Τετάρτη 21 Φλεβάρη 2018
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Στο σημερινό 4σέλιδο «Νεολαία» μπορούμε να βρούμε:
  • Το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», όπως εκδόθηκε τον Ιούνη του 1948, μέσα στη φωτιά της πάλης του ΔΣΕ, κυκλοφορεί με τον «Οδηγητή» του Μάρτη.
  • Ματιές σε πλευρές της ηρωικής δράσης της ΕΠΟΝ, με αφορμή την εκδήλωση της ΟΠ Αττικής της ΚΝΕ για τα 75 χρόνια από την ίδρυσή της.
  • Αλλες εκδηλώσεις της ΚΝΕ.
  • Ρεπορτάζ από τη συζήτηση στη Βουλή του νομοσχεδίου για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Ενα σπάνιο ντοκουμέντο μαζί με τον «Οδηγητή» του Μάρτη

Μαζί με το νέο φύλλο του «Οδηγητή» που θα κυκλοφορήσει στις 3 Μάρτη οι αναγνώστες του θα πάρουν στα χέρια τους και ένα σημαντικό ντοκουμέντο που βρίσκεται στο Αρχείο του ΚΚΕ.

Πρόκειται για το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», όπως κυκλοφόρησε τον Ιούνη του 1948, μέσα στη φωτιά του εμφυλίου πολέμου και της ηρωικής πάλης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Στη συγκεκριμένη έκδοση, η οποία πραγματοποιήθηκε τότε προς τιμήν της επετείου των 100 χρόνων από την πρώτη έκδοση του «Μανιφέστου», η μετάφραση έγινε από τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη, στέλεχος του ΚΚΕ και υπουργό της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης. Τυπώθηκε στο τυπογραφείο της «Εξόρμησης», της εφημερίδας που εξέδιδε το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ και κυκλοφόρησε σε 3.000 αντίτυπα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας, δηλαδή στις περιοχές της χώρας που έλεγχε ο ΔΣΕ και στις οποίες είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται λαογέννητοι θεσμοί εκπαίδευσης, δικαιοσύνης και εξουσίας.

Φέτος είναι από κάθε άποψη μια ιστορική χρονιά. Εκτός από τα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ, συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη μέρα που στην πόλη Τρίερ της Πρωσίας γεννήθηκε ο Καρλ Μαρξ, ο άνθρωπος δηλαδή που μαζί με τον Φρίντριχ Ενγκελς αποτέλεσαν τους ιδρυτές του επιστημονικού σοσιαλισμού, της πιο προοδευτικής κοσμοθεωρίας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Συμπληρώνονται όμως και 170 χρόνια από το 1848, όταν μπήκε στο τυπογραφείο ένα από τα σημαντικότερα έργα των Μαρξ και Ενγκελς, το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», ή «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», όπως είναι ευρύτερα γνωστό.

Η συγγραφή του ανατέθηκε στους Μαρξ και Ενγκελς από την Ενωση Κομμουνιστών, μια οργάνωση Γερμανών εργατών και διανοουμένων, επηρεασμένων από τις σοσιαλιστικές ιδέες της εποχής, που είχε ιδρυθεί το 1847, ώστε να αποτελέσει το πρόγραμμά της. Η έδρα της οργάνωσης εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο Λονδίνο, όπου και πρωτοκυκλοφόρησε το «Μανιφέστο». Για πρώτη φορά σε αυτό αποτυπώνονται με συνεκτικό τρόπο οι βασικές αρχές και επιδιώξεις των κομμουνιστών, τίθεται ο στόχος της κατάκτησης της εργατικής εξουσίας, βέβαια σε τελείως διαφορετικές συνθήκες από τις σημερινές, όταν ακόμα ο καπιταλισμός δεν είχε σαπίσει αλλά βρισκόταν στη φάση ανόδου του.

Το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» μεταφράστηκε αργότερα σε δεκάδες γλώσσες, έφτασε στους καταπιεσμένους σε κάθε γωνιά του πλανήτη και έγινε ένα από τα ελάχιστα έντυπα στην ιστορία της ανθρωπότητας που άσκησαν τόσο μεγάλη επιρροή. Είναι το πρώτο μικρό βιβλιαράκι που διαβάζει μέχρι και σήμερα κάθε νέος που κάνει τα πρώτα του βήματα στον αγώνα, που στρατεύεται στην πάλη για τον πιο μεγάλο σκοπό: Την ανατροπή του εκμεταλλευτικού συστήματος, την κατάκτηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Εχει και το «Μανιφέστο» τη δική του ξεχωριστή συμβολή στο γεγονός ότι το «φάντασμα του κομμουνισμού» που πλανιόταν τότε πάνω από την Ευρώπη, όπως αναφέρεται και στην πρώτη πρόταση του βιβλίου, συνεχίζει, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά τα αντεπαναστατικά γεγονότα του τέλους του 20ού αιώνα, να στοιχειώνει τους χειρότερους εφιάλτες των εκμεταλλευτών.

Το «Μανιφέστο» στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα το «Μανιφέστο» μεταφράστηκε για πρώτη φορά από τον λογοτέχνη Κώστα Χατζόπουλο, ο οποίος είχε προσεγγίσει τις σοσιαλιστικές ιδέες από την περίοδο της διαμονής του στη Γερμανία, και εκδόθηκε από το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών το 1913. Τυπώθηκε στο τυπογραφείο της «Εφημερίδας των Εργατών» με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο». Το 1919 κυκλοφόρησε από το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) νέα έκδοση σε μετάφραση Α. Δούμα και πρόλογο του Αριστοτέλη Σίδερι, με τίτλο «Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Είναι άλλωστε η περίοδος κατά την οποία αρχίζουν να μεταφράζονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά τα έργα των Μαρξ και Ενγκελς, με την καθοριστική συμβολή του ΚΚΕ.

Το ΚΚΕ έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για τη διάδοση του μαρξισμού στην Ελλάδα, ακόμα και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες, όπως αποδεικνύει και η έκδοση του «Μανιφέστου» που θα κυκλοφορήσει μαζί με τον «Οδηγητή». Είναι χαρακτηριστικό ότι και μετά τη στρατιωτική ήττα του ΔΣΕ, η εκδοτική δραστηριότητα συνεχίστηκε από το εκδοτικό του ΚΚΕ «Νέα Ελλάδα», που ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 1949 με έδρα τη Ρουμανία, όπου βρισκόταν και η καθοδήγηση του Κόμματος εξαιτίας της παρανομίας στην Ελλάδα. Τα πρώτα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς πάρθηκαν από το Κόμμα και υλοποιήθηκαν σημαντικές αποφάσεις για τη μετάφραση και έκδοση έργων όπως «Το Κεφάλαιο» του Κ. Μαρξ, «Απαντα» του Λένιν, «Διαλεχτά Εργα» των Μαρξ - Ενγκελς. Η μετάφραση και έκδοση έργων των κλασικών του μαρξισμού, δηλαδή των Μαρξ και Ενγκελς, αλλά και μεγάλων επαναστατών, όπως ο Λένιν και ο Στάλιν, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα από το εκδοτικό του ΚΚΕ, τη «Σύγχρονη Εποχή».

Οι κομμουνιστές πάντα έθεταν στον εαυτό τους το καθήκον της αυτομόρφωσης, της ολοένα και βαθύτερης κατάκτησης της επαναστατικής κοσμοθεωρίας. Την ίδια περίοδο που πάνω στα βουνά οι μαχητές του ΔΣΕ είχαν στο ένα χέρι το τουφέκι και στο άλλο το βιβλίο, χιλιάδες κομμουνιστές, στην πλειοψηφία τους νέοι, μετέτρεπαν τα ξερονήσια σε «πέτρινα πανεπιστήμια», οργάνωναν μαθήματα, λέσχες ανάγνωσης, εξέδιδαν εφημερίδες και «ανέβαζαν» μέχρι και θεατρικές παραστάσεις κάτω από τη μύτη των δημίων τους. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν και από την ηρωική δράση της ΚΝΕ στα δύσκολα χρόνια της παρανομίας, όταν το διάβασμα και η διακίνηση του μαρξιστικού βιβλίου σήμαιναν συλλήψεις και βασανιστήρια.

Σήμερα η διάδοση του μαρξιστικού βιβλίου είναι καθοριστικός όρος στην προσπάθεια για την κατάκτηση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας του μαρξισμού - λενινισμού, για την αφομοίωση των βασικών στρατηγικών συμπερασμάτων από την ιστορική πείρα του επαναστατικού και εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, για τη γνώση των νομοτελειών της κίνησης του καπιταλισμού και των νομοτελειών της ταξικής πάλης. Στοιχεία απαραίτητα στην πάλη για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια αποσκοπεί να έχει τη δική της συμβολή και η ανατύπωση του «Μανιφέστου».

Είναι, σε τελική ανάλυση, απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσουμε να αλλάξουμε τον κόσμο! Για να γίνει πράξη η τελευταία φράση του «Μανιφέστου»: «Ας τρέμουν οι κυρίαρχες τάξεις μπροστά σε μια κομμουνιστική επανάσταση. Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν σε αυτήν τίποτε άλλο, πέρα από τις αλυσίδες τους. Εχουν να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο!

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!».

Η «Νέα Γενιά»

Η «Νέα Γενιά», το δημοσιογραφικό όργανο του ΚΣ της ΕΠΟΝ, εκδόθηκε το Μάρτη του 1943. Τον Απρίλη του 1946, η κυκλοφορία της είχε φτάσει τις 45.000 φύλλα, γεγονός πρωτοφανές για τον περιοδικό Τύπο της χώρας. Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν μπορούσε παρά να εγείρει την επίθεση της αντίδρασης. Με κυβερνητική διαταγή απαγορεύεται η κυκλοφορία της στις πόλεις, στα χωριά, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια. Η διακίνησή της γίνεται στο κέντρο των Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης. Η «Νέα Γενιά» κλείνει οριστικά τον Οκτώβρη του 1947, με την ένταση των εκβιασμών και διώξεων στο συντακτικό προσωπικό της εφημερίδας.

Να σημειώσουμε ότι από τη «Σύγχρονη Εποχή» κυκλοφορούν δύο τόμοι με το περιοδικό «Νέα Γενιά» της ΕΠΟΝ σε φωτογραφική ανατύπωση, που περιέχουν τα τεύχη της περιόδου Νοέμβρη 1944 - Σεπτέμβρη 1945 και Σεπτέμβρη 1945 - Μάρτη 1946.

Η έκδοση έγινε με πρωτοβουλία της ΚΝΕ και της Πανελλήνιας Ενωσης Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ (ΠΕΑΦΕ) και αποτελεί ένα είδος γέφυρας του χτες και του σήμερα σε μια περίοδο που αξίζει να θυμόμαστε και να μελετάμε το παρελθόν, για να γινόμαστε καλύτεροι, μαχητικότεροι και ικανότεροι στο σύγχρονο αγώνα. Εκφράζει την ευγνωμοσύνη στα νιάτα της ΕΠΟΝ για τους αγώνες και τις θυσίες τους, στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και στα επίσης δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν μετά την απελευθέρωση.

Για τη μη επέκταση της βουλγαρικής κατοχής

Παναγιώτα Σταθοπούλου
Παναγιώτα Σταθοπούλου
Τον Ιούλη του 1943, η χιτλερική διοίκηση αποφάσισε να παραχωρήσει ολόκληρη τη Μακεδονία και τη Θράκη στους Βούλγαρους φασίστες. Από τη Θεσσαλονίκη ξεκινούν διαδηλώσεις με μπροστάρηδες στελέχη του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ και απλώνονται σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας, όπως στο Κιλκίς, την Εδεσσα, τα Γιαννιτσά κ.α. Τη μάχη αυτή, όμως, την έκρινε η ασύγκριτη σε μαζικότητα και μαχητικότητα διαδήλωση του λαού της Αθήνας, στις 22 Ιούλη 1943.

Σε αυτήν τη μάχη, οι κατακτητές ήταν αποφασισμένοι να χτυπήσουν. Τη στιγμή που οι σημαίες έχουν φτάσει στην οδό Ομήρου, μπροστά στην Τράπεζα της Ελλάδας, τα τανκς έρχονται. Μια ξανθιά κοπέλα ορμά με τη σημαία και την ανεμίζει μπροστά απ' το τανκ. Μια ριπή τη ρίχνει κάτω νεκρή. Και οι ερπύστριες περνούνε πάνω απ' το άψυχο κορμί της. Ηταν η Παναγιώτα Σταθοπούλου. Μια άλλη ΕΠΟΝίτισσα ορμά στο τανκ, σκαρφαλώνει και χτυπά τον τανκίστα στο πρόσωπο. Μια σφαίρα τη ρίχνει κι αυτή νεκρή. Ηταν η Κούλα Λίλη. Στην ίδια διαδήλωση έπεσαν ηρωικά κι άλλοι τρεις ΕΠΟΝίτες και συνολικά στη νικηφόρα μάχη για να μην επεκταθεί η βουλγαρική κατοχή σε όλη τη Μακεδονία έπεσαν 22 ΕΠΟΝίτες.

Αυτά ήταν τα «Αετόπουλα»

Μιλώντας για την ΕΠΟΝ δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στα «Αετόπουλα», τα παιδιά που πήραν μέρος στον αγώνα της ΕΠΟΝ με ηρωισμό και αυταπάρνηση. Η κομμουνίστρια λογοτέχνης Μέλπω Αξιώτη αναφέρεται σε αυτά στο έργο της «Αθήνα 1941 - 1945», σημειώνοντας:

«Η φροντίδα για τα μικρότερα αδέρφια τους μπαίνει στο κέντρο του αγώνα της ΕΠΟΝ. Τα προστατεύει με συσσίτια και παιδικούς σταθμούς, τα συμμαζεύει απ' τους δρόμους και τα διαπαιδαγωγεί με ανάλογους οργανισμούς. Ενας απ' αυτούς είναι ο "ΟΨΥΠ" (Οργανισμός Ψυχαγωγίας - Υγείας Παιδιού). Ετσι δημιουργήθηκαν τα "Αετόπουλα".

Εκείνα τα περίφημα αετόπουλα των 8 και 10 χρονών που πήραν μέρος στις μάχες, που κρύβαν τη χειροβομβίδα στο παντελονάκι τους, που τσούλαγαν το πολυβόλο στο χειραμαξάκι, που κλείστηκαν στο Χαϊδάρι, που εχτελέστηκαν φωνάζοντας με το χουνί, και γράφοντας στον τοίχο, πριν να 'χουν πάει ακόμα στο σχολείο...

Και το Δεκέμβρη, ύστερα από τις μάχες, ακούσαμε Αγγλους στρατιώτες που έκαναν τον απολογισμό: "Ο πόλεμος αυτός ήταν για μας πολύ σκληρός. Δεν ξέραμε από πού να φυλαχτούμε. Μας επλησίαζαν παιδάκια, γυρεύοντας τάχα φαΐ, και μας πετούσανε χειροβομβίδα". Ηταν τα "Αετόπουλα"».


Το σήμα που φορούσαν με θάρρος τα παιδιά της Αντίστασης

Ο αγωνιστής ζωγράφος και συγγραφέας Γιάννης Στεφανίδης έχει εξιστορήσει την πλούσια δράση της ΕΠΟΝ στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά και στο καλλιτεχνικό της εργαστήρι στην Αθήνα, στο σπίτι του ίδιου στην οδό Καπλανών 4, όπου αναγκάστηκε να μείνει κλεισμένος για καιρό μετά τον τραυματισμό του στη διαδήλωση της 25ης του Μάρτη 1943. Το σπίτι μετατράπηκε σε ατελιέ, όπου έφτιαχναν αφίσες και μια σειρά άλλα προπαγανδιστικά υλικά της ΕΠΟΝ.

Κάποτε ο Νίκος Καραντηνός μετέφερε την εντολή να γίνει ένα σήμα, το σήμα της ΕΠΟΝ. «Νιώθω ιδιαίτερα ευνοημένος που, χάρη σε ορισμένες συγκυρίες, έτυχε σε μένα να σχεδιάσω αυτό το σήμα. Εκανα το προσχέδιο, άρεσε, και το προχωρήσαμε. Εγινε σε μπρούντζο, με πράσινο σμάλτο στα χαραγμένα σημεία. Με ένα καρφιτσάκι από πίσω, ήταν έτοιμο για το πέτο. Το φορούσαν με θάρρος - γιατί οι καιροί μετά την "απελευθέρωση" ήταν δύσκολοι - τα παιδιά της Εθνικής Αντίστασης», σημείωσε ο Γ. Στεφανίδης.

Ιερός Λόχος των Σπουδαστών

Θρυλική έχει μείνει και η ηρωική δράση που ανέπτυξε ο Λόχος των Σπουδαστών, ο «Λόρδος Μπάυρον».

Ο ΕΛΑΣ Σπουδαστών δημιουργήθηκε από την ανάγκη της προστασίας ΕΠΟΝίτικων συνεργείων όταν έγραφαν συνθήματα στους τοίχους, όταν μοίραζαν προκηρύξεις ή όταν ξεσήκωναν το λαό με τα χωνιά τους. Ο οπλισμός του αρχικά ήταν υποτυπώδης. Μετά την ιταλική συνθηκολόγηση, κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετά όπλα και να σχηματίσει ένα αξιόλογο μάχιμο σώμα, που συμμετείχε και στις διάφορες μάχες που γίνονταν στις συνοικίες της Αθήνας.

Ο Λόχος Σπουδαστών μετονομάστηκε σε Λόχο «Λόρδος Μπάυρον» κατά τη διάρκεια της ένοπλης ταξικής αναμέτρησης με τους Αγγλους το Δεκέμβρη του '44, όπου έδωσε μεγάλες και ηρωικές μάχες αυτές τις 33 μέρες του Δεκέμβρη. Ο Λόχος Μπάυρον πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις στο κέντρο της Αθήνας, όπως ενάντια στο 5ο αστυνομικό τμήμα στην οδό Ιπποκράτους, ενάντια στη Γ. Ασφάλεια της Στουρνάρα, στη μάχη του Πολυτεχνείου, στις μάχες της Σχολής Ευελπίδων, στην κατάληψη της κλινικής Σμπαρούνη για αντιπερισπασμό στις μάχες του Ψυρρή. Η τελευταία και πιο επική μάχη είναι η μάχη της Διδότου.

Να πώς περιγράφει ένας μαχητής στην Μ. Αξιώτη και έχει καταγραφεί στο «Αθήνα 1941 - 1945»:

«Πιάσαμε μια πολυκατοικία στην οδό Διδότου αρ. 47. Από το έξω μέρος ήταν τανκς εγγλέζικα, από πίσω εθνοφύλακες. Εχομε μείνει 21 μαχητές, 2 αυτόματα, 15 ντουφέκια και άλλες τόσες χειροβομβίδες. Είμαστε ανακατεμένοι, μερικοί παίρνουν μέρος για δεύτερη φορά σε μάχη, και μερικοί είναι άμαχοι...

Στα γραφεία του λόχου μας, την άλλη μέρα στις 3 του Γενάρη, ένας - ένας μας παρουσιάζεται. Τον αγκαλιάζομε και τον φιλούμε. Περνά ένα παιδάκι απόξω και πουλά "Ριζοσπάστη". Παίρνομε και διαβάζομε:

"Μεγάλη μάχη μαίνεται στην οδόν Διδότου... Οι Αγγλοι χτύπησαν μ' όλα τα φονικά τους μέσα... Στη μάχη αυτή διακρίνεται ο λόχος Λόρδος Μπάυρον"».

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΚΝΕ
Μεγάλη εκδήλωση για τα 75 χρόνια από την ίδρυση της ΕΠΟΝ

Την Παρασκευή 23 Φλεβάρη, στον Περισσό. Θα μιλήσει ο Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Νίκος Αμπατιέλος

Η Οργάνωση Περιοχής Αττικής της ΚΝΕ διοργανώνει εκδήλωση - αφιέρωμα στη θρυλική ΕΠΟΝ, με αφορμή τη συμπλήρωση 75 χρόνων από την ίδρυσή της. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 23 Φλεβάρη, στις 19.00, στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στον Περισσό (λεωφόρος Ηρακλείου 145).

Θα μιλήσει ο Νίκος Αμπατιέλος, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ.

Θα ακολουθήσει αφιέρωμα στο αντάρτικο τραγούδι από το Μουσικό Σύνολο «Ρωμιοσύνη».

Στην εκδήλωση θα παρευρεθεί ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης θα προβληθεί σπάνιο κινηματογραφικό υλικό που προέρχεται από το ντοκιμαντέρ «Μνήμες», του Νίκου Καβουκίδη. Το υλικό το παραχώρησε ο ίδιος ο Νίκος Καβουκίδης για τις ανάγκες της εκδήλωσης και καλύπτει τα εξής γεγονότα:

- Απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί - Οκτώβρης 1944

- Εορτασμός των 26 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ στην Αθήνα και στον Πειραιά - Νοέμβρης 1944

- Οι πρώτες μέρες της ταξικής αναμέτρησης του Δεκέμβρη του 1944

- Συγκέντρωση του ΕΑΜ για τα 4 χρόνια από την ίδρυσή του στο Παναθηναϊκό Στάδιο με ομιλία του Νίκου Ζαχαριάδη, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - 27 Σεπτέμβρη 1945.

«Μελετάμε, διδασκόμαστε την πείρα των αγώνων του λαού μας και της νεολαίας. Τιμάμε την Ιστορία μας με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον», σημειώνει στο σχετικό κάλεσμά της η ΟΠ Αττικής της ΚΝΕ.

Με αφορμή αυτήν την εκδήλωση ο «Ριζοσπάστης» σήμερα ρίχνει ματιές σε πλευρές της Ιστορίας και της πολύμορφης δράσης της ΕΠΟΝ, που αγκαλιάστηκε από τη νεολαία απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας.

* * *

Η ΕΠΟΝ ιδρύθηκε στις 23 Φλεβάρη 1943, ακριβώς 75 χρόνια πριν από τη μέρα που θα την τιμήσει με την εκδήλωσή της η ΟΠ Αττικής της ΚΝΕ.

ΑνταρτοΕΠΟΝίτες στην Ελεύθερη Ελλάδα
ΑνταρτοΕΠΟΝίτες στην Ελεύθερη Ελλάδα
Πρέπει να σημειώσουμε ότι βασικός φορέας και αιμοδότης της ΕΠΟΝ ήταν η θρυλική ΟΚΝΕ. Ιδιαίτερη σημασία για το νεολαιίστικο κίνημα έχει η πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ, στις 5 Φλεβάρη 1942, στην Αθήνα, που προχώρησε στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου Νέων (ΕΑΜ Νέων). Σε αυτό, εκτός από την ΟΚΝΕ, συμμετείχαν και οι εξής νεολαιίστικες οργανώσεις: «Φιλική Εταιρεία Νέων», «Ελευθερία», «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας» και «Δημοκρατική Ενωση Νέων».

Περίπου ένα χρόνο αργότερα και κάτω από βαριά παρανομία, στις 14 Γενάρη 1943, συνήλθε η Ολομέλεια της ΚΕ του ΕΑΜ Νέων και αποφάσισε την ίδρυση της ενιαίας οργάνωσης της νέας γενιάς. Στις 23 Φλεβάρη 1943, στους Αμπελόκηπους, με πρόταση της ΟΚΝΕ και με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των οργανώσεων νέων που συμμετείχαν στο ΕΑΜ Νέων, καθώς και άλλων νεολαιίστικων οργανώσεων, πραγματοποιήθηκε η σύσκεψη εκείνη που κατέληξε στην απόφαση ίδρυσης της ΕΠΟΝ, με αυτοδιάλυση των οργανώσεων που συμμετείχαν στην ίδρυσή της.

Οπως σημειώνεται στη Διακήρυξη του ΚΣ της ΚΝΕ για τα 50 χρόνια της, «η ΕΠΟΝ ανέπτυξε τεράστια ηρωική εθνικοαπελευθερωτική, διαπαιδαγωγητική και μορφωτική δράση, έδωσε στη νεολαία άφθαστα πρότυπα αυτοθυσίας και λαϊκής αλληλεγγύης. Πάνω από 32.000 ΕΠΟΝίτες πολέμησαν στον ΕΛΑΣ, τις παραμονές της απελευθέρωσης η ΕΠΟΝ αριθμούσε 640.000 νέους και νέες μαζί με τα Αετόπουλα. Χιλιάδες ΕΠΟΝίτες βρήκαν ηρωικό θάνατο στα χιτλερικά στρατόπεδα και στις μάχες με τους κατακτητές και τους ταγματασφαλίτες. Οι περισσότεροι από τους ΕΛΑΣίτες της Αθήνας και του Πειραιά ήταν μέλη της ΕΠΟΝ και οι μισοί από τους νεκρούς ΕΛΑΣίτες ήταν ΕΠΟΝίτες».

Καρπενήσι, Ιούνης 1944. Αντάρτισσες της υποδειγματικής διμοιρίας της ΕΠΟΝ της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Αριστερά η Γεωργία, στη μέση η θρυλική καπετάνισσα Θύελλα (Μελπομένη Παπαηλιού) και δεξιά η Τούλη, πολιτική υπεύθυνος της υποδειγματικής διμοιρίας
Καρπενήσι, Ιούνης 1944. Αντάρτισσες της υποδειγματικής διμοιρίας της ΕΠΟΝ της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Αριστερά η Γεωργία, στη μέση η θρυλική καπετάνισσα Θύελλα (Μελπομένη Παπαηλιού) και δεξιά η Τούλη, πολιτική υπεύθυνος της υποδειγματικής διμοιρίας
Η ΕΠΟΝ συνεχίζει τη δράση της και μετά την απελευθέρωση. Ρίχνεται στη μάχη της ανοικοδόμησης των περιοχών και των υποδομών που έχουν καταστρέψει οι Γερμανοί, συμμετέχει στη μάχη της Αθήνας το Δεκέμβρη του '44, αναπτύσσει πλούσιο εκπολιτιστικό και παιδαγωγικό έργο αφύπνισης της νέας γενιάς. Στις 13 Γενάρη του 1946 συγκαλείται στην Αθήνα το 1ο της Συνέδριο με τη συμμετοχή πλήθους νέων, αντιπροσώπων από όλες τις γωνιές της Ελλάδας.

Τα ιδανικά της οργανωμένης πάλης που εμφύσησε στη νεολαία, ήταν αρκετά για να ανησυχήσουν το κράτος και το παρακράτος, που έβαλαν σε εφαρμογή τα σχέδια εξόντωσης της ΕΠΟΝ. Ετσι, το 1946, πάνω από 1.500 ΕΠΟΝίτες δολοφονούνται. Χιλιάδες σέρνονται στα στρατοδικεία. Αλλοι πηγαίνουν στις φυλακές και στις εξορίες.

Στις 28 Φλεβάρη του 1947, με απόφαση του Πρωτοδικείου της Αθήνας, αποφασίζεται η διάλυση της ΕΠΟΝ. Ανάμεσα στις κατηγορίες είναι ότι προσπάθησε να ...«υποκλέψει το μυστικό της ατομικής βόμβας» και να το παραδώσει στους Σοβιετικούς!

Στα τέλη του 1947, με τον περιβόητο Νόμο 509, τίθεται εκτός νόμου. Παρ' όλες τις διώξεις, η ΕΠΟΝ δε διαλύεται, αλλά περνά στην παρανομία, όπου συνεχίζει τον αγώνα της.

Την περίοδο της ένοπλης ταξικής σύγκρουσης, του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η ΕΠΟΝ δρα στις πόλεις, σηκώνοντας σημαντικό βάρος της δουλειάς του Κόμματος στη νεολαία και συνεχίζει την παράνομη δράση της μέχρι το 1957 - 1958.


Ανοικοδόμηση από ΕΠΟΝίτες στην περιοχή της Δραπετσώνας του Πειραιά (φωτ: από το Αρχείο του ΚΚΕ)
Ανοικοδόμηση από ΕΠΟΝίτες στην περιοχή της Δραπετσώνας του Πειραιά (φωτ: από το Αρχείο του ΚΚΕ)

ΕΠΟΝίτες φτιάχνουν γήπεδο στη φτωχογειτονιά του Κουταλά Αττικής (φωτ: από το Αρχείο του ΚΚΕ)
ΕΠΟΝίτες φτιάχνουν γήπεδο στη φτωχογειτονιά του Κουταλά Αττικής (φωτ: από το Αρχείο του ΚΚΕ)
Μάχη κατά της πείνας

Ιστορική έχει μείνει και η μάχη που έδωσε η ΕΠΟΝ για την καταπολέμηση της πείνας την περίοδο της Κατοχής, η οποία τότε θέριζε παιδιά και νεολαία.

Η ΕΠΟΝ έδωσε άμεσα την κατεύθυνση ο αγώνας να έχει στόχο τη χορήγηση 100 δραμιών ψωμιού τη μέρα και 8 δραμιών λαδιού. Υπολογίζεται ότι, μόνο στις πόλεις, εξασφαλίστηκαν 220 οργανωμένα συσσίτια για 65.000 παιδιά.

Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία του αγωνιστή ζωγράφου Γιάννη Στεφανίδη για τη δράση της ΕΠΟΝ σε αυτό το μέτωπο στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών:

«Ο αγώνας των ΕΠΟΝιτών καλλιτεχνών ήταν πολυποίκιλος. Ηταν ενέργειες για την επιβίωση, τα συσσίτια, για τις σπουδές, να κρατηθεί η Σχολή ανοιχτή, κι όλα αυτά με επιτροπές και κινητοποιήσεις που πήραν τη μορφή αγώνα, γιατί είχαμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που προπάντων φρόντιζε τα συμφέροντα των καταχτητών και ελάχιστα του λαού.

Μια βασική επιτυχία ήταν, που, μαζί με τους σπουδαστές του Πολυτεχνείου καταφέραμε, έπειτα από πολλές προσπάθειες, να αποσπάσουμε από την πολιτεία τα τρόφιμα, τα απαραίτητα, ώστε να οργανώσουμε το συσσίτιό μας στη λέσχη του Πολυτεχνείου, κάτι που, ουσιαστικά, μας έσωσε απ' την πείνα (...)

Να αναφέρω ακόμα ότι η Επιτροπή Περίθαλψης της Σχολής, έπειτα από πολλές επισκέψεις και τρεχάματα στο υπουργείο Επισιτισμού, απέσπασε διατακτική για 600 οκάδες σταφίδα - βούιξε το Πολυτεχνείο! - καθώς και τρία τόπια ύφασμα από το εργοστάσιο Λαναρά για να ντυθούν οι σπουδαστές της Σχολής».

Ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά

Εκδήλωση με θέμα «Ο αγώνας ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά δεν αφορά μόνο τους ειδικούς, αλλά όλους μας» συνδιοργανώνουν ο Σύλλογος Γυναικών Καλαμαριάς (μέλος της ΟΓΕ) και η Ενωση Γονέων Καλαμαριάς, την Παρασκευή 23 Φλεβάρη, στις 7 μ.μ., στο θεατράκι της οδού Χηλής.

Θα μιλήσουν η Μαρία Βάγια, ψυχίατρος, πρόεδρος του παραρτήματος του ΕΣΥΝ Θεσσαλονίκης, ο Παναγιώτης Γεωργάκας, ψυχίατρος, πρώην υπεύθυνος θεραπευτικού προγράμματος «Αργώ», και ο Δημήτρης Θεοδωρίδης, ψυχολόγος, θεραπευτής ΚΕΘΕΑ «Ιθάκη».

Στο Ηράκλειο Κρήτης

Την Τετάρτη 28 Φλεβάρη, στις 7 μ.μ., οι Τομεακές Οργανώσεις Ηρακλείου Κρήτης της ΚΝΕ διοργανώνουν, στο Πολύκεντρο Νεολαίας του δήμου, εκδήλωση με θέμα «Υπάρχει λύση για τη νέα γενιά. Ελα μαζί μας στον αγώνα για τις σύγχρονες ανάγκες μας, το σοσιαλισμό - κομμουνισμό». Θα μιλήσει ο Βαγγέλης Μαγνήσαλης, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ.

Εξορμήσεις σε χώρους κατάρτισης

Εκδήλωση με τίτλο «Δούλοι του 21ου αιώνα δεν θα γίνουμε!» διοργανώνουν η Κομματική Οργάνωση Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ και η Τομεακή Οργάνωση Μαθητείας - Κατάρτισης της ΚΝΕ, την Κυριακή 25 Φλεβάρη, στις 12 μ., στην ΕΔΟΘ (Προξένου Κορομηλά 51, 4ος όροφος).

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας και της προπαγάνδισης της εκδήλωσης, οι Οργανώσεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη Θεσσαλονίκη προγραμματίζουν πλατύ πολιτικό άνοιγμα στις σχολές μαθητείας και κατάρτισης της πόλης, με εξορμήσεις που ξεκίνησαν χτες και θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες.

Εξορμήσεις θα γίνουν:

Σήμερα Τετάρτη, στις ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ Νεάπολης, στη σχολή του ΟΣΕ, στο δημόσιο ΙΕΚ Λαγκαδά, στη ΣΤΕ Περαίας, στην ΑΕΝ Μακεδονίας, στην ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ Ωραιοκάστρου, στο δημόσιο ΙΕΚ Τριανδρίας, στο νυχτερινό ΕΠΑΛ «Κόκκινο».

Αύριο Πέμπτη, στο ΙΕΚ Νεάπολης, στο ΙΕΚ Ευόσμου, στο νυχτερινό ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, στο δημόσιο ΙΕΚ Θέρμης, στη 2η ΕΠΑΣ Νεάπολης, στο δημόσιο ΙΕΚ Κουφαλίων και στο νυχτερινό ΕΠΑΛ «Κόκκινο».

Και την Παρασκευή 23/2, στο δημόσιο ΙΕΚ Μοναστηρίου.

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Μόνοι ωφελημένοι οι επιχειρηματικοί όμιλοι και η ανταγωνιστικότητά τους

Συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Καταψηφίζει το νομοσχέδιο το ΚΚΕ

Τη θέση ότι το ΚΚΕ θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής διατύπωσε, χτες, στη συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, ο βουλευτής του Κόμματος Γιάννης Δελής.

Ο Γ. Δελής σχολίασε τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλει η κυβέρνηση για να παρουσιάσει τη συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά ως μια θετική εξέλιξη για την Ανώτατη Εκπαίδευση, για τη Δυτική Αττική αλλά και να καλλιεργήσει προσδοκίες στους φοιτητές και διδάσκοντες. «Οι πραγματικά κερδισμένοι είναι άλλοι και το δηλώνουν ανοιχτά», τόνισε, θυμίζοντας τη θετική υποδοχή που είχε το εγχείρημα από τους προέδρους των εμποροβιομηχάνων του Πειραιά, των Ελλήνων εφοπλιστών αλλά και το ενδιαφέρον της κινεζικής πρεσβείας λόγω της «Cosco». «Μόνοι ωφελημένοι οι επιχειρηματικοί όμιλοι και η ανταγωνιστικότητά τους, το κεφάλαιο δηλαδή και τα κέρδη του. Αυτό είναι και το αληθινό πρόσωπο της καπιταλιστικής ανάπτυξης για την οποία πασχίζει η κυβερνητική πολιτική - εκτός όλων των άλλων αντεργατικών μέτρων - και με το σημερινό νομοσχέδιο. Κι αυτό οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, τόσο οι φυσικοί όσο και οι πολιτικοί, ασφαλώς και το αναγνωρίζουν και το επικροτούν», σημείωσε, μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στη συνολική στρατηγική που υπηρετεί το νομοσχέδιο.

Ακόμη, είπε πως το κομμάτι του νομοσχεδίου που αναφέρεται στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής πυροδότησε έκρηξη συντεχνιακών αντιπαραθέσεων και ακαδημαϊκών σοβινισμών, από την οποία «συσκοτίζεται το κύριο, ότι δηλαδή το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής γίνεται ο "πιλότος", επιχειρείται να γίνει το πρότυπο της ακόμα μεγαλύτερης πρόσδεσης και υποταγής της Ανώτατης Εκπαίδευσης στο άρμα του κεφαλαίου». Αναφερόμενος στην υποχρηματοδότηση και τις ελλείψεις που κληρονομεί το νέο πανεπιστήμιο και στις ασάφειες της μεταβατικής περιόδου, επισήμανε: «Το κύριο εδώ, με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, είναι η ακόμα μεγαλύτερη κατηγοριοποίηση των πτυχίων, των τμημάτων και φυσικά των αποφοίτων. Ετσι, όχι μόνο ισοτίμηση πτυχίων δεν φέρνετε, όπως παραπλανητικά διαλαλείτε, αλλά το αντίθετο αφού στην πραγματικότητα δημιουργείτε ένα μωσαϊκό πτυχιακών τίτλων διαβαθμισμένων μεταξύ τους για τα ίδια ουσιαστικά επιστημονικά αντικείμενα και βέβαια για τα ίδια επαγγέλματα».

Στάθηκε επίσης στη θεσμοθέτηση των διετών προγραμμάτων κατάρτισης που ξεκινούν από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, επισημαίνοντας πως επίσημα διαμορφώνονται από τις επιχειρήσεις σύμφωνα με τις ανάγκες τους και θα παρέχουν τζάμπα νεανικό εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις και στους εφοπλιστές με το καθεστώς της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης.

Σχολιάζοντας τη ρύθμιση που περιλαμβάνεται για τις μετεγγραφές φοιτητών, αναφέρθηκε στην τραγική κατάσταση στη φοιτητική μέριμνα τονίζοντας πως πρέπει να καταργηθούν οι ποσοστώσεις και να ικανοποιηθούν όλες οι αιτήσεις όσων έχουν πραγματική ανάγκη.

Για το άρθρο του νομοσχεδίου που αφορά τη σταδιακή καθιέρωση δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής, ο βουλευτής του ΚΚΕ τόνισε: «Εμείς δεν θα παίξουμε σε αυτό το παιχνίδι του πινγκ πονγκ ανάμεσα στην κυβέρνηση και την ΚΕΔΕ. Μιλάμε καθαρά και ξάστερα: Δίχρονη, υποχρεωτική Προσχολική Αγωγή τώρα. Για όλα τα νήπια και τα προνήπια σε δημόσια νηπιαγωγεία. Αρα, τώρα, άμεσα μέτρα για τις κτιριακές υποδομές και άμεσες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, και βέβαια χρηματοδότηση τέτοια που να καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες και ούτε σκέψη να περάσετε τα νηπιαγωγεία στους δήμους». Υπογράμμισε δε ότι τα παιδιά μέχρι 4 ετών πρέπει όλα να βρίσκονται σε αποκλειστικά δημόσιους παιδικούς σταθμούς, εντελώς δωρεάν.

Εκδήλωση στη Λάρισα για τα 50χρονα της ΚΝΕ

Το Σάββατο 24 Φλεβάρη, θα μιλήσει ο Νίκος Αμπατιέλος, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ

Πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση για τα 50 χρόνια δράσης της ΚΝΕ οργανώνει το Συμβούλιο Περιοχής Θεσσαλίας της ΚΝΕ το Σάββατο 24 Φλεβάρη, στις 7 μ.μ., στο κτίριο Κατσίγρα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη Λάρισα (πλατεία Ταχυδρομείου). Η ημερομηνία της εκδήλωσης δεν είναι τυχαία, καθώς πραγματοποιείται μία μέρα μετά από την 75η επέτειο ίδρυσης της ΕΠΟΝ και έχει πανηγυρικό χαρακτήρα.

Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο Νίκος Αμπατιέλος, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, ενώ θα χαιρετίσει στέλεχος της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλίας που οργανώθηκε στην ΚΝΕ και ανέπτυξε δράση τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση της Οργάνωσης. Θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα με συναυλία - αφιέρωμα στα ανέκδοτα τραγούδια του αντιδικτατορικού αγώνα. Η είσοδος θα γίνεται με πρόσκληση που διακινείται από τις Οργανώσεις της ΚΝΕ.

Για την εκδήλωση θα αναχωρήσουν λεωφορεία από Βόλο, Τρίκαλα, Καρδίτσα, ενώ η προσυγκέντρωση των Οργανώσεων είναι στις 6 μ.μ. στην πλατεία Λαού και θα ακολουθήσει πορεία μέχρι το χώρο της εκδήλωσης. Για περισσότερες πληροφορίες καθώς και για προμήθεια προσκλήσεων (κάρτες ενίσχυσης), οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στις κατά τόπους Οργανώσεις της ΚΝΕ.

Κάλεσμα στους νέους της Θεσσαλίας

Συνέντευξη Τύπου για την εκδήλωση έδωσε χτες στη Λάρισα το Συμβούλιο Περιοχής Θεσσαλίας της ΚΝΕ - συμμετείχαν ο Αλέξανδρος Κιτσιούλης, μέλος του ΣΠ Θεσσαλίας, και οι Αμαλία Βασιλάκη και Αναστασία Χατζηβασίλη, στελέχη της Οργάνωσης - καλώντας να πάρουν μέρος τους νέους και τις νέες της Θεσσαλίας με τους οποίους η ΚΝΕ συναντήθηκε στους αγώνες, στα Φεστιβάλ της, εκείνους που οι παππούδες τους, με το όπλο στο χέρι, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, πάλεψαν ενάντια στο φασισμό, όλους όσοι θέλουν να μάθουν από πρώτο χέρι τι λέει το ΚΚΕ και η ΚΝΕ.

Απηύθυναν επίσης κάλεσμα σε μουσικούς, νέους δημιουργούς, καλλιτέχνες, σε αθλητικά σωματεία και πολιτιστικούς συλλόγους, θεατρικές ομάδες, ανθρώπους που αγαπάνε τον αθλητισμό, τον πολιτισμό και πάνε κόντρα στα αδιέξοδα του ατομικού δρόμου, των ναρκωτικών.

Σε ό,τι αφορά το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης, σημείωσαν ότι στρέφει το βλέμμα στα πρώτα χρόνια δράσης της ΚΝΕ μετά την ίδρυσή της το 1968, φτάνοντας μέχρι σήμερα. Το αφιέρωμα, που είναι βασισμένο σε ένα πλούσιο υλικό κειμένων, φωτογραφιών, εκδόσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, θα δίνει με τη μορφή της αφήγησης και της εικόνας και με συνοδεία μουσικής, σημαντικές στιγμές της ιστορικής πορείας της ΚΝΕ.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια και το κείμενο έχει κάνει το Συμβούλιο Περιοχής Θεσσαλίας της ΚΝΕ. Τις αφηγήσεις, τα θεατρικά δρώμενα, τις προβολές και τους φωτισμούς ανέλαβε η Θεατρική ομάδα της ΚΝΕ από τη Λάρισα. Παίζουν οι μουσικοί: Κώστας Βλαχούτσος (πιάνο, ακορντεόν), Εφη Συσμανίδου (κιθάρα, φωνή), Αποστόλης Παπαϊωάννου (μπουζούκι), Στέλιος Καφρίτσας (κιθάρα), Μαριάνθη Σταμουλάκη (βιολί), Ουρανία Μπαλή, Γεωργία Χατζημπαλάση (φωνές), Δημήτρης Καραγούγας (τεχνικός ήχου).



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ