• Αρθρο: Το ΝΑΤΟ προστατεύει τους λαούς ή τους εκμεταλλευτές των λαών;
• Αρθρο για την Ερευνα και την Καινοτομία.
• Κείμενο με αφορμή την ομιλία του προέδρου της ΝΔ, Κυρ. Μητσοτάκη, στη συνδιάσκεψη της ΔΑΠ - ΝΔΦΚ.
• Πλούσια δραστηριότητα μαθητικών και φοιτητικών συλλογικών οργάνων.

Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε το 1949 και αποτελεί μια ιμπεριαλιστική στρατιωτική συμμαχία μεταξύ καπιταλιστικών κρατών.

Οι ΗΠΑ ηγήθηκαν της προσπάθειας για τη συγκρότηση του ΝΑΤΟ με στόχο την ΕΣΣΔ και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, που είχε βγει ενισχυμένο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα, το ΝΑΤΟ επιβεβαιώνει τον ρόλο του ως ισχυρός κατασταλτικός μηχανισμός κατά των λαών, παρότι γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί ως αμυντική συμμαχία.

Η πορεία δράσης του είναι μια ατέλειωτη ιστορία φρικαλεότητας. Εκατομμύρια άνθρωποι σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Λατινική Αμερική και Αφρική έχουν νιώσει στο πετσί τους το ρόλο αυτής της «αμυντικής συμμαχίας».Μια ιστορία δολοφονικών στρατιωτικών επεμβάσεων, στήριξης δικτατοριών, καταλήστευσης του πλούτου του κάθε τόπου και των εργαζομένων προς όφελος των μονοπωλιακών ομίλων και των κερδών τους.

Ας δούμε κάποια παραδείγματα της τελευταίας 20ετίας:

-- Το 1999, ΝΑΤΟ - ΗΠΑ - ΕΕ εξαπολύουν πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας. 78 μέρες ασταμάτητου βομβαρδισμού. Πάνω από 35.788 πολεμικές επιδρομές εναντίον 200 γιουγκοσλαβικών πόλεων. Το Κοσσυφοπέδιο και όλη η Γιουγκοσλαβία έγινε στόχος ακόμα και απαγορευμένου τύπου βομβών, με θύματα χιλιάδες αμάχους. Εριξαν περίπου 500.000 βόμβες, ένας μεγάλος αριθμός από τις οποίες περιείχαν απεμπλουτισμένο ουράνιο. 35.450 ήταν βόμβες διασποράς, οι οποίες είναι απαγορευμένες από τις διεθνείς συνθήκες!

-- Το 2003 στηρίζει τον πόλεμο στο Ιράκ, με σχέδια επέμβασης στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Το αποτέλεσμα είναι πάνω από 100.000 νεκροί. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτός ο πόλεμος έχει τελειώσει, αφού μέχρι και σήμερα, πέρα από τα κατοχικά στρατεύματα των ΗΠΑ στο Ιράκ, η χώρα σπαράσσεται από πολεμικές συγκρούσεις για τον έλεγχο των πλούσιων εδαφών της.

-- Το 2013 επεμβαίνουν στη Συρία. Πάνω από 350.000 νεκροί. Πάνω από 4,5 εκατομμύρια πρόσφυγες. Οι ενεργειακοί δρόμοι, το ποιο ιμπεριαλιστικό σχέδιο θα πάρει προτεραιότητα, τα τεράστια συμφέροντα μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων στην περιοχή, είναι το έδαφος στο οποίο συνεχίζεται η ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία.

-- Το 2014 επεμβαίνουν στην Ουκρανία, μία χώρα - διαμετακομιστικό κόμβο φυσικού αερίου (όπως πολλοί ονειρεύονται και τη χώρα μας). Η διαπάλη των ΗΠΑ - ΕΕ με τα ανταγωνιστικά σχέδια της Ρωσίας μέχρι και σήμερα σπέρνουν τον πόλεμο στη χώρα.

Το ΝΑΤΟ δεν προστάτεψε ποτέ κανένα λαό. Η εισβολή (1974) και η κατοχή - μέχρι σήμερα - του 40% της Κύπρου από την Τουρκία έγινε ενώ η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν στο ΝΑΤΟ, και με τη στήριξη του ΝΑΤΟ.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δήλωσε πως οι δαπάνες συνολικά των ΝΑΤΟικών κρατών αυξήθηκαν από το 2014 κατά 46 δισ. δολάρια, σημειώνοντας ότι «πρόκειται για σημαντική πρόοδο και καλό ξεκίνημα» αλλά και ότι «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο». Οτι χρειάζονται όχι μόνο «περισσότερα μετρητά», αλλά και περαιτέρω ανάπτυξη στρατιωτικών ικανοτήτων πάνω σε στοχευμένα σχέδια, περισσότερες «συνεισφορές» σε προσωπικό και μέσα για τις αποστολές και επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ.

Δεν είναι τυχαίο ότι το ΝΑΤΟ εκσυγχρονίζει τα πυρηνικά του όπλα, συγκεντρώνει στρατιωτικές δυνάμεις περικυκλώνοντας την ανταγωνιστική Ρωσία, θέτοντας ως κριτήριο μάλιστα την ικανότητά τους για γρήγορη μετακίνηση. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η δημιουργία νέων βάσεων στη χώρα μας, όπως στην Αλεξανδρούπολη, ή η εγκατάσταση στρατιωτικού τύπου drones στη Λάρισα.

Αν τα παραπάνω είναι διασφάλιση της ειρήνης... τότε η προετοιμασία πολεμικών συγκρούσεων και η εφαρμογή «επιθετικής» πολιτικής, τι να είναι άραγε;

Σε όλους τους πολεμικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, η χώρα μας με ευθύνη των κυβερνήσεων συμμετείχε ενεργά, γιατί αυτό επέβαλαν τα συμφέροντα της ελληνικής αστικής τάξης. Πότε παραχωρώντας εδάφη και αέρα για τη διέλευση των ΝΑΤΟικών φονιάδων, πότε παραχωρώντας βάσεις (Σούδα), πότε παραχωρώντας ακόμα και προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων σε αποστολές εκτός συνόρων.

Οι ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι εξασφάλισαν έτσι πεδία επενδύσεων και κερδοφορίας, αλλά και ισχυρά ανταλλάγματα, στα ερείπια των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων.

Ο ελληνικός λαός δεν είχε τίποτα να κερδίσει από αυτήν την εμπλοκή, όπως και έγινε. Αντίθετα, πλήρωσε και πληρώνει από τις τσέπες του τη συμμετοχή στους πολέμους στο πλευρό του ΝΑΤΟ, όπως και τους ΝΑΤΟικούς εξοπλισμούς.

Το ΝΑΤΟ είναι παράγοντας αστάθειας και πολέμων, υποδαύλισης εθνικισμών και αλυτρωτισμών, και αυτό το έχει αποδείξει η ιστορία του τόσο στην περιοχή μας όσο και σε όλο τον κόσμο.

Εξάλλου, όσοι φέρνουν ως πρόσχημα την «υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων» της χώρας μέσα από τη ΝΑΤΟική ομπρέλα δεν λένε:

• Οτι το ίδιο το ΝΑΤΟ δεν αναγνωρίζει σύνορα και κυριαρχικά δικαιώματα ανάμεσα σε κράτη - μέλη του, ότι ανοίγει το δρόμο για τη διχοτόμηση κρατών και την επαναχάραξη συνόρων.
• Οτι η παρουσία της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ δεν εμποδίζει σε τίποτα την τουρκική αστική τάξη να αμφισβητεί σύνορα, κυριαρχικά δικαιώματα, Συνθήκες, κάτι που εκδηλώνεται και σε πρόσφατες εξελίξεις, παρόλο που και η Τουρκία είναι μέλος της λυκοσυμμαχίας.
• Οτι, εξάλλου, τα σενάρια μετατροπής του Αιγαίου σε «γκρίζα ζώνη», τα σχέδια συνεκμετάλλευσης κ.λπ., διαμορφώθηκαν υπό ΝΑΤΟική ομπρέλα.

Η προστασία των συνόρων, της ειρήνης και της ασφάλειας του λαού δεν συμβαδίζει με τη συμμετοχή και την ολοένα πιο στενή σύνδεση της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ.

Καλύτερα με τη «Σκύλλα» παρά με τη «Χάρυβδη», δηλαδή...

Το ζητούμενο δεν είναι ο ελληνικός λαός να επιλέξει κάποια λυκοσυμμαχία για να γίνει μέλος η χώρα ή για να συμμαχήσει. Κι αυτό γιατί οι συμμαχίες ανάμεσα στα αστικά κράτη γίνονται όχι προς όφελος των λαών, αλλά για να μπορέσουν να επωφεληθούν τα μονοπώλια στο κυνήγι του μέγιστου κέρδους. Γι' αυτό και στο επίκεντρο των συζητήσεων πάντα είναι το πώς θα τσακίσουν περισσότερο τα δικαιώματα των εργαζομένων, το πώς περισσότερο θα στηρίξουν - ακόμα και με στρατιωτικά μέσα - τα επενδυτικά σχέδια των διαφόρων μονοπωλιακών ομίλων.

Οι συμμαχίες αυτές βέβαια μπορούν να αναδιαταχθούν στο «άψε - σβήσε», αν αυτό επιτάσσουν τα συμφέροντα των εμπλεκόμενων. Οι «εχθροί» να γίνουν «σύμμαχοι» και οι «σύμμαχοι» να γίνουν «εχθροί». Τέτοια παραδείγματα έχει αρκετά η ελληνική και η ευρωπαϊκή Ιστορία.

Ολα τα παραπάνω τώρα μπορούν και πρέπει να αξιοποιηθούν στη συζήτηση, τη διαφώτιση, στην καθημερινή παρέμβαση της ΚΝΕ σε όλους τους χώρους όπου ζει, μορφώνεται και δουλεύει η νεολαία των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων. Το ΝΑΤΟ είναι εχθρός όλων των λαών, το δολοφονικό χέρι του ιμπεριαλισμού.

Οργανώνουμε την πάλη σε όλους τους χώρους ενάντια στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που μπλέκει τη νεολαία και το λαό μας στα επικίνδυνα πολεμικά σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ για λογαριασμό της ελληνικής αστικής τάξης. Κάθε νέος και νέα που αγανακτεί με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τις συνέπειές του, που ανησυχεί για τις εξελίξεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο, έχει θέση στον αγώνα, στη διεκδίκηση για:

• Να σταματήσει η συμμετοχή της Ελλάδας στα επικίνδυνα σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ.
• Να κλείσει η βάση της Σούδας και όλες οι ξένες βάσεις στην Ελλάδα.
• Να επιστρέψουν οι Ελληνες στρατιωτικοί από αποστολές εκτός συνόρων.
• Να δυναμώσει η πάλη για την αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
• Να απομονώνεται όπου πάει να ξεμυτίσει η ναζιστική - εγκληματική Χρυσή Αυγή. Εχθροί μας δεν είναι οι γείτονες λαοί, είναι οι κυβερνήσεις, οι βάσεις και οι ΝΑΤΟικοί.

Το Σάββατο 24/3, στις 6.30 μ.μ., στον κινηματογράφο «Studio» (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33 - πλατεία Αμερικής), η Τομεακή Οργάνωση Εκπαιδευτικών και η ΚΟΒ Φιλοσοφικής Αττικής του ΚΚΕ, μαζί με την Τομεακή Οργάνωση Φιλοσοφικής - Παιδαγωγικού της ΚΝΕ, καλούν σε εκδήλωση - συζήτηση με θέμα «Η Επανάσταση του 1821. Η συγκρότηση του νεοσύστατου ελληνικού αστικού κράτους». Την παρουσίαση του θέματος θα κάνει η Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Κοινή εκδήλωση της Πανσαμιακής Επιτροπής Ειρήνης και Φοιτητικών Συλλόγων με θέμα «Επικίνδυνες εξελίξεις στο Αιγαίο, ανάγκη ενίσχυσης της αντιιμπεριαλιστικής πάλης του λαού και της νεολαίας» θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Τετάρτη, στις 19.00, στην αίθουσα Α2 της Εμπορικής Σχολής.

Θα μιλήσει η Ρούλα Στεφανάκη, πρόεδρος της Πανσαμιακής Επιτροπής Ειρήνης. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Νίκος Ψαρράς, μέλος του ΔΣ του Φοιτητικού Συλλόγου Στατιστικής Αναλογιστικών - Χρηματοοικονομικών - Μαθηματικών.

Το θέμα της εργασιακής προοπτικής των αποφοίτων μπαίνει στο επίκεντρο των δράσεων του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών αλλά και πολλών φοιτητικών συλλόγων αυτό το διάστημα, και στο πλαίσιο αυτό, στην Ξάνθη έγινε τις προηγούμενες μέρες σχετική εκδήλωση των Επιτροπών Αγώνα Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων, με τίτλο «Μετά το πτυχίο τι;». Μίλησε ο Ζώης Μπρέστας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών Μακεδονίας.

Από την εισηγητική ομιλία αλλά και από τις ερωτήσεις και την κουβέντα που ακολούθησε φάνηκε το τεράστιο ενδιαφέρον των φοιτητών για τις εξελίξεις στον κλάδο των κατασκευών, καθώς και για τις συνθήκες εργασίας των νέων μηχανικών σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες, τα ωράρια εργασίας και την εντατικοποίησή της. Φάνηκε επίσης ότι απασχολούν και οι τελευταίες εξελίξεις στο ΤΕΕ, όπως η προώθηση της παραπέρα «απελευθέρωσης» του επαγγέλματος του μηχανικού, το πέταγμα εκτός επαγγέλματος χιλιάδων αποφοίτων και η μετατροπή τους σε φτηνό εργατικό δυναμικό, σε «μη μηχανικούς» για το μεγάλο κεφάλαιο. Τέλος, συζητήθηκε η πείρα από την αγωνιστική δραστηριότητα του Σωματείου το προηγούμενο διάστημα μέσα στους χώρους δουλειάς.

Οι μαθητές έφτιαξαν τις ομάδες τους και αγωνίστηκαν στο τουρνουά, προβάλλοντας και με αυτόν τον τρόπο ότι η συλλογικότητα και ο αγώνας είναι τα όπλα τους, κόντρα στις ανώδυνες διεξόδους που πασάρει το σύστημα στη νεολαία, τους μαθητές, όπως είναι τα ναρκωτικά. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας της Συντονιστικής Επιτροπής όμως, φάνηκε και ότι είναι επιτακτικό να φτιαχτούν αθλητικές δομές, δωρεάν γήπεδα, στα οποία θα έχει πρόσβαση η νεολαία της πόλης, μιας και δεν υπάρχει καμία αθλητική τέτοια δομή στην πόλη της Πρέβεζας. Οι νικήτριες ομάδες του θα βραβευτούν στο School Art Festival.

Αυτή η μεγάλη μαθητική γιορτή, που θα γίνει το Σάββατο 24 Μάρτη, στις 19.30, στη Λαϊκή Αγορά, προετοιμάζεται πυρετωδώς εδώ και μέρες. Οι μαθητές έχουν ανοίξει τη συζήτηση μέσα στα μαθητικά συμβούλια, σε σχέση με τον άδικο πόλεμο για τα κέρδη και όσα συμβαίνουν γύρω μας, ενώ συζητούν και πώς οι μαθητές θα συμμετάσχουν και θα εκφραστούν μέσα από την ερασιτεχνική δημιουργία. Μέσα από τις μουσικές, τα τραγούδια, μέσα από το graffiti και τα project που ετοιμάζουν, επιδιώκουν να εκφράσουν αυτό που λέει και το σύνθημα του School Art Festival: «Αν ξυπνήσεις μονομιάς θα 'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς».

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας, η Συντονιστική Επιτροπή των μαθητών έφτιαξε πανό που κρέμασε στο κάστρο της πόλης και καλεί όλους τους μαθητές να δηλώσουν συμμετοχή.

Πίσω από μεγαλοστομίες για «ριζικές αλλαγές» προσπαθούν να «ξεπλυθούν» στα μάτια των φοιτητών, να πλασάρουν ως «σύγχρονες» όλες τις σκουριασμένες αξίες και προτάσεις του κεφαλαίου, που υιοθετεί η ΝΔ. Αυτό το ρόλο ανέλαβε ο Κυρ. Μητσοτάκης με την ομιλία του στη Συνδιάσκεψη.

Κοινή αγωνία της ΝΔ και της ΔΑΠ είναι να πείσουν τη νεολαία ότι τους χωρίζει άβυσσος με την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, όταν καθημερινά επιβεβαιώνεται ότι ο ένας συνεχίζει το έργο του άλλου! Οσο περισσότερο ταυτίζονται στην αντιλαϊκή - αντιεκπαιδευτική πολιτική, τόσο περισσότερο «ξεμαλλιάζονται» για το ποιος από τους δύο έφερε τα χειρότερα μέτρα, ποιος «βόλεψε» περισσότερους, ποιος είναι πιο διεφθαρμένος, πιο μεγάλος απατεώνας, ποιος κάνει «υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα»! Ανταλλάσουν τα «άπλυτά» τους στη φόρα και καλούν τη νεολαία να επιλέξει τον «λιγότερο άδικο», τον «λιγότερο βρώμικο» εκτελεστή των δικαιωμάτων της! Η ΔΑΠ, πρωταγωνιστής της ρεμούλας στα ελληνικά πανεπιστήμια, μιλάει για «κάθαρση»!

• Οτι μπορεί να υπάρξει «δίκαιη» («βιώσιμη» την ονομάζει η ΝΔ) ανάπτυξη σε ένα άδικο σύστημα!
• Οτι μπορούν να «καθαρίσουν» το αστικό πολιτικό σύστημα από τα σκάνδαλα, όταν η διαφθορά βρίσκεται στο DNA του συστήματος που υπηρετούν!
• Οτι μπορούν να κάνουν το λύκο της ΕΕ αρνάκι.
• Οτι μπορεί να υπάρξει ασφάλεια για τον ελληνικό λαό με χωροφύλακα τη δολοφονική μηχανή του ΝΑΤΟ! Βέβαια, οι «μακεδονομάχοι» της ΝΔ έκατσαν σούζα όταν ο γγ του ΝΑΤΟ έκανε τον «Πόντιο Πιλάτο» για τη σύλληψη των 2 Ελλήνων στρατιωτικών από την Τουρκία.

Η κριτική τους στον ΣΥΡΙΖΑ πέρα από άσφαιρη είναι και βολική: Παρουσιάζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ ως αριστερή - κομμουνιστική δύναμη (που δεν είναι), αφενός του δίνουν τη δυνατότητα να εμφανίζεται ως προοδευτικός και αφετέρου η ΝΔ δίνει εξετάσεις στο κεφάλαιο ότι είναι η «καταλληλότερη», πιο αδίστακτη στην επίθεση ενάντια στα δικαιώματα λαού και νεολαίας. Αυτό αποδεικνύει και ο αντικομμουνισμός «των σπηλαίων» που αναπαράγει η ΝΔ όπου σταθεί κι όπου βρεθεί.

Το σημερινό πανεπιστήμιο έχει την υπογραφή της ΕΕ, όλων των κυβερνήσεων, της ΔΑΠ, που είναι 30 χρόνια πρώτη δύναμη στους συλλόγους! Το πανεπιστήμιο της αγοράς που υπερασπίζεται είναι το σημερινό, στην ακόμα χειρότερη έκδοσή του.

Eurokinissi

Ο Κυρ. Μητσοτάκης στο βήμα της Συνδιάσκεψης ξεδιπλώνει τις αντιδραστικές θέσεις της ΝΔ

Γι' αυτό και δεν εξήγησε τι ακριβώς θα «καταργήσει» από τους νόμους του ΣΥΡΙΖΑ για τα ΑΕΙ. Τη γενίκευση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά; Τα δίχρονα προγράμματα κατάρτισης κατά παραγγελία των επιχειρηματιών; Την εκπροσώπηση των εμποροβιομηχανικών επιμελητηρίων σε συμβούλια χάραξης της στρατηγικής των ΑΕΙ σε περιφερειακό επίπεδο; Την περαιτέρω μετατροπή των ΑΕΙ σε επιχειρήσεις εμπορίας πανάκριβων τίτλων σπουδών - πιστοποιήσεων; Την κατηγοριοποίηση πτυχίων και αποφοίτων; Την υποχρηματοδότηση; Την εμπορευματοποίηση και υποβάθμιση της φοιτητικής μέριμνας; Την υποταγή της Ερευνας στα κέρδη των μονοπωλίων; Την προωθούμενη απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας από τα πτυχία;

Προφανώς και όχι, αφού οι προτάσεις της ΔΑΠ είναι συνέχεια των νόμων των προηγούμενων κυβερνήσεων που εφαρμόζει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ!

Η ΔΑΠ και η ΝΔ προτείνουν:

• «Λιγότερες δαπάνες», δηλαδή νέο «τσεκούρι» στην κρατική χρηματοδότηση των ΑΕΙ για να πληρώνει «λιγότερους φόρους» το κεφάλαιο.
• Οι σχολές να γίνουν επιχειρήσεις πώλησης εκπαιδευτικών προϊόντων με δίδακτρα (π.χ. ξενόγλωσσων προγραμμάτων, μεταπτυχιακών κ.ά.).
• Να ενισχυθεί η «αυτοτέλεια» των ιδρυμάτων, δηλαδή να μπορούν τα ιδρύματα με δεδομένη την κρατική υποχρηματοδότηση να ψάχνουν τρόπους για να λειτουργήσουν με το να ξεπουλάνε την έρευνα, να ενισχύουν την επιχειρηματική λειτουργία, χωρίς να παρεμβάλλεται ένας πολυπλόκαμος κρατικός μηχανισμός.
• Για την «καλύτερη σύνδεση με την αγορά» τα πτυχία να δίνουν «προσόντα», χωρίς να κατοχυρώνουν την πρόσβαση στο επάγγελμα. Οι φοιτητές να επιλέγουν μαθήματα από διαφορετικά τμήματα («εσωτερικό πρόγραμμα κινητικότητας φοιτητών» το αποκαλεί η ΝΔ), να συλλέγουν «εμπειρίες» χωρίς να κατακτούν στέρεη θεωρητική βάση και εμβάθυνση, να αποκτούν πτυχίο - «σούπα». Τα προγράμματα σπουδών αντί για ολοκληρωμένη και σε βάθος γνώση του αντικειμένου, να δίνουν σκόρπιες, εφήμερες δεξιότητες. Δεξιότητες που απαξιώνονται ταχύτατα με την ανάπτυξη της τεχνικής και οδηγούν σε εργαζόμενους «μιας χρήσης» που θα τους ξεζουμίζουν και ύστερα θα τους αποσύρουν στην ανεργία - επανακατάρτιση, θα φορτώνονται οι ίδιοι το κόστος επανεκπαίδευσης και την ευθύνη ότι «δεν πέτυχαν γιατί δεν προσπάθησαν».
• Τα ΤΕΙ να γίνουν σχολές β' κατηγορίας («Πανεπιστήμια τεχνολογικών εφαρμογών» τα ονομάζει) για να βγάζουν τζάμπα πρακτικάριους. Στηρίζει τον ανορθολογικό διαχωρισμό μεταξύ θεωρίας και πράξης, την ύπαρξη πτυχίων διαφορετικών ταχυτήτων στο ίδιο αντικείμενο (π.χ. Νοσηλευτική, Λογιστική), για να επιλέγουν τα αφεντικά τον πιο «ανταγωνιστικό», δηλαδή φθηνό και υποταγμένο, να συμπιέζουν τα δικαιώματα όλων προς τα κάτω.

Το πανεπιστήμιο της αγοράς ταιριάζει γάντι με τη σημερινή εργασιακή ζούγκλα! Αυτήν υπερασπίζεται η ΝΔ με ύμνους στην ελευθερία της αγοράς, στην επιχειρηματικότητα! Ομως, σε αυτήν την «ελεύθερη αγορά» το 36% των αποφοίτων πανεπιστημίων - ΤΕΙ είναι άνεργοι, το 57% όσων εργάζονται αμείβεται με 400 έως 800 ευρώ, το 60% των νέων Συμβάσεων είναι ελαστικής απασχόλησης. Οι ίδιοι παραδέχονται ότι δεν μπορούν να λύσουν αυτές τις αντιφάσεις και ταυτόχρονα τις αξιοποιούν για να τσακίσουν τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων. Σε αυτό το εύφορο έδαφος για την κερδοφορία τους, θα κάνουν μπίζνες οι επενδυτές, με τους σημερινούς άθλιους όρους θα δουλεύουν οι νέοι!

Γι' αυτό ο Κυρ. Μητσοτάκης υπόσχεται 600.000 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα την επόμενη τριετία (!) αλλά δεν λέει με ποιους όρους θα δουλεύουν εκεί οι νέοι! Υπόσχεται αυξήσεις «με βιώσιμο τρόπο», δηλαδή τόσο όσο να μη θιχτεί η κερδοφορία των μονοπωλίων και να μη χαθεί το «συγκριτικό πλεονέκτημα» της χώρας, το πάμφθηνο επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό! Υπόσχεται (δεύτερος, πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ) «κατάργηση του υποκατώτερου μισθού» (που η ΝΔ έφερε, ψήφισε και εφάρμοσε) ώστε να ισχύει «για όλους ο ίδιος κατώτερος», δηλαδή από τα 511 ευρώ στα 580 ευρώ μεικτά, αν και όποτε το επιτρέψουν ο ΣΕΒ, οι εταίροι, τα ματωμένα πλεονάσματα!

Η απάτη και η αντιγραφή από τις υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ βγάζουν μάτι! Είτε η ΝΔ που εξυμνεί τον καπιταλισμό, είτε ο ΣΥΡΙΖΑ που λέει ότι μπορεί δήθεν να τον διορθώσει, τελικά, και οι δύο, από το λαό ζητούν το ίδιο: Συμβιβασμό με αυτήν την κατάσταση, θυσίες χωρίς τέλος, «εθνική συνεννόηση» στη σφαγή των κατακτήσεών του, καμιά αμφισβήτηση στο σύστημα και τα κέρδη του κεφαλαίου.

Βαφτίζουν «ελπίδα» για τη νεολαία την προσωρινή και κακοπληρωμένη δουλειά, το ατέλειωτο κυνήγι πανάκριβων πιστοποιητικών! Αυτό το μέλλον υπόσχονται στη νέα γενιά, την ίδια στιγμή που μιλούν για την «4η βιομηχανική επανάσταση», τα 3D printers κ.ο.κ.

Ο παραλογισμός αυτού του συστήματος βγάζει μάτι! Ενώ η ανάπτυξη της επιστήμης, της παραγωγικότητας της εργασίας δίνει τη δυνατότητα όλοι να δουλεύουμε λιγότερο και να απολαμβάνουμε ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, σήμερα συμβαίνει το αντίθετο γιατί ο πλούτος ανήκει στα χέρια μιας χούφτας παρασίτων! Το μόνο δικαίωμα που αναγνωρίζουν στη νέα γενιά είναι να μην έχει και να μη διεκδικεί δικαιώματα!

Σε όλα αυτά η ΝΔ θέλει τους φοιτητές συνένοχους, ενεργούς υποστηρικτές της αντιλαϊκής πολιτικής! Ανησυχεί για το χαμένο γόητρο του αστικού πολιτικού συστήματος στη νεολαία, για τον κίνδυνο να αμφισβητήσει τον ίδιο τον καπιταλισμό! Αυτό ονομάζει «άκρο», αφού το ναζιστικό «άκρο» το ανέχεται ή το υποθάλπει στα ψηφοδέλτια της ΔΑΠ.

Ανησυχεί μήπως το φοιτητικό κίνημα πάρει τη θέση του δίπλα στο ταξικό εργατικό κίνημα και βάλει στο στόχαστρο όσους στερούν τις σπουδές και το μέλλον της νέας γενιάς! Η ΝΔ, χρόνια τώρα, είχε σχέδιο διάλυσης του φοιτητικού κινήματος. Η κατάσταση σήμερα, που απωθεί πολλούς φοιτητές, έχει τη σφραγίδα της ΔΑΠ, η οποία συνεχίζει το έργο της με προτάσεις ακόμα πιο επικίνδυνες για τα συμφέροντα των φοιτητών.

Ο Κυρ. Μητσοτάκης επί της ουσίας προανήγγειλε νομοθετική παρέμβαση για τη λειτουργία του φοιτητικού κινήματος με εκλογή εκπροσώπων από ενιαίο ψηφοδέλτιο που θα συμμετέχουν σ' ένα Εθνικό Συμβούλιο Φοιτητών. Με το ενιαίο ψηφοδέλτιο θέλουν η αντιπαράθεση πολιτικών θέσεων να κρυφτεί πίσω από την αντιπαράθεση προσώπων - «παραγόντων», να χτυπήσουν τη συλλογική έκφραση των φοιτητών, τη συλλογική οργάνωση και διεκδίκηση, να την αντικαταστήσουν με τη διαβούλευση μεταξύ φοιτητών - γιάπηδων και κυβερνήσεων και των διοικήσεων! Αξιοποιώντας τη δικαιολογημένη απέχθεια πολλών φοιτητών για τις παρατάξεις της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ, το ρόλο και τη δράση τους στους συλλόγους, ετοιμάζονται να δώσουν τη «χαριστική βολή» στο ίδιο το φοιτητικό κίνημα, να το μετατρέψουν σε συνομιλητή και πλασιέ της αντιλαϊκής πολιτικής! Μέσα στα ενιαία ψηφοδέλτια θέλουν να κρύψουν ακόμα και τις σβάστικες!

Και για όσους δεν βάζουν στο χέρι, έχουν έτοιμη τη λύση: Κατάργηση του ασύλου και καταστολή! Η ΝΔ τσουβαλιάζει εγκληματικές ενέργειες με τη δράση του οργανωμένου φοιτητικού κινήματος (π.χ. «παράνομες» καταλήψεις, συνελεύσεις), παρουσιάζει εγκληματικά φαινόμενα ως «ιδιαιτερότητα» του πανεπιστημίου, όταν αποδεδειγμένα πολλά από αυτά (π.χ. εμπόριο ναρκωτικών) πραγματοποιούνται παντού με την ανοχή των κρατικών μηχανισμών. Ασυλο θέλει να υπάρχει μόνο για τα επιχειρηματικά συμφέροντα, για να κάνουν ανενόχλητα μπίζνες στις σχολές οι επιχειρήσεις, όπως η «Novartis» στις φαρμακευτικές σχολές και ο Σαββίδης στα τμήματα Ρωσικών Σπουδών. Αποκρύπτει βέβαια ότι εκεί που δεν υπάρχει άσυλο (π.χ. ΗΠΑ) η εγκληματικότητα ανθεί, με πιστολέρο να σκορπίζουν το θάνατο και τον Τραμπ να καλεί πλέον τους εκπαιδευτικούς να οπλοφορούν! Μετά την πανεπιστημιακή αστυνομία, ίσως και η ΔΑΠ να προτείνει κάτι ανάλογο!

Προσπαθούν να θάψουν το σπόρο της αμφισβήτησης στους φοιτητές γιατί η οργάνωση και η διεκδίκηση μπορούν σήμερα να χαλάσουν τα σχέδιά τους για τη νέα γενιά. Το φοιτητικό κίνημα πρέπει να αμφισβητεί τους αντιλαϊκούς νόμους για να διεκδικεί όσα αξίζουν στους νέους! Πάντα μέσα από την αμφισβήτηση της «υπάρχουσας τάξης» γεννήθηκαν οι πιο λαμπρές ιδέες και κερδήθηκαν οι πιο όμορφες μέρες της λαϊκής πλειοψηφίας.

Η καλύτερη απάντηση στις αντιδραστικές ιδέες και προτάσεις της ΔΑΠ είναι να πολλαπλασιαστούν οι νέοι που παλεύουν για την αγωνιστική ανασυγκρότηση του φοιτητικού - σπουδαστικού κινήματος, για την αλλαγή των συσχετισμών στους φοιτητικούς - σπουδαστικούς συλλόγους. Να δυναμώσει η φωνή της διεκδίκησης των σύγχρονων αναγκών μέσα στις σχολές, της αποκάλυψης της πολιτικής όλων των κυβερνήσεων. Στις φοιτητικές και σπουδαστικές εκλογές οι νέοι με ψήφο στην Πανσπουδαστική Κ.Σ. να τους κόψουν το χαμόγελο, να μην επιτρέψουν στη ΝΔ να «ξεπλύνει» τις αμαρτίες της και στον ΣΥΡΙΖΑ να δικαιώσει τα μέτρα του!

Αυτά και άλλα πολλά ακούγονται μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, τόσο από καθηγητές - ιδιαίτερα όταν δημοσιεύονται οι γνωστές διεθνείς αξιολογήσεις - όσο και από στελέχη επιχειρήσεων, που συχνά - πυκνά εμφανίζονται στις σχολές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εκδηλώσεις για τα 180 χρόνια του ΕΜΠ, στις οποίες καθηγητές και στελέχη εταιρειών παρουσίασαν λίγο - πολύ κάθε σχολή ως «την πιο σπουδαία σχολή ανάπτυξης», αναπαράγοντας ιδεολογήματα όπως ότι «την έξοδο από το τέλμα θα δώσουν οι μηχανικοί, όπως έγινε στην 3η βιομηχανική επανάσταση».

Είναι πραγματικότητα πως η επιστήμη και η τεχνολογία αναπτύσσονται ραγδαία στο πλαίσιο του καπιταλισμού, η προώθηση και αξιοποίησή τους παίζει σπουδαίο ρόλο στην καπιταλιστική παραγωγή, αποτελώντας κρίσιμο παράγοντα και στη διεθνή κούρσα των αγορών. Οχι τυχαία, η «προσέλκυση καινοτόμων επενδύσεων» προβάλλεται από τους επιχειρηματικούς ομίλους ως ένας από τους «κεντρικούς αναπτυξιακούς στόχους»¹.

Στο πλαίσιο αυτό, η μεγαλύτερη και πιο άμεση σύνδεση των σχολών, της Ερευνας και Καινοτομίας με τις ανάγκες των επιχειρήσεων διαπερνάει την πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ, όπως φάνηκε και σε πρόσφατο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Επενδύοντας στην έξυπνη, καινοτόμο και βιώσιμη βιομηχανία. Μια ανανεωμένη στρατηγική για τη βιομηχανική πολιτική της ΕΕ»². Γι' αυτό η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ μεταξύ άλλων προχωρά στη δημιουργία ταμείου χρηματοδότησης της Ερευνας (το λεγόμενο uni.fund), προωθεί την εμπορευματοποίησή της, ενώ συνολικά προσδένει όλο και περισσότερο τα πανεπιστήμια με τις ανάγκες της αγοράς, όπως με τον τελευταίο νόμο για τα ΑΕΙ και την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Με ποιον τρόπο όμως συνδέονται σήμερα τα πανεπιστήμια, η Ερευνα - Καινοτομία με την παραγωγή; Αν κοιτάξουμε καλύτερα θα δούμε:

-- Παρά τις σύγχρονες δυνατότητες, η Ερευνα στρέφεται κυρίως σε εκείνες τις δραστηριότητες που προσφέρουν μέγιστο κέρδος στους καπιταλιστές, υποτιμάται ή και καθυστερεί η ανάπτυξη τομέων που δεν αποδίδουν επαρκή κέρδη. Ερευνητικοί τομείς που αφορούν σοβαρές κοινωνικές ανάγκες, όπως η προστασία από πλημμύρες, σεισμούς, η υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους δουλειάς, μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.

-- Η δίψα των καπιταλιστών για κέρδος δεν υπολογίζει τις πιθανές συνέπειες στον άνθρωπο ή το περιβάλλον από την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: Η γενετική μηχανική με τα μεταλλαγμένα προϊόντα, φάρμακα με απρόβλεπτες παρενέργειες, η νανοτεχνολογία που έχει ενσωματωθεί σε διάφορα προϊόντα χωρίς τους απαραίτητους ελέγχους³.

-- Στο πλαίσιο του αδυσώπητου'παγκόσμιου ανταγωνισμού, τεράστιες δαπάνες κατευθύνονται στην Ερευνα για τον εκσυγχρονισμό όπλων στην υπηρεσία ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών. Το 2017, μόνο οι ΗΠΑ δαπάνησαν περισσότερα από 70 δισ. δολάρια στη σχετική έρευνα, με εμπλοκή ελληνικών πανεπιστημιακών ή ερευνητικών ιδρυμάτων, όπως η έρευνα του ΙΤΕ για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ⁴ και η συνεργασία του ΠΑΜΑΚ με το ΝΑΤΟ.

-- Η κούρσα για το πρόσθετο κέρδος ανάμεσα στους επιχειρηματικούς ομίλους θέτει εμπόδια στην ίδια τη διαδικασία της Ερευνας, που απαιτεί συνεργασία. Στο ίδιο αντικείμενο μπορεί να εργάζονται διαφορετικές ερευνητικές ομάδες, αλλά μεταξύ τους να κρατούν απόλυτη μυστικότητα. Η όποια πατέντα περνάει βασικά στα χέρια μεγάλων επιχειρήσεων, που έχουν άλλωστε τη δυνατότητα να τη χρηματοδοτούν.

Σε αυτό το φόντο...

Σε εκθέσεις των καπιταλιστών⁵ αλλά και μέσα στα πανεπιστήμια τονίζεται η ανάγκη «να απελευθερωθούν οι δυνατότητες των ατόμων, η δημιουργικότητα και η προσωπική τους πρωτοβουλία», οι εργαζόμενοι να αποκτούν «ικανότητες σύνθεσης» για να συνδέουν καλύτερα τις γνώσεις τους με τα «θέλω» των επιχειρήσεων. Την ίδια ώρα, όμως, ακούμε για «υπερβάλλοντα προσόντα», ακόμα και για μείωση των γενικών μαθημάτων στα προγράμματα σπουδών. Πολλοί νέοι, μάλιστα, με ιδιαίτερη αγάπη σε ένα επιστημονικό αντικείμενο, καταλήγουν να επιλέγουν σχολή ανάλογα με την τσέπη τους ή πετιούνται ουσιαστικά εκτός σπουδών, όπως οι χιλιάδες μη μετεγγραφέντες φοιτητές.

Το ίδιο το περιεχόμενο των πανεπιστημιακών σπουδών και ερευνών περιορίζεται, δεν αναπτύσσεται όπως θα μπορούσε, λόγω της διαρκούς προσαρμογής του στις ανάγκες της αγοράς. Σημαντικό μέρος της Ερευνας που γίνεται μέσα στα πανεπιστήμια κατευθύνεται - περισσότερο ή λιγότερο άμεσα - από τις επιχειρήσεις, που την αξιοποιούν για να «διαφοροποιηθούν» από τους ανταγωνιστές τους. Πρώτα «βλέπουν» μια τεχνολογία που υπόσχεται κέρδη και μετά αναθέτουν σε επιστήμονες την ανάπτυξή της με σκοπό την εμπορική αξιοποίηση. Ετσι βλέπουμε ερευνητικά προγράμματα στα πανεπιστήμια με απευθείας χρηματοδότηση από μια επιχείρηση ή κρατικά και διακρατικά όργανα⁶, που μπαίνουν «μπροστά» για να εξασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα ολόκληρων κλάδων.

Τα τελευταία χρόνια προβάλλεται ως διέξοδος η ίδρυση start-up επιχειρήσεων, με τον ίδιο τον Τσίπρα να επισκέπτεται το Impact hub Athens τον Αύγουστο του 2017 κ.ά. Στην πραγματικότητα, όμως, για αυτές τις επιχειρήσεις το περιβάλλον δεν είναι τόσο «φιλικό» όσο προπαγανδίζεται. Οι «νεοφυείς» επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν στο πλαίσιο του σκληρού ανταγωνισμού, σε κόντρα με μεγάλες εταιρείες κάθε κλάδου, με πολυεθνικά μονοπώλια που αναπτύσσονται σε διεθνή κλίμακα, αξιοποιώντας με άλλους όρους πρώτα και κύρια το χαμηλότερο εργατικό «κόστος» σε διάφορες χώρες, όπως συμβαίνει με τις εταιρείες Πληροφορικής στην Ινδία. Επενδυτικά ταμεία και μονοπώλια «σπέρνουν» start-up επιχειρήσεις ή τις αφήνουν να «καρπίσουν», για να «θερίσουν» στη συνέχεια αυτές που υπόσχονται μεγάλα κέρδη, έχοντας έτσι αποφύγει το σχετικό ρίσκο και τις αντίστοιχες ζημίες. Το συντριπτικά μεγάλο μέρος των start-up επιχειρήσεων αποτυγχάνουν, ενσωματώνονται στις επιχειρήσεις που τις χρηματοδοτούν ή συγχωνεύονται και εξαγοράζονται από μεγαθήρια του κλάδου τους. Τρανό παράδειγμα το Ισραήλ, κράτος που έχει βαφτιστεί «Start-up Nation», καθώς εκεί ιδρύεται μια start-up κάθε 8 ώρες, μόνο όμως το 4% με 6% αυτών τελικά θα πετύχει⁷.

Τελικά, από την Καινοτομία και πρωτοπόρα Ερευνα μπορούν να κερδίσουν όλοι;

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, «ο τομέας της βιομηχανίας και ειδικότερα της μεταποίησης (...) παρέχει σταθερές και ποιοτικές θέσεις εργασίας, αποτελεί τη βάση της εξωστρέφειας (...), μετατρέπει την καινοτομία σε επιχειρηματικότητα».

Η αλήθεια είναι, όμως, ότι η «ευλογία» της τεχνολογίας και της επιστημονικής γνώσης στα χέρια των καπιταλιστών γίνεται «κατάρα» για την κοινωνία. Οι νέες τεχνολογίες εισάγονται στην παραγωγή με κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος, με αποτέλεσμα να φέρνουν δεινά στους εργαζόμενους, αντί για οφέλη. Οι ίδιοι οι καπιταλιστές εκτιμούν⁸ ότι η λεγόμενη «4η βιομηχανική επανάσταση» (η εισαγωγή νέων τεχνολογιών αυτοματοποίησης και ρομποτικής στη βιομηχανία) θα συνοδευτεί από απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας σε όλο τον κόσμο, άνοδο της εντατικοποίησης της εργασίας. Ακόμα και σε κράτη που κατέχουν ηγετικές θέσεις στην αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας στην παραγωγή και δεν βρίσκονται στη φάση της κρίσης, όπως η Βρετανία, η Γερμανία, οι ΗΠΑ, η ανισότητα στα εισοδήματα αυξάνεται ραγδαία, είναι «πρώτες» στη μερική απασχόληση και την «ευελιξία». Χαρακτηριστικό παράδειγμα και εδώ στην Ελλάδα για το «φωτεινό μέλλον» που φέρνουν τα γενναία προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης είναι η φαρμακοβιομηχανία, όπου οι κερδοφόρες και εξαγωγικές πολυεθνικές εταιρείες απέλυσαν χιλιάδες εργαζόμενους το 2017, ενώ ο λαός χρυσοπληρώνει το Φάρμακο.

Την ίδια ώρα, ο παραπάνω στρεβλός, «παράλογος» τρόπος αξιοποίησης της κοινωνικής γνώσης και των επιτευγμάτων «κόβει» τα πόδια των ίδιων των καπιταλιστών, οξύνει τα αδιέξοδά τους, αφού στο μεταξύ τους ανταγωνισμό εξωθούνται σε επιλογές που περιορίζουν σχετικά το εργατικό δυναμικό που αξιοποιούν, περιορίζουν δηλαδή την ίδια τους την πηγή του πλούτου, τον εργαζόμενο άνθρωπο.

Ηδη σήμερα η Ερευνα, όπως και η παραγωγή, είναι σε μεγάλο βαθμό κοινωνική, βρίσκεται όμως «στα χέρια» λίγων. Ηδη σήμερα οι επιστημονικές κατακτήσεις δεν είναι προϊόν της δουλειάς ενός μεμονωμένου επιστήμονα που μόνος αναζητεί την ιδέα που θα «πουλήσει». Οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις - εφευρέσεις είναι προϊόν εκτεταμένης συνεργασίας και σχεδίου, με μπροστάρη πολλές φορές το αστικό κράτος, με τυπικά παραδείγματα τις ανακαλύψεις του CERN αλλά και του ίδιου του ίντερνετ. Τα τεράστια επιτεύγματα της πρώτης σοσιαλιστικής κοινωνίας, της ΕΣΣΔ, και σε αυτούς τους τομείς δείχνουν το δρόμο. Η εργατική εξουσία είναι η μόνη που μπορεί να απελευθερώσει την επιστήμη και καινοτομία από τη μέγγενη του κέρδους. Να την αναπτύσσει αλματωδώς στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας, να τη συνδέει με την παραγωγή με ανώτερο, άμεσο και ορθολογικό τρόπο, στη βάση του κεντρικού, επιστημονικού, πανεθνικού σχεδιασμού, για την κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Κοινή δήλωση για το «Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο» της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ). Την ΟΚΕ συναπαρτίζουν οι «κοινωνικοί εταίροι», δηλαδή οι ηγεσίες ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ και οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών οργανώσεων.

2. Κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 13-09-2017 [COM (2017) 479 final]. Βλ. και «Ριζοσπάστης» 11-11-2017, «Μέτρα ενίσχυσης των ευρωπαϊκών μονοπωλίων στον παγκόσμιο ανταγωνισμό» στο τετρασέλιδο «Διεθνή & Οικονομία».

3. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4652805

4. https://www.forth.gr/index_main.php?l=g&c=28&i=1178

5. Βλ. ενδεικτικά «Ριζοσπάστης» 24/1/18 σελ. 14

6. Ιδιαίτερα με τα «γενναία» ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα.

7. http://www.globes.co.il/en/ article-ivc-reversexit-only-4 -of-israeli-start-ups- succeed-1001004686, https://www.haaretz.com/ israel-news/business /for-every-mobileye- 600-israeli- start-ups-crash- 1.5450822

8. The Future of Jobs: http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs.pdf, σελ. 13