Την απόρριψη των αιτήσεων για μετεγγραφή 8.500 φοιτητών, καταγγέλλει με ανακοίνωσή της η Εκτελεστική Γραμματεία του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών, που καλεί κανένας φοιτητής να μην δεχτεί την απόρριψη της μετεγγραφής του αλλά και όσοι πήραν μετεγγραφή να συντονίσουν και να οργανώσουν τον αγώνα τους. Αναλυτικά τονίζει τα εξής:
«Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προχωρά σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο δικαίωμα των φοιτητών και σπουδαστών στη μόρφωση. Κόβουν το 61% των φοιτητών που έκαναν αίτηση μετεγγραφής, 8.500 φοιτητές πετάγονται έξω από τις σχολές! Κόβονται φοιτητές φτωχών λαϊκών οικογενειών, με πολύ χαμηλό εισόδημα και μεγάλα προβλήματα υγείας στις οικογένειές τους, που δεν μπορούν να σπουδάσουν μακριά από τον τόπο διαμονής τους.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση δεν έχει πάρει κανένα μέτρο για την ενίσχυση της φοιτητικής μέριμνας, την κατασκευή και διόρθωση εστιών, ενώ κουβεντιάζει με ΕΕ - ΔΝΤ την περικοπή ακόμα και του πενιχρού στεγαστικού επιδόματος που δίνεται σε ελάχιστους φοιτητές.
Αυτή είναι η "δίκαιη ανάπτυξη" της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Φοιτητές να πετάγονται εκτός σχολών, να κόβονται επιδόματα, καθηγητές, συγγράμματα, οι οικογένειές μας να ματώνουν για τα πλεονάσματα που πάνε στις τσέπες μεγαλοεπιχειρηματιών, στα "F-16" και για το 2% του ΑΕΠ που δίνεται στους δολοφόνους του ΝΑΤΟ.
Δεν παζαρεύουμε το δικαίωμά μας μας στη μόρφωση!
Κανένας φοιτητής να μην δεχτεί την απόρριψη της μετεγγραφής του! Καλούμε τους μετεγγραφέντες φοιτητές και σπουδαστές σε κάθε σχολή να οργανώσουν τον αγώνα τους! Να προχωρήσουν μέσα από τους συλλόγους τους στη δημιουργία επιτροπών και να συντονίσουν τον αγώνα τους. Υπάρχει πολύτιμη πείρα που μπορεί να αξιοποιηθεί! Τα προηγούμενα χρόνια, με τον οργανωμένο και συντονισμένο αγώνα μέσα από τους συλλόγους, καταφέραμε να εγκριθούν επιπλέον 1.500 αιτήσεις, να ανοίξουν περισσότερες θέσεις στα τμήματα των σχολών.
Οι φοιτητές που πήραν τη μετεγγραφή τους να μην δεχτούν να χάσουν το εξάμηνο και τα εργαστήριά τους. Και αυτό γιατί οι απαραίτητοι κωδικοί για πάσο, κάρτα σίτισης, δηλώσεις μαθημάτων, βιβλίων κ.λπ. καθυστερούν υπερβολικά, ενώ υπάρχουν εργαστήρια που δεν δέχονται τη συμμετοχή των μετεγγραφέντων φοιτητών.
Καλούμε κάθε φοιτητικό και σπουδαστικό σύλλογο να στηρίξει, να οργανώσει τον αγώνα των μετεγγραφέντων φοιτητών.
Απαιτούμε:
-- Να εγκριθούν τώρα όλες οι μετεγγραφές.
-- Κανένας φοιτητής να μη χάσει το εξάμηνό του.
-- Να γίνουν αναπληρώσεις των εργαστηρίων που δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν οι μετεγγραφέντες.
-- Να ανοίξουν τα απαραίτητα συστήματα ώστε να γίνουν οι δηλώσεις μαθημάτων.
-- Να πάρουν όλοι οι φοιτητές από μετεγγραφή τις φοιτητικές παροχές που δικαιούνται με τη λήψη κωδικών και πάσο, όπως δωρεάν σίτιση - συγγράμματα - αναλώσιμα.
-- Ανέγερση νέων εστιών με ευθύνη του κράτους, εξασφάλιση όλων των απαραίτητων υποδομών για τη διαμονή των μετεγγραφέντων φοιτητών».
Eurokinissi |
«Καλούμε κάθε φοιτητή και σπουδαστή, όλους τους φοιτητικούς και σπουδαστικούς συλλόγους στις 7 Νοέμβρη να βρίσκονται στο δρόμο του αγώνα, στο δρόμο της διεκδίκησης. Για να μπλοκάρουμε παλιά και νέα μέτρα που τσακίζουν τις σπουδές και τη ζωή μας, για να στείλουμε μήνυμα πως οι φοιτητές οργανώνουμε το δικό μας σχέδιο αντεπίθεσης κόντρα στα δικά τους, για να ανοίξουμε δρόμο να διεκδικήσουμε τις ανάγκες και τα δικαιώματά μας». Τα παραπάνω σημειώνουν οι Φοιτητικοί Σύλλογοι Φιλοσοφικής, Τουρκικών Σπουδών, Ιστορικού - Αρχαιολογικού, Δασκάλων, Νηπιαγωγών, Ρωσικών - Σλαβικών Σπουδών, Φαρμακευτικής, Νέων Εστιών ΕΜΠ, Πληροφορικής Χαροκοπείου και οι Σπουδαστικοί Σύλλογοι ΣΤΕΤΡΟΔ, ΣΓΤΚΣ και Νοσηλευτικής του ΤΕΙ Αθήνας και ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Πειραιά, που καλούν την ερχόμενη Τρίτη σε συλλαλητήριο στις 12 το μεσημέρι στα Προπύλαια, με κεντρικά αιτήματα: Αύξηση κρατικής χρηματοδότησης στο ύψος των αναγκών των φοιτητών, κατάργηση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά, το πτυχίο να είναι η μόνη προϋπόθεση για δουλειά, κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας στις σχολές.
Κινητοποιήσεις την ίδια μέρα διοργανώνονται από φοιτητικούς και σπουδαστικούς συλλόγους: Στη Θεσσαλονίκη, στις 12.30 στην πλατεία Χημείου. Στην Πάτρα, 7 μ.μ., στην πλατεία Γεωργίου. Στα Γιάννενα, 12.30 μ.μ., στην κεντρική στάση του Πανεπιστημίου. Στο Ηράκλειο, 12 το μεσημέρι, στην πλατεία Λιονταριών. Στη Χαλκίδα, 11 π.μ., στα Ψαχνά. Στην Κομοτηνή, 1 μ.μ., έξω από τη φοιτητική λέσχη. Στην Κοζάνη, 11 π.μ., στην κεντρική πλατεία. Κινητοποιήσεις την ίδια μέρα θα γίνουν σε Καβάλα, Ξάνθη, Αλεξανδρούπολη, Ρέθυμνο, Κέρκυρα, Αρτα, Ορεστιάδα, Χανιά.
Στα συλλαλητήρια των φοιτητών στις 7 Νοέμβρη και στις κινητοποιήσεις στις 9 Νοέμβρη μαζί με το λαό, τους εργαζόμενους, τα εργατικά σωματεία, τους αυτοαπασχολούμενους και το ΠΑΜΕ καλεί η Εκτελεστική Γραμματεία του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών, σημειώνοντας μεταξύ άλλων:
«Η "στήριξη της παιδείας και των νέων" που πλασάρει η κυβέρνηση είναι στον ίδιο δρόμο των προηγούμενων κυβερνήσεων, που έχουν μετατρέψει την Παιδεία σε εμπόρευμα, τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ σε μαγαζιά και εμάς σε πελάτες. Συνεχίζει την υποχρηματοδότηση των σχολών, βγάζει στο σφυρί τις υποδομές των ιδρυμάτων, δίνει άσυλο στους επιχειρηματίες και εργολάβους στις σχολές, γενίκευσε τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, ανοίγει τις διετείς σπουδές ενισχύοντας την κατηγοριοποίηση των αποφοίτων, διατηρεί και ενισχύει τους φραγμούς για να δουλέψουμε με το πτυχίο μας στο επάγγελμά μας».
«Οι ανάγκες μας δεν παζαρεύονται», σημειώνει το ΜΑΣ, τονίζοντας:
«Εχουμε ανάγκη να σπουδάζουμε χωρίς εμπόδια, με σύγχρονες υποδομές και εξοπλισμό, με φοιτητική μέριμνα. Με ουσιαστική στήριξη και μέτρα στους φοιτητές που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Σπουδάζουμε για να μάθουμε ολοκληρωμένα το αντικείμενό μας, να συμβάλλουμε με την επιστήμη μας στην ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου του λαού. Αυτό απαιτεί να ερχόμαστε σε επαφή με οργανωμένο τρόπο και με ευθύνη του κράτους με τους αντίστοιχους κλάδους, να μπορούμε να συνδυάζουμε τη θεωρία με την πρακτική εφαρμογή, να συμβάλλουμε στην αναπαραγωγή νέας γνώσης και τεχνολογίας προς όφελος του λαού και όχι των μονοπωλίων.
Θέλουμε να δουλέψουμε στο αντικείμενο που σπουδάζουμε, το πτυχίο μας να έχει όλη την απαραίτητη γνώση για το επάγγελμά μας, να σταματήσουμε να πληρώνουμε πιστοποιήσεις και μεταπτυχιακά για να έχουμε πρόσβαση στο επάγγελμα. Η δουλειά μας να είναι μόνιμη και σταθερή, με όλα τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Με ευθύνη του κράτους και των πανεπιστημίων να υπάρχουν προγράμματα επιμόρφωσης δωρεάν στους απόφοιτους, για να μπορούμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας στο αντικείμενο και τον κλάδο μας», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο κάλεσμα του ΜΑΣ.
Μέσα στον πόλεμο, το κύριο άρθρο της «Πράβντα» στις 24 Μάρτη του 1942 τονίζει:
«Οσο κι αν είμαστε απασχολημένοι με τον πόλεμο, η μέριμνα για τα παιδιά μας και για την εκπαίδευσή τους εξακολουθεί να είναι ένα από τα κύρια καθήκοντά μας (...) Ο νόμος για τη γενίκευση της εκπαίδευσης παραμένει ανεπηρέαστος σε πολεμικές συνθήκες. Πρέπει να τηρούμε μητρώο από όλα τα παιδιά και να το διατηρούμε σωστά, ανεξάρτητα επιπλοκών εν καιρώ πολέμου. (...) Κάτω από δύσκολες περιστάσεις, οι φορείς της εκπαίδευσης, τα σχολεία και η σοβιετική κοινωνία εξαπολύουν μια ακούραστη μάχη για την καθολική εκπαίδευση, με το σύνθημα "Κανένα παιδί χωρίς εκπαίδευση"».
Μετά τη συντριβή του ναζισμού από τον Κόκκινο Στρατό, το 1946 το πεντάχρονο πλάνο (1946 - 1950) βάζει στόχο την αποκατάσταση και εξάπλωση του δικτύου των σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και την παροχή επταετούς καθολικής υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε πόλεις και χωριά.
Το 1949 η καθολική υποχρεωτική επτάχρονη εκπαίδευση αποτελεί γεγονός για όλη τη χώρα. Ενώ τα επτάχρονα σχολεία αυξάνονται από 45.700 τη σχολική χρονιά 1940-41 σε 59.600 τη σχολική χρονιά 1950-51. Στο τέλος του επόμενου πενταετούς πλάνου (1950 - 1955) η καθολική υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εισάγεται στις πρωτεύουσες των Σοβιετικών Δημοκρατιών και στις μεγαλύτερες πόλεις.
Στο 19ο Συνέδριο έχει ήδη ολοκληρωθεί το πέρασμα στην επτάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Εκθεση της Κεντρικής Επιτροπής από τον Μαλένκοφ, σημειώνονται τα βήματα που είχαν γίνει μεταπολεμικά:
«Στα μεταπολεμικά χρόνια και μόνο, 23.500 σχολεία έχουν κατασκευαστεί (...) Η επτάχρονη και δεκάχρονη εκπαίδευση έχει επεκταθεί. Ο αριθμός των μαθητών στην πέμπτη έως την δέκατη τάξη αυξήθηκε κατά 25% σε αυτό το διάστημα. Ο αριθμός των μαθητών σε τεχνικά και άλλα εξειδικευμένα σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αυξήθηκε κατά 40% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και ο αριθμός των φοιτητών στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα αυξήθηκαν κατά 67%. Το 1952 και μόνο, 221.000 νέοι ειδικοί είχαν αποφοιτήσει από ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για να εργαστούν σε διάφορους κλάδους της οικονομίας. Κατά το τρέχον έτος, 375.000 φοιτητές έγιναν δεκτοί στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Επί του παρόντος, περίπου 5.500.000 ειδικοί με υψηλότερη ή εξειδικευμένη δευτεροβάθμια εκπαίδευση εργάζονται στη χώρα και είναι 2,2 φορές περισσότεροι σε σχέση με πριν από τον πόλεμο».
Τα στοιχεία και το κείμενο που ακολουθεί είναι βασισμένο σε σοβιετικό βιβλίο για την εκπαίδευση στην ΕΣΣΔ, που βγήκε αμέσως μετά τον πόλεμο και στην Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Νέα Γενιά».
Ο πόλεμος διέκοψε την κανονική σχολική δράση. Το σχολείο ανέλαβε νέα καθήκοντα, όπως το να βοηθήσει στην εκκένωση των εμπόλεμων περιοχών από παιδιά, να φροντίσει για τα παιδιά που απομακρύνονταν και ειδικά τα ορφανά, να προβλέψει για τα ρούχα, τα παπούτσια και το ζεστό φαγητό των παιδιών και να βοηθήσει στην ομαδική και κρατική αγροτική δουλειά.
Στις πρώτες μέρες του πολέμου, η σοβιετική κυβέρνηση διέταξε τη μεταφορά όλων των παιδιών κάτω των 14 χρόνων προς τις ανατολικότερες περιοχές της ΕΣΣΔ.
Τα παιδικά σπίτια, οι παιδικοί σταθμοί και τα τεχνικά σχολεία έφυγαν με τους μαθητές, το προσωπικό και τα εφόδιά τους. Οι μαθητές των δευτεροβάθμιων σχολείων μετακινήθηκαν είτε μαζί με τους γονείς τους, ή σε σχολεία - οικοτροφεία, με την επίβλεψη των δασκάλων τους. Μερικά εργοστάσια, επιχειρήσεις και γραφεία οργάνωσαν, με δικά τους έξοδα, σχολεία - οικοτροφεία για τα παιδιά των υπαλλήλων τους και των εργατών τους.
Μακριές σειρές από τρένα, μεταφέροντας παιδιά, έφευγαν για τις ανατολικότερες επαρχίες, που βρίσκονταν χιλιάδες μίλια μακριά. Τα παιδιά βρίσκονταν συχνά σε μεγάλο κίνδυνο από γερμανικούς βομβαρδισμούς, ήταν τρομαγμένα και ταλαιπωρημένα απ' όλα εκείνα πού είχαν περάσει. Επρεπε να καλωσοριστούν, να αναπαυτούν, να στεγαστούν και να τους δοθεί η ευκαιρία να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Ο τοπικός πληθυσμός βοηθούσε πολύ τα μετατοπισμένα αυτά παιδιά. Εργάτες της βιομηχανίας και υπάλληλοι βοηθούσαν στις ελεύθερες ώρες τους για να διαρρυθμιστούν τα σχολικά κτίρια, και οι γυναίκες έπλεναν, επιδιόρθωναν και έραβαν τα ρούχα των παιδιών. Σ' όλη τη χώρα διεξάγονταν έρανοι για τη βοήθεια των παιδιών.
«Μόνο κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και του εορτασμού της εικοστής έκτης επετείου του Κόκκινου Στρατού, η νεολαία της πόλης της Μόσχας και των περιχώρων συγκέντρωσε 24 εκατομμύρια ρούβλια από τον πληθυσμό, και 1.370 τόννους τρόφιμα για τον έρανο του παιδιού του Στρατιώτη. Κατά την ίδια περίοδο τα εργοστάσια της Μόσχας παρήγαγαν, δουλεύοντας υπερωρίες και ξεπερνώντας το πλάνο, 350 χιλιάδες γιάρδες υφάσματος, χιλιάδες ζευγάρια παπούτσια και εσώρουχα, καθώς και πλεκτά και κεντητά είδη ιματισμού για τα μετατοπισμένα παιδιά» («Βεσχερνάγια Μόσκβα»). Ολες οι πόλεις και τα χωριά σ' όλη τη χώρα έδωσαν το μερτικό τους με τον ίδιο τρόπο.
Πολλοί δάσκαλοι είχαν επιστρατευθεί, άλλοι είχαν πάει με τους παρτιζάνους. Υπήρχαν 1.222.805 δάσκαλοι πριν τον πόλεμο. Το 1941 ο αριθμός τους ελαττώθηκε κατά 50% περίπου, φτάνοντας τους 774.795 στις αρχές του σχολικού έτους 1943.
Για να αντιμετωπιστούν οι εκπαιδευτικές ανάγκες, ο αριθμός των μαθητών κατά τάξη αυξήθηκε σε 40 ή 45. Θυμίζουμε ότι στις αρχές της δεκαετίας του '30 το ανώτατο όριο ανά τμήμα ήταν 45 μαθητές, το οποίο υπαγόρευε τότε η παιδαγωγική επιστήμη. Ωστόσο βλέπουμε ότι πριν τον πόλεμο το όριο αυτό είχε κατέβει κάτω από τους 40 μαθητές, γεγονός που δείχνει τη γρήγορη ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος.
Μερικά σχολεία στο Λένινγκραντ συνέχιζαν τη δουλειά ακόμη και μέσα στην πολιορκία. Τα παιδιά έκαναν το καθετί για να μη χάσουν το σχολείο, παρόλο που οι τάξεις ήταν παγωμένα δωμάτια και τα παιδιά δεν είχαν συχνά τίποτα να φάνε στο σπίτι. Επαιρναν συμπληρωματικές μερίδες φαγητού στο σχολείο, σύμφωνα με ειδική διαταγή των Σοβιέτ του Λένινγκραντ.
Οι κανονικές σπουδές στα σχολεία της Μόσχας επαναλήφθηκαν τον Οκτώβρη του 1942.
Η μεγάλη πλειονότητα σχολείων, ινστιτούτων, λεσχών και βιβλιοθηκών, στις περιοχές που καταλήφθηκαν προσωρινά από τον εχθρό, καταστράφηκαν. Στο Στάλινγκραντ και τη γύρω περιοχή μόνο, οι Γερμανοί κατέστρεψαν 567 σχολεία και 186 παιδικά σπίτια!
Η ανοικοδόμηση των σχολείων στις απελευθερωμένες περιοχές και τα εδάφη του μετώπου, άρχισε το 1942. Στα χωριά αυτά, όπου τα σχολικά κτίρια είχαν καταστραφεί, τα σχολεία στεγάζονταν στα καλύτερα και καταλληλότερα κτίρια του χωριού. Οι χωρικοί συχνά πρόσφεραν τα σπίτια τους για σχολεία.
Οι τοπικές αρχές, γονείς, δάσκαλοι και οι ίδιοι οι μαθητές βοηθούσαν να επισκευαστούν τα σχολεία, να επιπλωθούν και να εφοδιαστούν. Ειδικές ομάδες μηχανικών, χτίστες και τεχνικοί στέλνονταν στις περιοχές αυτές, οι αρχιτέκτονες επεξεργάζονταν σχέδια για σύγχρονα σχολικά κτίρια.
Σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικές συσκευές και γραφική ύλη στάλθηκαν από τα Εκπαιδευτικά Συμβούλια των Δημοκρατιών της Ενωσης στις απελευθερωμένες περιοχές: 5.649.700 σχολικά βιβλία, 19.419.000 τετράδια, 86.559.000 μολύβια, 3.319.000 πένες στάλθηκαν από τη Ρωσική Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Σοβιετική Δημοκρατία το 1943.
Εκεί που μόλις χτες ήταν η γραμμή του μετώπου, σήμερα φουντώνει η σχολική ζωή:
Για να εξασφαλιστεί ο αναγκαίος αριθμός των δασκάλων, η κυβέρνηση απάλλαξε όλους τους δασκάλους που είχαν αναλάβει άλλες υποχρεώσεις στην αρχή του πολέμου. Τον Αύγουστο του 1943 εκδόθηκε απόφαση για αύξηση των μισθών των δασκάλων. Οι δαπάνες για τους μισθούς των δασκάλων διπλασιάστηκαν. Σύμφωνα με μια κυβερνητική απόφαση, οι δάσκαλοι παίρνουν μερίδες ίσες με κείνες των εργατών των μεταφορών και της βιομηχανίας, και επιπλέον παίρνουν το μεσημεριανό τους φαγητό στο σχολείο.
Πάνω από ένα εκατομμύριο παιδιά αστικών σχολείων άφησαν τις πόλεις για τα στρατόπεδα αυτά των πιονιέρων, το καλοκαίρι του 1943.
Με σκοπό να δώσουν εκπαίδευση στα παιδιά των ανδρών και αξιωματικών του Κόκκινου Στρατού, των παρτιζάνων, καθώς και στα παιδιά που οι γονείς τους χάθηκαν απ' τους Γερμανούς εισβολείς, οργανώθηκαν τα παρακάτω ιδρύματα το 1943-44:
Το 1944 τα έξοδα για την εκπαίδευση ήταν σχεδόν διπλά από το 1943 (21,1 χιλιάδες εκατομμύρια ρούβλια, από 12,7 το 1943).
Με απόφαση του Λαϊκού Επιτροπάτου (1/12/1943), εισάγεται η έναρξη της σχολικής εκπαίδευσης στα 7 έτη, αυξάνοντας τον αριθμό των μαθητών κατά 2.000.000 τη σχολική χρονιά 1944-45 και κυρίως δίνοντας τη δυνατότητα στα παιδιά που είναι 14 ετών να συνεχίζουν στις σχολές εργασιακής εφεδρείας.
Τα προγράμματα και η διδακτέα ύλη δεν άλλαξαν ουσιαστικά κατά τον πόλεμο, έγιναν όμως κάποιες προσαρμογές. Τα σχολικά βιβλία για τα σχολεία α' βαθμού εμπλουτίστηκαν με πληροφορίες για το πώς ζούσε η χώρα, πώς εργαζόταν και πολεμούσε ενάντια στους Γερμανούς. Παρ' όλες τις δυσχέρειες της πολεμικής εποχής, οι εξετάσεις έδειχναν πως η δουλειά των μαθητών δεν χειροτέρεψε σε σύγκριση με τα προπολεμικά χρόνια.
Μεγαλύτερη προσοχή δόθηκε στη Στρατιωτική και Φυσική Αγωγή στα σχολεία. Το 1942 δημοσιεύθηκε Απόφαση του Συμβουλίου των Επιτρόπων του Λαού της ΕΣΣΔ «για την προκαταρκτική προϋπηρεσιακή Στρατιωτική Αγωγή των μαθητών από την πρώτη έως τη δεκάτη τάξη των σχολείων μέσου και β' βαθμού και των τεχνικών σχολών» και «για τη Στρατιωτική και Φυσική Αγωγή των μαθητών στα σχολεία α' βαθμού και τις πρώτες τέσσερις τάξεις των μέσων σχολείων και των σχολείων β' βαθμού». Ο αριθμός των ωρών που αφιερώνονταν στα σχολεία πάνω σε στρατιωτικά θέματα και στη Φυσική Αγωγή αυξήθηκε: Το 1938 αφιερώνονταν 596 ώρες σ' όλο το χρόνο για τη στρατιωτική και φυσική αγωγή (το 6,2% του συνόλου των ωρών) και το 1943 ο αριθμός των ωρών ανέβηκε σε 1.048 (11% του συνόλου).
Στις καλοκαιρινές διακοπές, οι μαθητές από την όγδοη ως τη δέκατη τάξη πάνε σε στρατόπεδο για δυο βδομάδες. Στη σειρά των μαθημάτων πάνω σε στρατιωτικά ζητήματα, οι καθοδηγητές αφιερώνουν την προσοχή τους κυρίως στο να προσδώσουν στη νεολαία πρακτικές γνώσεις σκοποβολής, ανάγνωσης χάρτη και του σχηματισμού μάχης. Ταυτόχρονα, δείχνεται στους μαθητές κατά την παρακολούθηση των μαθημάτων των Φυσικών και Μαθηματικών, ποια είναι η σχέση των μαθημάτων αυτών με τη στρατιωτική επιστήμη.
Τον Ιούλη του 1943 ιδρύθηκε μια αθλητική οργάνωση των παιδιών με το όνομα «Σμένα» (σβελτάδα), που στα τέλη του έτους τα μέλη της μόνο στη Ρωσική Ομόσπονδη Σοβιετική Δημοκρατία ήταν πάνω από 670.000.
Ενας ειδικός τύπος σχολείου - τα βραδινά σχολεία για την εργαζόμενη νεολαία - επεκτάθηκαν ιδιαίτερα κατά τον πόλεμο, λόγω του ότι μεγάλος αριθμός νέων, 15 - 16 χρόνων, αναγκάστηκαν να δουλέψουν: 1.005 τέτοια σχολεία με 153.710 μαθητές άνοιξαν στη Ρωσική Ομόσπονδη Σοβιετική Δημοκρατία.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές, κάτω από την επίβλεψη των δασκάλων τους, βοηθούσαν κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, δουλεύοντας στα κολλεκτιβιστικά κρατικά αγροκτήματα. Τούτο ήταν απαραίτητο, γιατί τα κρατικά κολλεκτιβιστικά αγροκτήματα είχαν έλλειψη ανθρώπινων χεριών, εξαιτίας του ότι μεγάλος αριθμός είχε επιστρατευθεί σε διάφορες υπηρεσίες. Κάπου 45 εκατομμύρια μαθητές και 800.000 δάσκαλοι βοήθησαν στη δουλειά αυτή της γης το 1942.
Τα μέλη των σχολικών Οργανώσεων των Πιονιέρων και της Κομσομόλ έπαιξαν ηγετικό ρόλο στη βοήθεια αυτή που έδωσαν τα παιδιά στην πολεμική προσπάθεια. Οι Πιονιέροι στις ελεύθερες ώρες τους βοηθούσαν τις γυναίκες των στρατιωτών, στην οικιακή τους δουλειά, πρόσεχαν τα μικρά παιδιά τους όταν οι μητέρες εργάζονταν σε αγροκτήματα και εργοστάσια, και το καλοκαίρι βοηθούσαν τις οικογένειες των επιστρατευμένων στην καλλιέργεια. Το χειμώνα έμεναν στο σχολείο και μετά τα μαθήματα, κι έφτιαχναν παιχνίδια για τα μικρά παιδιά και δώρα για τους άνδρες του Κόκκινου Στράτου. Μέλη της Κομσομόλ εξασκούσαν τον κόσμο στην αεράμυνα. Σκαρφάλωναν στις σκεπές κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών και γλίτωσαν πολλά κτίρια που θα καταστρέφονταν από πυρκαγιές.
Ιδιαίτερη σπουδαιότητα στη διάρκεια του πολέμου πήραν τα τεχνικά και τα σιδηροδρομικά σχολεία, καθώς και τα συνεργεία μαθητευομένων. Η πλειονότητα των ενηλίκων προσκλήθηκε να υπηρετήσει και η βιομηχανία είχε έλλειψη από ειδικευμένα χέρια. Τα τεχνικά σχολεία ήταν επιτακτικά αναγκαία για την εκγύμναση νέων σε δουλειές που χρειάζονταν κάποια ειδικότητα. Το Μεταλλουργικό Τεχνικό σχολείο «Μαγκνιτόρσκ No 13», μέσα σε έξι μήνες του 1943, παρήγαγε στις καμίνους του χαλκό αρκετό για να κατασκευαστούν 10 εκατομμύρια χειροβομβίδες, 1,5 εκατομμύριο νάρκες, 1,5 εκατομμύριο όπλα τόμιγκαν και 3.000 τόνοι χαλκού για βαριά τανκς. Τα συνεργεία μαθητευομένων εργοστασίων εξάσκησαν 1,5 εκατομμύριο ειδικευμένους εργάτες, κατά την περίοδο από την αρχή του πολέμου έως τον Ιούλη του 1943.
Στις αρχές του πολέμου επήλθε μια ελάττωση στον αριθμό και των ινστιτούτων και των σπουδαστών. Σπουδαία πανεπιστήμια και ινστιτούτα μετακινήθηκαν προς τα μετόπισθεν. Τα μετακινηθέντα πανεπιστήμια είχαν να δουλέψουν σε πολύ δύσκολες συνθήκες, συχνά σε ακατάλληλους χώρους και με ελλείψεις καθηγητών.
Οι αριθμοί των ινστιτούτων που βρίσκονταν σε λειτουργία και των σπουδαστών που φοιτούσαν εκείνα τα χρόνια είναι οι εξής:
Το 1940-41, 782 ινστιτούτα με 504.573 σπουδαστές.
Το 1941-42, 503 ινστιτούτα με 312.868 σπουδαστές.
Το 1942-43, 460 ινστιτούτα με 227.445 σπουδαστές.
Το 1943-44, 515 ινστιτούτα με 320.780 σπουδαστές.
Το 1944-45, 717 ινστιτούτα με 439.000 σπουδαστές.
Το 1945-46, 772 ινστιτούτα με 560.000 σπουδαστές.
Η ελάττωση στον αριθμό των σπουδαστών εξηγείται από το γεγονός πως ανάμεσα στους σπουδαστές που βγήκαν από τα πανεπιστήμια το 1941 υπήρχαν όχι μόνο σπουδαστές που είχαν συμπληρώσει πέντε χρόνια, αλλά επίσης και κείνοι που είχαν συμπληρώσει μόνο τα τέσσερα. Πολλοί σπουδαστές κατατάχθηκαν εθελοντικά στο στρατό. Αλλοι μπήκαν στην εθελοντική δουλειά για την ικανοποίηση των επιτακτικών απαιτήσεων της βιομηχανίας. Ο αριθμός των σπουδαστών που γράφτηκε στο πρώτο έτος ήταν μικρότερος από τα προηγούμενα χρόνια.
Επειδή όμως η χώρα απαιτούσε γιατρούς, μηχανικούς, οικοδόμους, φυσικούς και τεχνικούς σε μεγαλύτερους αριθμούς από πρωτύτερα, τα ινστιτούτα, με το σκοπό να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις αυτές, συντόμευσαν τις σειρές των μαθημάτων, ενώ κράτησαν αμετάβλητη τη διδακτέα ύλη. Ακόμα, η ακαδημαϊκή χρονιά συντομεύτηκε (η χρονιά του 1941-42 άρχισε 1η Οκτώβρη και όχι την 1η Σεπτέμβρη), καθώς οι σπουδαστές βοήθησαν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο σε κολλεκτιβιστικά αγροκτήματα, στη δασοκομία και στη βιομηχανία.
Στις περιοχές που προσωρινά κατελήφθησαν από τους Γερμανούς, όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα καταστράφηκαν. Το Πανεπιστήμιο του Κιέβου - ένα από τα παλαιότερα στη χώρα - καταστράφηκε και η βιβλιοθήκη του λεηλατήθηκε. Οι Γερμανοί έκαναν τα εργαστήρια του Πανεπιστημίου του Χαρκόβου συνεργεία και μετέτρεψαν τις αίθουσές του σε στρατώνες. Ετσι, ειδικοί έρανοι έγιναν για την ανοικοδόμηση των ινστιτούτων αυτών. Οσα ήταν στα μετόπισθεν δώρισαν μέρος των εφοδίων τους στα ανοικοδομούμενα ινστιτούτα στα απελευθερωμένα εδάφη.
Η κανονική παρακολούθηση των μαθημάτων αποκαταστάθηκε τον Αύγουστο του 1943.
Για να αυξήσουν τον αριθμό των εισακτέων, τα πανεπιστήμια, όπως για παράδειγμα το Πανεπιστήμιο της Μόσχας, το Ινστιτούτο της Αεροπορίας της Μόσχας και το Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ, άνοιξαν προπαρασκευαστικά τμήματα. Εδωσαν έτσι τη δυνατότητα στους σπουδαστές να καλύψουν την ύλη της ένατης και της δέκατης τάξης του δευτεροβάθμιου σχολείου μέσα σε ένα χρόνο ή έξι μήνες.
Δεν έγινε καμιά βασική αλλαγή στα προγράμματα της ύλης για την Ανώτατη Εκπαίδευση, αλλά οι σπουδές γίνονταν σύμφωνα με τις πολεμικές απαιτήσεις. Μεγάλο μέρος της προσοχής αφιερωνόταν στη Στρατιωτική Αγωγή των φοιτητών. Εγκαινιάστηκε η «στρατιωτική μέρα»: Μια φορά τη βδομάδα, οι φοιτητές είχαν στρατιωτική εκπαίδευση που περιλάμβανε γυμνάσια, ασκήσεις τακτικής, πυρών, σκι, κολύμπι κ.λπ.
Η κυβέρνηση έκανε το παν για να ανυψώσει το επίπεδο ζωής των σπουδαστών και να τους διευκολύνει στις σπουδές τους. Για το σκοπό αυτό δόθηκαν αυξημένες επιχορηγήσεις για τους σπουδαστές, ενώ οι ανάπηροι πολέμου και όσοι έχασαν τους γονείς τους εξαιρέθηκαν από όλα τα έξοδα.
Με την τελική διακήρυξη χιλιάδων αντιπροσώπων, μελών και φίλων από τις οργανώσεις - μέλη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών, ολοκληρώθηκε το 19ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών (ΠΦΝΦ) που πραγματοποιήθηκε από 14 έως 22 Οκτώβρη στο Σότσι της Ρωσίας, με σύνθημα: «Για ειρήνη, αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη, Αγωνιζόμαστε ενάντια στον ιμπεριαλισμό - Τιμώντας το παρελθόν μας χτίζουμε το μέλλον».
Η αντιπροσωπεία της ΚΝΕ, με όπλο τις θέσεις του ΚΚΕ για μια σειρά από σοβαρά ζητήματα, ολοκληρώνοντας την πλούσια παρέμβασή της σε δεκάδες σεμινάρια, συναντήσεις, συζητήσεις και συγκεντρώσεις του 19ου ΠΦΝΦ, την ανταλλαγή πείρας με άλλους νέους απ' όλο τον κόσμο που αγωνίζονται ενάντια στο σύστημα της εκμετάλλευσης, συνέβαλε επίσης αποφασιστικά - από κοινού με άλλες Κομμουνιστικές Νεολαίες - στον πολιτικό προσανατολισμό της Τελικής Διακήρυξης του 19ου ΠΦΝΦ. Αυτό μόνο εύκολη υπόθεση δεν ήταν, με δεδομένη την προσπάθεια της αστικής κυβέρνησης της Ρωσίας και άλλων αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων να παρέμβουν και να ελέγξουν το περιεχόμενο, το πρόγραμμα και τις διαδικασίες του Φεστιβάλ, και γι' αυτό αποκτούν μεγάλη σημασία οι συντονισμένες ενέργειες που έγιναν κυρίως από Κομμουνιστικές Νεολαίες αυτή να αποκρουσθεί, να μην περάσουν θέσεις που στηρίζουν αστικές κυβερνήσεις, που αποσπούν τον ιμπεριαλισμό από το οικονομικό του περιεχόμενο, και τελικά η προσπάθεια για να βαθύνουν οι πολιτικές θέσεις της ΠΟΔΝ σε θετική κατεύθυνση γι' αυτά τα ζητήματα.
Φυσικά, κατά τη διάρκεια της συζήτησης της Τελικής Διακήρυξης εκφράστηκε για ακόμη μια φορά ιδεολογικοπολιτική διαπάλη, που έχει τις ρίζες της τόσο στο χαρακτήρα των Φεστιβάλ ως τόπου συνάντησης οργανώσεων νεολαίας με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όσο και στις οργανώσεις με διαφορετικά χαρακτηριστικά που συμμετέχουν στην ίδια την ΠΟΔΝ.
Η Τελική Διακήρυξη του 19ου ΠΦΝΦ έχει αρκετές αναφορές στο κοσμοϊστορικό γεγονός της Οκτωβριανής Επανάστασης, στις εξελίξεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι εργαζόμενοι και άνεργοι, οι μαθητές και οι φοιτητές σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο. Η Διακήρυξη καταλήγει με τις οργανώσεις να ενώνουν τις φωνές τους ενάντια στον ιμπεριαλισμό, παλεύοντας για «μία κατάσταση που θα παρέχει τα απαραίτητα για την επιβίωση όλων των ανθρώπων πάνω στη Γη μας, που θα βάλει τέλος στην εκμετάλλευση και την επιθετικότητα (...) που θα διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για τον κόσμο της ειρήνης, ισότητας, αλληλεγγύης, φιλίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, όπου ο πλούτος που παράγεται από την εργασία των λαών θα αξιοποιείται από τους ίδιους για τις ανάγκες τους. 100 χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό παραμένει επίκαιρη και αναγκαία».
Εγινε στο Σότσι της Ρωσίας με τη συμμετοχή 36 Κομμουνιστικών Νεολαιών από όλο τον κόσμο
Η αίθουσα «Λένιν» στο χώρο του φεστιβάλ γέμισε ασφυκτικά από εκατοντάδες μέλη Κομμουνιστικών Νεολαιών, που για περισσότερες από 4 ώρες, εκπρόσωποί τους ανέβαιναν στο βήμα της εκδήλωσης για να μιλήσουν για το κορυφαίο γεγονός του 20ού αιώνα, που απέδειξε ότι μπορεί να ανατραπεί ο καπιταλισμός και να οικοδομηθεί η νέα σοσιαλιστική κοινωνία και να αναδείξουν τα σύγχρονα συμπεράσματα της Οκτωβριανής Επανάστασης που φωτίζουν την πάλη των νέων κομμουνιστών σε όλο τον κόσμο σήμερα. Η συγκεκριμένη εκδήλωση ήταν από τις μαζικότερες που πραγματοποιήθηκαν στους χώρους που διεξήχθη το 19ο ΠΦΝΦ και ξεχώρισε για τον παλμό, τη μαχητικότητα, τα διεθνιστικά συνθήματα που αντάλλασσαν μεταξύ τους οι αντιπροσωπείες.
Το προεδρείο απαρτιζόταν από εκπροσώπους των δύο ρωσικών Οργανώσεων που συμμετείχαν και οι οποίες τιμητικά πήραν πρώτες το λόγο, καθώς και από στελέχη των Κομμουνιστικών Νεολαιών Ιταλίας και Τουρκίας που φιλοξένησαν τις δύο τελευταίες Συναντήσεις των Ευρωπαϊκών Κομμουνιστικών Νεολαιών (Ρώμη το 2016, Κωνσταντινούπολη το 2017).
Ακολούθησαν δεκάδες ομιλίες νέων κομμουνιστών από όλο τον κόσμο, πλούσια συζήτηση για το κοσμοϊστορικό γεγονός της Οκτωβριανής Επανάστασης με το βλέμμα στο αύριο, την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού. Εκ μέρους της ΚΝΕ μίλησε ο Νίκος Ζαχαρόπουλος, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.
Οταν ολοκληρώθηκαν οι ομιλίες, έγινε συζήτηση πάνω στο Δελτίο Τύπου της εκδήλωσης, το οποίο παρουσίασε η ΚΝΕ και μετά τη συζήτηση και ορισμένες προσθήκες εγκρίθηκε από τις Οργανώσεις.
Η εκδήλωση έκλεισε με τους εκατοντάδες νέους κομμουνιστές να τραγουδούν, με υψωμένες γροθιές, σε δεκάδες διαφορετικές γλώσσες τη «Διεθνή», σε ένα συγκλονιστικό στιγμιότυπο, που όσοι ήταν εκεί θα το θυμούνται για καιρό.
«Εμείς, 36 Κομμουνιστικές Νεολαίες από κάθε γωνιά της Γης, με αφορμή τη συμμετοχή μας στο 19ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών, πραγματοποιήσαμε στη Ρωσία στις 18/10/2017 κοινή εκδήλωση για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης και δηλώνουμε τα εξής:
Τιμάμε όλοι μαζί τα 100 χρόνια από τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση! Τιμάμε το κορυφαίο κοσμοϊστορικό γεγονός του 20ού αιώνα, που απέδειξε ότι ο καπιταλισμός δεν είναι αιώνιος και ανίκητος, απέδειξε ότι οι λαοί με τον αγώνα τους μπορούν να τον ανατρέψουν και να οικοδομήσουν μία ανώτερη κοινωνία, το σοσιαλισμό.
Τιμάμε το γεγονός που απέδειξε ότι όλα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι στον καπιταλιστικό κόσμο, όπως οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, η κατοχή, η προσφυγιά και η αναγκαστική μετανάστευση, η καπιταλιστική κρίση, η εκμετάλλευση, η ανεργία, τα τσακισμένα δικαιώματα στη δουλειά, στη μόρφωση, στον πολιτισμό και τον αθλητισμό, μπορούν να λυθούν με την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη, με την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού. Στις χώρες που οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός, η νεολαία είχε πολύ σημαντικές κατακτήσεις, που ακόμη και σήμερα μοιάζουν μακρινό όνειρο για τη νεολαία στις χώρες μας, όπως η πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, της μόνιμης και σταθερής δουλειάς, στον αθλητισμό και τον πολιτισμό.
Η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση βρήκε μία φτωχή χώρα και τη μετέτρεψε σε μία παγκόσμια δύναμη που βρισκόταν στο πλευρό των λαών, που τα έβαλε με τον ιμπεριαλισμό και νίκησε το ναζισμό - φασισμό. Ηταν πηγή έμπνευσης για τους λαούς όλου του κόσμου στην πάλη τους για χειραφέτηση.
Η ανατροπή του σοσιαλισμού, η διάλυση της ΕΣΣΔ και η παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Ρωσία και σε άλλες σοσιαλιστικές χώρες δεν μας τρομάζουν. Δηλώνουμε με αποφασιστικότητα ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας νέων σοσιαλιστικών επαναστάσεων.
Ο πάγος έσπασε και ο δρόμος χαράχτηκε, πριν από 100 ακριβώς χρόνια! Τώρα είναι μπροστά μας αυτός ο δρόμος! Να τον βαδίσουμε έως τη μεγάλη, την τελική νίκη του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.
Συνεχίζουμε στο δρόμο του Κόκκινου Οκτώβρη - Δυναμώνουμε τον κοινό αγώνα μας.
Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!».
Το Δελτίο Τύπου έχουν τη δυνατότητα να υπογράψουν τις επόμενες μέρες και άλλες Κομμουνιστικές Νεολαίες, οι οποίες δεν παραβρέθηκαν στην εκδήλωση. Ηδη έχουν υπογράψει οι Νέοι Κομμουνιστές Δανίας και η Σουηδική Κομμουνιστική Νεολαία.