Αύγουστος ήταν. Πρώτη είχε ο μήνας. Η εξέταση είχε τελειώσει, ευτυχώς τίποτε το σοβαρό δεν είχε διαγνωστεί, μερικά χάπια μόνο... καλού κακού. Αύγουστος είναι, φλογερός, αδίστακτος, μοναχικός... Ομως, είχα ενοχληθεί που ο γιατρός θα έφευγε διακοπές την επομένη. Με είχε συνηθίσει τόσα χρόνια να φυλάει τις «Θερμοπύλες», και εμένα, αυτόν τον τόσο επικίνδυνο μήνα. Οχι πως τον ενόχλησα ποτέ, αλλά να, ήξερα πώς εάν μου συνέβαινε κάτι, εκείνος θα ήταν «παρών». Και όχι μόνο για πρώτη φορά εγκατέλειπε τη θέση του, αλλά και τη χώρα. Με ύφος σχεδόν θυμωμένο του ευχήθηκα «καλό καλοκαίρι». Χαμογέλασε και μου έδωσε τη συνταγή. Ημουν έτοιμη να φύγω όταν σταμάτησα και τον ρώτησα πού θα πήγαινε. Στην Κορσική τον άκουσα να μου λέει.

Στην Κορσική; Μα αυτό ήταν πάντα το όνειρό μου. Καλά να περάσετε και εάν θυμηθείτε φέρτε μου μια καρτ ποστάλ, έχω μανία με τις κάρτες.

Ας δω το νησί των ονείρων μου έστω και σε φωτογραφία, είπα. Θα σου φέρω, υποσχέθηκε, και εγώ σκέφτηκα πως σίγουρα θα το ξεχάσει. Τόσο σίγουρη ήμουνα πως θα το ξεχνούσε που τελικά θεώρησα φρόνιμο να το ξεχάσω κι εγώ. Από υποσχέσεις είχα χορτάσει πληγές. Εσφαλλα. Μα τώρα που τον ξανάδα στο γραφείο του, με την κολλαριστή λευκή μπλούζα του και το θερμό χαμόγελό του να ανοίγει το συρτάρι του και αν μου δίνει όχι μία, αλλά τρεις καρτ ποστάλ τα 'χασα. Κατάπληκτη τις πήρα και τις κοίταξα. Εντέλει, εκτός του ότι ο Ναπολέων Βοναπάρτης γεννήθηκε εκεί, ελάχιστα πράγματα γνώριζα για την Κορσική, και ακόμα λιγότερα για τους ανθρώπους της. Εκεί κατέληξα... Η Κορσική, το νησί της Βόρειας Μεσογείου, έχει επιφάνεια 8.700 χιλιομέτρων και κατοικείται από διακόσιες τόσες χιλιάδες ψυχές. Στην αρχαιότητα κατοικούσαν διάφορες ιβηρικές και λιγυρικές φυλές, ενώ τον 3ο αιώνα π.Χ. καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους. Στον 6ο αιώνα μ.Χ. περιήλθε στο Βυζάντιο, ενώ το 1374 την κατέλαβαν οι Γενοβέζοι. Η Γένοβα σύμφωνα με τη συνθήκη της Κομπιένης (1764) και τη συνθήκη των Βερσαλιών (1768) παραχώρησε την Κορσική στη Γαλλία. Οι Κορσικανοί προσπάθησαν το 1793 να αποσυνδεθούν από τη Γαλλία, αποδεχόμενοι τη μετατροπή της νήσου σε αγγλικό προτεκτοράτο, αλλά τελικά το 1796 ενώθηκε με τη Γαλλία.

... «Ο καιρός "εμψυχώνει" την άργιλο, επηρεάζει - ιδιαίτερα στις ξηροθερμικές συνθήκες της χώρας μας - την ικανότητά της να δεσμεύει και να αποδεσμεύει θρεπτικά στοιχεία, γεγονός που αντανακλάται στην πορεία της καλλιέργειας. "Κάτι λίγο ψυχής - μέσα στην άργιλο" γράφει ο Ελύτης στο "Αξιον εστί" σε θαυμαστή συμφωνία μ' αυτή την εδαφολογική αναφορά...»!

Είναι ένα κομμάτι από τον πρόλογο του συγγραφέα, του Δρ. Πιστόλη Λουκά, στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πρόσφατα «Καιρός και θρέψη Φυτών - Η επίδραση του καιρού σε ζητήματα γονιμότητας εδάφους και θρέψης φυτών» (κεντρική διακίνηση εκδ. Σταμούλη 210/5238305) που αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο δούλεψε και μας παρουσιάζει το έργο του. Είναι ένας τρόπος που προδίδει το μεράκι για τη δουλιά του, ένας τρόπος που κάνει την ανάγνωση ευεργετική.

Πλήθος ερωτημάτων βρίσκουν απαντήσεις, επιστημονικά τεκμηριωμένες, στο εν λόγω βιβλίο: Τι σχέση έχει ένα κόκκινο μήλο με το κρύο; Πώς επηρεάζεται κάθε θρεπτικό στοιχείο και η οργανική ουσία του εδάφους από το φως, τη θερμοκρασία και το νερό; Το αμμωνιακό ή το νιτρικό άζωτο επηρεάζουν περισσότερο οι χαμηλές θερμοκρασίες; Οταν το έδαφος ζεσταίνεται αλλάζει το ΡΗ του; Υδροκυάνιο στις ρίζες των δέντρων από το πολύ νερό και τη ζέστη; Θρέφεται καλύτερα ένα φυτό όταν το χωράφι δε διψάει ποτέ ή όταν διψάει πότε - πότε; Μάννα εξ ουρανού; - όταν αστράφτει και βρέχει, ρίχνει και... λίπασμα; Τι είναι η ερημοποίηση των εδαφών και πώς θα την αντιμετωπίσουμε; Τα φυτά παίρνουν θείο και από τον αέρα; κ.α.

Μια ακόμη σημαντική πλευρά του βιβλίου: Ο επιστήμονας σκονίζεται από τη σκόνη του αλετριού, πίνει καφέ και παίζει τάβλι στο καφενείο, είναι παρών στα πηγαδάκια της πλατείας, συζητάει, ειρωνεύεται, τον ενδιαφέρει η τιμή της τομάτας και πόσο κάνουν τα κρεμμυδάκια... εντέλει είναι μέσα στην κοινωνία κι όχι στις παρυφές της.

Αναλύοντας λ.χ. το φαινόμενο της σταγονόρροιας (το φαινόμενο της εξόδου του νερού, σε σταγόνες, από τις άκρες των φύλλων, που οφείλεται στα «παιγνίδια» της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και του εδάφους) σημειώνει: «Ο γράφων, ως κοινωνικό ον (η επιστήμη είναι κατ' εξοχήν κοινωνική, για τον επιστήμονα όμως η κοινωνικότητα - είναι προαιρετική...), παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς τις συνέπειες της αγροτικής πολιτικής, ιδιαίτερα των τελευταίων 10-15 χρόνων, θεωρεί επιτυχέστερη τη χρήση του όρου δακρύρροια των φυτών έναντι του όρου σταγονόρροια...»

Αλλού πάλι αναφερόμενος στα πασίγνωστα πλέον «νιτρικά» και στο διαχωρισμό τους σε νιτρικά που προέρχονται από τα ανόργανα λιπάσματα και σε νιτρικά που προέρχονται από την οργανική ουσία του εδάφους - γράφει: «... σαν να υπάρχει έλεγχος διαβατηρίων κατά την είσοδό τους (των νιτρικών) στο φυτό, ώστε να γνωστοποιείται η προέλευσή τους, αν δηλαδή είναι από λιπάσματα ή από κοπριές. Είναι μάλιστα αξιοπρόσεκτο ότι οι χρονικές στιγμές που κάθε τόσο αναβαθμίζονται αυτές ή παρόμοιες συζητήσεις, συμπίπτουν με διαδικασίες προσαρμογής της εθνικής αγροτικής πολιτικής σε διεθνείς συμφωνίες».

Πιστεύουμε πως ο μάχιμος γεωπόνος, ο φοιτητής, ο ανήσυχος καλλιεργητής αλλά και ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, έχουν να ωφεληθούν διαβάζοντας το βιβλίο του Δρ. Πιστόλη Λουκά.

Την Καλλίπολη την αγάπησα από παιδί γιατί μου άρεσε να πηδάω από βράχο σε βράχο τόσο στην ακροθαλασσιά όσο και στους πέτρινους δρόμους της. Ο σπουδαιότερος λόγος που την επισκεπτόμουνα συχνά ήταν ότι εκεί έμενε η θεία μου που εκτός από γλυκό, μου έδινε και τα γραμματόσημα από την αλληλογραφία που είχε με συγγενείς στην Αμερική, την Αίγυπτο, τη Ροδεσία! Με τα γραμματόσημα που μάζευα μανιωδώς και το γεωγραφικό Ατλαντα που μου πήρε ο πατέρας, γύριζα νοερά τον κόσμο ολόκληρο και πίστευα ότι άλλο σημείο της Γης σαν την Καλλίπολη δεν υπάρχει! Ανοιγες το παράθυρο και η ματιά γλιστρώντας στο αστραφτερό νερό έφτανε ως τις ακτές της κοντινής Σαλαμίνας και της Αίγινας.

Αυτά, τότε, στα ανέμελα για την παιδική μου ηλικία προπολεμικά χρόνια. Παίρναμε το τραμ και τρανγκ και τρουνγκ το καμπανάκι, φτάναμε στην Πειραϊκή, ώσπου ήρθε η συμφορά του πολέμου και η χιτλερική κατοχή, που έκανε τη ζωή του λαού μας μαρτυρική. Αυτά που ξέραμε τα ξεχάσαμε, καθώς και το φαγητό που τρώγαμε και το ψωμί. Βαριά, ασήκωτη η σκλαβιά. Πείνα, εξαθλίωση, σκοτωμοί, βαρβαρότητα. Δεξί χέρι των κατακτητών οι ανθέλληνες ταγματασφαλίτες, που σε κάποιες περιπτώσεις φέρνονταν χειρότερα από τους ξένους φονιάδες στους ΕΑΜΙΤΕΣ αγωνιστές της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ όταν έπεφταν στα χέρια τους.

Τυχεροί όσοι απασχολούνταν κάπου κι έβγαζαν ένα κομμάτι ψωμί, όπως εκείνοι που δούλευαν στα ναυπηγεία του Περάματος, όπου οι Γερμανοί κατασκεύαζαν τσιμεντένια καράβια που για «κακή» τους τύχη όμως, πριν φτάσουν στην Ψυττάλεια, πήγαιναν στον πάτο! Η βιομηχανία τσιμεντόπλοιων έδινε δουλιά σε πλήθος εργατών των συνοικιών του Πειραιά που μεταφέρονταν με το τρενάκι «σαρδεληδόν». Το Πέραμα ήταν μια από τις ωραιότερες εξοχικές τοποθεσίες, όπου αρκετοί εργαζόμενοι προπολεμικά, πήγαιναν εκδρομή τις σχόλες με ιππήλατον όχημα... Με το κάρο! Σε ώρες γαλήνης, όταν η θάλασσα ήταν γυαλί έβλεπε κανείς την κάθε κίνηση των ψαριών ως το βυθό. Εικόνες που δε σβήνουν με το σφουγγάρι του χρόνου, όσα χρόνια και αν περάσουν.

Προς το τέλος της χιτλερικής πανούκλας έφηβος πια, μαζί με άλλα γειτονόπουλα, πιάσαμε δουλιά στην Ακτή Θεμιστοκλέους, όπου, εργάτες που γνώριζαν τα μυστικά της πέτρας, με χέρια σκληρά σαν αυτή, καθότι νταμαρτζήδες οι περισσότεροι, τρυπούσαν τα βράχια της ακροθαλασσιάς για τα οχυρωματικά έργα των Γερμανών από το Χατζηκυριάκειο ως τη Φρεαττύδα. Εμείς οι βοηθοί, ο ένας πλάι στον άλλο παραλαμβάναμε τις σπασμένες πέτρες από τη λακκούβα και από χέρι σε χέρι ο τελευταίος στη σειρά τις πετούσε στα άπατα καταγάλανα νερά του Σαρωνικού. Εκεί πρωτοείδα το κομπρεσέρ που τρυπούσε τις πέτρινες πλάκες, μηδέ των τειχών του Θεμιστοκλέους εξαιρουμένων, αντικαθιστώντας τον παραδοσιακό λοστό. Ο χειριστής έτρεμε σύγκορμος κι αυτό κροτάλιζε σαν πολυβόλο, ίσως γι' αυτό το λέγανε «πιστολέτο» και φοβούνταν οι σκαφτιάδες, ότι τούτη η εφεύρεση θα έκοβε πολλά εργατικά χέρια.

Τα έργα επέβλεπαν δυο μεσήλικες Γερμανοί στρατιώτες, που σκέφτονταν πιο πολύ την οικογένειά τους παρά αυτά. Αντί να μιλούν παραμιλούσαν και δε γνώριζαν αν ζουν οι δικοί τους στη συνεχώς βομβαρδιζόμενη Γερμανία. Τους επιστάτες του εκβραχισμού παρίσταναν και δυο Ιταλοί αντιφασίστες, παρότι είχαν δηλώσει πίστη στους χιτλερικούς για να γλιτώσουν το κεφάλι τους! Αυτοί άκουγαν ραδιόφωνο και μας εκμυστηρεύονταν τα ευχάριστα νέα για την προέλαση των συμμάχων στα πεδία των μαχών και ζητούσαν να τους βρούμε καμιά γάτα παχουλή για μεζέ, μα πού να τη βρεις; Κι αυτές που υπήρχαν, ήταν πετσί και κόκαλο!

Ανοιξη 1944 και όλα έδειχναν πια, ότι το όνειρο του Χίτλερ να γίνει πλανητάρχης, ήταν θερινής νυκτός! Ωστόσο το πάθημα του δεν έγινε μάθημα για όσους και σήμερα φιλοδοξούν να κυριεύσουν επί της Γης!

Στην προσπάθειά τους να οχυρώσουν αμυντικά την Πειραϊκή για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης απόβασης των συμμάχων, έστηναν πολυβολεία στους λάκκους, που άνοιγαν οι εργαζόμενοι για ένα ξεροκόμματο και μια κονσέρβα που... μπορεί να προερχόταν και... από ανθρώπινο κρέας, και, άρχιζαν τη σκοποβολή με στόχο το μπαλόνι που έσερναν πίσω τους αεροπλάνα. Κάποια φορά κάτι δεν πήγε καλά και η έκρηξη που προκλήθηκε στο πλαϊνό πολυβολείο στο ύψος της Καλλίπολης έστειλε στον άλλο κόσμο το χειριστή και άλλους τραυμάτισε. Ηταν τέτοιος ο φανατισμός των χιτλερικών, που κάποιοι από τους τραυματίες πέφτοντας αιμόφυρτοι πάνω στα βράχια είχαν στα χείλη τους τ' όνομα του παρανοϊκού τους ηγέτη.

Καθ' οδόν από το Χατζηκυριάκειο ως τη Φρεαττύδα και σήμερα διακρίνει ο επισκέπτης τις τσιμεντένιες βάσεις που επικοινωνούσαν υπογείως σε όλο το μήκος της ακτής. Εκεί, τον καιρό εκείνο, έφτασε έντονος ο αχός και άλλων τρομερών εκρήξεων που έμοιαζαν με μεγάλο βομβαρδισμό στα πέριξ, όμως δεν ήταν. Πρόκειται για μια άλλη ιστορία...

Να κάνουμε μια διαφορετική από τις συνηθισμένες σαλάτα; Τι θα χρειαστούμε; Δυο μεγάλα αχλάδια, μισό λεμόνι, ένα μάτσο φύλλα ρόκας, δυο καρδιές μαρουλιών κομμένες με τα χέρια σε κομμάτια, μισό φλιτζάνι καρυδόψιχα καβουρντισμένη, ένα τέταρτο του κουταλιού ροζ πιπέρι χοντροκομμένο και για τη σάλτσα ένα τέταρτο του φλιτζανιού χυμό από λεμόνι και πορτοκάλι, δυο κουταλάκια της σούπας κρεμμυδάκι, ψιλοκομμένο δυόσμο, ελαιόλαδο, μισό φλιτζάνι μανούρι λιωμένο με το πιρούνι, αλάτι και πιπέρι. Σε μια μεγάλη γαβάθα θα βάλουμε το χυμό από το λεμόνι, το πορτοκάλι, το κρεμμύδι, το δυόσμο, το μανούρι, αλάτι, πιπέρι και θα ανακατέψουμε καλά με ένα σύρμα. Θα αφήσουμε τη σαλάτα να μείνει σε θερμοκρασία δωματίου για μια ώρα. Οταν έρθει η ώρα να σερβίρουμε τότε θα κόψουμε το αχλάδι σε λεπτά κομμάτια και θα τα περάσουμε με λεμόνι για να μη μαυρίσουν, εννοείται ότι θα αφαιρέσουμε και τα κουκούτσια. Και σε μια απλωτή πιατελίτσα θα βάλουμε το μαρούλι, τη ρόκα και από την άλλη μεριά θα βάλουμε τα αχλάδια. Ανακατεύουμε ξανά τη σάλτσα και περιχύνουμε τα φύλλα και τα αχλάδια, πασπαλίζοντας με το καρύδι και το ροζ πιπέρι. θα σας αρέσει άραγε;