ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ ΣΤΗ ΓΥΑΡΟ: Στο Θανατονήσι όπου άνοιξαν «Ρωγμές» για την κοινωνία του μέλλοντος

Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΑΞΗ - ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ ΣΤΟ ΛΑΖΑΡΕΤΟ: «Εδώ καταλαβαίνεις πώς μετριέται το μπόι μας στην Ιστορία...»

Από τη συγκέντρωση μπροστά στις Φυλακές...

Αυτόν που άνοιξε όταν ολοκληρώθηκε η τιτάνια αποστολή η οποία με τη συλλογική προσφορά εκατοντάδων συντρόφων οδήγησε στην ανέγερση του μνημείου «Ρωγμές»: Για να ξεκινήσει η Γυάρος να υποδέχεται ανθρώπους που σκύβουν στην ιστορική αλήθεια και αντλούν διδάγματα για το σήμερα και το αύριο. Να πάρει απάντηση η προσπάθεια της αστικής τάξης να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας αυτού του τόπου θυσίας χιλιάδων αλύγιστων της ταξικής πάλης - όπως επιχειρείται με την προώθηση επιχειρηματικών και άλλων σχεδίων, κυβερνητικών αποφάσεων όλων των τελευταίων χρόνων. Για την προστασία του ιστορικού τόπου και την ανάδειξή του ως τέτοιου, με τη διαμόρφωση και των κατάλληλων υποδομών, όπως χρόνια τώρα απαιτούν το ΚΚΕ, οι φορείς του λαϊκού κινήματος και των εξορισθέντων.

Με δέος πατήσαμε στη «φυλακή των φυλακών», λίγο πριν τις 11 το πρωί. Με δύο «Πώς;» να κυριαρχούν όλο και πιο καθαρά στις σκέψεις και τις συζητήσεις, ειδικά όσο προχωρούσε μια καλά προετοιμασμένη ξενάγηση στους όρμους:

«Πώς» είναι δυνατόν να επιδιώχθηκε τόσο φρικαλέα η εξόντωση απλών εργαζομένων, φτωχών αγροτών, νέων, μόνο και μόνο επειδή δεν υποτάχθηκαν στη σκλαβιά και ανδρώθηκαν σε αγωνιστές, σε τιμημένα μέλη του Κόμματος της κοινωνικής πρωτοπορίας;

...και το μνημείο που στήθηκε το 2019

Τέτοια ερωτήματα ήρθε να απαντήσει η εκδήλωση της ΚΕ, σε μια περίοδο όχι τυχαία. Γιατί οι εξελίξεις στη χώρα μας, στην περιοχή μας, σε ολόκληρο τον πλανήτη, καθιστούν όλο και πιο επιτακτική την οργάνωση ενάντια στην αστική τάξη και στο κράτος της. Η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και η πολεμική προετοιμασία μεγαλώνουν ακόμα πιο πολύ και το δικό μας καθήκον, αυτό που αποτυπώνει το σύνθημα του 22ου Συνεδρίου του Κόμματος, για «ΚΚΕ δυνατό, σταθερό σε κάθε δοκιμασία, έτοιμο στο κάλεσμα της Ιστορίας για τον Σοσιαλισμό!».

Με γνώση πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Γνώση για το απύθμενο μίσος της αστικής τάξης προς την εργατική τάξη και το Κόμμα της, το τιμημένο ΚΚΕ, για τη βαναυσότητα που διακρίνει τους μηχανισμούς καταστολής του αστικού κράτους όταν αμφισβητείται η εξουσία τους. Αλλά και για την ατσαλένια αντοχή που γεννούν η στράτευση στον αγώνα για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό, τα ανώτερα ιδανικά, η συλλογική οργάνωση, η συνειδητή πειθαρχία μέσα από τις γραμμές του Κόμματος.

Ενός λεπτού σιγή τηρήθηκε στη μνήμη όλων όσοι βασανίστηκαν και θυσιάστηκαν σε τόπους εξορίας και φυλακές. Εκεί ο Φάνης Παρρής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, πριν συνεχίσει την κεντρική ομιλία στην εκδήλωση ανήγγειλε και την εκπλήρωση της επιθυμίας ενός από τους ανθρώπους που στάθηκαν αλύγιστοι στη Γυάρο, του συντρόφου Μήτσου Παπαδημητρίου, που πριν φύγει από τη ζωή το 2021 είχε ζητήσει να αφήσουμε τις στάχτες του στη θάλασσα της Γιούρας.

Ακολούθησε αναλυτική ξενάγηση στους όρμους, για την παρακολούθηση της οποίας είχε προετοιμαστεί ειδικό τετρασέλιδο με ιστορικά στοιχεία αλλά και χάρτη του νησιού.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τα μέλη του ΠΓ της ΚΕ Κώστα Παρασκευά, Θέμη Γκιώνη και Θοδωρή Χιώνη.

Το μέλος της ΚΕ, Φάνης Παρρής, κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση

Οταν είδαν ότι το λαϊκό κίνημα όχι μόνο δεν υποτάχθηκε στην κρατική και παρακρατική βια που εξαπέλυσαν μετά την απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας - αλλά ξεκίνησε έναν νέο δίκαιο αγώνα σε δύσκολες συνθήκες - συγκροτώντας ομάδες ενόπλων καταδιωκόμενων και σταδιακά τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, δεν δίστασαν να εφαρμόσουν κάθε μέτρο δολοφονικής βίας, φτιάχνοντας ειδικούς νόμους. Εφάρμοσαν αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών και ερήμωμα της υπαίθρου. Οργάνωσαν δικαστικές παρωδίες που καταδίκαζαν χιλιάδες σε θάνατο, περισσότεροι από 3.000 εκτελέστηκαν. Το 1947 απαγόρευσαν το ΚΚΕ, την ΕΠΟΝ και άλλες λαϊκές οργανώσεις, τον "Ριζοσπάστη" και άλλες εφημερίδες. Ολη η χώρα γέμισε τόπους εξορίας και φυλακές.

Την ίδια περίοδο λειτούργησε και η Μακρόνησος με ευθύνη του υπουργείου στρατιωτικών. Τη στιγμή που δινόταν ο αγώνας του ΔΣΕ στα ελεύθερα βουνά και στην παρανομία, στις πόλεις χιλιάδες έδωσαν για τους ίδιους σκοπούς τη μάχη απέναντι σε ανακρίσεις, βασανιστήρια, στρατοδικεία, εκτελεστικά αποσπάσματα και φυλακές. Η Γυάρος υπήρξε φυλακή των φυλακών - η παραμονή εδώ σήμαινε "Σταμάτημα της επαφής απ' όλο τον κόσμο. Ολοκληρωτική απομόνωση"».

Ο ομιλητής εξήγησε ότι στη Γυάρο μεταφέρθηκαν οι πρώτοι 551 κρατούμενοι στις 11 Ιούλη 1947, προερχόμενοι από τις φυλακές της Καλαμάτας. Λίγες μέρες μετά ακολουθούν κι άλλοι, με αφετηρίες μεταξύ άλλων τις φυλακές Αβέρωφ, Κάστορος και Ανηλίκων Κηφισιάς.

«Καταλαβαίνουμε μέσα στο κατακαλόκαιρο τι κόλαση δημιουργήθηκε εδώ. Με το νερό να λείπει για μέρες, να μην υπάρχουν αποχωρητήρια, τίποτα. Καμιά υποδομή (...) Με το που πάταγαν το πόδι τους στο νησί οι κρατούμενοι αγωνιστές, άρχιζε το ξύλο και το πλιατσικολόγημα στα λιγοστά υπάρχοντά τους. Ρολόγια, ξυραφάκια, πένες, αναπτήρες, βέρες, χρήματα, τα πάντα. Δεν υπάρχει κανείς που δεν ληστεύτηκε. Τα βασανιστήρια ήταν άγρια, ομαδικά και ατομικά. Πολύμορφη πίεση για απόσπαση δηλώσεων μετανοίας - αποκήρυξης του ΚΚΕ.

Είναι χαρακτηριστική η φράση του Παπαδημητρόπουλου (σ.σ. πρώτου διοικητή της Γυάρου) "δεν σας έχουμε και μετρημένους" - δηλαδή αν πεθάνει και κανένας δεν θα δώσουμε λογαριασμό πουθενά (...) "θα φτάνουν οι παλμοί σας στους 6, τότε θα σας στέλνω στη Σύρο όχι για να γιατρευτείτε αλλά να πεθάνετε στον δρόμο" αυτή ήταν η τακτική των βασανιστών. Δεκάδες οδηγήθηκαν και με αυτή τη μέθοδο στον θάνατο».

Ειδική δε μνεία έκανε ο ομιλητής στα βιβλία «Γυάρος: Θανατονήσι και κάστρο αγώνα» και «Γιούρα. Η ματωμένη Βίβλος», που αποτελούν ντοκουμέντα - «ειδικά το δεύτερο γράφτηκε παράνομα από τους ίδιους τους κρατούμενους σε χιλιάδες μικρά χαρτάκια και τυπώθηκε από το Κόμμα στο εξωτερικό. Ακόμα και τα σχέδια στο βιβλίο είναι έργα των ίδιων των κρατούμενων ζωγράφων».

Ενώ επισήμανε: «Και αυτό το ντοκουμέντο δείχνει τη δύναμη της οργάνωσης κάτω από όλες τις συνθήκες. Τη δύναμη των αρετών των κομμουνιστών: Της ανιδιοτέλειας, της αυτοθυσίας, της αλληλεγγύης που και εδώ αποτέλεσαν πηγή δύναμης και αντοχής. Η οργάνωση που έδινε δύναμη μέσα από την ιδεολογική και πολιτική δραστηριότητα, ενημέρωση, συζήτηση - προσαρμοσμένη στις συνθήκες βαριάς παρανομίας. Αλλα και η οργανωμένη αλληλοβοήθεια για αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων όπως να μην βάζουν νερά οι σκηνές, οι διεκδικήσεις για το συσσίτιο, η αλληλοϋποστήριξη απέναντι σε ένα βουνό προσωπικά προβλήματα που βάραιναν τον καθένα και τις οικογένειές τους που άφησαν πίσω.

Πηγή δύναμης και αντοχής των κρατούμενων αγωνιστών ήταν η απέραντη πίστη στα ιδανικά του αγώνα, στην προοπτική αλλαγής της κοινωνίας, στην προοπτική του σοσιαλισμού. Παρότι ο αγώνας της ΕΑΜικης Αντίστασης δεν είχε νικήσει, κατακτώντας την εργατική εξουσία, ο λαός με την καθοδήγηση του ΚΚΕ είχε νιώσει τη δύναμή του και είχε μεγαλουργήσει, μέσα από τον ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ, ειδικά στη διετία 1943-'44 μπήκαν σε κίνηση λαϊκά συμβούλια, λαϊκά δικαστήρια, η λαϊκή παιδεία, ακόμα και στοιχεία οργάνωσης της παραγωγής για λαϊκό όφελος όπου ήταν δυνατό. Ολα αυτά εκατομμύρια άνθρωποι, πολύ περισσότερο οι οργανωμένοι αγωνιστές, τα ένιωθαν ως δική τους υπόθεση και καλούνταν από έναν μηχανισμό οργανωμένης κρατικής βίας να τα απαρνηθούν - να τα αποκηρύξουν. Την αντιλαϊκή βία την άσκησαν συνενωμένοι όσοι στην Κατοχή συνεργάστηκαν με τους ναζί και όσοι από τον αστικό πολιτικό κόσμο τασσόμενοι με τους Βρετανούς είχαν ενταχθεί στο αντιχιτλερικό στρατόπεδο (...)

Φυσικά δεν μπορούσαν να νικήσουν το λαϊκό κίνημα δίχως την άμεση εμπλοκή περίπου 100.000 Βρετανών στρατιωτών από τον Δεκέμβρη 1944 και δίχως την εμπλοκή των ΗΠΑ με ποταμούς πολεμικού υλικού μετά το 1947. Από την άλλη, και το λαϊκό κίνημα θα είχε άλλες δυνατότητες νίκης αν η πρωτοπορία του, το ΚΚΕ, είχε ως πρόταγμα την κατάκτηση της επαναστατικής εργατικής εξουσίας σε συνδυασμό με την απελευθέρωση, και όχι τη συνεργασία με μερίδα των αστικών πολιτικών δυνάμεων που είχαν ταχθεί στο αντιχιτλερικό στρατόπεδο για τη δημιουργία της λεγόμενης εθνικής ενότητας και της ανάλογης κυβέρνησης υπό τον Γ. Παπανδρέου.

Οι αγωνιστές που κρατήθηκαν και βασανίστηκαν εδώ δεν ήταν μονάδες - ήταν ηγέτες του λαϊκού κινήματος, καπετάνιοι του ΕΛΑΣ, ΕΑΜίτες, ΕΠΟΝίτες, πρόεδροι Εργατικών Κέντρων, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες. Στόχος του αστικού κράτους ήταν να τσακίσει τον λαό που είχε μάθει να σηκώνει κεφάλι. Καθώς ο αφυπνισμένος λαός ήταν ένας εν δυνάμει κίνδυνος για την αστική εξουσία και τα προνόμια των εκμεταλλευτών».

«Ολα τα μέτρα βίας βγήκαν αναποτελεσματικά στο να λυγίσουν τους αγωνιστές, οι κρατούμενοι της Γυάρου όπως και άλλων κάτεργων βγήκαν νικητές», δήλωσε ολοκληρώνοντας την ξενάγηση ο Φάνης Παρρής.

«Μέτα το 1950 δυνάμωσε ο αγώνας και έξω, για την κατάργηση της Γυάρου, πράγμα που έφερε το κλείσιμο της πρώτης περιόδου τον Σεπτέμβριο 1952. Με την αλύγιστη στάση τους παρέμειναν πρωτοπόροι ηγέτες στον χώρο τους, παραμένουν ηθικοί νικητές στη συνείδηση της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.

Κλείνοντας:

Αν κανείς αναρωτιέται τι τροφοδότησε αυτόν τον αγριανθρωπισμό, μπορούμε να επαναλάβουμε τη φράση του Μπρεχτ: "Βασανιστήρια γίνονται για να διατηρηθούν οι σχέσεις ιδιοκτησίας άρα και εκμετάλλευσης". Μια ματιά στον κόσμο που σπαράσσεται από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δείχνει πως για το κυνήγι του κέρδους οι καπιταλιστές δεν διστάζουν μπροστά σε κανένα έγκλημα, ούτε μέσα, ούτε έξω από τη χώρα τους.

Οι συνθήκες που γέννησαν τους μεγάλους ιμπεριαλιστικούς πολέμους του αιώνα που μας πέρασε αναπαράγονται συνεχώς ξανά σήμερα. Αποδεικνύοντας πως οι μεγαλόστομες διακηρύξεις για δημοκρατία, ελευθερία και ατομικά δικαιώματα, για γενική ευημερία, είναι σε αυτό το σύστημα κούφιες φράσεις, απάτη και ιμπεριαλιστικά προσχήματα.

Οι βαθύτερες αιτίες που γέννησαν τη Γιούρα, τη Μακρόνησο, είναι οι ίδιες που γεννούν τη σφαγή στην Παλαιστίνη, τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους στο έδαφος της Ουκρανίας και όπου Γης. Είναι οι ίδιες αιτίες που σήμερα φέρνουν την ένταση της εκμετάλλευσης, με το αντεργατικό έκτρωμα του 13ωρου, με τη σύγχρονη σκλαβιά, όπου τα εκατομμύρια των εργαζομένων καλούνται να ζουν σε όλο και χειρότερες συνθήκες.

Αντλούμε δύναμη από το παράδειγμα των αλύγιστων της ταξικής πάλης για τον σύγχρονο αγώνα.

Συνεχίζουμε κάτω από το σύνθημα του 22ου Συνεδρίου του ΚΚΕ για "ΚΚΕ Δυνατό, σταθερό σε κάθε δοκιμασία, έτοιμο στο κάλεσμα της Ιστορίας για τον Σοσιαλισμό!"».

Με μια υψωμένη γροθιά, εκπληρώσαμε την υπόσχεση στον σ. Παπαδημήτρη, εξόριστο στη Γυάρο τρεις φορές

Ο σύντροφος Παπαδημήτρης, όπως ήταν γνωστός, γεννήθηκε το 1929 στα Φάρσαλα. Από νωρίς οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και στο ΚΚΕ, και το 1947 πιάστηκε και πέρασε από στρατοδικείο, στη μεγάλη δίκη του Βόλου, με 70 κατηγορούμενους κομμουνιστές. Εκεί ο σύντροφος και άλλοι 40 καταδικάστηκαν σε θάνατο. Τελικά, μετά από 17 χρόνια στις φυλακές (ανηλίκων της Κηφισιάς, Γυάρου, Αίγινας κ.α.), απολύθηκε το 1964. Με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας, στις 21 Απρίλη 1967, συνελήφθη ξανά και εκτοπίστηκε για άλλα τεσσεράμισι χρόνια στη Γυάρο και στη Λέρο. Ξαναπιάστηκε μετά τον ξεσηκωμό του Νοέμβρη 1973 και στάλθηκε πάλι στη Γυάρο, μέχρι τον Ιούλη 1974. Συνολικά έμεινε πάνω από 22 χρόνια σε φυλακές και εξορίες.

«Ο σύντροφος Παπαδημητρίου μέσα στις φυλακές και τις εξορίες, όπως και μετά την αποφυλάκισή του σε συνθήκες παρανομίας και νομιμότητας», τόνισε ο Φ. Παρρής, «δούλεψε πρωτοπόρα και δραστήρια υπερασπίζοντας τους σκοπούς και την ιδεολογία του ΚΚΕ. Με το προσωπικό του παράδειγμα μετέφερε αγωνιστική αισιοδοξία. Θα τον θυμόμαστε για πάντα».

Στον απόηχο της επίσκεψης στη Γυάρο, δημοσιεύουμε μία διαφορετική επιστολή, ένα «γράμμα». Το απευθύνει ο Τόλης Γκαγκόμοιρος - που βρέθηκε το Σάββατο στο ξερονήσι - στον πατέρα του, Δημήτρη Γκαγκόμοιρο, που έζησε ως εξόριστος τη φρίκη της Γυάρου και πέρασε αλύγιστος και αυτήν τη δοκιμασία.

Αναλυτικά όσα γράφει ο Τ. Γκαγκόμοιρος:

«Αχ ρε πατέρα... Να ήσουν σήμερα εδώ.

Εγώ θα σου γράψω, κι ας μην μπορείς να το διαβάσεις. Σήμερα πατέρα έκανα το πιο σημαντικό, το πιο συγκλονιστικό ταξίδι της ζωής μου. Σήμερα επισκέφθηκα το ξερονήσι (θανατονήσι το λέγατε) που βασανίστηκες, περπάτησα ώρες στα βράχια που κοιμόσουν με τους συντρόφους σου, μέσα σε σκηνές που μπαίνανε νερά και παγωνιά τον χειμώνα και λιώνατε το καλοκαίρι. Σήμερα επισκέφθηκα, μαζί με άλλους χίλιους, τη Γυάρο. Ενα κομμάτι (το πιο σημαντικό ίσως) από το παζλ της ζωής μου μπήκε στη θέση του.

Είδα τα κτίρια που χτίστηκαν από πέτρες που σπάγατε με τον βούρδουλα στην πλάτη. Τη συκιά που κρεμάσανε ώρες τον σύντροφό σας γιατί αρνήθηκε να βάλει φωτογραφία του βασιλιά στη σκηνή του. Είδα το νεκροταφείο που θάβανε τους νεκρούς από τα βασανιστήρια και τις κακουχίες.

Εζησα τη συγκλονιστική στιγμή που σκορπίστηκε στον αγέρα της Γυάρου η τέφρα ενός αλύγιστου κομμουνιστή που "έφυγε" το 2021 και ήταν η τελευταία του επιθυμία. Μήτσο Παπαδημητρίου τον έλεγαν, δεν τον ήξερα. 22 χρόνια εξορίες.

Βούρκωσα, πατέρα, μπροστά στο μνημείο που έστησε το Κόμμα τιμώντας τη μνήμη και την προσφορά των αλύγιστων κομμουνιστών που στάθηκαν όρθιοι σ' αυτό το ξερονήσι. Τα είδα όλα, πατέρα. Δεν μιλούσες πολύ. Μια φορά θυμάμαι που σε ρώτησα "πώς άντεξες ρε πατέρα 10 ολόκληρα χρόνια σε φυλακές και ξερονήσια και δεν υπόγραψες δήλωση μετάνοιας;". Χαμογέλασες και μου είπες: "Το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, παιδί μου, είναι να μπορείς να κοιτάς το εαυτό σου στον καθρέπτη". Αυτό μόνο μου είπες. Και μου τα είπες όλα, πατέρα.

Ευχαριστώ το Κομμουνιστικό Κόμμα γι' αυτήν την ευκαιρία ζωής που μου έδωσε.

Ευχαριστώ το Κομμουνιστικό Κόμμα που κρατάει αναμμένη τη φλόγα που έκαιγε μέσα στην καρδιά σου και των χιλιάδων συντρόφων σου.

Σε ευχαριστώ πατέρα για το πολύτιμο δώρο που μου έκανες. Αυτήν τη γαμ... υπογραφή που δεν έβαλες ποτέ. Δεν θα το άλλαζα με τίποτα άλλο στον κόσμο.

Θα σου έγραφα ώρες, πατέρα. Πριν τελειώσω, όμως, θέλω να σου πω κάτι ακόμη...

Τα βιβλία γράφουν ότι νικηθήκατε. Οι νικημένοι, πατέρα, πέφτουν στη λήθη της Ιστορίας και των ανθρώπων. 80 χρόνια μετά, τραγουδάμε τα τραγούδια σας. Περπατάμε στα βράχια που βασανιστήκατε και στα βουνά που πολεμήσατε. Στήνουμε μνημεία στα μετερίζια που γράφτηκαν οι πιο μεγαλειώδεις στιγμές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Η ένοπλη σύγκρουση με την αστική εξουσία. Ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας. Ο εφιάλτης που θα τους κυνηγάει πάντα.

Δεν νικηθήκατε πατέρα.

Θα νικηθείτε μόνο όταν νικηθούν οι ιδέες σας.

Και αυτό θα γίνει μόνο όταν ο ήλιος βγει από τη Δύση.

Μόνο τότε...».

Η πορεία συγκροτείται, στο βάθος ακόμα αποβιβάζονται

Αυτή είναι η Γυάρος που φαίνεται όλο και πιο καθαρά, καθώς τα πλοία έχουν πλησιάσει το νησί. Ο καιρός σήμερα είναι καλός - η ήρεμη θάλασσα ξεγελάει, δεν θυμίζει την αγριότητα της μάχης που δόθηκε εδώ. Τα ίχνη, βέβαια, είναι ανεξίτηλα: Οι σκουριασμένοι σταυροί στο νεκροταφείο είναι από τα πρώτα που διακρίνονται απ' το κατάστρωμα του πλοίου. Η ξερή γη. Το πελώριο κτίριο των φυλακών, το μεγαλύτερο κτίριο σε όλες τις Κυκλάδες έως τα σήμερα, που χτίστηκε από την καταναγκαστική εργασία των εξορίστων.

Στη διάρκεια του ταξιδιού από το Λαύριο, οι ναυτικοί, - ο «Ταρζάν» και οι υπόλοιποι που για μια ακόμα φορά έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να γίνει το ταξίδι αυτό κατορθωτό - εξηγούν πως σ' αυτό το σημείο του πελάγους συναντιούνται ανέμοι και ρέματα που η μορφολογία του Αιγαίου δεν «ανακόβει» εύκολα, αφού κατεβαίνουν ορμητικά, από τα Δαρδανέλια ακόμα. «Δεν είναι τυχαίο ότι διάλεξαν τη Γυάρο για τόπο εξορίας...», συμφωνούν.

Μόλις ο κόσμος κατεβαίνει απ' τα πλοία, απλώνεται το πανό, με γραμμένη την καθαρή απόφαση: «Δεν σας ξεχνάμε». Κι όλοι, μικρότεροι και μεγαλύτεροι, συγκροτούνται σιγά - σιγά στην πορεία προς το Μνημείο. Τη διαδρομή σηματοδοτούν κατακόκκινες σημαίες.

Ανεβαίνοντας προς το Μνημείο, είναι πολλοί εκείνοι που κοντοστέκονται για να σκεφτούν κοιτάζοντας γύρω τους. «Σύντροφοι, συγκεντρωνόμαστε πειθαρχημένα στον χώρο του μνημείου - τα κτίρια δεν βρίσκονται σε ασφαλή κατάσταση», ακούγονται οι οδηγίες της διοργάνωσης από τα μεγάφωνα, για να γίνει η επίσκεψη πειθαρχημένα και με ασφάλεια, σε έναν τόπο που καθόλου τυχαία παραδόθηκε στην εγκατάλειψη - καταφύγιο μόνο για αρουραίους και σκορπιούς, αφιλόξενο, ώστε να διώχνει μακριά όποιον θέλει να αναζητήσει όσα έγιναν εδώ πάνω.

Φτάνοντας, όλοι σπεύδουν να δουν τις 21 «Ρωγμές» (όσες και τα χρόνια λειτουργίας των κολαστηρίων, όπως είχε εξηγήσει και το 2019 ο δημιουργός του μνημείου, Αντώνης Μυρωδιάς) - την αντίθεση ανάμεσα στη λάμψη που οι ίδιες ακτινοβολούν και τη σκουριά των υλικών που τις περιβάλλουν: Την αντίθεση ανάμεσα στον νέο κόσμο που αναδύεται και τον παλιό που αργοπεθαίνει, όσο κι αν μοιάζει κυρίαρχος. Εκεί δίπλα στο Μνημείο, ξεχωριστά είναι τα στιγμιότυπα και με αγωνιστές που είχαν εξοριστεί εδώ, αλλά συστήνονται μεταξύ τους σήμερα, σ' αυτή την εκδήλωση τιμής και στη δική τους προσφορά.

«Καλώς ανταμώσαμε και αυτή τη φορά στη Γιούρα. Εδώ στον ξερόβραχο που συγκρούστηκαν δυο κόσμοι. Και με αυτή την επίσκεψη - προσκύνημα τιμάμε τους αλύγιστους της ταξικής πάλης, όσους φυλακίστηκαν εδώ στις τρεις περιόδους λειτουργίας του Κάτεργου. Το 1947-1952, 1955-1961 και 1967-1974. Αντεξαν χιλιάδες μερόνυχτα απέναντι σε σκληρούς βασανισμούς ειδικά στην πρώτη περίοδο (...) Τιμάμε και διδασκόμαστε από την ακλόνητη στάση τους, γιατί η απέραντη αφοσίωσή τους στα ιδανικά του αγώνα έδειχνε τον δρόμο να υπερνικούνται και οι πιο μεγάλες δυσκολίες. Η αντοχή τους ήταν υποδειγματική, στάθηκαν βράχοι απέναντι στον πλέον αρνητικό συσχετισμό δύναμης. Η αλύγιστη στάση τους ήταν δύναμη για το λαϊκό κίνημα τότε, είναι και για εμάς σήμερα».

Το πρώτο μέρος της ομιλίας (βλέπε πιο αναλυτικά δίπλα) ακολούθησε η περιήγηση στους όρμους, όπου οι εξόριστοι κρατούνταν σε συνθήκες μελετημένες με στόχο να εξοντωθεί η αφοσίωση στα ιδανικά τους.

Από το κτίριο της Φυλακής, ο κόσμος κατηφορίζει κατευθυνόμενος αρχικά στον 4ο Ορμο. Σε ενδιάμεσες στάσεις, ο σ. Φάνης Παρρής δίνει αναλυτικά διάφορα στοιχεία για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία του κολαστηρίου, αλλά και για το πώς οι δεσμώτες της Γυάρου έδωσαν μάχες απαράμιλλου ψυχικού θάρρους.

Ο Θ. Γκιώνης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ, καταθέτει στεφάνι εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ

Αλλά και για την κηδεία του Κώστα Συρινιώτη (που δεν υποβλήθηκε σε απαραίτητη επέμβαση γιατί δεν υπέγραφε δήλωση μετανοίας), που μετατράπηκε σε διαδήλωση. Για τη γιορτή του «Αϊ-Νικόλα» που τον χειμώνα του 1948 οι ευχές για τους εορτάζοντες έδιναν συμβολικά κουράγιο με αναφορές και στον τότε ΓΓ της ΚΕ, Νίκο Ζαχαριάδη.

Οταν ο κόσμος έχει πια όλος επιβιβαστεί στα τέσσερα πλοία, κόρνες κι απ' τα τέσσερα πλοία ακούγονται συντονισμένα - με το «σήμα» των καπετάνιων, αρχίζει κι ένας «διάλογος» ανάμεσα στους επιβάτες κάθε πλοίου: «Ενας αιώνας αγώνας και θυσία, το ΚΑΠΑ ΚΑΠΑ ΕΨΙΛΟΝ στην πρωτοπορία!».

Κόκκινες σημαίες καρφωμένες στα καταστρώματα ανεμίζουν ακόμα πιο πολύ τώρα, ο καιρός «άλλαξε» - γι' αυτό το ταξίδι της επιστροφής άρχισε νωρίτερα από ό,τι είχε προγραμματιστεί. Αλλωστε, ζητούμενο είναι να είμαστε όλοι έγκαιρα πίσω στα πόστα μας.

Η Τομεακή Οργάνωση Δυτικών Συνοικιών Αττικής του ΚΚΕ καλεί την Κυριακή 19 Οκτώβρη στις 6 μ.μ. στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Αρη Βελουχιώτη στην ομώνυμη πλατεία στην Πετρούπολη (Ελλης και Βαλτετσίου).

Θα μιλήσει ο Κώστας Σκολαρίκος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Γιώργος Καραγκαδάκης, πρόεδρος του Παραρτήματος Πετρούπολης της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ. Θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα από τη χορωδία της ΤΟ Δυτικών Συνοικιών.

Η υπόσχεση αυτή, που έδωσε εκ μέρους όλου του Κόμματος ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας το 2021, στην ομιλία του πάνω στο Λαζαρέτο, βρίσκει τώρα την εκπλήρωσή της.

Την Κυριακή 26 Οκτώβρη η ΚΕ του ΚΚΕ πραγματοποιεί μεγάλη εκδήλωση τιμής και μνήμης στο μαρτυρικό νησάκι, με τίτλο «Εδώ καταλαβαίνεις πώς μετριέται το μπόι μας στην Ιστορία...». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου προς τιμήν των εκτελεσθέντων αγωνιστών που μαρτύρησαν εκεί. Θα μιλήσει ο Δ. Κουτσούμπας. Η αναχώρηση για το νησί θα γίνει στις 10.15 π.μ. από το λιμάνι της Κέρκυρας.

Από την εκδήλωση για τον Ν. Γόδα

Στο πλαίσιο της δραστηριότητας της ΤΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ ενόψει της μεγάλης εκδήλωσης της ΚΕ στο μαρτυρικό νησί, το απόγευμα του Σαββάτου η Οργάνωση του Κόμματος τίμησε τον ΕΛΑΣίτη - κομμουνιστή Νίκο Γόδα, ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας.

Μέσα από την εκδήλωση για τον Ν. Γόδα η ΤΕ Κέρκυρας επιδίωξε - όπως σημειώθηκε - να αναδείξει την ηθική υπόσταση των εκτελεσθέντων αγωνιστών, «που γαλουχήθηκαν στις αξίες και στα ιδανικά της ιδεολογίας τους, πάλεψαν, βασανίστηκαν και μάτωσαν για να παραμείνουν πιστοί στο Κόμμα και στα ιδανικά του λαού».

Προβλήθηκε βίντεο για τη ζωή και τη δράση του Ν. Γόδα, ενώ μίλησαν ο Γιάννης Μπορμπότης, Γραμματέας της ΤΕ Κέρκυρας του ΚΚΕ, και ο Χρήστος Γόδας, σκηνοθέτης και ανιψιός του εκτελεσμένου αγωνιστή.

Ο Ν. Γόδας, παιδί προσφύγων από την Κοκκινιά, υπήρξε ταλαντούχος ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού στα χρόνια της Κατοχής. Εκτός από τα γήπεδα όμως συμμετείχε και στους σπουδαιότερους αγώνες της ζωής, στις γραμμές του ΕΛΑΣ, όπου έφτασε μέχρι τον βαθμό του λοχαγού. Συμμετείχε στη Μάχη της Κοκκινιάς και στα Δεκεμβριανά στον Πειραιά. Το 1945 συνελήφθη και εξορίστηκε. Παρέμεινε αλύγιστος, αρνούμενος να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Στις 19 Νοέμβρη 1948 εκτελέστηκε στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού, λέγοντας: «Νενικήκαμεν. Ζήτω οι Ολυμπιονίκες του σοσιαλισμού! Ζήτω ο Ολυμπιακός, ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός, ζήτω το ΚΚΕ».

Ο Γ. Μπορμπότης στην ομιλία του υπογράμμισε ότι ο Ν. Γόδας συμβολίζει «την ταύτιση του αγωνιστή με τα ιδανικά του, την επιλογή να πεθάνει όρθιος και περήφανος φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού». «Η ιστορία του συγκινεί χιλιάδες ανθρώπους, γιατί θυμίζει μια εποχή που ο αθλητισμός εξέφραζε αξίες ευγενείς και ανιδιοτελείς, μακριά από τον σημερινό αθλητισμό των χορηγών και των εκατομμυρίων», είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας: «Μία φανέλα που ο Ν. Γόδας την τίμησε κυριολεκτικά μέχρι την τελευταία του πνοή, ακόμα και όταν ήταν τρυπημένη από τις σφαίρες των εξουσιαστών». Ο Γραμματέας της ΤΕ Κέρκυρας στάθηκε επίσης στη σύνδεση του ΚΚΕ με το εργατικό αθλητικό κίνημα, σημειώνοντας ότι «το Κόμμα και η ΟΚΝΕ πρωτοστάτησαν από τον Μεσοπόλεμο στη δημιουργία μαζικών αθλητικών σωματείων, μέσα στις εργατογειτονιές και τα εργοστάσια», απ' όπου αναδείχθηκαν αθλητές όπως ο Γόδας, ο Μουράτης και ο Αναματερός. Κλείνοντας τόνισε πως η αστική τάξη «προσπαθεί να θολώσει και να διαστρεβλώσει την ιστορία του Λαζαρέτο», γιατί «κουβαλά το μήνυμα των μεγάλων ανατροπών». «Με τη σιγουριά που μας δίνει η κοσμοθεωρία μας ότι τίποτα δεν μένει στάσιμο, συνεχίζουμε και προετοιμαζόμαστε για τη στιγμή που η σπίθα θα γίνει πυρκαγιά», κατέληξε, συνδέοντας την εκδήλωση με τη μεγάλη πολιτική και πολιτιστική διοργάνωση της 26ης Οκτώβρη στο Λαζαρέτο.

Από τη μεριά του ο Χρ. Γόδας, σκηνοθέτης και ανιψιός του εκτελεσμένου αγωνιστή, μοιράστηκε προσωπικές μαρτυρίες από την οικογένεια, επισημαίνοντας ότι «ο Νίκος Γόδας καταδικάστηκε σε θάνατο ακριβώς για να πληγεί η δημοφιλία του ΚΚΕ στην εποχή εκείνη». «Ο μοναδικός χώρος που μπορεί να κρατήσει τη μνήμη των αγώνων ζωντανή είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας», τόνισε, καλώντας «να μην επιτρέψουμε στους τηλεοπτικούς αρλεκίνους να αλλοιώνουν την Ιστορία, αλλά να κρατήσουμε ψηλά το όραμα του σοσιαλισμού».

Τις ομιλίες ακολούθησε ζωντανή συζήτηση, που ανέδειξε το έντονο ενδιαφέρον των παρευρισκόμενων για την ιστορική αλήθεια και τον ηρωισμό των εκτελεσθέντων στο Λαζαρέτο. Οι διοργανωτές κάλεσαν τους παρευρισκόμενους να συμβάλουν στην επιτυχία της μεγάλης εκδήλωσης στις 26 Οκτώβρη και του 1ου Αγώνα Δρόμου 5 χλμ. «Ακτίνα Θ' - Λαζαρέτο: Η διαδρομή των Αθανάτων», που διοργανώνει η ΚΝΕ το Σάββατο 25 Οκτώβρη. Οπως τονίστηκε, «η θυσία των εκτελεσμένων στο Λαζαρέτο αποτελεί πηγή έμπνευσης για τις νέες γενιές στον αγώνα για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια και πολέμους: Για τον σοσιαλισμό».