της Κίνας. Μείωσαν το ύψος των κεφαλαίων που οφείλουν να διατηρούν οι κινεζικές τράπεζες στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας για να τα ρίξουν στην αγορά, αυξάνοντας τη ρευστότητα, μείωσαν τα επιτόκια, ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση κάνει στροφή ενισχύοντας τις επενδύσεις στο εσωτερικό της Κίνας. Ετσι προωθεί οικονομικές μεταρρυθμίσεις, για την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς, κατανοώντας ότι δεν μπορεί να εξαρτάται η ανάπτυξη της οικονομίας μόνο από τις εξαγωγές. Αλλωστε, αυτές μειώνονται συνεχώς λόγω της διεθνούς καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και αυτό έχει επίδραση στην επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας. Η εσωτερική αγορά της Κίνας είναι τεράστια και υπάρχει τεράστιο έδαφος ανάπτυξης, και βιομηχανικής και αγροτικής. Χρειάζεται όμως υποδομές, κυρίως στον τομέα των μεταφορών. Ετσι, η κυβέρνηση της Κίνας αποφάσισε να διαθέσει 40 δισ. δολάρια κρατικό χρήμα για υποδομες, ενώ στο εσωτερικό φαίνεται ότι προσανατολίζεται σε πολιτική ενίσχυσης της ζήτησης αυξάνοντας τους μισθούς. Αυτή η στροφή εκτιμάται ότι χρειάζεται μια μεταβατική περίοδο, που αντικειμενικά η οικονομία θα επιβραδύνεται.

Βεβαίως, η αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση των οικονομιών λόγω διεθνοποίησης φαίνεται ότι έφερε νέες αρνητικές επιδράσεις. Εδώ χρειάζεται να προσθέσουμε ότι και οι οικονομίες των άλλων κρατών των BRICS βρίσκονται σε επιταχυνόμενη επιβράδυνση (Ρωσία, Βραζιλία, λιγότερο η Νότια Αφρική), που επίσης αυξάνουν τις αρνητικές επιδράσεις στην Κίνα. Με εξαίρεση την Ινδία, που αναπτύσσεται με 7% και πάνω. Η Κίνα προωθεί επίσης επενδυτικά σχέδια στο εξωτερικό (Ασία, «δρόμος μεταξιού» κ.λπ., Ευρώπη, Αφρική), αλλά ακόμη είναι νωρίς για να φέρουν ανακοπή της επιβράδυνσης και επιστροφή στη μεγαλύτερη από τους σημερινούς ρυθμούς ανάπτυξη. Βεβαίως, τα τελευταία μέτρα, ιδιαίτερα η υποτίμηση του γουάν, επιδρούν ανασταλτικά στην εσωτερική κατανάλωση γιατί οδηγούν στη μείωση της αξίας των μισθών. Αλλά αυτό δεν επηρεάζει την αγορά προϊόντων που παράγονται στην Κίνα, παρά μόνο τα εισαγόμενα. Φαίνεται πως με τα μέτρα που παίρνουν αναζητούν το μείγμα οικονομικής πολιτικής που θα μειώνει την επιβράδυνση και θα συμβάλλει στις επενδύσεις στο εσωτερικό. Η οικονομία όμως έχει τους δικούς της νόμους...

Προχθές η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε νέα μέτρα τόνωσης της οικονομίας όπως ένεση ρευστότητας ύψους 17 δισ. δολαρίων σε 12 τράπεζες, ενώ είχε προηγηθεί ανάλογη ένεση ρευστότητας στις μεγάλες κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες. Παράλληλα η κυβέρνηση της Κίνας ανακοίνωσε ότι παραχωρεί φοροαπαλλαγές σε μικρές επιχειρήσεις που έχουν ετήσιο φορολογητέο εισόδημα κάτω των 300.000 γουάν από την 1η Οκτώβρη έως και το 2017 για να στηρίξουν τις μικρές επιχειρήσεις, που όπως λένε, «αποτελούν κύρια πηγή απασχόλησης και βασικό μοχλό της ανάπτυξης».

Φαίνεται ότι πράγματι η Κίνα οδηγήθηκε στην υποτίμηση του γουάν επιδιώκοντας να ενισχύσει τις εξαγωγές της στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού.

Σε ό,τι δε έχει σχέση με την αλληλεπίδραση των οικονομιών λόγω διεθνοποίησης, αφού σημειώσουμε οτι οι εξαγωγές της Ιαπωνίας στην Κίνα μειώθηκαν τον Ιούλη σε 4,2% από το 5,9% τον Ιούνη,θα το δώσουμε με δύο παραδείγματα καταγεγραμμένα από αστικά ΜΜΕ.

Το πρώτο είναι το εξής. Στις 17/8/2015, σε άρθρο στην ιστοσελίδα «capital.gr» αναφερόταν:

«Ενα αίσθημα απόγνωσης αποπνέουν οι συνεχείς παρεμβάσεις της κινεζικής κυβέρνησης για τη στήριξη της ρευστότητας. Ολα άρχισαν στα μέσα Ιουνίου όταν ένα "θυελλώδες" selloff αφάνισε περισσότερα από 3 δισ. δολάρια κεφαλαιοποίησης από το κινεζικό χρηματιστήριο "πυροδοτώντας" μια σειρά κρατικών παρεμβάσεων για τη "συντήρηση" των τιμών.

Ο δρόμος του... μεταξιού δείχνει να οδηγεί, αντίστροφα αυτή τη φορά, στις ΗΠΑ, εκεί που η Fed προανήγγειλε την απόσυρση της πολιτικής των μηδενικών επιτοκίων, προκαλώντας ρίγη στις αναδυόμενες αγορές.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ και η επακόλουθη πιθανή άνοδος της αξίας του δολαρίου θα μπορούσαν, όπως φοβούνται πολλοί, να προκαλέσουν χάος στις κυβερνήσεις, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις επιχειρήσεις, ακόμη και τα νοικοκυριά των αναδυόμενων χωρών. Επειδή όλοι αυτοί έχουν δανειστεί τρισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία χρόνια, θα βρεθούν τώρα αντιμέτωποι με την αύξηση της πραγματικής αξίας αυτού του χρέους σε τοπικό νόμισμα, ενώ παράλληλα τα υψηλότερα αμερικανικά επιτόκια θα ωθήσουν τα επιτόκια στο εσωτερικό των αναδυόμενων αγορών, διογκώνοντας ακόμη περισσότερο το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους».

Οι συνέπειες γίνονται φανερές και δεν θα σχολιάσουμε εδώ τίποτα διαφορετικό. Φυγή κεφαλαίων, διόγκωση του χρέους, αυτό σε περίπτωση που αυξηθούν τα επιτόκια στις ΗΠΑ. Αλλά η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ, που μπορεί να φέρει τεράστια επιβράδυνση και υφεσιακά φαινόμενα σε άλλες ισχυρές οικονομίες, θα έχει αρνητική επίδραση τουλάχιστον στις εξαγωγές των μονοπωλίων των ΗΠΑ αφού ισχυροποιεί το δολάριο. Γι' αυτό και δεν προχωρά η Fed σ' αυτό το μέτρο ακόμη. Αλλά και η Κίνα διαχειρίζεται το μεγαλύτερο μέρος του χρέους των ΗΠΑ γεγονός που αντεπιδρά.

Το δεύτερο είναι διαφορετικό. Στις 18/8/2015, σε ρεπορτάζ της ιστοσελίδας «Deutsche Welle» αναφερόταν: «Οι γερμανικές επιχειρήσεις αρχίζουν να ανησυχούν για την πορεία της οικονομίας στην Κίνα, που απορροφά σημαντικό μέρος των γερμανικών εξαγωγών. Προβληματισμός επικρατεί και για την ισοτιμία του γουάν. Καμία άλλη χώρα της Ευρωζώνης δεν πραγματοποιεί τόσες πολλές εξαγωγές προς την Κίνα: Τα τελευταία δέκα χρόνια η αξία των γερμανικών εξαγωγών προς τη χώρα αυτή υπερτριπλασιάστηκε, φτάνοντας τα 74 δισ. ευρώ. Κατά μέσον όρο οι γερμανικές επιχειρήσεις εξάγουν πλέον το 7% της παραγωγής στην Κίνα, ενώ πολύ μεγαλύτερο είναι το αντίστοιχο ποσοστό στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Ο Αντον Μπέρνερ, επικεφαλής του γερμανικού συνδέσμου εξαγωγικού εμπορίου (BGA), επισημαίνει ότι «οι γερμανικές επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν υπόψη τους τη συνολική εικόνα, που είναι ότι η κινεζική οικονομία παρουσιάζει σημαντική επιβράδυνση στην ανάπτυξη, όπως δείχνει η σχετική ανά τρίμηνο καταγραφή στα τελευταία δυόμισι χρόνια. Οι μεταρρυθμίσεις της κινεζικής κυβέρνησης επιβαρύνουν την αγορά ειδών πολυτελείας, όπως φαίνεται και από τη μείωση τζίρου για τους κορυφαίους γαλλικούς οίκους του είδους».

Η έκφραση μεγάλων ανησυχιών για την επίδραση της πορείας της οικονομίας της Κίνας σε Γερμανία, Γαλλία δείχνει ότι πράγματι υπάρχουν προβλήματα στην Κίνα, τα οποία φαίνεται να μεγαλώνουν. Για παράδειγμα, τον Ιούλη 2015, κατέγραψαν μεγάλη πτώση οι εξαγωγές της Κίνας, που μειώθηκαν σε χρηματική αξία κατά 8,3% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2014. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στο διεθνή οικονομικό Τύπο, η απότομη πτώση των εξαγωγών της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον πλανήτη οφείλεται, μεταξύ άλλων, σε προβλήματα υπερπαραγωγής σε βιομηχανίες - κλειδιά, με δεδομένο ότι η εξωτερική αγορά δεν απορροφά το σύνολο της παραγωγής, εξαιτίας κυρίως της μειωμένης ζήτησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που αποτελεί βασικό οικονομικό εταίρο και η οικονομία της δυσκολεύεται να ανακάμψει. Ως αποτέλεσμα, οι αρμόδιες αρχές εκφράζουν τώρα αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι εφικτός ο στόχος για ανάπτυξη 7% στο τέλος του 2015 στην κινεζική οικονομία. Το πρόβλημα παρουσιάζεται αμφίδρομο και οφείλεται στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση, που μειώνει τις εξαγωγές της Κίνας, αλλά ταυτόχρονα η μείωση των εξαγωγών της Κίνας προκαλεί προβλήματα στην οικονομία της. Ετσι, μειώνει τις εισαγωγές της.

Οι οικονομικές εξελίξεις στην Κίνα, που επηρεάζονται και επηρεάζουν τη διεθνή οικονομία, δείχνουν ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση δεν έχει ξεπεραστεί οριστικά. Οι καπιταλιστές, οι κυβερνήσεις τους, τα επιτελεία τους ανησυχούν. Και ανησυχούν για την πορεία της Κίνας γιατί όσο και αν επιβραδύνει η οικονομία της, κινείται σε ρυθμούς γύρω από το 7% έως τώρα, όταν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Ευρωζώνη βρίσκονται το 2015 μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Ρυθμοί ανάπτυξης 0,2% έως 0,6% είναι στασιμότητα, σημάδι ύφεσης. Αυτά όμως που πονοκεφαλιάζουν τους καπιταλιστές, είναι ξένα για τους εργαζόμενους, που πρέπει, διεκδικώντας ικανοποίηση όλων των αναγκών τους, να βάλουν πλώρη για ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, και με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο θα βάλουν την οικονομία στην υπηρεσία του λαού.

Η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας αποχωρεί από το βήμα της Συνόδου «Σάνγκρι-Λα», όπου το Βερολίνο επέλεξε να έχει αυτοτελή παρουσία

Στις πρόσφατες εργασίες της Συνόδου Κορυφής της Ασίας για την Ασφάλεια (Asia Summit Security - γνωστή και ως διάλογος «Σάνγκρι-Λα» από το όνομα του ξενοδοχείου στη Σιγκαπούρη όπου διεξάγεται η συνάντηση από το 2002), αποτυπώθηκε καθαρά ότι η περιοχή συγκεντρώνει το ολοένα και μεγαλύτερο «ενδιαφέρον» πολλών ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Η φετινή συνάντηση έγινε στις 29-31 Μάη. Πρόκειται για μια συνάντηση που γίνεται τα τελευταία 14 χρόνια, με πρωτοβουλία της «ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης» International Institute for Strategic Studies (Διεθνές Ινστιτούτο για Στρατηγικές Μελέτες), η οποία δημιουργήθηκε το 1958 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο «διάλογος» θεωρείται σήμερα η κορυφαία συνάντηση κρατικών και άλλων αξιωματούχων της περιοχής στην οποία αποτυπώνονται οι σημαντικότερες «προκλήσεις» για την ασφάλεια.

Αξιοσημείωτη ήταν η συμμετοχή δυνάμεων και εκτός περιοχής (η ΕΕ έστειλε την ίδια την Υπατη Εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, ενώ η Γερμανία εκπροσωπήθηκε και αυτόνομα), η παρουσία εκπροσώπων ισχυρών μονοπωλίων, όπως των «Σέβρον», «Μπόινγκ», «Λόκχιντ Μάρτιν».

Πίσω από την ανησυχία και τους όρκους που μοίρασαν οι συμμετέχοντες (κύρια υπουργοί Αμυνας και κορυφαία στρατιωτικά στελέχη) π.χ. για την «ελευθερία της ναυσιπλοΐας», κρύβονται οι «κόντρες» για τις ισορροπίες σε κρίσιμες οικονομικά και γεωστρατηγικά ζώνες, όπως είναι η Νότια Κινεζική Θάλασσα.

Ανάγλυφα αποτυπώθηκε ο προβληματισμός για τις κινήσεις της Κίνας, που από τη μία μεριά εξακολουθεί να διεισδύει αποφασιστικά και να κυριαρχεί σε όλο και μεγαλύτερο μέρος των μονοπωλιακών επενδύσεων, στην περιοχή αλλά και διεθνώς, και από την άλλη εκσυγχρονίζει το στρατιωτικό της εξοπλισμό, αυξάνει τις πολεμικές δαπάνες, προβάλλει πιο έντονα τις εδαφικές της αξιώσεις σε διαφιλονικούμενες ζώνες.

Καθόλου τυχαία, ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και Ιαπωνία, αλλά και η ΕΕ, αναβάθμισαν μέσα από τις ομιλίες τους το ρόλο που μπορεί να παίξει στην περιοχή η ASEAN (η Ενωση Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας), στην οποία δε συμμετέχει η Κίνα και «εκτείνεται» στο κρίσιμο νοτιοανατολικό άκρο της Ασίας. Από τη μεριά του, το Πεκίνο επέλεξε να διαμηνύσει μεταξύ άλλων ότι «η Κίνα έχει επιδείξει τεράστια αυτοσυγκράτηση, συμβάλλοντας θετικά στην ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής και ευρύτερα του κόσμου».

Εκπροσωπώντας την αμερικανική κυβέρνηση, ο υπουργός Αμυνας, Αστον Κάρτερ, επιβεβαίωσε τη «στροφή» που οι ΗΠΑ επέλεξαν να κάνουν στην περιοχή και τη «δέσμευσή» τους να συμβάλουν στη «σταθερότητά» της. Και ως απόδειξη για του λόγου το αληθές, αναφέρθηκε στα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα που η Ουάσιγκτον μεταφέρει στις βάσεις που διατηρεί στη «γειτονιά» (π.χ. στην Ιαπωνία), αλλά και στα συγκεκριμένα βήματα με τα οποία προσφέρει «στήριξη» στην «ασφάλεια» διαφόρων χωρών. Φυσικά, δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι οι ΗΠΑ θα «πετούν, πλέουν και επιχειρούν, όπου επιτρέπουν οι διεθνείς νόμοι».

Οπως ο ίδιος ανέφερε, σήμερα η Ουάσιγκτον παρέχει εξοπλισμό και «υποδομές στήριξης» στην ακτοφυλακή του Βιετνάμ. Στη Μαλαισία, αμερικανικά πολεμικά πλοία πρόσφατα συμμετείχαν σε εκπαιδευτική άσκηση με μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας και του πεζικού της χώρας. Στις Φιλιππίνες (έναν ούτως ή άλλως από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ), οι ΗΠΑ βοηθούν στη δημιουργία συστήματος παρακολούθησης της ακτογραμμής, ώστε να βελτιωθεί «η ετοιμότητα της Μανίλα στο θαλάσσιο τομέα». Στην Ινδονησία, πρόσφατα άρχισαν κοινές ασκήσεις θαλάσσιας επιτήρησης και πάει λέγοντας.

Τη «στροφή» της προσοχής τους προς Ασία - Ειρηνικό επιβεβαίωσαν όμως και οι εκπρόσωποι των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, όπως η Υπατη Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, που ξεκαθάρισε: «Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε μεγαλύτερη ευθύνη για να φέρουμε ασφάλεια και σταθερότητα» και στη συγκεκριμένη περιοχή. Αφού υπογράμμισε ότι η ΕΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στην περιοχή, αλλά και θα μπορούσε να γίνει ένας από τους καλύτερους «συμβούλους ενοποίησης» για την ASEAN, η Μογκερίνι τόνισε μεταξύ άλλων πως «καθώς η ASEAN επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της προβολής της στην Κίνα, βλέπω την ανάγκη για στενότερη συνεργασία μεταξύ της ASEAN και της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Αμυνας και Πολιτικής Ασφαλείας».

Τη σημασία σύσφιξης της συνεργασίας ΕΕ - ASEAN σε θέματα ασφαλείας υπογράμμισε και η υπουργός Αμυνας της Γερμανίας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της οποίας άλλωστε η ίδια η συμμετοχή στη συγκεκριμένη συνάντηση αναδεικνύει την αποφασιστικότητα του Βερολίνου να εμπλακεί πιο βαθιά (και πιο «ενεργά»...) στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Πιο ανοιχτά μίλησε ο υπουργός Αμυνας της Ιαπωνίας, Γκεν Νακατάνι, ο οποίος εμφάνισε ως στήριξη στην ασφάλεια της περιοχής την πολιτική «Προληπτική Συμβολή στην Ειρήνη» που υιοθετεί το Τόκιο, αίροντας περιορισμούς οι οποίοι υπήρχαν για τη «δράση» των ιαπωνικών Ενόπλων Δυνάμεων εκτός συνόρων. Παρουσιάζοντας τους τρεις πυλώνες αυτής της πολιτικής, ο Νακατάνι εστίασε στη συμμαχία Ιαπωνίας - ΗΠΑ και την ανάγκη να διασφαλιστεί «απρόσκοπτη συνεργασία με τις ΗΠΑ, από καιρό ειρήνης μέχρι και κάθε έκτακτη κατάσταση». Υπογράμμισε ότι «Ιαπωνία και ΗΠΑ θα βαθύνουν περαιτέρω τη συνεργασία στη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή και παραπέρα», αλλά και ότι «δίνουν (ιδιαίτερη) σημασία στη συνεργασία και με άλλους εταίρους (σ.σ. όπως η Αυστραλία και οι Φιλιππίνες, με τις οποίες μάλιστα πρόσφατα το Τόκιο έκανε πρώτη φορά κοινές στρατιωτικές ασκήσεις)».

Στη Σύνοδο, εκτός από τις λιγότερο ή περισσότερο γενικόλογες αναφορές στη «διαφύλαξη της ασφάλειας» υπήρξαν και ομιλητές που είπαν τα πράγματα με το όνομά τους, συνδέοντας ανοιχτά τις ισορροπίες που διαμορφώνονται στην περιοχή με τον έλεγχο των φυσικών πόρων και των ενεργειακών δρόμων.

Στη συνεδρία με τον τίτλο «Προκλήσεις για την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού», οι «απειλές για την ενεργειακή ασφάλεια» συνδέθηκαν:

-- «Με την αστάθεια και την τρομοκρατία στη Μέση Ανατολή που θα μπορούσε να επιδράσει στην ασφάλεια των προμηθειών», εννοώντας την αντιπαράθεση για το ποιο ιμπεριαλιστικά κέντρο και ποιες μερίδες του κεφαλαίου θα έχουν το «πάνω χέρι» στον έλεγχο των ενεργειακών πόρων και διαδρομών.

-- «Με τον κίνδυνο ορισμένες χώρες που εξάγουν πετρέλαιο και αέριο να γίνουν στόχος κυρώσεων», εννοώντας την «επόμενη μέρα» των σχέσεων με χώρες - «κλειδιά«, όπως οι Συρία, Ιράκ, Ιράν.

-- «Με τον κίνδυνο ανάμειξης στις διαδρομές προμηθειών», εννοώντας επιχειρηματικές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις που κυοφορεί η συνεχιζόμενη ύφεση και στασιμότητα σε μεγάλο μέρος του αναπτυγμένου κόσμου.

Τα παραπάνω έθεσε στη συζήτηση ο Πάουελ Μπεϊσγουότερ, μέλος της Βουλής των Λόρδων και πρώην σύμβουλος των κυβερνήσεων Θάτσερ και Μέιτζορ στη Μεγάλη Βρετανία σε ζητήματα Εξωτερικών Σχέσεων και Αμυνας.

Στο ίδιο «τραπέζι» ομιλήτρια ήταν και η πρόεδρος της εταιρείας Εξερεύνησης και Παραγωγής Ασίας - Ειρηνικού του αμερικανικού κολοσσού «Σέβρον», Μέλοντι Μέγερ, η οποία χωρίς περιστροφές εξήγησε τους λόγους για τους οποίους μεγαλώνει το «ενδιαφέρον» για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής.

Οπως είπε, λοιπόν, ανάμεσα σε άλλα, «το κέντρο βάρους για το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα μετατοπίζεται προς την Ασία (...) Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου στην περιοχή την έκαναν επίκεντρο για τις νέες ενεργειακές αγορές (...)

Το 2030, η περιοχή αναμένεται να είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο (...) Το 2025, η ασιατική ζήτηση για LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) θα έχει διπλασιαστεί (...) Η Ασία αποτελεί σήμερα έναν εισαγωγέα καθαρής Ενέργειας. Αλλά υπάρχουν καλά νέα. Η περιοχή διατηρεί επίσης μεγάλες υποσχέσεις ως προμηθευτής Ενέργειας. Εχει άφθονους ενεργειακούς πόρους και γεωθερμικά και ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων των πιο άφθονων πόρων της, που είναι το φυσικό αέριο που μετατρέπεται σε LNG και μετακινείται τριγύρω στην περιοχή».

Τα βαρύτιμα διακοσμητικά, από χρυσάφι και ακριβά κρύσταλλα, που στόλιζαν πριν από δύο χρόνια το τραπέζι του πρώην βασιλιά Αμπντάλα δεν υπάρχουν, ούτε ως φωτογραφία, στα φτωχά λαϊκά νοικοκυριά που παλεύουν να επιβιώσουν βουτηγμένα στη φτώχεια και την ανεργία...

Στην πραγματικότητα, το «βασίλειο του πετρελαίου» μοιάζει με καζάνι που σιγοβράζει εξαιτίας της δυσχερούς κατάστασης ενός σημαντικού μέρους του λαού και ιδιαίτερα της νεολαίας, που νιώθει να παλεύει με «κομμένα φτερά». Γιατί; Εξαιτίας της ανεργίας και της ακρίβειας, που «ροκανίζει» τα τελευταία χρόνια το μικρό εισόδημα του 20% του ντόπιου πληθυσμού των 19.000.000 κατοίκων, που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ιδιαίτερα στο νότο.

Επιπλέον, η δυσχερής ισοτιμία του σαουδαραβικού ριάλ με το αμερικανικό δολάριο και η μείωση των διεθνών τιμών πετρελαίου μέσα στον τελευταίο χρόνο όξυναν τη στεγαστική κρίση στη χώρα, κάνοντας τις τιμές των διαθέσιμων ακινήτων να καλπάζουν και τα ενοίκια να «πιάνουν φωτιά», καίγοντας τις τσέπες του 80% του σαουδαραβικού πληθυσμού που μένει στο ενοίκιο! Φωτιά όμως πήραν, τα τελευταία χρόνια, και μία σειρά από υπηρεσίες και προϊόντα, «εξασθενώντας» ακόμη περισσότερο το εισόδημα των λαϊκών νοικοκυριών, που δεν έχουν καμία σχέση με τον τεράστιο πλούτο της σαουδαραβικής μοναρχίας και άλλων αστών...

Παιδιά που παίζουν σε φτωχογειτονιά της Ριάντ, όπως αποτύπωσε το Μάη του 2013 ο φακός του περιοδικού ΤΙΜΕ...

Οι νέοι στη Σαουδική Αραβία ασφυκτιούν από τον εξοβελισμό τους από την αγορά εργασίας, ιδιαίτερα μετά τον κορεσμό που παρατηρείται στον δημόσιο τομέα και τους περιορισμούς στις επιλογές που θέτουν προκαταλήψεις δεκαετιών για την τάχα «κατώτερη» χειρωνακτική εργασία, η οποία ανατίθεται μόνο σε ξένους μετανάστες...

Αυτή η κατάσταση δείχνει να εντείνεται, ιδιαίτερα μετά την ενθρόνιση του νέου βασιλιά Σαλμάν, το Γενάρη του 2015, καθώς είναι ξεκάθαρη η σαφής στροφή της αστικής τάξης της χώρας προς μία πιο ενεργό εμπλοκή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, όπως αποδεικνύουν οι προσπάθειες: α) Για τη δημιουργία του λεγόμενου «αραβικού» ΝΑΤΟ και β) η καταστροφική ιμπεριαλιστική επίθεση στην Υεμένη, που έχει ξεκινήσει από τον περασμένο Μάρτη με πρόσχημα την «αποκατάσταση» της κυβέρνησης του Προέδρου Χάντι και απώτερο στόχο το φρενάρισμα της αυξανόμενης γεωπολιτικής επιρροής του Ιράν...

Το μεγαλύτερο τίμημα της ανεργίας πληρώνουν κυρίως οι νέες γυναίκες (το 35% των γυναικών άνω των 19 ετών είναι άνεργες), οι οποίες για λόγους θρησκευτικών προκαταλήψεων και ξεπερασμένων, αναχρονιστικών «ιδεοληψιών» έμεναν για πολλές δεκαετίες εγκλωβισμένες στο σπίτι στο ρόλο της συζύγου και πολύτεκνης μητέρας. Τα τελευταία χρόνια αυτό έχει αρχίσει να αλλάζει καθώς όλο και περισσότερες νεαρές αναζητούν εργασία, δίχως βεβαίως πολλές πιθανότητες επιτυχίας... Η αλλαγή αυτή επηρεάζει σιγά σιγά και τους δείκτες γονιμότητας και γεννητικότητας, που ήταν από τους υψηλότερους στον κόσμο.

Το πρόβλημα της νεανικής ανεργίας στην περίπτωση της Σ. Αραβίας είναι οξύτατο και εξηγεί γιατί πριν από περίπου δύο χρόνια δεκάδες νέοι (μολονότι γνώριζαν ότι θα φυλακιστούν, όπως και έγινε!) άρχισαν να αναρτούν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο με εικόνες φτώχειας και εξαθλίωσης από βρώμικα σοκάκια της Ριάντ (όπως είχε καταγραφεί το Μάη του 2013 από το περιοδικό «Τάιμ») και φτωχών πόλεων του νότου: Οπως η πόλη Τζιτζάν, όπου το 34% των κατοίκων της ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, η νότια πόλη Νατζράν με το 24,5% του πληθυσμού να παλεύει με την ανέχεια, και η δυτική πόλη Μάντιναχ, με την ακραία φτώχεια στο 24,07% (σ.σ. τα ποσοστά προκύπτουν από στοιχεία του υπουργείου Κοινωνικών Υποθέσεων της Σ. Αραβίας).

Στα μεγαλύτερα και πλουσιότερα αστικά κέντρα, η φτώχεια «κρύβεται» μέσα από τα επιδόματα ανεργίας των περίπου 500 δολαρίων. Σημαντικό μέρος των λαϊκών νοικοκυριών καλούνται να ζήσουν με τον κατώτατο μισθό (που ορίστηκε μόλις πριν από λίγα χρόνια) των 800 δολαρίων. Η κατάσταση είναι δραματική στον υπανάπτυκτο νότο, εκεί κυρίως όπου ζει η σιιτική μειονότητα (στα σύνορα με την Υεμένη) καθώς υπάρχουν πολυμελείς οικογένειες που προσπαθούν να επιβιώσουν με 80 δολάρια το μήνα. Το πρόβλημα είναι τόσο οξύ που ανάγκασε τη σαουδαραβική μοναρχία την τελευταία τριετία να πάρει ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας:

• «Σαουδαραβοποίηση» των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (γνωστή ως Nitaqat), που θεσπίστηκε το 2011 και ανάγκαζε το 20% των εργαζομένων οποιασδήποτε ξένης και ντόπιας επιχείρησης στη χώρα να είναι Σαουδάραβες. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις χωρίστηκαν σε τέσσερις χρωματικές κατηγορίες ανάλογα με τα ποσοστά ντόπιων εργαζομένων που χρησιμοποιούσαν: Κόκκινη, κίτρινη, πράσινη, πλατινένια.
• Εργασιακή νομοθεσία που οδήγησε στην απέλαση του 20% των αλλοδαπών εργαζομένων από το Νοέμβρη του 2012 έως σήμερα, αναγκάζοντας τους μετανάστες να δουλεύουν μόνο σε έναν συγκεκριμένο «σπόνσορα» - εργολάβο.
• Αύξηση των χαμηλόμισθων θέσεων εργασίας θεσπίζοντας κατώτατο μισθό για τους Σαουδάραβες 800 δολαρίων το μήνα.

Η αγορά εργασίας στη Σ. Αραβία είναι χωρισμένη στα δύο: α) μία για τους Σαουδάραβες και β) μία για τους ξένους. Ο μέσος μηνιαίος μισθός για τους Σαουδάραβες είναι 1.280 δολάρια, ενώ για τους μη Σαουδάραβες είναι 250 δολάρια (υπουργείο Εργασίας Σ. Αραβίας 2012). Επιπλέον, οι αλλοδαποί εργαζόμενοι έχουν μηδενική ανεργία, είτε γιατί επαναπατρίζονται μόλις ολοκληρωθούν οι συμβάσεις εργασίας συγκεκριμένου χρόνου, είτε γιατί τους προσφέρουν αμέσως εργασία οι ενδιάμεσοι «κρίκοι» ανάμεσα στους εργολάβους και τους χρηματοδότες των έργων.

Το 2011, η επίσημη ανεργία κατά μέσο όρο ήταν 12,4%, μαστίζοντας τις γυναίκες κατά 35% (από 15,8% που ήταν το 1999 και 26,3% που ήταν το 2006) και τους άνδρες κατά 7,4%. Η εικόνα στην πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη, διότι κρύβεται πίσω από τους νέους, αφού άνεργο είναι σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού έως 25 ετών, που απαρτίζει και το 50% του γενικού πληθυσμού.

Εντούτοις, η ανεργία, όπως και η φτώχεια, στη Σαουδική Αραβία είναι υπόθεση καλά κρυμμένη και πέρα από τα άλλα, μυρίζει έντονα «πετρέλαιο»...

Επειτα από την ανακάλυψη και την εμπορική αξιοποίηση των τεράστιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων από τη δεκαετία του 1930 και ύστερα, οι ανάγκες για εξειδικευμένο και πολύ μορφωμένο εργατικό προσωπικό αυξήθηκαν. Οι χώρες του Περσικού Κόλπου, που είχαν ως τότε ελάχιστες υποδομές σε κάθε τομέα οικονομίας και ζωής και στηρίζονταν στην αλιεία, την κτηνοτροφία και σε περιορισμένες αγροτικές καλλιέργειες, είχαν ανειδίκευτους και αμόρφωτους ως επί το πλείστον εργάτες. Αυτοί, «μοιραία», δεν μπόρεσαν να καλύψουν τις νέες ανάγκες και το κενό και «γέμισαν» στρατιές εκατομμυρίων ξένων μεταναστών.

Με τα χρόνια, η Σαουδική Αραβία προσέλκυσε πλήθη μεταναστών δύο κατηγοριών:

• α) Υψηλά μορφωμένου και ειδικευμένου επιπέδου, που προορίζονταν κυρίως για την παραγωγή και διύλιση πετρελαίου, φυσικού αερίου, κατασκευαστικών έργων κ.ά.
• β) Μεταναστών που προέρχονταν από φτωχές χώρες της Νότιας Ασίας και της Ευρώπης, που πουλούσαν φτηνά την εργατική δύναμη σε οικοδομές, οδοποιία και άλλες χειρωνακτικές εργασίες - απαγορευμένες και περιφρονημένες από την παράδοση.

Γι' αυτό και έπειτα από δεκαετίες, ο πληθυσμός της Σαουδικής Αραβίας έφτασε να αποτελείται κατά το ένα τρίτο από μετανάστες. Από το συνολικό πληθυσμό των περίπου 27.000.000 ατόμων, Σαουδάραβες είναι περίπου τα 19.000.000. Από αυτούς (σύμφωνα με στοιχεία του 2010) μόνο το 7% αποτελεί τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα. Αντίθετα, η μεγάλη πλειοψηφία των Σαουδαράβων εργαζομένων, πάνω από το 47% του εργατικού δυναμικού, απασχολείται στο λεγόμενο δημόσιο τομέα. Στοιχεία του σαουδαραβικού υπουργείου Εργασίας για το 2011 και τα οποία επικαλούνται δυτικά μέσα, δείχνουν πως από τους 19.000.000 Σαουδάραβες, είχαν θέση εργασίας μόλις 4.100.000 άτομα! Αυτό κατά συνέπεια σημαίνει πως ένας Σαουδάραβας εργαζόμενος (συνήθως ο πατέρας ή ο μεγαλύτερος γιος...) υποστηρίζει άλλα τέσσερα ή περισσότερα άτομα (της ίδιας οικογένειας)...